پرش به محتوا

برگه:اسیر فروغ فرخزاد.pdf/۷

از ویکی‌نبشته
این برگ هم‌سنجی شده‌است.

را ندادند، و امروز همین قطعات بنام شاهکارهای ادب در مدارس عالی فرانسه تدریس میشود. و «آناکرئون» بزرگترین غزلسرای یونان کهن را کلیسای کاتولیک «فاسدترین شاعر عهد قدیم» خواند، و امروز اشعار این شاعر که شباهت عجیبی به غزلیات حافظ ما دارد، همراه با اشعار سافو از پر ارزشترین آثار شاعرانهٔ یونان کهن بشمار میآید خود «سافو» شاعره‌ای که همپایهٔ الههٔ شعر نام گرفته و از بیست‌وشش قرن پیش تاکنون الهام‌بخش بزرگ دنیای شعر و هنر بوده از نظر اخلاق امروزی ما «فساد» مجسم است. ولی این فساد مجسم زیبائی و هنر مجسم نیز هست. بهمین جهت امروز بندرت میتوان مجموعه‌ای از زیباترین آثار ادب جهان یافت که در آن شعری از سافو نقل نشده باشد.

بطور کلی تاکنون بسیار کم اتفاق افتاده است که یک هنرمند بخاطر آنکه اثرش خلاف اخلاق رایج عصر او بوده است همیشه مطرود و محکوم مانده باشد. آن چیزی که او را واقعاً مطرود میکند اینست که اثرش با ارزش نباشد. بدین جهت است که بسیاری از اشعاری که بمراتب از شعرهای خیام و سعدی و حافظ اخلاقی‌تر و «سنگین‌تر» بوده‌اند از میان رفته‌اند و شعرهای اینان با همهٔ مباینتی که گاه با مفهوم رایج اخلاق داشته، برجای مانده و روز بروز شهرت و قبول بیشتر یافته است.

اصولاً شعرا و نویسندگان، از زمانی که نویسنده و شاعر در جهان پیداشده از این نظر به دو دستهٔ متمایز تقسیم شده‌اند: یکدسته آنها که سنگین و با وقار بوده و باصطلاح ما و «دست‌بعصا» راه میرفته‌اند و در بیان عواطف و احساسات خود جانب مقررات اجتماعی و متانت را رعایت میکرده‌اند، و یکدستهٔ دیگر آنها که محافظه‌کاری را کنار گذاشته و بند از پای قلم خویش برداشته‌اند. این امر در درجهٔ اول بستگی به روحیهٔ خاص خود ایشان و در درجهٔ دوم بموضع آزادی فکر و روح اغماض در محیط اجتماعی آنها داشته است و طبعاً بمصداق اینکه: «متاع کفر و دین بی‌مشتری نیست» هر کدام از این دو دسته طرفدارانی برای خود یافته‌اند. اگر بنا باشد همۀ آنهائی را که بی‌پرده سخن گفته‌اند با چماق تکفیر برانیم باید نیمی از ادبیات جهان منجمله تقریباً همهٔ اشعار تغزلی یونان کهن را کنار بگذاریم یعنی - متأسفانه - زیباترین قسمت ادبیات منظوم مغرب زمین را طرد کنیم.

از همهٔ اینها گذشته نباید از نظر دور داشت که عصر ما، دوره‌ای است که در آن مفهوم زیبائی بیشتر با خواص بشری سروکار دارد نه با فرمول‌ها و مقیاسهای کلی که سابقاً برای سنجش زیبائی بکار میرفت بعبارت دیگر دورهٔ ما از لحاظ هنر و زیبائی یک دورهٔ Sensuel است.