شاهنامه (تصحیح ژول مل)/جنگ رستم با افراسیاب

by فردوسی

جنگ رستم بافراسیاب

	چو رستم بدید آن چه قارن بکرد			چه گونه بود ساز چنگ ونبرد
	به پیچید عنان سوی زال زر			که بنمایم افراسیاب ای پدر		۳۰
	که پور پشنگ آن بداندیشه مرد			کجا جای گیرد بروز نبرد
	چه پوشد کجا بر فرازد درفش			که پیداست تابان درفش بنفش
	من امروز بند کمرگاه اوی			بگیرم بیآرم کشانش بروی
	بدو گفت زال ای پسر گوش دار			یک امروز با خویشتن هوش دار
	که آن ترک در جنگ فرّ اژدهاست			دم آهنج و در کینه ابر بلاست		۳۵
	درفش سیاهست وخفتان سپاه			از آهنش ساعد از آهن کلاه
	همه روی آهن گرفته بزر			درفشی سیه بسته بر خود بر
	ازو خویشتن را نگهدار سخت			که مردی دلیرست وبیدار بخت
	بدو گفت رستم که ای پهلوان			تو از من مدار ایچ رنجه روان
	جهان آفریننده یار منست			دل وتیغ وبازو حصار منست		۴۰
	برانگیخت پس رخش روئینه سم			برآمد خروشیدن گاو دم
	دمان رفت تا پیش توران سپاه			یکی نعره زد سیر لشکر پناه
	چو افراسیابش بهامون بدید			شکفتید از آن کودک نا رسید
	زگردان بپرسید که این اژدها			برین گونه از بند گشته رها
	کدامست که اینرا ندانم بنام			یکی گفت کین پور دستان سام		۴۵
	نه بینی که با گرز سام آمدست			جوانست وجویای نام آمدست
	به پیش سپاه آمد افراسیاب			چو کشتی که موجش بر آرد از آب
	چو رستم ورا دید بفشرد ران			بگردن بر آورد گرز گران
	چو تنگ اندر آورد با او زمین			فرو کرد گرز گرانرا بزین
	ببند کمرش اندر آویخت چنگ			جدا کردش از پشت زین خدنگ		۵۰
	همی خواست بردن به پیش قباد			دهد روز جنگ نخستینش یاد
	زسنگ سپهدار وچنگ سوار			نیآمد دوال کمر پایدار
	گسست وبخاک اندر آمد سرش			سواران گرفتند گرد اندرش
	سپهبد چو از چنگ رستم بجست			بخائید رستم همی پشت دست
	چرا گفت نگریفتمش زیر کش			همی با کمر ساختم بند وبش		۵۵
	چو آواز زنگ آمد از پشت پیل			خروشیدن کوس از چند میل
	یکی مژده بودند نزدیک شاه			که رستم بدرّید قلب سپاه
	بنزد سپهدار ترکان رسید			درفش سپهدار شد ناپدید
	گرفتش کمربند وافگند خوار			خروشی برآمد زترکان بزار
	گرفتند گردش دلاور سران			پیاده ببردنش آن سروارن		۶۰
	سپهدار ترکان بشد زیر دست			یکی بارهٔ تیز تگ بر نشست
	برآمد وراه بیابان گرفت			سپهرا رها کرد وخود جان گرفت
	چو این مژده بشنید ازو کیقباد			بفرمود تا لشکرش همچو باد
	بیک باره بر خیل توران زنند			بر وبیخ ایشان زبن بر کنند
	زجای اندر آمد چو آتش قباد			بجنبید لشکر چو دریا بباد		۶۵
	زدست دگر زال ومهراب شیر			برفتند پرخاشجوی ودلیر
	برآمد خروشیدن دار وگیر			درخشیدن خنجر وزخم تیر
	بر آن ترک زرّین وزرّین سپر			غمین شد سر از چاک چاک تبر
	تو گفتی که ابری برآمد زگنج			زغنگرف نیرنگ زد بر ترنج
	فرو رفت وبر رفت روز نبرد			بماهی نم خون وبر ماه گرد		۷۰
	زسمّ ستوران بر آن پهن دشت			زمین شش شد وآسمان گشت هشت
	نگه کرد فرزندرا زال زر			بدآن نام بردار بازو وبر
	زشادی دل اندر برش بر طپید			که رستم بدانسان هنرمند دید
	برید ودرید وشکست وببست			یلان را سر وسینه وپا ودست
	هزار وصد وشصت گرد دلیر			بیک حمله شد کشته در جنگ شیر		۷۵
	برفتند ترکان زپیش مغان			کشیدند لشکر سوی دامغان
	از آنجا بجیحون نهادند روی			خلیده دل وباغم و گفت گوی
	شکسته سلچ وگسسته کمر			نه بوق ونه کوس ونه پای ونه سر
	همه پهلوانان ایران سپاه			زره بازگشتند بنزدیک شاه
	همه هریک از گنج کشته ستوه			گرفته زترکان گروها گروه		۸۰
	بجا آمدند آن سپاه مهان			شدند آفرین خوان بشاه جهان
	وزین مرز رستم چو برگشت باز			بیآمد بر شاه ایران فراز
	نشاندش بیک دست خود نامور			بدست دگر نامدار زال زر