پروین اعتصامی (مثنویات و تمثیلات و مقطعات)/آن قصه شنیدید که در باغ، یکی روز

by پروین اعتصامی

	آن قصه شنیدید که در باغ، یکی روز			از جور تبر، زار بنالید سپیدار
	کز من نه دگر بیخ و بنی ماند و نه شاخی			از تیشهٔ هیزم شکن و ارهٔ نجار
	این با که توان گفت که در عین بلندی			دست قدرم کرد بناگاه نگونسار
	گفتش تبر آهسته که جرم تو همین بس			کاین موسم حاصل بود و نیست ترا بار
	تا شام نیفتاد صدای تبر از گوش			شد توده در آن باغ، سحر هیمهٔ بسیار
	دهقان چو تنور خود ازین هیمه برافروخت			بگریست سپیدار و چنین گفت دگر بار
	آوخ که شدم هیزم و آتشگر گیتی			اندام مرا سوخت چنین ز آتش ادبار
	هر شاخه‌ام افتاد در آخر به تنوری			زین جامه نه یک پود بجا ماند و نه یک تار
	چون ریشهٔ من کنده شد از باغ و بخشکید			در صفحهٔ ایام، نه گل باد و نه گلزار
	از سوختن خویش همی زارم و گریم			آن را که بسوزند، چو من گریه کند زار
	کو دولت و فیروزی و آسایش و آرام			کو دعوی دیروزی و آن پایه و مقدار
	خندید برو شعله که از دست که نالی			ناچیزی تو کرد بدینگونه تو را خوار
	آن شاخ که سر بر کشد و میوه نیارد			فرجام بجز سوختنش نیست سزاوار
	جز دانش و حکمت نبود میوهٔ انسان			ای میوه فروش هنر، این دکه و بازار
	از گفتهٔ ناکردهٔ بیهوده چه حاصل			کردار نکو کن، که نه سودیست ز گفتار
	آسان گذرد گر شب و روز و مه و سالت			روز عمل و مزد، بود کار تو دشوار
	از روز نخستین اگرت سنگ گران بود			دور فلکت پست نمی‌کرد و سبکسار
	امروز، سرافرازی دی را هنری نیست			می‌باید از امسال سخن راند، نه از پار