ایران در زمان ساسانیان/مقدمه/منابع چینی
از افکار و عقاید دینی آن عهد در ایران و آسیای غربی واقف می‌کند از قبیل: محاربه قلمی آذر هرمزد و اناهیذ با موبذان موبذ،[۱] که مسلما از عصر ساسانی است، و جلد یازدهم شروح تئوردور بارکونای،[۲] که ظاهرا در حدود سال ۸۰۰ تألیف شده، آراء گنوستیک‌ها را باختصار و عقاید زردشتیان و مانویان را بتفصیل می‌کند.[۳]
تفاصیل دیگری راجع به مانویه در ترجمه سریانی یک‌صد و بیست و سومین رسالۀ تبیینیه سور انطاکی[۴] بدست توان آورد. مؤلف این کتاب، که اصل آن از بین رفته،[۵] سور است، که از ۵۱۲ تا ۵۱۸ بطریق انطاکیه بوده است.
۶-منابع چینی
در سفرنامه یکی از زوار بودایی چین موسوم به هیوئن تسیانگ (هوان تسانگ)، که در سنه ۶۲۹-۶۳۰ مسافرت نموده، یادداشت کوتاهی راجع به ایران آن زمان مسطور است. ولی باید دانست، که سیاح مزبور شخصا ایران را ندیده و فقط مسموعات خود را درباره این کشور و ساکنین آن یادداشت کرده است.[۶]
نلدکه در ملحقات کتاب خود موسوم به «تاریخ ایرانیان و تازیان (صفحه ۴۰۰ و ما بعد) جدول آغاز و انجام سلطنت پادشاهان ساسانی را بر طبق مآخذ شرقی و غربی و مسکوکات قدیم ترتیب داده و پس از آن شجره نسب ساسانیان را افزوده است و هرتسفلد بعد از وقوف بر مندرجات کتیبه پایکولی[۷] بعضی از قسمت‌های آن را اصلاح کرده است.
- ↑ نلدکه، مناقشات سریانیان علیه دین ایران Syrische Polemik gegen die Persische Religion در جشن‌نامه رت Festgruss an R. v. Roth ، ص ۳۵ و بعد.
- ↑ Theodore bar Konai
- ↑ پونیون، کتیبه‌های ماندائی جامهای خوابیر (پاریس ۱۸۹۸)، ص 232-105 H. Pognon,Inscriptions mandaites des Coupes de Khouabir ؛ کومون، تحقیقات در باب مذهب مانوی Recderches sur le manicheisme بروکسل ۱۹۰۸، ص ۸۰-۱؛ بنونیست، جهان شرق،۱۹۳۲، ص ۲۱۵-۱۷۰.
- ↑ Severe
- ↑ کومون، تحقیقات مانوی، ص ۱۷۲-۸۳.
- ↑ بیل، ص ۲۶۹-۲۷۷ مقایسه شود با شدر، ایرانیکا (رسالات انجمن علمی گوتینگن)، Iranica(Abh. d. Ges. d. wiss. zu Gottingen ص 54. phil. hist. Kass،۱۹۳۴).
- ↑ هرتسفلد، پایکولی، ص ۵۱. راجع به تقویم دوره ساسانی پایین‌تر فصل سوم را ببینید.