مذاکرات مجلس شورای ملی/دورهٔ ۱۷/جلسهٔ ۸
روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران
شامل کلیه قوانین مصوبه و مقررات - گزارش کمیسیون‌ها - صورت مشروح مذاکرات مجلسین - اخبار مجلس - انتصابات - آگهی‌های رسمی و قانونی
شماره ۲۱۳۰
۲شنبه ۱۹ خرداد ماه ۱۳۳۱ - سال هشتم
شماره مسلسل ۸
دوره هفدهم مجلس شورای ملی
مذاکرات مجلس شورای ملی
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز سه شنبه سیزدهم خرداد ماه ۱۳۳۱ نشست ۸
فهرست مطالب:
- ۱- تصویب صورتمجلس
- ۲- قرائت گزارش اعتبارنامه نمایندگی آقای دکتر بقائی از کرمان و خروج آن از دستور
- ۳- طرح گزارش اعتبارنامه آقای دکتر شایگان نماینده تهران و تصویب آن
- ۴- تعیین موقع و دستور جلسه بعد - ختم جلسه
مجلس ساعت ده و نیم صبح بریاست آقای اورنگ تشکیل گردید.
- تصویب صورت مجلس
[ویرایش]۱- تصویب صورت مجلس
رئیس - صورت غائبین جلسه گذشته بعرض می‌رسد.
(بشرح زیر قرائت شد)
غائبین با اجازه - آقایان احمد اخگر و مهدی شوکتی
غائبین بی اجازه - آقایان دکتر حسین فاطمی. حاج سیدابوالقاسم کاشانی. نریمان. سیدباقرجلالی موسوی. محمدعلی دادور
رئیس - در صورت مجلس نظری هست یا خیر؟ آقای بهادری
بهادری - بنده راجع بتعیین وقت جلسات می‌خواستم بعرض برسانم
رئیس -چشم بماند برای بعد، در صورت مجلس نظری نیست؟
(اظهاری نشد)
صورت مجلس جلسه قبل تصویب شد
- قرائت گزارش اعتبارنامه نمایندگی آقای دکتر بقایی از کرمان و خروج آن از دستور
[ویرایش]۲- قرائت گزارش اعتبارنامه نمایندگی آقای دکتر بقایی از کرمان و خروج آن از دستور
رئیس - آقای خسروقشقایی.
(آقای خسروقشقایی گزارش کمیسیون تحقیق راجع به انتخابات کرمان و نمایندگی آقای دکتر بقایی را بشرح زیر قرائت کردند)
- گزارش کمیسیون تحقیق به مجلس شورای ملی
پرونده انتخابات کرمان که بمخالفت آقایان دکتر میراشرافی و عامری بکمیسیون تحقیق ارجاع شده بود مورد رسیدگی قرارگرفت جریان کار بشرح ذیل بعرض مجلس شورای ملی می‌رسد:
جریان کلی انتخابات کرمان بشرح گزارش شماره ۵ از شعبه پنجم باستحضار آقایان نمایندگان محترم رسیده‌است.
آقای میراشرافی یکی از معترضین در کمیسیون حضور یافته و توضیح دادند طبق قانون اساسی و قانون انتخابات آقای دکتر بقایی نمی‌توانند از دو محل انتخاب شوند ولی ایشان در یک روز قبولی خودرا از هر دو حوزه اعلام داشتند و درمورد انتخابات کرمان بایدبگویم آقای دکتر بقایی با اعمال نفوذ انتخاب شده‌اند و مستندا اینجانب اوراق و شکایات مضبوط در پرونده انتخابات کرمان است توضیح اینکه عدم مخالفت با آقای مهندس رضوی این بوده که ایشان محبوب مردم و با آراء طبیعی انتخاب شده‌اند ولی آقای دکتر بقایی بازورواعمال نفوذ. سپس آقای دکتر بقایی منتخب مورد اعتراض در کمیسیون حضوریافتند و پس از استحضار از اعتراضات آقای میراشرافی گفتند موادی که مورد استناد معترض برای عدم انتخاب یکنفرازدومحل بوده موید اعتراض و ادعای ایشان نیست بلکه این مواد نمایندگی اینجانب را از دومحل تایید می‌نماید و درمورد جریان کلی انتخابات کرمان هم مجلس صحت جریان انتخابات کرمان را تصویب نموده کمیسیون با توجه باعتراضات معترض و مدافعات منتخب و توجه باسناد پرونده گزارش شماره ۵ از شعبه پنجم دائر بنمایندگی آقای دکتر بقایی از کرمان را تایید و اتخاذتصمیم رادرمورد انتخاب ایشان از دومحل به مجلس شورای ملی واگذارمی‌نماید.
رئیس - پیشنهادی از آقای ملک مدنی رسیده‌است قرائت می‌شود:
(بشرح زیر قرائت شد)
پیشنهادمی‌کنم اعتبارنامه جناب آقای دکتر بقایی از ردیف تا مراجعت خودشان خارج شود - ملک مدنی
ملک مدنی - اجازه می‌فرمایید
رئیس - بفرمایید
ملک مدنی - چون جناب آقای دکتر بقایی حضورندارند که راجع به پرونده خودشان اظهارنظربکنند بنظربنده اینطور رسیدکه پیشنهاد بکنم که از ردیف فعلا خارج شود
تا مراجعت خودشان از مسافرت که بتوانند اخذ تصمیم کنند برای اینکه مجلس باید تصمیم بگیرد که یکی از دواعتبارنامه باید مورد تصویب مجلس شورای ملی واقع بشود و این منوط به اینست که آقای دکتر بقایی که ذینفع هستند در مجلس حضورداشته باشندونظرخودشان را اظهاربدارندکه حقی از ایشان فوت نشده باشد با بعضی آقایان هم که مذاکره کردیم اینطوربنظرمان رسید که مصلحت در این است که فعلا پرونده از ردیف خارج بشود تا مراجعت خودشان که با حضور خود ایشان مجلس شورای ملی تعیین تکلیف این پرونده را بکند و هر طور که مقتضی شد در موقع خودش اخذ تصمیم بشود (صحیح است)
رئیس - آقای مکی با این پیشنهاد مخالفید؟
مکی - بلی
رئیس - بفرمایید
مکی - طبق یادداشتی که آقای دکتر بقایی بمقام ریاست مجلس نوشته‌اند دفاع از اعتبارنامه شان را بعهده بنده و دوسه نفردیگرازرفقای خودشان گذاشته‌اند راجع به گزارشی که مخبرمحترم کمیسیون تحقیق قرائت فرمودند و عباراتی را از قول مخالف ذکرکرده بودند که ایشان با اعمال نفوذانتخاب شدند خوشبختانه رئیس انجمن کرمان آقای مهندس رضوی بوده‌اند که همه شایستگی و صلاحیت (صحیح است) و درستی و پاکدامنی آقای مهندس رضوی را تصدیق می‌کنند(صحیح است) آقای مهندس رضوی زیر این اعتبارنامه را امضاءکرده‌است انتخابات کرمان را تصدیق کرده‌است (صحیح است) و مهندس رضوی کسی نیست که اگربا تطمیع و تهدید انتخابات صورت گرفته بودزیرآن صحه بگذارد (صحیح است) و اما راجع باینکه از دوحوزه ایشان انتخاب شده‌اند این تصمیم با مجلس شورای ملی است (صحیح است) قانون اساسی ۱۳۶ کرسی برای پارلمان ایران قائل شده‌است و اصولا بنده هم مخالف با انتخاب یک نماینده از دوحوزه هستم (صحیح است) زیرا ممکن است بدعتی شود که یکنفر از تمام مملکت انتخاب بشود و مشروطیت را تعطیل بکندخودآقای دکتر بقایی هم چنین ادعایی نداشته و بمجلس واگذارکرده‌است بنابراین گزارش نمایندگی ایشان حوزه انتخابیه کرمان یا تهران مطرح می‌شود و به یکیش رای گرفته می‌شود و آن یک خودبخود با تصویب مجلس از بین می‌رود این یک اشکال و ابهامی نیست که این پرونده در بوته اجمال بماند و مدتها زیر گردوغباربخوابد و مجلس نتواندرویش تصمیم بگیرد این بسته به اراده نمایندگان محترم مجلس شورای ملی است که روی یکی از این دورای بگیرند.
فرامرزی - اگرمجلس الان به پرونده کرمان رای داد دیگرحق ایشان از تهران ساقط است لابداینطورمی‌شود
مکی - بنابراین بنده می‌خواستم عرض کنم که اگرپیشنهاد آقای ملک بعنوان دفاع از پرونده ایشان است بنده از پرونده ایشان دفاع می‌کنم
ذوالفقاری - هیچ دفاع ندارد و فقط اشکال در اینجاست
مکی - اگراشکال در این است که آقایان در خارج از مجلس بنشینند سه چهارنفریا پنج شش نفراززعماء و این را مطرح بکنند یکی از این دوپرونده رابیاورند و مجلس هم باتفاق آراء رویش نظربدهد ولی نگذارند تا ایشان برگردد ممکن است پنج ماه شش ماه دیگرطول بکشد چرا در این مدت ایشان از حق نمایندگی یعنی از حقوق نمایندگی محروم باشند(صحیح است) بنابراین باید در خارج از جلسه موضوع را مطرح کرد آقایان بنشینند آنچه را که بمصلحت مملکت است و آنطوری که بقانون لطمه ایی وارد نیاید چون برای آتیه ممکن است یک سابقه بدی گذاشته شود، تصمیم بگیرندوبمجلس هم گزارش بدهند و مجلس روی آن اتخاذتصمیم بکندبنابراین بنده باین دلیل مخالفت کردم که پرونده ایشان نماند تا ایشان از آنجا برگردند جلسه دیگرمطرح بشود و اینکارروشن بشود
ملک مدنی- بنده توضیح دارم
قنات‌آبادی - اجازه بفرمایید نوبت بنده‌است
رئیس - آقا تامل بفرمایید نوبت شما باید برسد اصولا یک پیشنهاداست که یک موافق توضیح داد و یک مخالف و زائد بریک موافق و یک مخالف در پیشنهاد نمی‌توانند صحبتی بفرماید
قنات‌آبادی - حضرتعالی توجه نمی‌فرمایید قبل از اینکه صحبتی بشود بنده اجازه خواسته بودم
رئیس - چه اجازه ایی آقای ملک مدنی بفرمایید
ملک مدنی - عرض کنم نظربنده همان بودکه جناب آقای مکی اظهارکردند قصد بنده در این پیشنهاداین بودکه یک راه حلی پیداکنیم که روی این مطلب بطوریکه مقتضی و مصلحت هست مجلس تصمیم بگیرد و بنده نظرم از دادن پیشنهاد این نبودکه تعویقی افتاده باشد بلکه با مذاکره قبلی آقایان رفقا جناب آقای حائری‌زاده و سایرین بنده این پیشنهاد را دادم و خواستم توضیح بدهم در هرحال من موافقم که امروز از دستورخارج بشود
رئیس - پیشنهاد آقای ملک مدنی حاکی از اینست که از ردیف امروزخارج شود آقایانیکه با این پیشنهاد با این کیفیت موافقت دارند قیام بفرمایند(اکثریت برخاستند) تصویب شد
خسرو قشقایی - بنده بعنوان مخبرکمیسیون باید توضیحی بدهم
رئیس – این موضوع توضیحی ندارد
ناظرزاده - پس در جلسه آتیه صحبت می‌شود
رئیس - بلی
- طرح گزارش اعتبارنامه آقای دکتر شایگان نماینده تهران و تصویب آن
[ویرایش]۳ – طرح گزارش اعتبارنامه آقای دکتر شایگان نماینده تهران و تصویب آن
رئیس - آقای خسروقشقایی
خسروقشقایی - بنده یک توضیحاتی را لازم می‌دانم که راجع بپرونده آقای دکتر بقایی عرض کنم ولی آقای رئیس صلاح نمی‌دانند ولی بنده عقیده دارم که یک توضیح راجع باین موضوع صحیح باشد.
امامی اهری - نشودبهتراست
(آقای خسروقشقایی گزارش کمیسیون تحقیق راجع به انتخابات تهران و نمایندگی آقای دکتر شایگان رابشرح زیر قرائت کردند)
- گزارش از کمیسیون تحقیق بمجلس شورای ملی
- اعتبارنامه آقای دکتر شایگان که بمخالفت آقای میراشرافی بکمیسیون تحقیق ارجاع شده بود مورد رسیدگی کمیسیون قرارگرفت جریان کلی انتخابات تهران بشرح گزارش شماره ۶ از شعبه چهارم باستحضار آقایان نمایندگان محترم رسیده‌است. آقای میراشرافی معترض پرونده توضیح دادند در انتخابات تهران صد و چهل هزار تعرفه توزیع شده در و صورتیکه بادعای چند نفر از منتخبین فعلی تهران در ادوار گذشته توزیع این تعداد آراء خلاف نظریه آنان بوده‌است و نامه ایی از آقای جزایری عضوانجمن نظارت مرکزی بکمیسیون رسیده که فسادانتخابات تهران را تایید می‌نماید و درمورد صلاحیت آقای دکتر شایگان در کمیسیون صحبتی نمی‌کنم و درمجلس بیان ادعا می‌نمایم
- آقای دکتر شایگان منتخب مورد اعتراض در کمیسیون حضوریافتند و پس از استحضارازاعتراضات معترض گفتند جریان انتخابات تهران با تصویب اعتبارنامه چهارنفرازمنتخبین آن مورد تایید مجلس شورای ملی قرارگرفته جمعیت تهران یک میلیون دویست هزارنفراست و بنده ۱۲۷ هزاررای داشتم آقای دکتر بقایی هم توضیحا گفتنداعتراض در مورد تعداد آراء ماخوذه ادوارگذشته مربوط باخذرای جهت مجلس موسسان بود زیرادرآن موقع تعدادزیادی آراء بابودن ۲۰ صندوق اخذگردید
رئیس - آقای مکی
مکی - بنده خواستم عرض بکنم آقای دکتر شایگان طبق یادداشتی که نوشته‌اند دفاع از اعتبارنامه خودشان را بعهده بنده و آقای مهندس زیرک‌زاده و آقای قنات‌آبادی و آقای زهری واگذارکرده‌اند بنابراین اشکالی ندارد که آقای میراشرافی مطالب خودشان را بیان بفرمایند.
رئیس – آقای میراشرافی
عده ایی از نمایندگان - پس بگیریدآقای ایشان تشریف ندارند
میراشرافی - پرونده شان که تشریف دارند اگرخودشان تشریف ندارند.
ناظرزاده - خواهش مارافراموش نفرمایید
میراشرافی - چشم. بنده اجازه می‌خواهم قبل از اینکه وارد اعتراضات خودم نسبت بانتخابات تهران بشوم یک موضوعی را بعرض آقایان نمایندگان محترم برسانم و آن عبارت از این است که اگرخاطر آقایان باشد در دوره گذشته که اکثرآقایان در پشت تریبون نطق می‌کردند رادیو تبعیض قائل می‌شد و نطق موافقین دولت را تمامش می‌گفت و نطق مخالفین را نمی‌گفت مثل اینکه در جلسه گذشته عرایضی بنده حضورآقایان عرض کردم و اظهاراتی هم جناب آقای مهندس زیرک‌زاده فرمودند عرایض بنده را از رادیوتحریف کردوآنچه بنفع خودشان بود گفت و آنچه که راجع بدفاع بنده و دفاع از سرگرد گیوتاش و عدم مداخله اوبوده‌است مطلقا نگفت و آنچه را که جناب آقای مهندس زیرک‌زاده فرمودند که ارتش مداخله کرد و سرگرداله کرده بله کرده تمام را طابق النعل بالنعل با یک صدای فوق العاده قشنگی پای رادیو بیان فرمودند بنده می‌خواستم استدعاکنم یا امر بفرمایند که اداره رادیو نطق موافق و مخالف را کاملا بگوید یا اینکه مثل اواخردوره گذشته رادیورا وصل بکنندبمجلس که بیانات آقایان نمایندگان از این جا بسمع کلیه ملت ایران برسد نه اینکه بیانات نماینده ایی را ببرند تحریف کنند و هر چه را که میل دارند بگویند و هرچه را میل ندارند نگویند این عرض اول بنده بود و البته این موضوع تصمیم قطعی اش با جناب آقای رئیس است.
خسروقشقایی - مجلس باید وسایلی داشته باشد که عین نطق رابدهد بروزنامه‌ها و رادیو هم مطابق آن بگوید کاملا فرمایشتان صحیح است
میراشرافی - مخبراداره تبلیغات اینجا حاضراست یادداشت می‌کند چطورنطق آقای مهندس زیرک‌زاده را یادداشت کرد (زیرک‌زاده - تمام نطق بنده نبود) عرض امروز بنده راجع بانتخابات تهران است نسبت به آقایان نمایندگانی که بنده اعتراض کردم دوقسمت است یک قسمت راجع بجریان انتخابات تهران است و یک قسمت هم راجع بصلاحیت بعضی از آقایان است که البته هرکدام بنوبه خودش گفته می‌شود و بنده ناگزیرهستم و امروز عین یادداشت‌های خودم را بگویم برای اینکه دفعه گذشته عرایضی کردم که آن عرایضم در رادیوخوانده نشد از این جهت بنده عرایض خودم را یادداشت کرده‌ام آنها را قرائت می‌کنم و عینا می‌دهم باداره رادیوکه دیگرتحریفی نشود این یادداشت را هم می‌دهم اداره تندنویسی
آقایان نمایندگان محترم، خیلی متاسف هستم از اینکه اطلاعاتیکه در مدت چندسال روزنامه نویسی و مبارزات سیاسی پیداکرده‌ام مرامجبورمی‌سازد یک وظیفه ناگواری را بعهده بگیرم
تاسف بنده از اینستکه چرا باید جریان امور مملکت از یک مجاری غیرمطلوبی سربزند که انسان مجبورشودیک حقایق تلخی رابگوید و اسرارناگفتنی‌ها رافاش کند لکن وقتی که انسان در مقابل هرگونه فداکاری هرگونه تلاش برای نجات مملکت مواجه با ناکامی مواجه حرمان می‌شود نمی‌تواند سکوت را پیشه خودسازد
آقایان محترم اجازه خواهندداد برای بیان مقصود خودمقدمه ایراکه برای عرض مطالب آتی لازم میشمارم بیان نمی‌آیم از روزیکه حرفه روزنامه نگاری و هدایت افکاررا بعهده گرفتم خواهان مجهول مطلق نبوده‌ام از هرفرد هرمدعی اصلاح و هرخواهان تغییراوضاع که ظاهرا برای نجات مملکت کوشش می‌کرد استقبال کرده و وی را با خود همدرد با الطبع خویش را طرف داروی می‌دانستم از همین نقطه نظر از چندسال قبل عقاید جناب آقای دکتر مصدق و بعدازآن برخی اعضای جبهه ملی که خویشتن را پیشرودلسوختگان قرارمی‌دادند واژگون شدن واژگون شدن احوال ناگواروبهبودی اوضاع عمومی را وجهه همت خودمعرفی می‌کردند بافکارخودنزدیک دیده و تمام سعی و کوشش خودرا در همکاری و پیش بردن مقاصد مشترک ملی قرارمی‌دادم
ازآغازایجادروزنامه آتش بشهادت دوره‌های هفتساله روزنامه پیوسته از جمله منقدین عملیات دولتها بودم و بهمین سبب مکرردرمکررروزنامه آتش با حکومت نظامی وقت و دولتها در جدال و کشمکش بوده و چه بسا روزنامه توقیف و این خدمتگذارمورد تعقیب و آزارقرارگرفته‌است بودم ولکن باتمام فشارها و تضییقات و مخالفتها این مشعلی که برای حفظ آزادی و خدمت باستقلال و دفاع از حقوق حقه و اساسی مردم با سرمایه و تلاش شخصی و همکاری عده ایی همدرد افروخته شده بودخاموش نگردید.
آقایان احساس می‌فرمایندپس از چندسال همکاری پس از چندسال همدردی اکنون خودرا ناگریزمی بینم برخلاف اعتبارنامه بعضی از همکاران دیروزی خودزبان بگشایم انجام این وظیفه برای من ناگوارلکن در مقابل وجدان در مقابل ملت در مقابل خداودرمقابل خلق ناگریزهستم عواطف و احساسات و روابط شخصی خودرا فدای مصالح عمومی نمایم
ممکن است همکاران و رفقای دیروزی من مرا خطاکاربشمارندولی اجازه بدهید به آنهاعرض کنم که اشتباهات آنها خطاهای آنها اگرنبودمن به این کاری که آنها ممکن است خطاکاری بنامند مبادرت نمی‌کردم ولی اطمینان می‌دهم آنچه بگویم و آنچه را مخالفت تعبیرنمایندخالی از هرغرض شخصی و نظرخصوصی است یک انسان وارفته و یک بشریکه ببیندتمام امیدها و مساعی اوبیهوده تلف شده اگردربیان در ددل و یاسوزدل خودیک حقایق رابگوید بایدوی را معذورداشت.
مجلس شورای ملی در میان طوفان تمام بدبختیها تنها مرجع و مرکزی است که یکنفری که بخود اجازه عنوان نمایندگی ملت را می‌دهد کتمان حقایق را شعارخودساخته و ازگفتن آنچه می‌داند خودداری نماید
آنچه می‌گویم مبالغه تصورنفرمایید من معتقد شده‌ام و احساس کرده‌ام که باید در دوره هفدهم بمجلس بیایم تابتوانم پشت این کرسی خطابه و درحضورنمایندگان محترم یک حقایق را بسمع ملت ایران برسانم
شاید اگراین حقایق برای شخص نتایج سوئی داشته باشد شایدسکوت بیشتربمصلحت شخص بنده بوداما روزیکه باین مجلس قدم گذاشتیم بقرآن مجیدسوگندخورده‌ایم که جزمصلحت مملکت و ملت چیزی در نظرنگیریم
مخالفت بنده با اعتبارنامه آقای دکتر شایگان نخست از نقطه نظرجریان انتخابات تهران است که این قسمت شامل کسانی است که بانمایندگی آنها مخالفت کرده‌ام چون سلسله حوادث بیکدیگرمربوط است برای روشن شدن ذهن آقایان نمایندگان محترم ناگزیرهستم در ضمن توضیح سوء جریان انتخابات تهران امثال و شواهدی از مداخلات دولت و وزیرکشوریا نایب رئیس و کارگردان سابق انتخابات تهران در انتخابات نقاطی که هنوز جریان آن خاتمه نیافته بعرض برسانم هرچندبا صدورتصویب نامه توقیف و تعطیل انتخابات آخرین مرحله مداخلات دولت در امرانتخابات آشکارشد و اصول ششم و هفتم قانون اساسی و ماده ۱۴ قانون انتخابات و سایرموادقانون انتخابات که لگدمال و مقام این قانون شکنی صریح بالای تمام قانون شکنی‌ها است زیرا مواداخیرالذکردولت را مانع شده‌است که در مورد اجرای قوانین میان افرادملت فرق بگذارد تمام مواد قانون انتخابات صراحت دارد که وقتی انجمن نظارت تشکیل شددولت دیگرحق مداخله در کارانتخابات راندارد و اختیارانتخابات با انجمنهاست چون این موضوع عجالتا مورد بحث مانیست بنده نمی‌خواهم با ذکردلایل و موارد قانونی از موضوع مورد بحث خارج شوم همینقدرازپشت این تریبون علیه آقای وزیرکشوروکلیه آقایان وزیرانی که این تصویبنامه مخالف نصوص صریح قانون را امضاء کرده‌اند اعلام جرم می‌کنم.
آقایان محترم، برای اثبات صحت یا عدم صحت جریان انتخابات هرحوزه مادومدرک داریم یکی قانون و دیگری سنن سابقه و عادات گذشته.
درشروع انتخابات این دولت نه احترام قانون و نه رعایت سنن و سوابق رالازم دانست ممکن بود آنچه می‌کنند برخلاف قانون یا برخلاف سنن و سابقه جاری در این مملکت باشد ولی در دنیا در تاریخ بشریک سابقه و نمونه ایی داشته باشد لکن اتفاقا قرعه بازی و فرماندارسازی ایشان در تمام ادوار تاریخ انتخابات بشرسابقه نداشت و این ابتکاروابداع که سبب قتل عام زابل - بابل - یزد بهبهان و ده‌ها نقطه دیگرگردید از خصوصیات مختصات جناب آقای دکتر مصدق است البته یک فرمانداری که بدون هیچ معرفت و سابقه ایی بنقطه‌ای وارد شود و واجد تعلیمات صریح دولت باشد اگراشتباهی بکند و جان خودومردم را فدای اصل نوظهورقرعه بنماید مسولیت آن متوجه دولتی است که با ایجادچنین مقدماتی یک چنان نتایج ناگواری رابرای مملکت تهیه نماید.
آقای رئیس آقایان وکلا امیدوارم به بنده اعتراض نفرمایید که خارج از موضوع انتخابات تهران صحبت می‌کنم زیرا برای اثبات مداخلات پی در پی دولت در جریان انتخابات تهران بایداسنادومدارک و شواهدونظایری ارائه داد. یک شاهدزنده یک مدرک غیرقابل انکارراجع بمداخلات دولت در انتخابات که مورد تصدیق ضمنی آقای نخست‌وزیر نیزواقع شده دستوری است که درباره انتخابات بهبهان صادرشد که مفادآن بعرض می‌رسد.
البته این دستوربعرض آقایان نمایندگان رسید و دراکثرجرایدهم منتشرشد و این دستوری است که رئیس ژاندارمری بهبهان مستقیما برداشته بفرمانده لشکروفرمانداری نوشته که امرگردیدکه بایستی آقای غروی از آنجاوکیل شود و عین این نامه محرمانه در جراید منتشرشد فقط ایرادی که آقای نخست‌وزیر گرفتند این بودکه چه شده این نامه محرمانه در دسترس جرایدقرارگرفته والا در اصل موضوع اشکالی نشد البته هم نامه رئیس ژاندارمری و هم نامه آقای دکتر مصدق هست که اگرآقایان اجازه بفرمایید خوانده می‌شود(دکتر معظمی - در موقع انتخابات بهبهان قرائت بفرمایید)
(خسروقشقایی - در انتخابات شهرضا بوده گویا) جای تاسف است که اولیاء دولت مهاراندیشه را از دست داده عصبانی شده و بانوشتن این نامه و تقاضای تعقیب نویسنده نامه محرمانه باین بنده فرصت دادند که اگرارفاق نکنم علیه مداخلات دولت در جریان انتخابات باردیگراعلام جرم نمایم.
این سابقه یعنی سابقه اعلام جرم علیه مداخلات ورزاء در جریان انتخابات را جناب آقای دکتر مصدق بمادرس داده‌اند هنگامیکه علیه مرحوم تدین و جناب آقای سهیلی ظاهرا بهمین علت اعلام جرم نمودند.
آقایان به بنده اعتراض نفرمایند انتخابات بهبهان چه ارتباطی باجریان انتخابات تهران دارد؟
آقایان نمایندگان محترم فاصله بهبهان تاتهران چندصدکیلومتراست. با آنکه جناب آقای دکتر مصدق یک عامل باسابقه را برای انتخابات خوزستان مامور فرمودند با اینکه تمام مامورین کشوری و لشکری را برای همین مقصودتغییردادند معهذا از ولع انجام مقصود خودچنین اسنادی را از فکردرست خودبیرون داده‌اند اما در تهران مورد نداشت سندکتبی بدهندپیشوای مطلق آمرمطلق آنچه می‌خواست شفاها باین و آن تکلیف و اوامرشفاهی بتمام مامورین دولت در شهربانی ژاندارمری و ادارات دولتی ایشانرا مستغنی می‌ساخت که سندکتبی بدهند.
درجریان انتخابات تهران قراین و آثاردلایل بیشمارواظهارات و شهادت عده کثیری از اعضاء و روساء انجمنهای فرعی حکایت از مداخلات انکارناپذیردولت و مخدوش بودن و رسوا بودن این انتخابات می‌کند.
دلیل اساسی اینکه در بدوشروع انتخابات تهران دولت وزیرکشوری نداشت زیرا یقین نداشتندکه وزیرکشورمجری تمام اوامرباشد باین جهت تاخاتمه انتخابات طهران تمام جریان انتخابات این شهربدون وجودوزیرکشورادامه پیداکرد.
آقایان نمایندگان محترم برای اینکه بدایند جریان امور کشورازچه قراراست همین موضوع عدم تعیین وزیرکشوررادرجریان انتخابات تهران و سپس علت آمدن و سبب رفتن آقای اللهیارصالح در خاتمه علت انتصاب جناب آقای رام نایب رئیس سابق انجمن نظارت و مسول جریان انتخابات تهران را بوزارت کشورتحیق فرمایید تا اسراردردناکی برای همگی فاش شود.
آقای اللهیار صالح ۲۹ روزوزیرکشوربودند وقتی که آقای صالح وزیرکشورشدند اولین روزرفتندخدمت آقای نخست‌وزیر وبایشان گفته بودند که آقا من حاضرنیستم در امر وزارت کشورهیچکس مداخله کند آقای نخست‌وزیر هم بایشان اجازه داده بودند که کلیه اوراق و اسنادی که در دسترس نخست‌وزیری هست بوزارت کشورببرند و هیچکس هم در کارایشان حق مداخله ندارد پس از اینکه آقای اللهیارصالح آمدند چندین حوزه که بلا تکلیف بود از جمله تربت، مشکین شهر، بندرپهلوی که آقای معتمددماوندی اینجانشسته‌اند اینجاهایی که بلا تکلیف بود و مورد اعتراض دولت بود که نمی‌خواستندانتخابات آنجاها خاتمه پیداکند آقای صالح انتخابات آنجاها راجریان انداختند در یک جلسه هیئت دولت بین آقای اللهیارصالح و نخست‌وزیر مشاجره حضوری پیداشده بطوریکه آقای نخست‌وزیر شدیدا به آقای اللهیارصالح اعتراض فرمودند که آقاشما رفته ایید که مخالفین مارادربیاورید آقای صالح هم گفته‌اند که من نرفته‌ام ببینم کی مخالف است و کی موافق است من رفته‌ام که هرکس رای داشت در بیاید و بهمین جهت هم اوقات آقای صالح تلخ شد و ازوزارت کشورکناره گیری کردهم کناره گیری کرد و هم دولت اوراکنارگذاشت چرا؟دولت و دستگاه نخست‌وزیری متوجه شدندکه اللهبارصالح کسی نیست که تحت اوامردستگاه دولتی باشد (مهندس زیرک‌زاده - این اخبارازکجا پیداشده صحیح به نظرنمی آید) همه اش صحیح است بجان شما از دستگاه غلام یحیی و پیشه وری بیرون می‌آیدبلی مقصودعناصری است که در آن دستگاه همکاری می‌کردنداینجاجناب آقای نخست‌وزیر را واقعا با اینکه مابا آقای دکتر مصدق باروشش مخالف هستیم ولی معتقدم خودش مردصالحی بود(صحیح است) و حیف که امروزه بدست یک عده ایی ناصالح شد یکمردی که وجهه ملی داشت و امروزبدرد ملت و مملکت می‌خورد امروزطوری شده‌است آن حرفهایی که برای تدین و سهیلی و رزم آرا و هژیرمی‌زدند با کمال خجلت و شرمندگی باید برای دکتر مصدق بزنند افسوس دولت آقای دکتر مصدق در عرض چندماه اخیرمداخلات علنی و صریحی در امرانتخابات شهرستانها نموده که توقیف و تعطیل و احضارفرماندارواعزام مامور مخصوص و صدوراوامرصریح نمونه‌هایی از آنهاست و این دولت در انجام مقاصد غیرقانونی خودیک مشاوروناصح مشفق داشته و آن آقای رام نایب رئیس و مسئول و کارگردان سابق انتخابات تهران و وزیرکشورفعلی بوده‌است این ناصح مشفق و همکاربلا اراده و مطیع و خدمتگزارباسابقه بپاداش مداخلات خود در انتخابات تهران و برای اینکه انتخابات سایرنقاط رانیزمثل انتخابات تهران جریان دهد بوزارت کشور منصوب شد چنانچه حضرت آیت الله حاج سیدفخرالدین جزایری عنصرروحانی با شخصیت و نایب رئیس دوم انجمن نظارت تهران در مراسله خوداین حقیقت دردناک رابصراحت تمام به آقای نخست‌وزیر متذکرشدند.
باید اقرارکردکه پس از نیل بمقام وزارت کشوربودکه آقای نخست‌وزیر مانندآقای رام رهبروشریک جرمی برای خودپیداکردند و تا آن اندازه که وضعیات اجازه می‌داد انصافا جناب آقای وزیرکشوردرفلج کردن تمام جریان انتخابات ولایات و تعطیل عملی مجلس و محروم ساختن چندمیلیون نفرازحق انتخاب وکیل کامیابی حاصل نمودند.
نام جناب آقای وزیرکشورفعلی و نایب رئیس و صحنه گردان انتخابات خواه ناخواه مارا ازجریان انتخابات ولایات منصرف و متوجه تهران می‌سازد. و اما اعتراض بنده بجریان انتخابات تهران که آقای دکتر شایگان صاحب پرونده مورد مخالفت بنده نیزازمدعیان نمایندگی این حوزه هستند بقرار زیر است:
- ۱- هیئتی که بنام انجمن نظارت انتخابات تهران دورهم گرد آمده بودند صلاحیت اطلاق چنین عنوانی را بخود نداشته زیرا فرمانداری که ایشان را برای کفالت انجمن دعوت کرده مخالف قانون تعیین گردیده بودفرماندارباید بنا به پیشنهاد استانداروتصویب وزارت کشورباصدورفرمان همایونی تعیین گردد در اینجا آقای مفتاح بغیرترتیب مقرردرقانون تعیین شد بهمین جهت آقای هادی اشتری استاندارتهران که بهیچ قیمت حاضرنبود زیر بارخلاف قانون برود استعفاداد(ضمنا در این جا بطورجمله معترصه باید عرض کنم که همین آقای فرماندار نیزمثل همه کسانی که توانستندصندوق انتخابات تهران را با آراء پارویی پرکندپاداش خودرا گرفت و همین ماه گذشته بطرزغیرطبیعی بسمت استانداری مازندارن ارتقاء مقام یافت) (توخودحدیث مفصل بخوان از این مجمل)
- ۲- بموجب قانون انتخابات انجمن نظارباید از بین ۳۶ نفر از طبقات شش گانه مالکین - زارعین - اصناف - تجار- علما - اعیان و همچنین از معتمدین محل که مورد دعوت فرماندارقانونی قرارمی گیرد انتخاب شوند در اینجا ادعا شده که ۱۰۸ نفررافرماندارتعیین نمود و باقرعه از بین کسانی تعیین شده‌اند که خودرا انجمن نظارمرکزی انتخابات معرفی نموده‌اند بدیهی است چون اساس تشکیل انجمن برخلاف ترتیب مقرردرقانون بوده انجمن صلاحیت نداشته‌است.
فرضا از بین ۱۰۸ نفر۳۶ بقرعه انتخاب شوند که آن ۳۶ نفرازبین خود بارای مخفی ۱۸ رابسمت اعضای اصلی و علی البدل انتخاب نموده باشند بازهم تشکیل این انجمن قانونی نیست زیرا مسلم است که قرعه ولوزبان فهم هم باشد هرگزنمی تواند ۳۶ نفرازطبقات ششگانه و معتمدین محل طبق پیش بینی قانون انتخاب کند در حالی که نظراصلی قانونگذارغیر از این بوده‌است
- ۳- انحراف از رعایت این اصل مهم و صراحت قانون است که انجمن نظارت انتخابات تهران از کسانی تشکیل شده بود که بانجمن خانوادگی کاندیدای دولت بیشترشباهت داشت تا انجمن انتخابات و بنده نمی‌خواهم در اینجا اسامی یکایک اعضاء انجمن و درجه قرابت آنها را باهریک از آقایان مدعیان نمایندگی تهران بعرض برسانم آقای زیرک‌زاده یک ایرادی گرفتند بانتخابات قم که در انتخابات هم انجمن که تشکیل شد یکی از اقوام آقای تولیت جزء انجمن بود در صورتیکه انجمن تهران وقتی نگاه کنیم می‌بینیم که تمام از رفقا و بستگان و اقوام آقایان بوده‌اند منجمله دونفرشان رفیق جناب آقای نریمان بوده‌اند که امروزاولین روزاست تشریف آورده‌اند آن رفیق ایشان آقای شهنوازاست (نریمان - افتخارش این است که رفیق بنده‌است و بنده هم افتخاردارم که رفیق اوبودم) اوسابقا در بانک روس هم در قزوین کارمیکرده (نریمان - اشتباه می‌کنید) شما اشتباه می‌کنید (زنگ رئیس) خیلی هم اشتباه می‌کنید آقای نریمان
رئیس - صحبت خودتان را ادامه بدهید
میراشرافی - باید گفته شود که انتخابات تهران رسوابوده‌است صدوچهل هزاررای از کجا آمده‌است با پاروهم بریزید صدوچهل هزاررای نمی‌آید خجالت هم خوب چیزی است (شمس قنات‌آبادی - آقای میراشرافی مردم تهران برای بیرون کردن آن کسانی که می‌خواستند بحقوقشان تجاوزکنند قیام کردند برای حفظ مملکت قهرمانی خود را بدنیا نشان دادند این رایها برای حفظ حقوق ملت بوده) هیچکدامش مال ملت نبوده بنده دلیل دارم و نطق آقای دکتر مصدق را می‌خوانم خودآقای دکتر مصدق می‌گویند که تهران سی و پنج هزاررای بیشترنمی‌تواند بدهد و خودآقای دکتر بقایی هم نطق کرده‌است که تهران نمی‌تواند بیش از ۷۰ هزاررای داشته باشد آقای حائری‌زاده هم در نطقشان می‌گویند بیش از هفتادتاهشتادهزاررای نمی‌شود پس صدوچهل هزاررای از کجا آمده (قنات‌آبادی - عقیده فردکه نمی‌تواندملاک کلی باشد) تمام شماها از عقیده فردی پیروی می‌کنید از عقیده آقای دکتر مصدق پیروی می‌کنیدعقیده یعنی چه؟ (قنات‌آبادی - ما ازاصول عالیه پیروی می‌کنیم)
- ۴- علاوه براینکه بستگی اکثریت ۹ نفرازاعضای انجمن اصلی با مدعیان نمایندگی تهران مسلم است اساسا در انجمن نظارت کسی از معتمدین محل عضویت نداشت در حالیکه قبل از دعوت فرماندار از طرف شورای عالی انجمنهای محلی تهران مرکب از نمایندگان رسمی ۱۶۰ انجمن نامه ایی بفرماندارتهران ارسال گردید و تقاضاشد در دعوت معتمدین محل با نظرآن انجمن عمل نمایند لیکن فرماندارآن روزتهران یا استاندارکنونی مازنداران بدون رعایت قانون و اصول و سنن و سابقه دست بتشکیل یک انجمن نظارخانوادگی زد.
- ۵- آقای شیخ علی مدرس یک روحانی جلیل القدری است که چندین دوره مردم تهران اورا انتخاب کرده‌اند و ایشان از قبول وکالت استنکاف نموده‌اند و بهیچوجه باجریانها ارتباطی ندارد و نوددرصد از بازیگران راهم نمی‌شناسند سن ایشان و شخوخیت ایشان مجال و فرصت توجه باین امور را نمی‌داد که روزی ۸ ساعت وقت خودرا صرف جریان انتخابات بکند ولی اولیاء امور و کارگردانهای انتخابات تهران لازم دیدند یک چنین شخصیتی را وسیله قراردهند و بنام اوانتخابات تهران را بجریان بیندازند جناب آقای نخست‌وزیر سه مرتبه شخصا بمنزل ایشان رفتند هرچه خواهش کردند این شخصیت سالخورده عذرخواست و جواب رد داد دفعه آخر سیاست ارعاب و تهدید به کار رفت و حتی روزی در جریان تشکیل انجمن درب خانه ایشان را آتش زدند و بالاخره این پیرمرد جلیل‌القدررا راضی کردند که بتعیین ایشان بسمت ریاست انجمن نظارت شهرتهران اعتراض نکند اما لازم نیست در جریان انتخابات مداخله نمایند یا نظارتی داشته باشد.
- ۶- وجود اشخاص بیسواد چه در بین ۳۶ نفر و چه در انجمن نظارت مرکزی از قبیل آقایان شمشیری - کریم‌آبادی - کدخدا اسمعیل قصاب - غلامحسین اتفاق و همچنین وجود اشخاص بی سواد در انجمن تجریش که اسامی آنها در پرونده موجود و مورد اعتراض مردم شمیرانات قرارگرفت همچنین وجوداین اشخاص در انجمن لواسانات و رودبارقصران و کن و ارنگه و شهرستانک بکلی عملیات انجمنها را از اعتبارقانونی می‌اندازد زیرا صراحت قانون در عدم دخالت بیسوادها در انجمنهای نظاردراساس قانونی بودن انجمن مقرراست بنحویکه عدم رعایت آن انجمن را از صلاحیت قانونی خارج می‌سازد.
- ۷- در تشکیل انجمنهای فرعی رعایت بیطرفی نگردید و درحقیقت بایدگفت که مامورین برای اجرای نظریات انجمن خانوادگی انتخابات مرکزی تعیین شدند و بایداعتراف کرد که مدعیان نمایندگی تهران این تجربه را از انتخابات دوره ۱۶ تهران کسب کرده بودندزیرا در دوره شانزدهم هنگامیکه آقای دکتر مصدق پیشوای جبهه ملی اعلامیه تحریم انتخابات را آماده کرده بودند و مدعی بودند که انجمنهای فرعی از کسانی دعوت خواهندشد که بنفع کاندیدای دولتی‌ها عمل می‌کنند فرمانداروقت تهران بایشان متوسل شد و رسما اعلام کرد که ما ازشماهم برای تشکیل انجمنهای فرعی صورت می‌پذیریم در مقابل این توافق ریاست انجمن مسجد سپهسالاردکتر فاطمی ریاست انجمن کافه شهرداری امیرعلائی که از کثیفترین افرادجبهه ملی است همین امیرعلائی صدی هشتاد وجهه دکتر مصدق را از بین برد ریاست انجمن مسجد قائم نریمان، امیرتیمورکلالی ناظر صندوق شمیرانات که اقراربجرم کرده‌اند ممکن است یک قاتلی هم یک روزبیاید و بگوید که من قتل کرده‌ام اقراربجرم است هیچ مانعی نداردمهندس حسیبی ناظرصندوق رودبارقصران، دکتر نعمت اللهی ناظرصندوق کن و شهرستانک منصوب شدند و باین ترتیب اسامی آراء ۸ نفرازکاندیدای وابسته به آقای دکتر مصدق در همین صندوقها ریخته شد. کاندیدای دولتی و اولیاء اموزکه از گذشته درس گرفته و می‌دانستند که هرگاه دولت انجمنهای محلی را در اختیارداشته باشد به مقصود خودرسیده‌است در انتخابات اعضای انجمنها بهیچوجه رعایت قانون و اصول را نکردند و ازهمین رویه پیروی نمودند خوش بختانه از آنجاییکه هیچ جرمی همیشه در پرده نمی‌ماند در عرض این مدت یک ماه صدها نامه و مراسله از اعضای سابق انجمنها ببنده و کمیسیون تحقیق رسید و اکثرآنها با ندامت و پشیمانی و سرشکستگی باشتباه خود اعتراف و اظهارداشته‌اند که چگونه در ریختن آراء بصندوقها در قرائت آراء و در تعویض آراء دست داشته‌اند.
واگر آقایان نمایندگان محترم صلاح بدانند چند تن از ایشان در این مجلس حاضرند چون طبق دفاتر موجود در فرمانداری تهران سمت ایشان در انجمنهای محلی محرزاست اعترافات آنها بعنوان مدارک غیرقابل انکارمخدوش بودن انتخابات تهران تلقی می‌گردد الان ۲۰ روزاست که مانوشته‌ایم دفاترانتخابات تهران را اینجا بیاورند الان که روزبحث است آقای تاج آمده‌اند می‌گویند که این دفاترحاضراست چندروزاست که مانوشته‌ایم آقای ذوالفقاری؟
- ۸- طرز کار انجمنهای فرعی چه از نظر تشکیل و چه از نظر اخذ آراء و چه در قرائت آن برخلاف قانون بوده و عملیات انجمن را از اعتبارقانونی ساقط می‌نماید زیرا انجمنهای فرعی نیزاصولا می‌بایستی مثل انجمن اصلی از بین ۳۶ نفریکه در قانون تصریح گردیده انتخاب شوند در اینجا بهیچوجه هیچ یک از انجمنهای ۱۲۰ گانه بشکلی که قانون تصریح نموده تعیین نگردیده‌اند دلیل بنده پرونده امرمی‌باشد که در اختیارفرمانداری تهران است.
انجمن مرکزی برای هرحوزه فرعی اشخاصی را دعوت کرد که خودآنها از بین خودشان هیئت رئیسه را تعیین نمایند در حالی که باید ۳۶ نفردعوت شوند که آنها از بین خوداعضای اصلی و علی البدل را تعیین کند و نظربعدم رعایت این نکات عملیات انجن از درجه اعتبارساقط است.
اعضای انجمنها دارای نظریات شخصی خصوصی نسبت بکاندیداها بودند مثلا وقتی آراء بنام نامزدهای دولتی ریخته می‌شد باسلام و صلوات استقبال می‌کردند ولی هرکسی نام مخالفان دولت را در آراء خودداشت باتوهین و هتاکی روبرومی‌شد و حتی الامکان مانع گرفتن رای اومی‌شدند و بطورکلی در اکثرحوزه‌ها تهدید رای دهندگان یک امرعادی بوده‌است همان تهدیدی که جناب آقای مهندس زیرک‌زاده فرمودند تهدید در تهران بیشترازهمه جابوده‌است بعلاوه در اخذآراء بهیچوجه رعایت مقررات نشده زیرا در حوزه‌هاییکه رای دولتی ریخته نمی‌شد انجمنها کارنمی‌کردند و بعناوین مختلف کاررا تعطیل نمودند مثلا انجمن سلسبیل رای ۵۰۰ نفررا برگرداند که صورتمجلس شد و آنروزبیش از ۵۰ رای نگرفته و بعدهم انجمن را تعطیل کردند چرا؟ برای اینکه این پانصدنفرنمی‌خواستند به کاندیدهای دولت رای بدهند بدیگری می‌خواستند رای بدهند و اما برعکس در نقاطی که مایل بریختن رای دستی و صادرکردن تعرفه سفید بودند که آن تعرفه‌ها در دست اشخاص می‌باشد مثل مسجد ترکها در عرض ۳ روز۳۶۰۰ رای صورت دادند که گرفته شده‌است ۳۶۰۰ رای راحساب کنید چه جورمی شود خودآقای دکتر مصدق در زمانیکه آقای قوام السلطنه انتخابات را انجام دادند حساب کردند که برای هررای پنج دقیقه حالا ۳۶۰۰ رای راحساب کنید (یکنفرازنمایندگان - ممکن است) بلی اگردرش رابازکنند یک دقیقه پرمی‌شود در حالیکه شایدجمع آراء (سلسبیل) به هزاررای نرسید بهمین جهت حوزه‌های فرعی را چاقوکشان منتسب بدارودسته دولتی که در حادثه ۱۴ماهیت خودرانشان داده و لقب مردم شرافتمندگرفته بودند آقایان نظرمبارکتان هست که وقتیکه روز۱۴ آذرشد چنداداره روزنامه را غارت کردند و مارا از هستی ساقط کردند آقای امیرتیمورکلالی در آن وقت وزیرکشورورئیس شهربانی بودند که این مردمی که امروزرفتندغارت کردند اینها مردم شرافتمندتهران بودند ما از آنجا مردم شرافتمندرا شناختیم و دانستیم که شرافتمندکی‌ها هستند(فرامرزی – ایشان نبودندرئیس شهربانی کس دیگری بود) چراخودآقای امیرتیمورهم رئیس شهربانی بودندوهم وزیرکشورهمان مردم شرافتمند صندوقها را محاصره کرده بودندوهیچکس جرات نداشت رایی بصندوقها بریزد جزلیست دولتی در نتیجه همین رویه کاندیدای انتخابات تهران مانند حضرت آقای دکتر امامی امام جمعه تهران، آقای سیدمحمدطباطبایی جمال امامی و چندتن دیگرهمان روز اول استعفا دادند و ازپیروان خودتقاضاکردندکه جان خودرابخطرنیاندازند.
درصندقهایی که صورت آراء آنها زیاداست یعنی از ۲ هزاررای بیشتراست چاقوکشها اطراف صندوق را احاطه کرده بودند تاحریم امنیت ایجاد کنند و عده ایی هم که بنامشان تعرفه صادرمیشددست بمرکب نمی‌زدند و با شناسنامه‌های جمع آوری شده دفاترپرمی‌شد. تعرفه‌های مکررباسم اشخاص معین در یکحوزه و همچنین تعرفه‌های سفید در دست مدیران جراید است که در خاتمه انتخابات ضمن مصاحبه ایی که در مجلس تشکیل شد آن تعرفه‌ها باعضای هیئت رئیسه مجلس سنا ارائه گردید و آقای تقی‌زاده اظهارداشتند (اینرادیگرنمی دانستم که تعرفه سفید باطل می‌کنند؟) و عین آنها در روزنامه فرمان گراورشده که بنظرآقایان محترم میرسانم و یکی از موارد اعتراض آقایان مدیران جراید درباره انتخابات همین موضوع بود.
- ۹- در قرائت آراء نیزبرخلاف قانون عمل شده زیرا آراء همه کاندیدها را نخوانده‌اند و قرائت نکرده‌اند و چندتن از کسانی که خودعامل انجام اینکاربوده الان حاضرندممکن است شهادت بدهند برای اثبات این مدعا بطوریکه مسلم شده در اعلام جرمی که از طرف آقای عمیدی نوری مدیرروزنامه داد بعمل آمدودرهمان تاریخ تقاضا شد که از معدوم ساختن آراءصرفنظروآنها را یکمرتبه دیگرباتعداد آرائی که صورت داده شده باحضورنماینده دادستان و مخبرین جراید مخالف و بیطرف تطبیق نمایند ولکن انجمن که بهیچوجه اینکاررا مصلحت خود نمی‌دید باین تقاضاترتیب اثرنداد.
- ۱۰- آقایان نمایندگان محترم خوب توجه فرمایید خوب دقت فرمایید صرفنظر از این دلایل و مدارک زنده و غیرقابل انکاریک سندزند و غیرقابل انکاریکه باعتراف شخص آقای نخست‌وزیر واکثرآقایان اعضاء جبهه ملی و منتخبین تهران رسیده تعداد و میزان سیرطبیعی آراء تهران در مدت سه روزاست که بدون اندک تردید بطلان و مخدوش بودن انتخابات این حوزه راثابت و مدلل می‌سازد.
درانتخابات دوره هفدهم تهران در مدت ۳ روز۱۴۵ هزاررای اخذشده‌است شخص آقای دکتر مصدق نخست‌وزیر اولین کسی است که این انتخابات راباطل می‌داند زیرا ایشان در تحصن بدربارشاهنشاهی در دوره پانزدهم ضمن اعلامیه خودبه انتخابات آندوره تهران اعتراض نمودند که چگونه در مدت (۵) روز۷۰ هزاررای در تهران بصندوقها ریخته شده بودکه چون حداکثر برای اخذ یک رای قانونی ۵ دقیقه وقت لازم است چگونه در مدت (۵) روز ۷۵ هزار رای بصندوقها سرازیر شده‌است لابد بابا جان خانی بوده‌است آقایان اعضاء جبهه ملی لااقل شما خودتان باظهارات آقای دکتر مصدق اعتقاد دارید بنابراین جواب بدهید چگونه در عرض سه روز۱۴۵ هزار رای بصندوق ریخته شد؟ و اگر در دوره پانزدهم بنا بادعای آقای دکتر مصدق ۷۵ هزاررای نمی‌شد در مدت ۵ روزبصندوق ریخت چگونه در دوره هفدهم ۱۴۵ هزاررای یعنی دوبرابرآراء دوره پانزدهم را بصندوق ریختند این انتخابات برق آساست این انتخاباتی است که ۹۰ هزاررای رادرخانه آقایان حسیبی و سنجابی نوشتند و بنا بر اقرار چند نفر از طلاب مسجد سپهسالار که گفته‌اند نصف شب جمعه ۵ بهمن ماه از روزنه پشت بام مسجد سپهسالار دیده‌اند آقایان مشغول ریختن آراء دستی بصندوق بوده‌اند و وجود تعرفه‌های سفید در دست اشخاص نیزشاهد این مدعاست دلیل بطلان انتخابات تهران را باید از نظرتعداد آرائی که انجمن صورت داده جستجوکردوهیچ دلیل زنده‌ای بهتر از این نطق آقای حائری‌زاده نیست که در یک روزنامه چاپ شده‌است و بنده استخراج کردم قسمتی از نطق حائری‌زاده‌است که در جلسه مورخ هشتم اردیبهشت ۱۳۲۸ استخراج کرده‌ام این را انتخابات نمی‌شود گفت کسانیکه بنام آنها سند اعتبارنامه صادرمی‌شود افکار ملت ایران اینها رابا اعتبارنمی‌داند و دلیل آنرا از اظهارات آقایان حائری‌زاده و دکتر بقایی در دوره پانزدهم می‌توان جستجو کرد این اظهارات که ذیلا قرائت می‌شود اقرار مدعیان بنمایندگی تهران ببطلان انتخابات شهری می‌باشد که ۱۴۵ هزار رای برای آن بحساب آورده‌اند اینک متن نطق آقای حائری‌زاده
(قسمتی از نطق آقای حائری‌زاده در جلسه ۱۵۷ دوره پانزدهم مورخ پنجشنبه ۸ اردیبهشت ۱۳۲۸ است که می‌گویند این طرزانتخاب نمی‌شود گفت کسانی که بنام آنها سندنمایندگی صادرمی‌شود اینهانماینده افکارملت نیستند مادرتهران جمعیتش رافرض می‌کنیم یک میلیون نفردیگربیش از یک میلیون تهران جمعیت ندارد ولی به آرائش مراجعه کنید ببینید برای شهرتهران چقدرجمعیت فرض کرده‌اند این یک میلیون جمعیتی که شهرتهران دارد مطابق قانون زنها که حق شرکت در انتخابات ندارند پس پانصدهزارحداقل مستتثنی است پانصدهزارنفردیگرمی‌ماند این پانصدهزارنفرروی درجات سن و تلفاتی که برای سنین مختلف انسانی پیش می‌آید مثلا وقتی طبقه بندی بکنیم دوثلثلش کسانی هستند که کمترازبیست سال دارند چون بچه ایی که تولدمی‌شود خطراتش خیلی زیاداست تابسن رشد و نموبرسدوبدرد خدمت سربازی بخورد تلفاتش خیلی زیاداست پس دوثلثلش کمترازبیست سال است ما این پانصدهزارنفری که داریم باید دوثلثلش را موضوع کنیم که حق شرکت در انتخابات راندارند باقی می‌ماند صدوهفتاد و هشتاد هزارنفر حالا حساب دقیق را آقایان قلم داریدبکنید)
این بیانی است که که آقای حائری‌زاده می‌کندحالا آقایان قلمتانرا در بیاورید و حساب بکنید معلوم می‌شود این ۴۵ هزار نفر تازه بدنیا آمده‌اند آقای حائری‌زاده در دوره پانزدهم حساب کرده‌اند و فرموده‌اند با این حسابهایی که می‌کنیم عده ایی که می‌توانند رای بدهند صدهزارنفربیشترنمی‌شود این را بنده نمی‌گویم آقای حائری‌زاده می‌گویند.
مکی - بنده اتخاذسندمی‌کنم از بیان شما و پرده را بالامی‌زنم بالا
میراشرافی - پرده راهمه اش را بالابزنید ما آمدیم اینجا که پرده را بالا بزنیم نیامدیم که تعارف بهم تحویل بدهیم شما بگویید ماهم می‌گوییم
عبدالرحمن فرامرزی - پرده پوشی خوبست نه پرده دری
کریمی - مردم بهترمی‌دانند
میراشرافی - مردم همه می‌دانند
کریمی - مردم بهترین قاضی هستند
میراشرافی – ما آمده‌ایم این جا حرف بزنیم مهمانی که نیامده‌ایم، این فرمایشات جناب آقای حائری‌زاده‌است و بنده هم همین اظهارات ایشان را عرض کردم می‌رویم سرمطلب وبقیه بیانات آقای حائری‌زاده (این صدوهشتادهزارنفری که حق شرکت در انتخابات دارند و ازطبقه نسوان هم نیستند مردم دیگری داریم، اتباع خارجه که حق شرکت در انتخابات ندارند در ایران عده زیادی هستند، قشونیها، مامورین شهربانی و ژاندارمری حق شرکت در انتخابات ندارند و عده شان را آقای وزیرجنگ و آقای وزیرکشورتشریف آورده‌اند تعیین می‌کنند، حداکثراشخاصی را که در تهران می‌توانند از این حق قانونی خودشان استفاده کنند که یکنفرهم از قلم نیفتند از صدهزارنفرنمی‌تواند بیشترباشد)
باین ترتیب ملاحظه می‌فرمایندکه خودآقایان مدعی هستند وقتی تهران دارای یک میلیون نفرجمعیت باشد این شهربیش از ۷۵ هزاررای نخواهدداشت در صورتیکه آقای دکتر مصدق در دوره پانزدهم این نظررا هم قبول نداشت و برای شهریک میلیون نفری اخذ۷۵ هزاررای رادرمدت ۵ روز زائد و دلیل بطلان انتخابات می‌دانست اماحالا کارگردانان انتخابات دوره چهاردهم و پانزدهم سربلندکنند و درنظرملت ایران روسفیدباشند زیرا مدعیان آزادیخواهی و اصلاح طلبی چنان مرتکب رسوایی و فضاحت شدندوچنان بی پروا برحقوق مردم تاختند و چنان ادعاهای گذشته خودرا یکایک عملا باطل نمودندکه ملت باید چراغ بردارد و بدنبال گذشتگان بگردد.
آقایان محترم: اسناد و مدارک رسوایی انتخابات تهران خارج از اندازه‌است و حتی بی انصاف ترین افرادنیزبا مطالعه پرونده انتخابات تهران انکارنمی‌کنند که این انتخابات یک صورت مفتضحی برای خارج ساختن افراد مورد نظر بوده‌است.
این انتخابات مفتضح و رسوا زیر نظرآقای رام نایب رئیس انجمن نظارووزیرکشورفعلی و آقای مفتاح فرماندار و استاندارامروزانجام شد چاقوکشها در تحت امرایشان افسارگسیختگان مزدوردرتحت فرمان و اوراق جبهه ملی تهدیدکننده مخالفان بودندودریک محیط ارعاب و وحشت و اخافه و ترورناشیه از حادثه ۱۴ آذرکه فقط بمنظور ترساندن مخالفان صورت گرفته بودانجام گرفت و باین صورتسازی مبتنی برتهدید بنابصراحت قانون باطل است.
آخرین دلیل بربطلان انتخابات نامه حضرت آیت الله جزایری است که مفادآن بعدقرائت می‌شود.
جناب آقای مهندس زیرک‌زاده در ضمن مطالعه پرونده مشکین شهریک شکایتی که آقای بزرگ ابراهیمی مدعی وکالت مشکین شهرنوشته بودند آنرادلیل قراردادند که انتخابات آنجا باطل است حال بنده می‌خواهم نامه‌ای که آقای جزایری آیت الله که خودآقایان هم بایشان ارادت دارند و آقای مکی هم با ایشان سوابق دوستی دارند پشت تریبون قرائت کنم تا ببینند کدام سند و مدرک است.
رئیس - بیست دقیقه بیشتروقت ندارید.
میراشرافی - نامه آقای جزایری را می‌خوانم «حضورحضرت آقای نخست‌وزیر محبوب، رونوشت شعب ششگانه مجلس شورای ملی - نامه حضرتعالی راجع به خرابی اوضاع انتخابات داعی راکه عضوانجمن انتخابات تهران بودم جرات بخشید (معلوم می‌شود تابحال جرات نداشتند) نظربعلاقه ایی که بمملکت و بشخص حضرتعالی دارم و مرا ارادتمندقدیمی خودتان می‌دانید حقایقی راکه تاکنون جرات اظهارنداشتم اظهارکنم و چون به بیغرضی معروفم انشاء الله حسن نظرخواهدشد خرابی انتخابات تهران کم از جای دیگرنبودبلکه سرمشق برای جاهای دیگرشد کما اینکه دیدیم چندنفری از آنها مردمی بودندکه از هزارنفرمردم تهران یکنفرآنها را نمی‌شناخت (مثل آقای مهندس زیرک‌زاده) و یا اگرمی‌شناخت بحسن عقیده و صحت عمل نمی‌شناخت و بالاخره همان خرابکاریهایی که در ضمن چندماده برای انتخابات جاهای دیگر قائل شده بودید بنحواتم و اکمل در تهران صورت گرفت و مرتکبین هم بطوریکه معمول این مملکت است فوری بمقامات عالیه رسیدند (این راکسی می‌گوید که مرجع تقلیداست یک کسی می‌گویدکه مورد احترام مردم است یک کسی می‌گویدکه خودآقایان رفته‌اند آورده‌اند) نعوذا بالله از این بدبختیها (عبدالرحمن فرامرزی - گفتیدنعوذابالله) بله گفتندنعوذاباالله (عبدالرحمن فرامرزی - خوب این صحیح نیست نعوذبالله صحیح است) (خنده نمایندگان) بهرحال داعی و چندنفردیگرازرفقای انجمن که ناظرقضایابودیم نه یارای مخالفت داشتیم و نه جرات استعفا زیرا که علاوه برانواع تهمتها مخصوصا شخص بنده مورد تهدید شدید بودم برای اینکه استعفای بنده در آنموقع برای آنها گران تمام می‌شد بالاخره همه می‌دانیدکه ریاست محترم انجمن حضرت آقای مدرس اصلا امضاءنفرموده و شخص بنده هم که خیلی کم در انجمن حاضرمی‌شدم نظربه تکلیف شرعی خود اصلا اعتبارنامه چندنفررا امضاء نکردم بنابراین مقدمات اوامرارشادی خودرا که نسبت بوکلای حقیقی صادرفرموده‌اند و حقا از روی علاقه باین مملکت و دلسوزی باحوال این مردم است و نمونه بارزی از فداکاریهای گذشته آن جناب است در باب انتخابات تهران هم مخصوصا تاکید فرمایند که وکلای حقیقی تهران باسایر وکلای حقیقی ولایات تشریک مساعی فرمایند و نگذارند این بدنامی برای مردم تهران بمایند از خداوند و صاحب شرع مزید توفیقات همه را خواهانم امضاء آقای جزایری.
این نامه آقای جزایری است. آقایان نمایندگان محترم، آقای آیت الله جزایری کسی نیست که پس از یک عمر زندگی با سربلندی امروزبخاطر منافع شخصی و خصوصی بهتان بزندایشان در پاسخ نامه آقای نخست‌وزیر بمجلس شرحی بایشان نوشته‌اند و بعنوان نایب رئیس انجمن نظارت انتخابات تهران بطلان انتخابات این حوزه راتایید و ازآقای نخست‌وزیر تقاضا کردند که قبل از هراقدامی ابطال انتخابات تهران را ازمجلس بخواهند و اصلاح را ازتهران شروع کنند۰ کریمی - ایشان اخوی آقای شوشتری هستند)(زنگ رئیس) ایشان پدرآقای دکتر جزایری هستند که مورد لطف آقای مکی است و ازشوشترکاندید هستند(مکی - پدرآقای دکتر جزایری سالهاست که فوت کرده) نسبتی که با ایشان دارند(دکتر کیان - برادرایشان هستند) (مکی باید از شما پرسید) شمادعوتش کردید برای آیت اللهی من که دعوتش نکردم (زنگ رئیس)
رئیس - مذاکرات بین الاثنین نفرمایید.
میراشرافی - آقایان محترم انتخابات تهران از ابتداء تا انتها مبتنی برتقلب و حقه بازی و رای سازی انجام گرفته‌است از موقع تشکیل انجمن تقلب و تزویرشروع شده و درموقع تشکیل انجمنهای فرعی این رویه ادامه داشته‌است در هنگام اخذآراء تهدید و ارعاب و حقه بازی ادامه داشته
رئیس - آقای میراشرافی سه دقیقه از وقت شما بیشترنمانده
میراشرافی - باتصدیق دوچرخه و با سجل اموات رای گرفته بموجب حساب دقیقی که جزییات آن خدمت آقایان عرض شد از ۱۴۵ هزاررای ریخته شده بصندوقها بقول آقای مصدق السلطنه ۱۱۰ هزارآن تقلب و ساختگی است بقول آقای حائری‌زاده ۴۰ هزاررای آن و بقول آقای دکتر بقایی ۷۵ هزاررای آن.
آقایان مسجدسپهسالاردرجریان انتخابات تهران شاهدیکی از فجیع ترین صحنه‌های حق کشی و تقلبی و تزویربوده‌است.
آقایان محترم فرق این انتخابات بابعضی نقاط دیگر اینستکه که لااقل در سایرنقاط صاحب پرونده‌ها خود بر بطلان انتخابات خویش رای نداده‌اند امادرانتخابات تهران دکتر مصدق نخست‌وزیر وعده مدعیان وکالت هریک بصراحت در موقعی در مورد بطلان آن انتخابات رای صادرکرده‌اند و هیچ وجدان بیداری نمی‌تواند کاسه گرمترازآش باشد و انتخاباتی راکه مدعیان نمایندگی و رئیس دولت اقدام به بطلان آن نموده و ازابتدا تا انتها تقلب و حیله و تزویردر آن بکاررفته صحیح و قانونی بداند.
ممکن است بعضی از آقایان بربنده خرده بگیرند که بامدارکیکه راجع بسوء جریان انتخابات تهران عرض کردم چرا با اعتبارنامه چهارنفرازآقایان نمایندگان تهران مخالفت نکردم و دراینجا دوجواب دارم عرض کنم که در تعقیم و تاخیر آن امیدوارم برمن خرده نگیرند بین نمایندگان تهران مطابق اطلاعات من سه نفربودندکه موکلین واقعی داشتند اما البته شماره حقیقی موکلین آنها رانمی توانم عرض کنم. اما نفرچهارم چون در بستربیماری بود و هرنوع التهاب و خروش مضربصحت یک بیماراست ارفاق را از وظایف اسلامی خوددانستم و خیال می‌کنم که همین حس ترحم موجب شد که جمعی از آقایان نیزازمخالفت با اوخودداری کنند.
بعرایض خوددراینجاخاتمه می‌دهم و بقیه عرایضم را در موقع طرح سایراعتبارنامه‌هایی که مخالفت کرده‌ام عرض خواهم کرد.
رئیس - آقای خسروقشقایی مخبرکمیسیون تحقیق.
خسروقشقایی - چون بیشترفرمایشات جناب آقای میراشرافی جنبه عمومی داشت و مربوط بانتخابات تهران نبود بنده جوابش را اینجا نمی‌توانم عرض کنم ولی دوسه موضوع مهم اینجا بودکه لازم می‌دانم بعرض آقایان برسانم اول راجع بجریان انتخابات تهران فرمایشاتی جناب آقای میراشرافی فرمودند دائربراینکه انجمن تهران خوب تشکیل نشده و برخلاف مقررات تشکیل شده (میراشرافی - انجمن فامیلی تشکیل شده) و بطورکلی اتخاذسندفرمودند که آقای زیرک‌زاده اعتراض کردند به آقای تولیت که یکی از رفقای ایشان یادوستان ایشان در انجمن بودند چون پرونده آقای تولیت یعنی اعتبارنامه ایشان باکثریت تصویب شد معلوم شد که بیانات و اعتراضات آقای زیرک‌زاده را مجلس در نظرنگرفته و تصدیق نکرده که اگرچندنفرازدوستان موکلین در انجمن باشند آن انجمن باطل است. رای مجلس هم صورت قانونی پیدامی‌کندپس بنابراین بودن یکعده ایی از دوستان یکنفرازکاندیداها در انجمن دلیل بربیقانونی بودن انجمن نیست (مهندس زیرک‌زاده - بنده هم چنین چیزی نگفتم) ایشان گفتند و اماراجع باینکه آقای میراشرافی بانتخاب آقای دکتر شایگان اعتراض کردند و مطالبی راجع بطرزانتخابات فرمودند بنده اینجادیدیم که به چندنفرازآقایان نمایندگان تهران رای موافق دادند نسبت به چند نفرازآقایان هم اعتراضشان را پس گرفتند پس صحت انتخابات تهران در نظرایشان محرزبوده که عده ایی را هم پس گرفتند برای اینکه انجمن نمی‌تواندبرای یکعده درست باشد و برای یکعده دیگرنادرست باشد (صحیح است) پس در اینصورت ایرادی نیست اماراجع بفرمایشی که راجع به نامه آقای جزایری فرمودند بنده هم از فرمایشات ایشان اتخاذسندمی‌کنم و عرض می‌کنم که ایشان مرد بسیارمحترمی هستندوبرخلاف عقیده خودشان فرمایشی نمی‌فرمایند الساعه بنده اینجا اعتبارنامه آقای دکتر شایگان راکه دیدم اولین امضایی که این اعتبارنامه دارد همان امضای آقای جزایری است (میراشرافی - بنده نگفتم اعتبارنامه آقای دکتر شایگان را امضاء نکردندگفتم چندتارا امضاءنکرده‌اند) پس بهترین دلیل برای صحت انتخابات ایشان همان فرمایش جناب آقای جزایری است و هیچ ایرادی نیست اما راجع باینکه فرمانداراستاندارووزیرشده‌است این را من گمان نمی‌کنم که لطمه ایی بطرزانتخابات جناب آقای دکتر شایگان بزند البته بعدازفرمانداری استانداری است منتهی در مورد ایشان یکقدری زودترانجام گرفته اما راجع باینکه اینهمه نمی‌شود رای گرفت در تهران و دردوره‌های قبل هم این جوربوده‌است بطوریکه اداره آماروصورت آن نشان می‌دهد جمعیت طهران یک میلیون و دویست هزارنفراست و دردنیای مترقی و درجاهای دیگرهم همینطور است که به نسبت جمعیت هرمحلی رای دهندگان تعیین می‌شوند.
ویک ثلث جمعیت هرمحلی می‌توانند رای بدهند حالا تصورمی‌کنم که یک ثلث نه یکربع، باوجوداین دویست هزاررای می‌توانند بدهند. اما چرا در دوره گذشته اینقدرنبود آقایانی که در تهران بودند تصدیق می‌فرمایند که تعدادصندوقهایی که در تهران سابقا بوده بسیارکم بوده‌است و بنده فکرمی‌کنم که آقای دکتر شایگان یکی از شخصیتهایی هستند که در ایشان بطورتحقیق یک عده زیادی رای داده‌اند و جناب آقای دکتر معظمی هم الان فرمودندکه خودایشان هم به آقای دکتر شایگان رای داده‌اند (دکتر معظمی - رای دادم) (دکتر کیان - ایشان هم به آقای دکتر معظمی رای داده‌اند) در اینصورت فکرمی‌کنم که ایرادزیادی از نظر معترض باعتبارنامه آقای دکتر شایگان نبوده و بنده دفاع خودرا بهمین جاخاتمه می‌دهم چون ایرادبزرگی نبوده یکی دوایراداساسی بوده و بقیه کلیات بوده‌است
رئیس - آقای مکی
مکی - بنده از دفاعی که آقای مخبرمحترم فرمودند متشکرم ولی ایراداساسی نداشته‌است (خسروقشقایی - بنظر ایشان) چنانکه همکاران محترم و نمایندگان عزیراستماع فرمودند دفاع و بیان مطلب آقای میراشرافی نماینده حقیقی و واقعی مشکین شهر(صددرصد) از انتخابات قلابی تهران قسمت اعظمش مربوط به استیضاح از وزیرکشور، شخص نخست‌وزیر، و خلاصه جریانهای سیاسی گذشته بود راجع بانتخابات شایدواردنبود ولی یک نکته اساسی را که ایشان زیادرویش تکیه کردند و بقول خودشان خیلی معتقدبودند و آنرا اساسی می‌دانستند این بودکه چرا تهران ۱۴۵ هزاررای داده‌است و طبق بیانی که آقای دکتر مصدق و آقای حائری‌زاده و آقای دکتر بقایی در دوره پانزدهم در مجلس راجع بانتخابات مجلس مؤسسان (میراشرافی - انتخابات قوام السلطنه مال موسسان نبود) انتخابات موسسان بوده که ما اعتراض کردیم در مجلس و گفتیم ۲۵۰ هزاررای ریخته بودند و حومه تهران را مستثنی کرده بودند چون در موسسان فقط شهرها رای می‌دهند و من به بیانی که ایشان کردند حالا هم اتخاذسندمی‌کنم اگرحق نداشته‌است ۱۸۰ هزاررای بریزند پس آن مجلس موسسان قلابی بوده (حائری‌زاده - مسلما قلابی بوده) (زنگ رئیس) حالا نطق آقای حائری‌زاده را می‌خوانید بله مامجلس موسسان راگفتیم حالا هم می‌گوییم (میراشرافی - دوره پانزده آقای دکتر مصدق اعلامیه دادند موقعی که در دربارمتحصن بودند) آنچه که آقای دکتر مصدق و آقای دکتر بقایی و آقای حائری‌زاده و بنده گفتیم راجع بمجلس موسسان قلابی بوده‌است صورت مجالس هم موجوداست و بعلاوه اعتراض ما آن دوره این بودکه ۱۸۰ هزاررای بنام ۲۴ کاندید در ظرف دوروزچطورتوانستندبخوانند این یک شق القمری بوده‌است.
جمعیت تهران بدون حومه یک میلیون دویست هزارنفراست و اگر مثل ممالک مترقی یک ششم تایک هشتم جمعیت رای بدهند بالغ بر۱۴۰ هزاررای میشده‌است در صورتیکه اگریک میلیون جمعیت تهران رابگیرید یکدهم اگررای بدهند صدهزاررای می‌شود در تهران خالی بدون حومه تازه جمعیت تهران جنبشی نکرده‌است، اگریکدهم رای داده باشند جنبشی نکرده‌است در مقابل وظیفه اجتماعی، در صورتیکه در تمام ممالک مترقی بین یک ششم تا یک هشتم رای می‌دهند این یک عددفوق العاده وحشت زایی نبوده‌است که چشمها باز بشود و ببینند که اینجایک جمعیتی از خارج با کامیون آورده‌اند و یا شناسنامه اموات آورده‌اند یاشناسنامه اطفال را آورده‌اند و رای داده‌اند خیر، حساب دودوتا چهارتا است. بعلاوه بعدازمبارزه شرافتمندانه ملت ایران در مقابل یک شرکت خون خواریکه ماسک یک شرکت تجارتی را به آن زده بودند و درباطنش دولت بریتانیای کبیر بود این احساسات را در ملت ایران بیدارکرد و معلوم شدکه مبارزات او در مسائل اجتماعی و مبارزات اودرمسائل سیاسی و حیاتی ملت ایران کاملا موثراست کما اینکه این قیام شرافتمندانه ملت ایران موثر واقع شد و خیلی آقایان شایدامروزتعجب بکنند ولی چندسال دیگر تاریخ قضاوت می‌کند که قیام شرافتمندانه ملت ایران یک ملت کوچک در مقابل یک بریتانیای کبیرکه ۱۵۰ سال دنیایی رابزانودرآورده بود این را واقعا جزاینکه بگوییم ملت ایران یک قیام شرافتمندانه کرد و تاریخ باید این قیام را با خطوط درشت و زرین در خودش ضبط بکند چیزدیگری نبوده‌است بعد از این قیام باید ملت ایران قیام بکند و باید اینطوررای بدهد پس وحشتی ندارد که اگربعدازبستن قونسولگری‌ها که یک خانه جاسوسی در تمام این مملکت بود بعدازعمل خلع یدکه اینطورملت ایران در اینجا باید گفت شرافتمندانه عمل کرد برای اینکه اگرملت مانفهمیده بود اگرملت پی به ارزش این مبارزه اش نبرده بود بایستی در موقع خلع ید خونریزی شود. یک اتفاقات ناگواری در سراسراین مملکت بوجود بیاید و درخوزستان بدون سروصدا تخلیه نکنند ولی این نمونه رشد و نمونه بیداری ملت ما است که اینطورعاقلانه عمل کردو۳۸۰۰ نقرانگلیسی را در حقیقت بکارون ریخت بدون اینکه موازسرکسی کم شود یا خون از دماغ کسی بیاید اینها تمام دلایل و نمونه‌های برجسته ایست که ملت ایران در این مبارزه حیاتی و مقدس از خود نشان داده‌است حالا تعجب می‌کنم که اشخاصی بخواهند ملت امروزایران را بادوره ۱۵ و باملتی که در زیرسلطه حکومت نظامی بود و درآنموقعی که آن انتخابات مفتضح موسسان را انجام دادند و قانون اساسی ایران را خدشه دارکردند بخواهند مقایسه کنند من نمی‌خواستم این حرفها رابزنم (میراشرافی - ملت ایران همیشه شجاع بوده‌است این دوساله شجاع نشده‌است ۲۵۰۰ سال است ماتاریخ داریم) آقای میراشرافی خواهش می‌کنم برای اینکه می‌ترسم یک حرفهایی که مصلحت نباشد اینجا بزنم (میراشرافی - هرچه می‌خواهید بفرمایید، هرچه دلتان می‌خواهد بگویید مصلحت و غیرمصلحت را بگویید اینجا برای حرف زدن است بگویید اینجا برای این است که ملت بداند مصلحت چیست هرچه هست باید گفت)
(زنگ ممتدرئیس)
رئیس - ادامه بدهید آقای مکی
مکی - اگراین ملت، ملت امروزمادردوره پانزدهم آن بیداری و احساسات را پیداکرده بودمطمئن باشید آنهائیکه دست بقانون اساسیش زده بودند به سردارمی‌بردند من نمی‌خواهم این حرفها را اینجا بزنم (میراشرافی - بگویید) چشم بازوگوش بازواین عمی - حیرتم از چشم بندی خدا یک مردم تهران مثل زنجیرخط زنجیرکشیده بودند دور انجمنها که حتی وزیردربارش دوساعت معطل شده (درروزنامه کیهان نوشته) تارفته‌است رای خودرا داده‌است بیایند این انتخابات را مخدوش و قلابی قلمداد بکنند این انتخابات با انتخابات خیلی جاها فرق دارد انتخابات اینجا قلابی بوده و انتخابات مشکین شهرحقیقی بوده‌است (خنده تماشاچیان) آقایان (خطاب به تماشاچیان) خواهش می‌کنم تظاهرنکنید چه حقی دارید تظاهرمی‌کنید؟(زنگ رئیس) (ناصرذوالفقاری - تقصیررئیس است) اما انجمن خانوادگی جرم دکتر شایگان و جرم این انجمن این بوده که فقط آقای ذکاء السلطنه که هرکس بصلاحیت و پاکی او تصدیق دارد توی این انجمن بوده‌است جناب آقای میراشرافی در انتخابات دوره پنجم تهران مرحوم مشیرالدوله رئیس انجمن طهران بود دکتر مصدق عضوانجمن بود مؤتمن الملک عضوانجمن بود تقی‌زاده عضوانجمن بودوهمه هم انتخاب شدند و کسی نگفت انجمن خانوادگی حالا اگرپدرزن آقای دکتر شایگان عضوانجمن بوده دلیل براین است که انتخابات مخدوش و خانوادگی بوده‌است اگر۱۰۸ نفردعوت بکنند... (میراشرافی - آقای توتونچیان با کی فامیل بوده؟) آقای توتونچیان در ۲۰ سال قبل دخترایشان زن برادرمن بوده‌است و بعدهم بطلاق منتهی شده‌است و الان دخترایشان در ازدواج دیگری است و این رانمی‌شود نسبت گفت (یکنفرازنمایندگان - بفرض که نسبتی باشد چه مانعی دارد) آقای توتونچیان مردی است درستکارومقدس در بازاروخیلی هم متدین است ولی در عین حال در بیست و چندسال قبل صبیه ایشان عیال بردارمن بوده و پس از چندسال متارکه شده‌است و درازدواج دیگری است (ناصرذوالفقاری - قوم و خویش داشتن که مانعی ندارد) در عوض اگرمی توانستندخوب بودکه می‌گفتند آقای توتونچیان یکجا کلاه مردم را برده‌است یکجا لطمه بزندگی مردم زده‌است ولی نتوانستند چنین ایرادی بگیرند ایشان از مردمان خیری هستند که پانصدهزارتومان در شهریارخرج کرده‌است و یک بیمارستانی بخرج خودش و ازجیب خودش ساخته (میراشرافی - اینها دلیل برصحت انتخابات نیست) الان عرض می‌کنم پس دلیل انتخابات مشکین شهرخواهدبود ایشان مسجدی ساخته‌است در خیابان غفاری که پانصدهزارتومان خرج آن مسجدکرده این اشخاص عضوانجمن تهران بوده‌اند برای اخذرای ۹۴ صندوق در تهران بوده‌است و ۸ صندوق هم در حومه تهران و این انتخابات با انتخابات مجلس موسسان و یا انتخابات دوره ۱۵ خیلی تفاوت دارد برای اینکه آنوقت ۲۰ صندوق در تهران و چهارصندوق در حومه برای مدت ۵ روز بوده و برای انتخابات دوره هفده ۱۰۴ صندوق در تهران و حومه تهران برای اخذآراء در نظرگرفته شده‌است همان روزهایی که انتخابات در شرف پایان بود یادم هست آقای فرامرزی در روزنامه کیهان نوشته بودندخوبست مردم شهرستانها از طرزتهران سرمشق بگیرند و همینطوری که در انتخابات تهران با نظم و ترتیب عمل کرده و آبرومندانه بپایان رسانیده‌اند شهرستانها هم این کاررابکنند، مخبررویترومخبرتایمزوسایرمخبرین انگلیسی که در تهران بودند و می‌خواستندیک کاهی را کوهی بکنند نتوانستندبانتخابات تهران اعتراض بکنندپس معلوم می‌شود که تنها روزنامه آتش بوده‌است که بانتخابات تهران اعتراض کرده‌است و خواسته‌است مخدوش قلمداد کند(میراشرافی - سایرروزنامه‌ها هم بوده‌است) روزنامه‌های خارجی عموما در تمام ممالک جریان انتخابات تهران و آزادی مردم را در موقع اخذرای می‌ستودندونمونه رشدملی ما قلمدادکردند و من باین ملت و باین مردم رشید تهران افتخارمی‌کنم که این اندازه رشد ملی از خودشان نشان دادند و دنیا صلاحیت و رشد آنها را تصدیق کرده‌است و من خیلی از آقای میراشرافی تعجب می‌کنم که می‌آیندپشت تریبون و ضمن اینکه اعتراض بمن و رفقای من داشتند اعتراض برشد ملی مردم و میزان آراء کردند و درصورتیکه خوب بود اعتراض خودشان را از راه دیگری بیان می‌کردند و برشد ملی مردم پایتخت اعتراض نمی‌کردند(میراشرافی - سوء جریان برشدملی پایتخت مربوط نیست) راجع به آقای جزایری فرمودند ایشان از قراری که من شنیدم روی اعتبارنامه دونفرامضاء نکرده‌اند و بقیه را امضاء کرده‌اند آن هم حساب جداگانه‌ای است که من نمی‌خواهم وارد آن بشوم (میراشرافی بنده خودم می‌شوم) بنده خودم می‌شوم ولی خواهش می‌کنم نگذارید واردبشوم برای اینکه آن هم از آن حرفهای خطرناک است، فرمودند که قرعه بازی شد در انتخابات البته قانون می‌گوید ۳۶ نفرباید انتخاب کنند ولی نگفته‌است این ۳۶ نفررا چه جورانتخاب بکنند بعلاوه روزی که جناب آقای نخست‌وزیر پشت همین تریبون راجع به شروع انتخابات صحبت می‌کردند یکی از نمایندگان اقلیت آنوقت آقای فولادوند دادکشید، فریادزدکه فرمانداران راهم بقرعه انتخاب کنید و بروید انتخابات راشروع نمایید، آقایان نمایندگان دوره ۱۶ که اینجا تشریف دارید این عبارت راگفت یا نگفت؟ (بعضی از نمایندگان - صحیح است) و دولت دکتر مصدق هم خواست بندای یکنفراقلیت جواب مثبت بدهد و احترام بگذارد (میراشرافی - مجلس قانون گذراندکه یک ماه انتخابات بتاخیربیفتدودکتر مصدق گفت من بقانون اعتنا نمی‌کنم) آقای میراشرافی من در بین بیان شما صحبتی نکردم (زنگ ممتدرئیس) آقای رئیس تمام مطالبی راکه ایشان می‌گویند باید بیک ساعت بنده اضافه شود ایشان بقانون احترام می‌گذارند ولی قانون موقعی صورت اجرابخودمی‌گیرد که از تصویب مجلسین ایران گذشته و بصحه اعلیحضرت همایونی برسد(فرامرزی - مسکوت بگذارید) تصمیمی مجلس گرفت و مجلس سنا تصویب نکرده بود بصحه اعلیحضرت همایونی هم نرسیده بود پس نمی‌شود گفت که آن قانون بود بفرمایش آقای فرامرزی هم من تسلیمم. امیدوار هستم نمایندگان محترم مجلس ایران اختلاف بین طرز انتخابات تهران و تشکیل انتخابات انجمنهای تهران راکه هزارنفردرآنها شرکت داشتند بابعضی نقاط دیگرتمیزبدهند خاصه چون حضرت آقای راشد وارد شدند عرض می‌کنم انتخابات تهران انتخابات دولتی نبودکه با انتخاب ایشان و وجود حضرت آقای راشد که وارد هیچ دسته ایی نبودند در مجلس شورای ملی ایران بهترین دلیل براین است که مردم تهران رشدسیاسی اجتماعی ملی خودشان را بدرجه اعلی نشان دادند (صحیح است) و این مردمی که رشد ملی خودشان را اینطورنشان دادند بنده یقین دارم که بین بیان آقای میراشرافی و بنده هم قضاوت عادلانه خودشان راخواهندکرد و دنیاهم این قضاوت را کرده‌است کما اینکه بنده در این مجلس عده ایی از نمایندگان محترم را می‌بینم که همه شان در انتخابات تهران شرکت کرده‌اند و همه شان رای داده‌اند و اگرواقعا وجدانا می‌دانند انتخابات تهران این طرزبوده‌است که آقای میراشرافی می‌گویند یکنفرغیرازآقای میراشرافی بلندشودبگوید بتمام مقدسات اولین فردی که از این مجلس استعفا کندبرودخودم خواهدبود بیش از این عرضی ندارم
نمایندگان - رای، رای
رئیس - آقایانی که باصحت انتخاب آقای دکتر شایگان موافقند ورقه سفید خواهندداد و آقایانی که مخالفند رای کبود می‌دهند.
(اسامی آقایان بترتیب ذیل توسط آقای غروی منشی قرائت و درمحل نطق اخذرای بعمل آمد)
آقایان: مهندس زیرک‌زاده. انگجی. میلانی. خسروقشقایی. محمدذوالفقاری. ناصرذوالفقاری. محمدحسین قشقایی. دکتر معظمی. دکتر کیان. عبدالرحمن فرامرزی. گنجه ایی. حمیدیه. مجتهدی. دکتر ملکی. پارسا. موسوی. کهبد. دکتر طاهری. دکتر مصباح‌زاده. بهادری. ذکائی. ملک مدنی. مصدقی. فرزانه. اقبال. راشد. خلخالی. مدرس. افشار. نبوی. احمدفرامرزی. دکتر فلسفی. حائری‌زاده. معتمددماوندی. مشار. مکی قنات‌آبادی. کریمی. زهری. ناظرزاده. مهندس رضوی. شادلو. شوکتی. منصف. وکیل‌پور. ریگی. دکتر فقیهی شیرازی. پورسرتیپ. جلیلی. صراف‌زاده. تولیت. افشار. افشارصادقی. هدی. شبستری. نریمان. نجفی. دکتر فاخر. اورنگ. شاپوری. مهندس غروی.
(پس از شماره آراء ۶۰ ورقه سفید موافق شماره شد)
رئیس - از ۶۱ نفرعده حاضربا ۶۰ رای موافق اعتبارنامه آقای دکتر شایگان تصویب شد.
اسامی موافقین - آقایان: مهندس زیرک‌زاده. میلانی. خسروقشقایی. محمدذوالفقاری. ناصرذوالفقاری. محمدحسن قشقایی. دکتر معظمی. دکتر کیان. عبدا لرحمن فرامرزی. گنجه. حمیدیه. مجتهدی. دکتر ملکی. پارسا. موسوی. کهبد. دکتر طاهری. دکتر مصباح‌زاده. بهادری. ذکایی. ملک مدنی. مصدقی. فرزانه. اقبال. راشد. خلخالی. مدرس. افشار. نبوی. احمدفرامرزی. دکتر فلسفی. حائری‌زاده. معتمددماوندی. یوسف مشار. مکی. قنات‌آبادی. کریمی. زهری. ناظرزاده. مهندس رضوی. شادلو. شوکتی. منصف. وکیل‌پور. ریگی. دکتر فقیهی شیرازی. پورسرتیپ. جلیلی. صراف‌زاده. امیرافشاری. افشارصادقی. هدی. شبستری. نجفی. دکتر فاخر. اورنگ. شاپوری. مهندس غروی. نریمان.
- تعیین موقع دستور جلسه بعد- ختم جلسه
[ویرایش]۴- تعیین موقع دستور جلسه بعد- ختم جلسه
رئیس - اگراجازه بفرمایید جلسه راختم می‌کنیم جلسه آینده روز۵ شنبه ۲ ساعت بظهرمانده موکول می‌شود و دستور رسیدگی باعتبارنامه‌ها
(یکربع بعدازظهرمجلس ختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی - اورنگ