مذاکرات مجلس شورای ملی/دورهٔ ۱۷/جلسهٔ ۵۸

by مجلس شورای ملی

مذاکرات مجلس شورای ملی دوره ۱۷ نشست ۵۸ روز ۲۳ دی ۱۳۳۱

روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران - شامل کلیه قوانین مصوبه و مقررات - گزارش کمیسیون‌ها - صورت مشروح مذاکرات مجلسین - اخبار مجلس - انتصابات - آگهی‌های رسمی و قانونی

شماره ۲۳۱۳

۳ شنبه ۳۰ دی ماه ۱۳۳۱ - سال هشتم

شماره مسلسل ۵۸

دوره هفدهم مجلس شورای ملی

مذاکرات مجلس شورای ملی - جلسه ۵۸

صورت مشروح مذاکرات مجلس روز ۳ شنبه بیست وسوم دی ماه ۱۳۳۱

فهرست مطالب:

۱ - طرح صورت مجلس

۲ - بیانات قبل ازدستور آقایان: اخگر _ دکتر شایگان _ تولیت _ خسروقشقایی _ حاج سیدجوادی

۳ - اعلام وصول شکایتی از طرف وراث دریابیگی به وسیله آقای محمد ذوالفقاری

۴ - بیانات آقای مهندس رضوی راجه به استعفای آقای مکی

۵ - اعلام آقای معاون وزارت دادگستری جهت حاضر بودن برای جواب به سوالات آقایان خلخالی و صفایی

۶ - اعلام تصویب صورت مجلیس جلسات ۱۶ و ۱۸ دی ماه

۷ - طرح و تصویب پیشنهاد آقای مجدزاده راجع به مسکوت ماندن طرح سه فوری مربوط به تعطیل احتمالی مجلس

۸ - طرح و تصویب دو فوریت لایحه اختیارات آقای مصدق

۹ - تقاضای آقای نریمان دایر به طرح فوریت طرح قدیمی راجع به اعاده اختیارات دیوان محاسبات

۱۰ - سوال آقای کهبد راجع به صدور پروانه چای و جواب آقایان وزیر اقتصاد ملی و معاون دادگستری

۱۱ - تقدیم تقاضای طرح لایحه قدیمی دوره ۱۶ راجه به حمایت مسلولین به وسیله آقای کریمی

۱۲ - تعیین جلسه بعد - ختم جلسه

مجلس ساعت نه وسی پنج دقیقه صبح بریاست آقای محمد ذوالفقاری (نایب رییس) تشکیل گردید

- طرح صورت مجلس

نایب رئیس جلسه رسمی است صورت غائبین هیجدهم دی ماه قرائت می‌شود (بشرح زیرخوانده شد)

غائبین با اجازه _ آقایان: شاپوری _ صراف زاده _ خسروقشقایی _ مشار_ امامی اهری _ نجفی _ نبوی _ مهندس غروی _ اورنگ _ دکترمصباح زاده _ منصف

غائبین بی اجازه _ آقایان: دکترامامی _ محمدحسین قشقایی _ دادور _ میلانی _ پارسا _ دکترملکی _ راشد _ عبدالرحمن فرامرزی _ تولیت

دیرآمده با اجازه _ آقای پورسرتیپ ۳۰ دقیقه دیرآمدگان بی اجازه _ آقایان: دکتر فاخر پانزده دقیقه _ مهندس حسیبی ۱۵ دقیقه _ دکتربقایی بیست وپنج دقیقه _ شهاب خسروانی نیمساعت _ زهری نیمساعت _ دکترسنجابی نیمساعت _ دکترکیان نیمساعت _ امیرافشار نیمساعت _ عامری سی وپنج دقیقه _ شوکتی ۳۵ دقیقه _ مصدقی ۴۵ دقیقه

نایب رئیس _ نسبت بصورت جلسه اعتراضی هست؟ آقای حسیبی

مهندس حسیبی _ بنده تعجب می‌کنم که یکربع ساعت دیرآمده برای بنده نوشته‌اند خیال می‌کنم اشتباهی شده باشد خواهش می‌کنم تحقیق بفرمایید اگراشتباهی شده اصلاح شود.

نایب رئیس _ تحقیق می‌شود آقای شمس قنات آبادی

شمس قنات آبادی _ درجلسه گذشته جناب آقای صفایی یک مقدار طومارکه بوسیله اینجانب برای مجلس شورای ملی رسیده بود تقدیم مقام ریاست کردند درضمن یک قرآنی اینجابودکه آن قرآن را اشتباها تقدیم کرده اندوحال آنکه آن قرآن را ازطرف شهربانی رسیده ودرآن قرآن افسران راهنمایی که جدیدا منصوب شده‌اند متعهدشده‌اند که راهنمایی شهررا منظم کنند امضاکرده‌اند و فرستاده بودند برای من که من باطلاع مجلس برسانم که آن کاردرسابق راهنمایی را عوض کرده‌اند خواستم استدعاکنم که آن قرآن را مسترد بفرمایید

نایب رئیس _ آقای مدرس

مدرس _ تلگرافات متعددی از تبریز رسیده‌است مبنی براینکه اهالی تبریزتعطیل عمومی کرده‌اند ودرتلگرافخانه متحصن شده‌اند وضمن پشتیبانی ازجناب آقای دکترمصدق تقاضاکرده‌اند...

نایب رئیس _ این مطلب مربوط به صورت جلسه نیست اگرنسبت بصورت جلسه مطلبی دارید بفرمایید

مدرس _ و یکی هم ازدانشجویان ادبیات دانشگاه تبریزرسیده مبنی بر پشتیبانی ازدولت جناب آقای دکترمصدق

نایب رئیس _ این هم مربوط به صورت جلسه نیست. آقای دکتر فلسفی بفرمایید

دکترفلسفی _ بنده هم می‌خواستم عرض کنم تلگرافات زیادی ازگرگان رسیده مبنی برپشتیبانی ازدولت جناب آقای دکترمصدق

نایب رئیس _ آقایان توجه بفرمایندتلگرافات را وقتی که وارددستورمی شویم تقدیم کنند. آقای مهندس رضوی بفرمایید

مهندس رضوی _ بنده راجع باستعفای همکارمحترم آقای مکی چندجمله عرض داشتم وقتی که مجلس وارددستور شدهروقت اجازه فرمودید عرض کنم

نایب رئیس _ نسبت بصورت مجلس دیگراعتراضی نیست؟ (اظهاری نشد) چون عده کافی برای رای نیست تصویب صورت مجلس موکول می‌شود به بعد

- بیانات قبل ازدستور آقایان: اخگر _ دکتر شایگان _ تولیت _ خسروقشقایی _ حاج سیدجوادی

نایب رئیس _ یکعده ازآقایان اجازه نطق قبل ازدستور خواسته‌اند آقای معتمددماوندی

معتددماوندی _ بنده نوبتم را به آقای اخگرداده‌ام

نایب رئیس _ آقای اخگربفرمایید

اخگر _ می‌خواستم عرض کنم که تلگرافات ونامه‌های زیادی از ولایات مختلف مثلارشت. شیراز. مشهد. سر. بوشهر. برازجان. هنگام. گناوه. دیلم وسایر نقاط رسیده‌است که اگربخواهم بشرح وتفصیل عرض کنم وقت بسیارمی‌گیرد مقداری ازآنهارا که الان همراه دارم تقدیم ریاست محترم مجلس می‌کنم ومابقی تلگرافات راهم بعدا تقدیم می‌کنم خلاصه اینمطالب وتلگرافات ونامه هااین است که همه پشتیبانی خودشان را ازدولت جناب آقای دکترمصدق ابراز داشته اندواستدعا کرده‌اند که اختیارات بایشان تفویض می‌شود.

دکترشایگان _ بقیه وقتتان را به بنده لطف کنید اخگر _ بقیه وقتم را بجناب آقای دکترشایگان تقدیم می‌کنم

نایب رئیس _ آقای دکترشایگان

دکترشایگان _ دراین چندروز تلگرافهای متعددی ازغالب نقاط ایران رسیده‌است مبنی برپشتیبانی ازدولت جناب آقای دکترمصدق وهمچنین طومارها ونامه‌ها وتلگرافهای حضوری که البته بنده درمقام اینکه آنهارااینجا قرائت کنم نیستم فقط اشاره می‌کنم که این تلگرافات چقدراست وازکجاست تلگرافهایی که تاقبل از روز تقاضای تفویض اختیارات است فقط درپشتیبانی ازدولت است ولی تلگرافات بعدی وهمچنین طومارهای بعدی هم راجع به پشتیبانی ازدولت است وهم تقاضااست ازحضورنمایندگان محترم که درتفویض اختیارات تردیدنفرمایند تلگرافهایی که رسیده‌است اجملاسیزده تلگراف است ازشیرازاز طبقات مختلفه واشخاص مختلف که البته ذکرش باعث تطویل کلام است بنده فقط عمده تلگرافات راعرض می‌کنم بعدهفت تلگراف است بهمین مضامین ازبهبهان _ شش تلگراف است ازاهواز _ پنج تلگراف است ازرشت _ ۵ تلگراف ازآبادان.

چهارتلگراف ازهمدان _ سه تلگراف ازمسجدسیلمان. دوتاازخوی. سه تاازاصفهان. سه تاازخرمشهر. دوتاازگروس _ دوتاازهفتگل _ دوتاازبروجرد_ دوتاازکازرون _ دوتاازاراک _ یکی ازازمشهد یکی ازشوشتر _ یکی ازجهرم _ یکی ازلاهیجان _ رامهرمز _ یکی ازرضاییه _ یکی ازفیروزآباد_ دیگرازساوه _ دیگرازبیرجند _ بازازرشت _ ازخرمشهر_ ازهمدان _ ازشیراز _ شیراز. شیراز. شیراز. شیراز. شیراز. ایضا شیراز. شیراز. شیراز. شیراز. شیراز. شیراز. شیراز. شیراز. شیراز. شیراز. باز شیراز. شیراز(خسروقشقایی _ همه اش ازشیراز) شیراز. شیراز. شیراز. شیراز. شیراز. شیراز شیراز. شیراز. مجددا شیراز شیراز. شیراز. شیراز. شیراز. شیراز معذرت می‌خواهم اینها راوقت نکرده‌ام بشمارم اینهاراالان بمن دادند رویهم گذاشتم فرصت اینکه آنهارا مرتب کنم وبعدد بگویم نداشتم بازازشیراز طومارها ازشیراز است سکنه دروازه اصفهان ازکارمندان شرکت بیمه _ خدمتگذاران وزارت راه _ کارگزینی وزارت دارایی _ محصیلن مدرسه حقوق _ محصلین دبیرستان خرد. اهالی جنوب شهرکه این طومارعظیم را تهیه کرده اندساکنین دوبخش تهران بعدتلگرافهایی است دوتلگراف است یکی ازآقای خسروقشقایی ویکی از آقای محمدحسین قشقایی که شایدحالاتشریف آورده باشند (بعضی ازنمایندگان _ هردونفرتشریف آورده‌اند) بله تشریف آورده‌اند چون درموقع رای اعتمادنبوده‌اند تلگراف کرده بودندکه بنده بعرض مجلس برسانم که الحمدالله خودشان درمحلس حاضرندتلگرافهایی توسط سایر دوستان رسیده‌است توسط آقای مهندس حسیبی ازاصفهان ازاصفهان ازتبریز ازاصفهان ازرشت طوماریست ازاراک دیگرتلگرافهایی است که توسط آقای مهندس زیرک زاده رسیده‌است ازتبریز.

اصفهان اصفهان اصفهان تهران بیرجند خوی بعدطوماریست که ازمردم اراک رسیده‌است توسط آقای مهندس زیرک زاده بازتلگرافهایی است ازشیراز واصفهان توسط آقای مهندس زیرک زاده. تلگرافی است رسیده‌است ازرشت برای جناب آقای رفیع ضمنا ازایشان شکایت کرده‌اند یعنی گله کرده‌اند که چرادرباب رشت ودرباب گیلان ایشان صحبتی نمی‌کنندبه بنده فرمودند که درپشت تریبون این را عرض کنم که بسمع مردم رشت وگیلان هم برسد که لازمه خدمت یک ایالتی این نیست که حتما نمایندگانش بیایند پشت تریبون وصحبت بکند بلکه بایداقدام بکنندایشان اهل صحبت نیستند اگرکاری لازم باشد آن کارراانجام می‌دهند بدون اینکه بیایند پشت تریبون وصحبت بکنند بعدآقایان تلگراف‌های دیگری هم داده‌اند یک کسی هم شرحی نوشته وامضانکرده‌است فحش داده به بنده بایستی پاروی حقیقت گذاشت تااشخاصی که حقیقت را نمی‌پسندند خوش آینه باشند طوماری است توسط آقای جلالی که اهالی دماوند فرستاده‌اند طوماری است ازتبریز توسط آقای خلخالی رسیده‌است همچنین دوفقره تلگراف ازتبریز است توسط آقای خلخالی رسیده‌است بنده دیگرعرضی ندارم بازتلگراف‌هایی است که توسط آقای اقبال رسیده‌است ازکرمانشاه تلگرافی است بازازمرند توسط جناب آقای موسوی رسیده‌است تلگراف‌های دیگری توسط یک نفراز رفقای دیگر (دکترسنجابی _ توسط بنده) توسط آقای دکترسنجابی است ازشیراز ازشیراز ازایلام ازکرمانشاه شاه آباد ازکرمانشاه ازکرمانشاه ازکنگلور ازکرمانشاه کرمانشاه کرمانشاه کرمانشاه کرمانشاه ایض ا کرمانشاه شیراز شیراز شیراز شیراز شیراز شیراز شیراز شیراز شیراز شیراز شیراز رشت لنگرود کازرون میاندوآب ملایر تلگرافهایی است توسط آقای ریگی رسیده‌است (ریگی _ ازخاش) ازخاش یکی هم توسط آقای سرتیپ پوررسیده (پورسرتیپ _ پورسرتیپ) (ناظرزاده _ فرقی نمی‌کند) ببخشیدمنقلب شدازخرم آبادیکی هم ازمشهدتوسط جناب آقای نجفی آقای خسروقشقایی هم خواهش کرده‌اند که بهشان اجازه داده شود دودقیقه ازوقت استفاده کنند.

خسروقشقایی _ یکدقیقه

نایب رئیس _ نمی‌شود یکنفر بدو نفر وقت بدهداز یکنفر دیگر آقایان وقت بگیرید آقای تولیت

تولیت _ بنده لازم است یک مختصری ازوقایع چندروزاخیر قم را بعرض آقایان برسانم. چون احتمال می‌دهم ماخذ اطلاع آقایان محترم ازجریان چندروزه قم منحصر به مندرجات جرائد باشد وجرائدهم مختلف نوشته‌اند وشایدحقیقت امر بصورت دیگری جلوه کند لازم دیدم چنددقیقه وقت مجلس را اشغال نموده ومختصراجریان را بعرض برسانم. شهرستان قم که همیشه موردتوجه عموم مسلمین ومخصوصا علام تشیع بوده اخیرا ازلحاظ سکونت مراجع تقلید مرکزیت منحصر بفردی پیدانموده که موجوب افتخار ومباهات کشور ایران استکه عموم فرقه شیعه درهرکجای دنیا سکونت دارند متوجه باین شهرستان مقدس هستند وبرای این کشورمنافع معنوی ومادی بسیار دارد مشروط باینکه خودمان بفهمیم وبطورمقتضی استفاده کنیم بایدبانهایت تاسف عرض کنم تابحال آنطورکه شایسته‌است ازطرف اولیای امورتوجهی به آن نشده‌است همه می‌دانیم که بزرگترین قوه برای مبارزه باایادی خارجی قوه دیانت وروحانیت است وخوشبختانه بزرگترین مجمع روحانیت درشهرستان قم که جنب پایتخت واقع شده قرار دارد معذلک بجای اینکه ازاین قوای فوق العاده بنفع دیانت و ملت استفاده کنیم باعدم توجه جریانات اخیر پیش آمده‌است. در هفت ماه پیش دولت را از تحریکاتی که درقم می‌شود مستحضر نمودم و مخصوصا عملیات توده‌ای ها که اطراف سیدعلی اکبر برقعی اجتماع نموده واز لباس روحانیت او می‌خواهند استفاده کنند تذکردادم متاسفانه توجهی در این باره نشد وقت و در یک ماه قبل که اعلیحضرت همایون شاهنشاهی ازاهواز مراجعت می‌فرمودند وبرای زیارت به ایستگاه راه آهن تشریف می‌بردند بنده هم دراتومبیل آقای وزیر دربار سوارشدم آقای وزیر کشور هم درآن اتومبیل بودند بایشان عرض کردم شهرستان قم که باید دافع و رافع اشاعه مرام کمونیستی باشد تدریجا بصورت دیگری بیرون می‌آید شهربانی قم ازهرحیث ضعیف است وقدرت جلوگیری ازاین مفاسد راندارد آقای وزیر کشور فرمودند قصد داریم بر پاسبانهای کشور بیفراییم غرض اینست که بنده تااین اندازه متوجه بوده و پیش بینی چنین وضعی را می‌نمودم. اینک جریان چندروز پیش را بعرض میرسانم.

صبح جمعه بلندگویی که بوسیله اتومبیل خبر ورود سیدعلی اکبر را میدادچند مرتبه درشهر گردش کرد و عصر آن روز ساعت ۵ سیدعلی اکبر برقعی باعده‌ای که ازتهران همراه او بودند وارد قم می‌شود و یکسره بطرف آستانه مقدسه می‌رود در صحن یک نفراز پیروان افکار شوم توده‌ای زنده باد استالین می‌گوید ونسبت به مقامات عالیه روحانی جسارت می‌کند که دراثراین اعمال ناشایسته بین چند نفر آقایان طلاب علوم دینیه وبعضی از آنهاکه ازتهران آمده بودند زدوخورد می‌شود. شب بعد یعنی شب یکشنبه جمعیت کثیری ازفضلا و طلاب علوم دینی واهالی به مسجد امام می‌روند و راجع به شرکت نسوان درانتخابات سخنرانی می‌نمایند وبه فرماندار مراجعه نموده وخواستار می‌شوندکه اولا بجناب آقای نخست وزیراطلاع دهد شرکت نسوان درانتخابات برخلاف شرع ومصالح کشور است و دوم اینکه سیدعلی اکبر برقعی را از قم خارج نمایند بطوریکه نقل کردند پیداکردن فرماندار و مذاکره با او چهار ساعت طول می‌کشد فرماندار وعده می‌دهد که ۵ بعدازظهر روزیکشنبه نتیجه را بعرض آقایان طلاب و عموم اهالی برساند آقایان هم قانع شده ومتفرق می‌شوند روزیک شنبه ۴ بعدازظهر درمیدان جلوصحن آقایان طلاب واهالی اجتماع نموده وعده‌ای ازوعاظ و طلاب شروع به سخنرانی نموده و مردم را متوجه بفهماندن مرام کمونیستی ومضار شرکت نسوان درانتخابات می‌نمایند در این موقع که نزدیک بساعت ۵ بعدازظهر و وعده فرماندار بوده جنابان آقایان تربتی و مبلغی وعاظ محترم مردم را بانظم وآرامش بطرف فرمانداری دعوت می‌کنند که حسب الوعده ازنتیجه اقدام او مستحضر گردند وقتی آنجا می‌رسند که عده‌ای پاسبان اطراف عمارت فرمانداری را محاصره کرده بودند و مانع ورودآقایان وعاظ وفضلا می‌شوند آقایان می‌گویند مافقط برای اطلاع ازنتیجه اقدام فرماندار آمده‌ایم جواب داده می‌شود فرماندار نیست گفته می‌شود تلفن کنید هر جا هست بیاید و یا بوسیله تلفن نتیجه اقدام خود را بگوید منظره پاسبانهای مسلح و معطلی آقایان درجلو اداره فرمانداری موجب می‌شود که جمعیت بیشتری متوجه شده و تدریجا جلوی فرمانداری اجتماع نمایند و آقایان اصرار به آمدن فرماندار می‌کنند پاسبانها اول سنگ وآجربه طرف جمعیت پرت می‌کنندواین عمل باعث تشدید احساسات جمعیت می‌شود و پاسبانها هم شروع به تیراندازی می‌کنند و بعداز مجروح شدن ده دوازده نفر و قتل یک نفر که بعضی احتمال می‌دهند بیش از یک نفر بقتل رسیده باشد گازاشک آور استعمال می‌کنند. دراثر این پیش آمد عموم اهالی شه رتعطیل و نظم عمومی مختل می‌گردد در اینجا وظیفه خود می‌دانم که از جناب آقای دکترمصدق تشکر کنم زیرابمحض اطلاع ازجریان مامور عالیرتبه و کاردانی را اعزام فرمودند آقای دکتر ملک اسمعیلی باجدیت و هوش فراوانی دست بکار زده و با شرفیابی حضور مقامات عالیه روحانی بنحو احسن موفق بانجام ماموریت خود شده بعدازظهر بامر حضرت آیت الله العظمی آقای بروجردی اهالی متفرق و بکار و کسب خود مشغول شدند من ازطرف خودوهمشهریانم ازایشان تشکروقدردانی می‌کنم آقایان نمایندگان همانطور که عرض کردم شهر قم بایدازهرجهت موردرعایت باشد ونبایدفراموش کرد که همیشه اختلاف مذهبی دراین کشور موردنظرخاص اجنبی بوده و در ه رموقع ازآن استفاده نموده‌است فتنه باب وامسال آنر نباید از نظر دور کرد آقایان محترم شهرستان قم را باحترام مدفن دختر حجت خدا و تمرکز روحانیت باید از اغراض سیاسی و شخصی دور داشت و برای حفظ دیانت و مصونیت کشور از ایادی اجنبی از موقعیت آن استفاده کرد. در این چند روزه جراید اخبار مختلفی منتشر نمودند که لازم می‌دانم مختصرا توضیح بدهم باآنچه راجع به شخص من است جواب نویسنده را مثل همیشه بخدا واهالی مسلمان شهر قم وامی‌گذارم وازاین جهت فعلاعرضی ندارم ولی دو موضوع در بعضی ازجراید اشاره شده که لازم است توضیح بدهم یکی اینکه تلویحا نوشته‌اند حضرت آیت الله بروجردی از دولت ناراضی هستند خواستم عرض کنم حضرت آیت الله کمال توجه و عنایت رابشخص آقای دکترمصدق دارند وا گر مامورین قم بوظیفه خود عمل نکرده‌اند ارتباطی با شخص رئیس دولت نداشته وجناب آقای نخست وزیر بااعزام آقای دکتر ملک اسمعیلی و این که حضرت آیت الله بروجردی قصد عزیمت به نجف اشرف را دارند کذب محض است و چنانچه خدای نخواسته چنین فکری پیش آید وظیفه ملت مسلمان ایران است که با استدعا و خواهش مانع از این اقدام بشود و این افتخار را از دست ندهد. ضمنا دو فقره طومار از قم رسیده راجع به مضار شرکت نسوان درانتخابات که تقدیم مقام ریاست می‌نمایم.

نایب رئیس _ چهاردقیقه ازوقت باقی است آقای خسروقشقایی

خسروقشقایی _ بنده عرایض زیادی نداشتم چون شب گذشته ازشیرازمراجعت کرده‌ام لازم بود بعرض آقایان نمایندگان برسانم که درشهرشیراز آباده فیروزآباد فسابوشهر وبهبهان وسایرشهرهای جنوب ایران برای پشتیبانی ازدولت جناب آقای دکترمصدق تعطیل عمومی اعلام کرده اندوباکمال نظم وآرامش پشتیبانی خودشان را نسبت بدولت جناب آقای دکتر مصدق ابرازکرده‌اند چون بنده ازجنوب می‌آمدم ازبنده خواستندکه پشتیبانی حقیقی مردم جنوب ایران راازدولت جناب آقای دکترمصدق بعرض نمایندگان محترم مجلس شورای ملی وملت ایران برسانم وواقعا مردم جنوب بدون استثناء پشتیبان دولت آقای دکترمصدق هستند البته بعضی اشخاص هستندکه مخالف هستندوآنهاتعدادشان بسیارکم است ووضعشان هم روشن است وازترس مردم کوچکترین تظاهری هم نمی‌توانند برعلیه دولت جناب آقای دکتر مصدق بکنند عرایض بنده همین بود تلگرافات وطومارهایی هم رسیده بود چون بنده وقت نداشتم نتوانستم بیاورم تقدیم مجلس کنم انشاء الله درجلسه بعدتقدیم مقام ریاست خواهدشد.

نایب رئیس _ آقای حاج سیدجوادی

حاج سیدجوادی _ می‌خواهم ادعایی بکنم که تاکنون کسی این ادعارا نکرده والبته مایه تعجب است وشگفت آقایان ولی درعین حال شبیه بلغزومعما چون معماحل شود آسان شود دلیلش هم بسیار واضح واحتیاجی هم بتوضیح زیادی ندارد و آن عبارت از این است که هروقتی من مخالفت کردم باجناب آقای دکترمصدق بدانید که باید مخالفت کرد جهتش هم معلوم است برای اینکه بورس مصدق دست من است مصدق را ملت می‌خواهد ومنم میان ملت هستم ملت می‌خواهدهروقت ملت نخواست من هم نمی‌خواهم پس حالاکه می‌خواهم ملت می‌خواهدوضمنا چند تلگرافی ازقزوین رسیده راجع به پشتیبانی ودادن اختیارات بجناب آقای دکترمصدق که تقدیم مقام ریاست می‌کنم ووقت آقایان راهم تضییع نمی‌کنم (احسنت)

- اعلام وصول شکایتی ازطرف وراث دریابیگی بوسیله آقای محمدذوالفقاری

نایب رئیس _ وارددستورمی شویم قبل ازاینکه آقای مهندس رضوی بیاناتی بفرمایندعریضه ایست ازوراث دریابیگی توسط اینجانب تقدیم مجلس شورای ملی شده مربوط به مطالبات ازکمپانی شیلات که به کمیسیون عرایض ارجاع می‌شود. آقای مهندس رضوی بفرماید

- بیانات آقای مهندس رضوی راجع باستعفای آقای مکی

مهندس رضوی _ بنده تشکرمی‌کنم ازمقام ریاست که به بنده اجازه فرمودندبنده عرایض مفصلی ندارم بطوریکه خاطر نمایندگان محترم مستحضراست طبق موادصریح آئین نامه استعفایی که ازطرف یکی ازنمایندگان تقدیم می‌شود بایستی درجلسه علنی مجلس شورای ملی باطلاع نمایندگان برسد وبعد طبق همان مواد رفتارخواهدشدپس ازاینکه همکارمحترم آقای مکی استعفایشان را تقدیم کردندبطوریکه آقایان اطلاع دارند ازطرف اکثرهمکارانشان اقداماتی برای قانع کردن ایشان بعمل آمد(صحیح است) وفراکسیون نهضت ملی هم باتفاق این تصمیم را گرفته‌اند که بایستی باایشان ملاقاتی بشود وازایشان رفع دلسردی وکدورتی که حاصل شده‌است بعمل بیاید وبه مجلس مجددا برگردند از این جهت درخدمت همکاران محترم آقای دکترشایگان آقای دکترسنجابی آقای دکترمعظمی آقای مهندس زیرک زاده آقای دکتربقایی آقای اخگر وآقای مجدزاده خدمت ایشان رفتیم وباایشان صحبت کردیم وپس از مذاکراتی ایشان باینجانب اختیاردادندکه فعلا استعفانامه شان را مسکوت بگذاریم (صحیح است) تامجددا ایشان مطالعه کنند البته دوستان دیگری که درمجلس دارندوهمچنین موکلین طهران که باایشان تماسهایی گرفته‌اند بالاخره تصمیم قطعی ایشان اعلام بشود بنده دراین خصوص دیگرعرضی ندارم همینقدر باید تذکراعرض کنم که همه مردم ایران اززحماتی که درموقع حساس آقای حسین مکی عهده دار شده‌اند (صحیح است) ویک موقعی که کشور احتیاج به فداکاری داشته ایشان با جدیت ازتصویب شدن یک قرارداد بسیارخطرناک عملا جلوگیری کرده‌اند یعنی با سایرنمایندگانی که دراین زمینه درآن موقع اقداماتی را لازم می‌دانسته‌اند ایشان هم نهایت همکاری راکرده‌اند این است که ملت ایران ابدا راضی نیست که ایشان استعفا بدهند(صحیح است) آقایان نمایندگان انتظاردارند که ایشان برگردند.

ناظرزاده _ انشاء الله برمی گردند

دکترمعظمی _ نمایندگان انتظار دارندکه ایشان برگردند

- اعلام آقای معاون وزارت دادگستری جهت حاضربودن برای جواب سوالات آقایان خلخالی وصفایی

نایب رئیس _ آقای معاون وزارت دادگستری

معاون وزارت دادگستری (دکترملک اسمعیلی)_ عرض کنم سوالی جناب آقای صفایی راجع به سلب صلاحیت ازقضات کرده بودند وهمچنین سوالی آقای خلخالی راجع به تعدیل مال الاجاره هاکرده بودند چون یک هفته بموجب ماده ۱۶۹ آئین نامه راجع بجواب سوالات آقایان حاضرشدم خواهش می‌کنم که درصورت مجلس قیدشود (احسنت)

- اعلام تصویب صورت مجلس جلسات شانزده وهیجده دیماه ۱۳۳۱

نایب رئیس _ ازموقعیت استفاده می‌کنم وتصویب صورت جلسات ۱۶ و ۱۸ دی ماه اعلام می‌شود.

- طرح وتصویب پیشنهاد آقای مجدزاده راجع به مسکوت ماندن طرح سه فوری مربوط به تعطیل احتمالی مجلس

نایب رئیس _ طرح سه فوری تقدیمی آقایان نمایندگان مطرح است. یک پیشنهادی ازطرف آقای مجدزاده رسیده که مسکوت بماندقرائت می‌شود (بشرح زیرقرائت شد) پیشنهادمی‌کنم طرح تقدیم آقایان نمایندگان درجلسه سابق که نسبت به فوریت آن مذاکره بعمل آمده مسکوت بماند.

نایب رئیس _ آقای مجدزاده

مجدزاده _ عرض کنم پیشنهاد بنده مبنی بر مسکوت ماندن این طرح نه ازجهت اطمینانی است که کرارا از طرف دولت داده شده‌است برای اینکه دولت درصدد تعطیل و فلج کردن مجلس شورای ملی نیست بلکه اساسا این تصور برای بنده مشکل است که دولت بتواند ذاتا یا بموجب اختیاراتی که ازطرف مجلس شورای ملی باو تفویض شده‌است موجب تعطیل مجلس بشود زیرامسلم است که دولت ذاتا چنین اختیاری نداشته و ندارد و اما بموجب اختیارات ازطرف مجلس شورای ملی هم نمی‌تواند اقدام بچنین عملی بکند چرا؟ برای اینکه بموجب یکی از اصول قانون اساسی مشروطیت جزا و یا کلا تعطیل بردار نیست وحتی بنده معتقدم که خود مجلس شورای ملی هم جز ایام و اوقاتی که بموجب قانون اساسی باو حق اجازه تعطیل داده شده نمی‌تواند مجلس شورای ملی را بنحوی ازانحاء تعطیل کند(صحیح است) وقتی که اختیاردارخودش چنین اختیاری را نداشت بطریق اولی وکیل و یا کسی که ازطرف او اختیاردار خواهدشد چنین اختیاری را ندارد (صحیح است) بطوریکه عرض کردم اساسا این تصوربرای بنده قانونا مشکل است وامابنده هم باتوجه به قانون انتخابات وبا مطالعه ماده اول این توهم برایم ایجادشد که شاید با ۱۷۲ نفرکه تعداد کل نمایندگان تعیین شده یک چنین توهمی پیش آمد کند و تصور می‌کنم که برای تقدیم کنندگان طرح هم همین توهم پیش آمده باشد و بدیهی است که آقایان هم هیچگونه نظری نداشته و در نظراول توجه بماده اول قانون انتخابات دوره هفدهم و ادوار بعد مطابق این قانون انجام می‌گیرد و با توجه بعده آنها که در ذیل ماده ۶۳ این قانون قید شده باینکه درنقاطی که انتخابات دوره هفدهم انجام گرفته تجدیدانتخابات نمی‌شودو۳۶ نفرعده‌ای راکه بر تعداد نمایندگان افزوده شده باحسابی که ازر وی جدول بعمل آمده ۲۴ نفر مربوط به نقاطی است که انتخابات آن انجام شده (صحیح است) بنابراین (امامی اهری _ آقای مجدزاده توجه باین هم بفرمایید) بااجرای قانون انتخابات دربقیه دوره هفده فقط ۱۲ نفر نماینده زیادتر از۱۳۶ نفر مجموعا در دوره هفدهم مطابق این قانون و این جدول ۱۴۸ نفر نماینده انتخاب خواهد شد که نصف بعلاوه یک آنهم ۷۵ نفراست که تاحالا ۸۰ نفر نماینده انتخاب شده‌است یعنی ازلحاظ قانون هم نگرانی نیست گواینکه اگر صراحتا یک ماده‌ای ذکر می‌شد که موجب تعطیل مجلس می‌شد چنین چیزی بموجب قانون اساسی امکان نداشت ودولت چنین عملی نمی‌توانست بکند خصوصا که این توهم اصلا در قانون انتخابات نیست ازاین جهت بنده تقاضا کردم که آن طرح مسکوت بماند واستدعا می‌کنم که آقایان امضا کنندگان طرح هم موافقت کنند(احسنت)

نایب رئیس _ آقای دکتربقایی

دکتربقایی _ البته آقایان نمایندگان محترم بخاطر دارندکه درچندروزقبل این طرحی که الان رویش پیشنهادسکوت داده شده دراینجامطرح شد ودرموقعی که اینجا مطرح شدگفته شد که طرح خوبی است ولی تحصیل حاصل است وبدیهی است واحتیاجی برای ندارد واقای وزیرکشور هم فرمودند که دولت نظری در این کارنداشته‌است وخیال بستن مجلس یا تعطیل یافلج کردن مجلس رانداشته‌است بعداهم جناب آقای دکترمصدق درنامه‌ای که بمجلس نوشتند این موضوع را تاییدکردندکه چنین نظری دربین نبوده‌است روی نامه‌ای هم که ایشان به مجلس نوشته بودند مجلس باتفاق آرا بایشان رای اعتمادداد ولی متاسفانه جریانات بعدنشان داد که یک چیزی را که توهم می‌گفتند اینقدرهاهم توهم نبوده‌است البته همکار عزیزما آقای مجدزاده که ازوکلای برجسته دادگستری هستند اینجا استدلالهایی کردند که ازلحاظ استدلال بسیار صحیح وپسندیده بودوکسی نمی‌تواندحرفی بزند ولی بدبختانه خوددولت با عملش تمام استدلالهای ایشان را ضعیف کرده وازبین برده‌است بجهت اینکه بعدازاینکه درمجلس گفته شد تحصیل حاصل است وچنین خیالی نبوده‌است وبعدازاینکه آقای وزیرکشور هم همین توضیح را دادند وبعدازاینکه جناب اقای دکتر مصدق نامه نوشتند بمجلس وتصریح کردند که چنین خیالی نبوده‌است وروی آن نامه هم رای اعتماد گرفتندوقضیه خاتمه یافته تلقی می‌شد بهیچوجه دلیلی نداشت که این موضوع را بعنوان تبصره ماده واحده مربوط باختیارات دوباره برگردانند به مجلس (مجدزاده _ بنده تبصره راهم لازم نمی‌دانم)

(دکتر شایگان _ درموقعی که آن لایحه مطرح می‌شود بحث بفرمایید)

چون این تبصره را در ماده واحده مربوط باختیارات که ارتباطی هم باقانون انتخابات نداشته گذاشته‌اند این توهم جدید پیش می‌آید چون مامدتی است که درتوهمات وسوء تفاهمات زندگی می‌کنم خدای ناکرده این توهم پیش می‌آید که این تبصره برای این گذاشته شده‌است که اگرشمابماده واحده اختیارات رای بدهیداین تبصره راهم می‌توانیدتصویب کنید واگررای ندهید این تبصره هم تصویب نمی‌شود وباعکس العمل تصویب نشدن این تبصره دولت خواهدتوانست خدای ناکرده اگرلازم بداند همان عمل را انجام بدهد

(دکترشایگان _ اینطورنیست)

بنده هم می‌دانم گفتم توهم است این توهم پیش آمده چون همین طور که جناب آقای مجدزاده هم گفتندهیچ موردی نداشت که این تبصره راهم بگذارند برای اینکه این توهین رفع شود ودروضع فعلی یک سوء تفاهمات جدیدی پیش بیاید بنده ازآقایان نمایندگان محترم تقاضا می‌کنم به پیشنهادسکوت که آقای مجدزاده تقدیم کرده‌اند رای ندهید وآن طرحی که بامضای نمایندگان تقدیم شده بودکه همین تبصره دولت هم درآن هست به آن رای بدهیدبرای اینکه اگرگفتندتضعیف دولت بوده توهمی بدولت بوده وقتی که خوددولت همان تبصره را ضمن یک قانونی به مجلس آورده این خودنشان می‌دهد که تضعیفی برای دولت بوده ونه توهمی چرا برای اینکه خودش هم آورده‌است باین جهت بنده تقاضامی‌کنم که آقایان نمایندگان به پیشنهادآقای مجدزاده رای ندهند تاآن طرح تصویب بشود.

نایب رئیس _ آقای وزیرکشور بفرمایید حائری زاده _ یک موافق ویک مخالف صحبت کرده دیگر وزیرکشور حرفش چیست؟

وزیرکشور _ اگریک شخصی بیک امری مومن ومعتقدباشد وآن امررا سبب شدت وفوت ایمان واعتقادش چندبارتکرار کندبعقیده بنده گناهی نکرده حقیقت را از تکرارش تضعیف نمی‌کند بلکه اعتراف می‌کند به صحتش و بعقیده بنده یک یا چند بار اعتراف اگر بحقیقت چیزی نیفزاید از آن چیزی نمی‌کاهد

(دکتربقایی _ ماهم همین رامی گوییم)

اگرتوهم است جناب آقای دکتر بقایی که استاد دانشگاه واستاد فلسفه هستندتوجه بفرمایند که برای رفع توهم اگرلازم است مقاماتی اظهار بکنندآن مقام اول شخص نخست وزیر است وبعدهم مجری انتخابات وزارت کشور و وزیر کشور است بنده عرض می‌کنم تا توهم برای همیشه رفع شود عرض کنم که قصد تعطیل و فلج کردن مجلس بهیچوجه در میان نبوده و نیست و با سابقه ذهنی که بسیره سیاسی و رفتار و عقاید پنجاه سال سابقه شخص نخست وزیر آقایان دارید و بیشترازبنده هم این اطلاع را دارید بنده هم خودرا فعلا شاگرد مدرسه ایشان می‌دانم باایمان واعتقادکامل عرض می‌کنم که بهیچوجه قصد تضعیف و تعطیل مجلس و فلج کردن مجلس در میان نیست و امیدار هستم که استاد بزرگوار و نماینده محترم مبارز و حقیقت دوست و حقیقت شنو و حقیقت پرور مجلس شورای ملی جناب آقای دکتر بقایی یکبار برای همیشه بدانند که دولت دکترمصدق درصدد تضعیف مجلس مقدس ملی نیست.

نمایندگان _ صحیح است احسنت

نایب رئیس _ رای می‌گیریم به پیشنهادآقای مجدزاده آقایانی که موافقند قیام بفرمایند (اکثربرخاستند) تصویب شد.

- طرح و تصویب دو فوریت لایحه اختیارات آقای دکترمصدق نخست وزیر

نایب رئیس _ فوریت لایحه اختیارات مطرح است قرائت می‌شود (بشرح ذیل قرائت شد)

ماده واحده _ اختیارات موضوع قانون بیستم امرداد ماه ۱۳۳۱ ازتاریخ انقضا برای مدت یک سال دیگرتمدید می‌شود.

تبصره _درصورتی که بموجب اختیارات درجدول قانون انتخابات تغییراتی داده شود وعده نمایندگان ازمیزانی که قانون سابق برای احراز حدنصاب تشکیل جلسه پیش بینی کرده‌است تجاوز نماید مادام نمایندگان جدیدبه مجلس نیامده‌اند تاثیر در حدنصاب اکثریت دوره فعلی نخواهدداشت. نایب رئیس _ فوریت اول مطرح است آقای حائری زاده مخالفید بفرمایید

حائری زاده _ بنده دراین مجال درظرف سی ویکی ودوسالی که از دوره چهارم وارد شدم و تا حالا هستم چیزهای عجیب وغریبی تماشا کرده‌ام وکلا در شهامت و رشادت خودشان هر وقت در مقام هو و جنجال مقاومت کرده‌اند مملکت را نجات داده‌اند و اگر تسلیم شدند مملکت به پرتگاه می‌برند من در دوره چهارم نظرم هست همین جا وکیل بودم جناب آقای مصدق عضو کابینه قوام السلطنه بود تشریف آوردند اینجا و تقاضای اختیارات کردند کشمکشها شد وبالاخره بایشان اختیارات داده شد در صورتیکه آن روز خیلی جوانتراز امروز بود و بنیه کارشان هم خیلی بیشتر بود فقط برای اصلاح کار وزارت دارایی اختیار داده شد و تقاضای ایشان بیشتر از آنهم نبود و سه ماه هم اختیار خواستند و در جریان عمل بعلت حالت مزاجی ایشان حالت روحی ایشان حالت مملکت هرج ومرج بود اوضاع مالیه اگر خرابتر نشد بهتر نشد کردند و رفتند من آنموقع این را دیدم مجلس ایران در این مدت کوتاه عمر من رضاخانی را دیده‌است روزاولی که آنجا توی مجلس وزیر جنگ بود بعد شد رئیس الوزرا در سایه ضعف روحی وکلا یواش یواش شد پادشاه مملکت کم کم شد دیکتاتور مملکت من آدم بی انصافی درزندگی سیاسی خودم نیستم رضاشاه نیز بد نبود می‌خواست یک کارهایی بکنداوضاع دنیا و محیط....

نایب رئیس _ جناب آقای حائری زاده نسبت بفوریت بفرمایید

حائری زاده _ بلی این ادله‌ای است بایدذکرکنم بواسطه اوضاع درمملکت رسید بیک پرتگاهی که درشهریور بیست گرفتار شد همیشه وقتی قوای مملکتی تمرکز پیدا کرد در شخص واحد ایجاد خطر می‌کند و سیاست اجنبی همیشه سعی می‌کند که را از دست مردم بگیرد تمرکز بدهد یک شخص تا با او بهتر بتواند حل کند تهدید با تطمیع با فشار با محاصره کردن و عوض کردن فکر آن شخص که مرکز قدرت بوده‌است کار خودش را انجام بدهد در مملکت ما این اشخاص که آمده‌اند وا مروز مردم ازآنها به بدی یاد می‌کنند امثال وثوق الدوله این اشخاص در روز اول از خدمتگذاران مملکت بوده‌اند شما بمجلس اول ودوم مراجع کنید می‌بینید خدماتی را که وثوق الدوله به مشروطیت ایران کرده‌است خیلی است بودجه را اوتشکیل داده اصول تمرکز کارها را درمجلس وکمیسیون مالی اواقدام کرده خیلی زحمت کشیده بعد در یک موقع دیگری انگلستان خیلی قدرت داشته و مملکت ما خیلی آشوب بوده او خیال کرده‌است که بیاید یک قراردادی باآنها ببندد و کارش را راه بیاندازد و بعد هم این دست و آندست بکند مجلس هم تشکیل نشود تا فرصتی برسد وشر این قرارداد ازایران برداشته بشود و این عمل او با سوء نیت نبوده ولی همه مردم ایران واحرار آن روز قیام کردند علیه او و هنوز هم ازاو به بدی یاد می‌کنند او آدم بدی نبوده این فاحشه‌هایی که شما در بعضی ازنقاط می‌بینید اولش همه دخترهای خوب وعفیف بوده‌اند روزگار کم کم این اشخاص را به فحشاء رسانیده‌است حالا شمااگر اختیارات مملکت را یک جا تمرکز بدهید فشارهای سیاست خارجی اورا بطرف بد می‌کشند در ۵ ماه پیش جناب دکتر مصدق اینجا تشریف آوردند یعنی خودشان که تشریف نمی‌آورند که ما زیارتشان بکنیم نمایندگانشان اینجا تشریف آوردند و تقاضای اختیارات کردند من ان روز هم عرض کردم یک جمله فرمایش ایشان صحیح است که چون مجلس شورای ملی مجلس خوبی نیست ویک برنامه منظمی برای کارها نیست کارها درمجلس طول می‌کشداین عیب قانونگذاری نیست باید بیشتر طول بکشد تا مردم درست بحسن و قبح قانونی که باید فردا اجرا بشود بفهمند این عیبش نیست وبرای سرعت عمل مشکل است من عرض کردم که سابقه داریم به کمیسیون دادگستری اختیار داده می‌شد وکمیسیون دادگستری بامشورت وزیروقت لوایحی راکه لازم می‌دانست وخیلی مفصل بود وگذراندن آن درمجلس اشکال پیدا می‌کرد تصویب می‌کرد و می‌گذشت و بموقع اجرا گذاشته می‌شد من در ۶ ماه پیش پشت همین تریبون به آقای دکتر عرض کردم که اگر اختیارات می‌خواهید با مشورت مجلس اینکار را انجام بدهید و راجع بهر موضوعی در کمیسیون مربوطه این مسئله را حلاجی بکنید و اطراف آن را مطالعه بفرمایید تا ما گرفتار بدبختی این مردم بیچاره نشویم آنروز کسی بعرض من توجهی نکرد و معایبش دراین ۶ ماه ظاهر شد که ایشان با چهار مامور یا فلان وزارت خانه روی مصالح خودشان یک چیزهایی را به صورت قانون نوشتند دادند بایشان و ایشان هم امضاء کردند بعد از یکی دوماه سر و صدا پیدا شد آمدند لغوش کردند در صورتیکه در قانون اختیارات اجازه اینکه قانون بگذرانند و بعد لغو کنند داده نشده بود ایشان از روح اختیارات استفاده کردند و قوانینی را که وضع کرده بودند معایبش درضمن عمل برخوردند مجبور شدند عوض کنند بدیهی است ۴ نفر مامور مالیه تمام فکرش این است که پول را چه جور وصول کند قانونی می‌نویسند بامضای ایشان می‌رسانند می‌گویند خوب اگر فلان تاجر را از بین بردیم اسباب خانه اش را حراج کردیم او مجبور می‌شود که پول مالیات خودش را بدهد ولی دیگر فکر نمی‌کنند وقتی این تاجر بی پا شد دیگر کسب و کار نمی‌کند و یک جماعت دیگر گرسنه می‌مانند باید قضیه مطالعه بشود نمایندگان دولت برای تهیه این طرحها باید بیایند در کمیسیون‌های مربوطه مجلس کمیسیون دارایی کمیسیون دادگستری سایر کمیسیونها لوایح را آنجا بگذرانند اختیار بدهید به دولت که با تصویب کمیسیونهای مربوطه قوانین را عمل کنند اینکار از نظرعادی برئیس دولتی که طرف اعتمادشان باشد مانع و محظوری در مملکت ما بعقیده من ندارد ولی تمرکز دادن اختیارات برای یک شخص واحدی هرچند فرسته باشد صددرصد مضر برای مملکت است و خطرناک است علاوه براینها صحبت‌هایی که خدا کنددروغ باشد بگوش من می‌خورد که من را ظنین کرده‌است و آن اعتمادی را که بیشتر بایشان داشتم امروز ندارم من امیدوار هستم که دروغ باشد و من مطمئنم که خود ایشان در این جریان نیستندولی دستگاه یک دستگاهی است یک چیزهای بدی ازتویش دربیاید و ما را بیکی ازاین دوبلوک تسلیم بکنند درصورتی که صلاح با بی طرفی کامل است تمایل بهر طرف برای ایران خطر دارد. مکرر با ایشان صحبت کردیم که ایران باید بیطرفی خودش را حفظ کند بهر طرف که تمایل نشان بدهیم برای ما خطردارد یکی دو کاغذی است که چاپ کرده‌اند و بوسیله نامه برای من فرستاده‌اند من ضامن صحت و سقمش نیستم ولی نمره دارد تاریخ دارد اشخاص مسئولش معرفی شده‌است و من بااجازه اقایان اینرامی‌خوانم بعد آقایان هر تصمیمی که می‌خواهید بگیرید بنویسید ممالک متحده آمریکا وزارت کشور ۲۰ اکتبر ۱۹۵۲ اداره معادن واشنگتن نمره فلان آقای مهندس عباس زاهدی خیابان زمرد خیابان پهلوی تهران ایران از پیام محبت آمیزی که توسط آقای سنایی برای من فرستادید متشکرم قسمتی را که در طرح قانونی جدید معادن بعهده شما گذاشته شده با کمال علاقه خواندم و ترجمه طرح قانونی پیشنهادی شمارا نیز که برای ما فرستاده بودید از نظر گذراندم طرح قانونی پیشنهادی شمابی اندازه باعث یاس و نومیدی من شد. در تابستان امسال من نظریات خودمان را نسبت به قانونی که بایستی برای معادن ایران تدوین شود در دسترس سفارت خودمان در تهران گذاشتیم واطلاع دارم که این نظریات توسط سفارت مادردسترس شما گذاشته شده‌است. مهمترین توصیه ما در طرح قانون فعلی شما منعکس نیست نقص عمده طرح قانونی شمااین است که در آن از سرمایه واطلاعات خارجی جهت اکتشاف وبهره برداری از منابع معدنی شما ذکری بعمل نیامده ما از صمیم قلب علاقه مندیم که ببینیم کشور شما با حداکثر استفاده از منابع معدنی خود راه ترقی و تعالی بپیماید و من یقین دارم که حصول باین هدف جز باسرمایه خارجی غیر ممکن است مخصوصا اکنون که درنتیجه بحران نفت کشورما بروز فقر و بدبختی افتاده‌است بنابراین من ازشمامی خواهم که نسبت باین مورد بخصوص درطرح قانون معادن تجدیدنظرکرده وبسرمایه‌های خارجی امکان بدهید که درچنین مورد مهمی که دولت نه سرمایه ونه اطلاعات آنرا دارد بشما کمک کند. سرمایه‌های آمریکایی بملل متعدد دیگر نیز کمک می‌کند که بااکتشاف وبهره برداری ازمنابع معدنی هم وضع اقتصادی خودرا بهبود بخشیده وهم منافع آن عاید صاحبان سرمایه‌های مربوطه بشود این طرح قانون معادن که شما برای ما ارسال داشته‌اید فقط شامل کلیات واصول است و طرح تنظیم آئین نامه وجزئیات را بوزارت اقتصادملی واگذارمی نماید. درتنظیم آئین نامه‌های جدید بنظر من آنجاکه قانون شمابدولت اجازه می‌دهد پروانه اکتشافی را باشخاصی بدهند که بخواهند دراملاک خصوصی اکتشاف و استخراج نمایند باصول و حقوق مالکیت خصوصی در ممالک آزاد لطمه وارد می‌سازد. من معتقدم که بایستی مالکین فعلی اراضی مسئولیت کامل داشته باشند و دولت نباید بدون پرداخت خسارت عادله قادربه سلب مالکیت وغصب نفت گاز طبیعی و قیر باشد بهتراست بعضی ازموادمعدن غیرفلزی را ازطبقه دوم بطبقه اول ببرید که احتیاج به پروانه اکتشاف واستخراج نداشته باشد. ماده ۱۹ بایستی بامنع کردن کارمندان اداره معادن ازداشتن تماس باکارگران معادن قبل از انقضای مدت دوسال خدمت دولتی تشدیدگردد. درپاسخ سوالات اختصاصی شما درباره اینکه آیا دولت بایستی عوارض اکتشاف دریافت کند یانه. بعقیده ماه این عایدی بایستی برای دولت خیلی ناچیزباشد تامانع جلوگیری ومضربحال عملیات اکتشافی نباشد. من مطمئنم که تاکنون شما آقای دوایت لمون را که بعنوان مشاور اصل چهار در رشته معادن بایران آمده‌است ملاقات کرده‌اید ویاقریبا او را ملاقات خواهیدکرد هرگونه مساعدت که بعداشما احتیاج داشته باشید اودرحق شماخواهدکرد. درضمن ماتوفیق شماراخواستار بوده وبهترین سلام خودرا جهت شماارسال می‌داریم دوست صمیمی شما امضاء. ای. دبلیو. دبلیو. دبلیو (خنده حضار) اجازه بدهید متمم دارد همین شخص محترم جواب می‌دهد جوابش را هم اجازه بدهید که بخوانم تاوضع تشکیلات قانون تهیه کردن وبامضای جناب نخست وزیررساندن را مطلع شوید بنده غرضی ندارم.

(نایب رئیس _ آقای حائری زاده اینهامربوطه به فوریت نیست)

اینهاادله ایست که دارم عرض می‌کنم این آقامی نویسد: آقای عزیر از نامه محبت آمیزجنابعالی و بخصوص ازاظهار علاقه وتوجه مخصوصی که باذکر ایرادات وانتقادات نسبت بطرح قانون معادن فرموده‌اید کمال تشکروامتنان رادارم اینجانب همانطورکه درمدت اقامت درامریکاازراهنمایی‌ها وکمک‌های سرکار واداره معادن بهره مندشده واستفاده نمودم امیدوارم بتوانم ازراهنمایی‌های شما برای اصلاح معادن خودمان استفاده کامل وازمحبتهای شما برخورداردگردم. ایرادات وانتقادات سرکارنسبت بمواد طرح قانون معادن کاملا بجا وصحیح می‌باشد ودرکمیسیون‌هایی که بمنظورتکمیل واصلاح طرح لایحه قانون معادن تشکیل شده بود وتاچندروزقبل نیزادامه داشت آن هارا متذکرشده وبرای گنجاندن آنهادرطرح تهیه شده کوشش فراوان نمودم وتااندازه‌ای موفقیت حاصل نمودم لازم می‌دانم تذکردهم درطرحی که شما ملاحظه فرموده‌اید

اولا ذکری ازاستفاده ویا عدم استفاده ازسرمایه خارجی بمیان نیامده وبنابراین از این حیث نگرانی وجودندارد امااین نامه‌ای که چندی قبل ملاحظه فرمودید و توسط نماینده سفارتخانه شما تذکرداده شده که منظور آئین نامه می‌باشد باتصویب شدن طرح فعلی مسلما آئین نامه اکتشاف واستخراج تغییر خواهدکرد.

ثانیا بواسطه عللی که توسط آقای دوایت لمون شرح داده شده ذکرماده مربوطه را ناچار بودم شاید درموقع تصویب آئین نامه جدیدمانع مرتفع شده باشد درماده ۱۹ که درطرح جدید ماده ۲۴ می‌باشد باگذراندن (تادوسال بعدازخدمت) تذکر سرکار تامین گردیده‌است. امااینکه مرقوم فرموده‌اید برای قسمتی ازمواد معدنی غیرفلزی طبقه دوم پروانه اکتشاف یا پروانه استخراج لازم نمی‌باشد خواهشمندم اگروقت فرمودید نسبت بنکات زیراینجانب را روشن فرمایید خیلی متشکر خواهم بود.

اولا _ صحیح است که بعضی ازموادمعدنی غیرفلزی طبقه دوم (ازنظراهمیت اکتشاف واستخراج) شبیه بموادمعدنی طبقه اول هستند ولی منظورکار کدام معادن می‌باشدخواهشمندم بطوردقیق معین فرمایید.

ثانیا همان طور که جنابعالی ملاحظه فرموده‌اید بعدا باید بتنظیم آئین نامه‌های مربوط ازقبیل اکتشاف _ استخراج _ بهداشت. نظارت وعملیات احتیاطی در معادن وغیره پرداخت خیلی متشکر می‌شوم اگر نظریاتی نسبت به ذکربعضی نکات در آئین نامه‌های مربوطه داریداین جانب را مطلع فرمایید اززحمات وکمک‌های آقای نهایی کمال تشکرحاصل می‌باشد ازکمک‌های آقای دوایت لمون متخصص معدن نیزکمال تشکر را دارد. آقای نهایی کمال مساعدت وهمراهی را درحق این جانب بادادن اندرزها وراهنماییها بجاآورده‌اند. باتقدیم احترامات فائقه _ مهندس عباس زاهدی وقتی دستگاه قانونگذاری رفت توی اطاقهای مخفی واجازه قانونگذاری به شخص واحدداده شد ممکن است در اطاقهای مخفی یک چیزهای خیلی بدتر ازاینها پیدا بشودحالااین چیزمهمی نبود یک مشورتی کرده شاگردی ازاستاد که چه جوراین قانون را تهیه کند اینهامعایب ومضار فوریت این قانونگذاری مااست ودراین مملکت ماهمیشه امتحان کرده‌ایم که خارجیهاهروقت خواستندیک کاری را ازما بگیرند همین بازیها بود همین تلگرافات سیل آسا رسیده یابرای جمهوریت قلابی اول قبل ازسلطنت شاه سابق یابرای سلطنت شاه سابق یابرای مجلس موسسان این مجله‌ها واین وطومارها وتلگرافات یکشاهی نمی‌ارزد بایدعقلای قوم بنشینند ومصلحت مردم را تعیین کنندمردمی که بمااعتمادکردند برای این است که ما بنشینیم باکمال صراحت بدون ترس ووحشت آنچه را می‌فهمیم وتشخیص می‌دهیم مصالح جامعه را بگوییم خداشاهد است که من دراین دوره اصراری برای نمایندگی نداشتم آقای دکتر مصدق که از امریکا برگشتند من خدمت ایشان اولین جلسه‌ای که رسیدم عرض کردم که مجلس بعد ما یک مجلس حزبی یک مجلسی که اکثریت تحولی داشته باشد من پیش بینی نمی‌کنم من پنج دوره که درمجلس بودم چه دردوره شاه سابق دوره قلدری‌ها چه دوره‌های بعدشانس من این بوده که همیشه درصف اقلیت واقع بشوم من حتی الامکان سعی می‌کنم که سوء ظنی نباشم مثل جناب آقای دکتر مصدق که خیلی سوء ظنی است من سوء ظنی نیستم و عمل مسلم را حمل بر صحت می‌کنم اگر عاقد قرارداد آن کسی که قرارداد ۱۹۳۳ رادرمجلس امضا کرده‌است چون خواهر زاده ایشان است رئیس نفت می‌شود من اعتراضی نمی‌کنم چون لابدمصلحت دانسته‌اند یااگر برادرزاده ایشان که این جنایات چندساله که فریادمن وایشان اینهمه بلند بود کسی که کاشانی را گرفت و تبعید کرد وچنان جنایتی کرداورا رئیس تمام مرزهای ایران بکنند می‌گویم شاید در فشار فامیلی واقع شده‌اند من اعتراضی نمی‌کنم ولی یک مسائلی است که مسائل اصولی است مسائل حساسی است برای مملکت من پای مرگ هم باشد قبول نمی‌کنم وازاین تریبون استفاده می‌کنم وبیش ازاین حالاوقتتان را تضییع نمی‌کنم یک مشت مجله وتلگرافهارسیده بودکه مردم تهران تقاضا کرده بودند که آقای مکی که مخالفت بااین اختیارات کرده است و بااستعفای خودش کمک کرده‌است بملت ایران تقاضا کرده‌اند که او را برگردانیم به مجلس پنج شش تا هفت هشت تا هست که ازقسمت‌های مختلف برای برگشتن آقای مکی داده بودند من فرستادم بدفتر که بعرض آقایان برسانند که احساسات مردم اینجور است

(خلخالی _ شماکه فرمودید این تلگرافات وطومارهاارزش ندارد)

که آقای مکی که عصبانی شدند ازاین اختیارات بی موقعی که آمد بمجلس واستعفا کردند باین وسیله باوابراز علاقه می‌کنند وآقایان ملاحظه فرمودید که همه برای اوکف زدند بیشترعرضی ندارم.

نایب رئیس _ آقای دکترفلسفی موافقید؟ بفرمایید

دکترفلسفی _ بنده اولا می‌خواهم عرض کنم مایک گذشته‌ای داریم یعنی قبل ازآمدن دولت آقای دکترمصدق. اگر از شهریور بیست تاحالا رادرنظر بگیریم ودولتهایی که روی کارآمده‌اند خوب مورد مطالعه ومداقه قرار بدهیم از چند شکل خارج نبوده‌اند اگرچه این حقیقت تلخ است ولی بنده عرض می‌کنم برای اینکه می‌خواهم به یک نتیجه صحیح برسیم یکعده زمام دارانی بودندکه واقعا مردمانی بودندکه عاجز بودند در مقابل سیاست خارجی و نمی‌توانستند ازحقوق ملت ایران دفاع بکنند و احیانا یا باضطرار یا بناچار مدافع منافع آنها بوده‌اند یک عده زمامدارانی بوده‌اند که مصالح ملت ایران را ازنظر منافع خودشان عمل می‌کردند معتقد به مصالح ملت ایران نبودند یک عده‌ای هم آنهایی بودند که بی اطلاع بودند و بی بصیرت بودند مفید و موثر برای ملت ایران نبودند بطورکلی ازاین شقوق خارج نبودند ازشهریوربیست تاحالا را اگردرست تحت مداقه قرار بدهیم اوضاع مملکت ماخوب نبوده همه طور مصائب وگرفتاریها وبدبختی هاراتحمل کرده‌ایم

(شمس قنات آبادی _ آقای دکترفلسفی آقای قوام السلطنه جزء کدام یک ازاین سه دسته بوده آنراهم بفرمایید)

اجازه بفرمایید اوضاع مملکت هم خوب نبود اوضاع متزلزل بود ناامنی بود ووضع ملت ایران هم خوب نبوداین مشکلات ومصائب وآلام اصلا دولت جناب آقای دکترمصدق را بوجودآورد ملت ایران هم چه دراین دوره و چه آن دوره همه باو اعتماد داشته‌اند نمایندگان هم همیشه بایشان رای اعتماد داده‌اند هر وقت هم هر نماینده‌ای آمد اینجا هر مطلبی خواست بگوید اظهار مطلبی می‌کند اول نسبت باو ابراز اعتماد کرد و ماهم دیروز بایشان بالاتفاق رای اعتماد دادیم اما راجع به اختیارات ما بایستی بگوییم چرا باین دولت اختیارات می‌دهیم و چرا اواختیارات می‌خواهدیکی این که می‌گوید اگر بمن اختیار بدهید من بهتر تقویت می‌شوم از نظر مذاکره باخارجی‌ها و از نظر حفظ مصالح ایران تقویت شده‌ام و از نظر خارجی‌ها این یک مطلب صحیحی است در این مذاکراتی که داریم و دفاع از حقوق ایران یکی از نظر مسائل داخلی می‌گوید خیلی ازقوانین است که دراین مملکت بایستی تغییر بکند و بااوضاع حاضر مناسب نیست و تنهاراهش این است که بمن اختیار بدهیدکه این قوانین را اصلاح بکنم چون اصلاح آنهاازطریق مجلس خیلی طول می‌کشد اینهم یک دلیل او است و صحیح هم هست اما استنباط خودمان فعلا و در حال تنها کسی که می‌توانداز حقوق ایران دفاع بکند در مقابل خارجیها منحصر به دکتر مصدق است (صحیح است) و تنها کسی که بتواند ملت ایران را مملکت ایران را ازاین صورت در بیاورد بازهم شخص دکتر مصدق است و دیگر کسی نیست این استنباط شخصی من است ومن باین استنباط شخص خودم مومن ومعتقدم بعلاوه آقای دکتر مصدق می‌گویدچون بعضیهامی‌گویند خیال دیکتاتوری دارم می‌گوید شماکه مجلس شورای ملی هستید مقدرات مملکت دست شما است من که رئسی دولت هستم باوضع حاضر بااوضاع واحوال فعلی ادامه خدمتگذاری من ازاین طریق میسرتر و آسانتر و بهتر است ازآ ن طریق مشکل است شما که مجلس شورای ملی هستید اگر اختیار دادید می‌مانم اگر اختیار ندادید آنوقت فکر می‌کنم می‌بینم می‌توانم بمانم می‌مانم اگر نه می‌روم بنابراین بعقیده من منتهای دموکراسی است که بیایند از مرکز قانونگذاری اجازه بخواهند وبگوینداگراین اجازه را بمن می‌دهید بدهید نمی‌دهید ندهید بعقیده بنده یک چیز تازه‌ای هم نیست این اختیاراتی است که قبلا هم ما به آقای دکتر مصدق دادیم اوضاع واحوال هم هنوز بهمان شکل سابق باقی است ویک کسی است که مورداعتماد ملت ایران است ومطمئنا هم او سعی دارد که بملت ایران خدمت کند نه خیانت این برای همه ملت ایران اعتقاد واطمینان است و هیچ اشکالی هم ندارد.

نایب رئیس _ اعلام رای بفوریت اول می‌شود صبرمی کنیم آقایان ازبیرون تشریف بیاورند (یاورود چندنفرعده برای رای کافی شد) آقایانی که موافقند با فوریت اول قیام فرمایند(اکثربرخاستند) تصویب شد فوریت دوم مطرح است آقای دکترشایگان موافقید (دکترشایگان _ بله موافقم) آقای شمس قنات ابادی موافقید یامخالف؟ (قنات آبادی _ بنده مخالفم) بفرماییدولی توجه بفرمایید که یک ربع بیشتربرای صحبت طبق آئین نامه وقت ندارید

قنات آبادی _ اگراجازه می‌فرمایید اصلاصحبت نمی‌کنم.

نایب رئیس _ خیرخواستم آئین نامه را متذکر بشوم که بعدا تکرار نشودحالابفرمایید.

قنات آبادی _ بنده اگر این چندروزه فرصتی پیدامی کردم وازپشت این تریبون با مردم سخن می‌گفتم البته الساعه به عنوان مخالف با فوریت صحبتی نمی‌کردم اما چون لازم بود اینجامن یک مطالبی بگویم ویک حقایقی را عرض کنم این بودکه با این عنوان آمدم ومی خواهم صحبت کنم مطالبی که راجع بطرح پیشنهادی مابمجلس شورای ملی برای حفظ مشروطیت بایستی گفته شوداز طرف جناب آقای دکتر مظفربقایی بیان شد اما یک نکته‌ای را من می‌خواهم اینجا به آقایان نمایندگان محترم وملت ایران بگویم وتوجه آن هارا جلب بکنم. درتمام ممالک دموکراسی در تمام مکانهایی که حکومت مردم برمردم مستقراست واحزاب ایجاد حکومت می‌کنند وحکومت را بدست می‌گیرند بین یک حزب ویک دسته یک جناح افراطی وتندروهم وجوددارد درامریکادرانگلیس درفرانسه درسایرممالکی که ادعای آزادی دارندوقتی یک حزبی حکومتی بدست بیاورد یکعده از افرادهمان حزب چه درداخل پارلمان چه درخارج پارلمان آنها جناح افراطی یا تندرو حزب هستند مثلا اکثریت حزب تصمیمش این است که صنایع را ملی نکندآن جناح افراطی وتندروی آن حزب معتقدند که باید صنایع ملی شود وعقیده شان راهم ایرادمی‌کنند وعقیده شان راهم اظهارمی‌کنند ودرهیچ کشوردموکراسی رسم نیست وقتی یک حزب ویک دسته‌ای حکومت بدست آورد جناح افراطی وتندرو آن حزب ودسته اگر انتقاد یا اظهارعقیده‌ای بکندان را متهمش بکنند من معتقدم که ازروزاولی که نهضت مقدس ملی ایران پایه گذاری شده ازآن روزیکه بناشدملت ایران بادست نشاندگی اجنبی مبارزه کند وقیام ملت ایران بصورت مبازره با هژیر شروع شد من ازپشت این میله‌های بهارستان مبارزه کرده‌ام وجب بوجب قدم به قدم سنگر به سنگر وتمام مشقات وصدمات وبلیات رادر این راه بسهم خودم به مقدار قدرت خودم بمقداراستطاعت خودم برخودم همواره کرده‌ام الساعه هم درمقابل آن خدایی که فارغ از این حب وبغض‌ها است آن خدایی که اعماق دل مارا مطالعه می‌کند درمقابل او با کمال افتخار وسربلندی سرم بالا است ومعترفم تاکنون یک ذره وخردلی دراه مصلحت مملکت وملت فروگذارنکردم آینده هم روشن خواهدکرد که شمس قنات آبادی بملت وبه نهضت ملی ایران وفادار هست یانیست؟ این مطلب را آینده نشان می‌دهد من دستم آلوده نشده‌است جناب آقای دکتر فلسفی که به قوام السلطنه رای بدهم من ازوقتی که افتخار نمایندگی پیداکردم و پایم را در پارلمان گذاشتم به کسی رای دادم که ملت خواسته و از نظر من هم تقدیم آن طرح ابدا نه بویی از تضعیف نه تخریب داشته و نه کمک به بیگانه بوده‌است به دلیل اینکه خیلی عادی و ساده این فکرپیش آمد که اگر قانون انتخابات امضاء بشود حد نصاب کم می‌شود بالنتیجه مجلس فلج می‌شود سه چهار مرتبه هم این مطلب در فراکسیون و در خارج از فراکسیون صحبت شد و اگراینطورمی شد حتما حد نصاب کم می‌شد به ما هم خبررسمی داده نشد که همچومطلبی نمی‌شود این مطلب درست می‌شود این مطلب اشکالش رفع می‌شود لذا ما که درپشت این تریبون چون به قرآن عقیده داریم معتقدهستیم سوگند یاد کرده‌ایم برای حفظ مشروطیت این عمل رابرای حفظ مشروطیت کردیم عرض کردم که آینده نشان خواهدداد که اگراجنبی بخواهد برعلیه ملت ماتوطئه بکند چه شخص بیشترفداکاری وازخودگذشتگی خواهدکرد و اینکه جناب آقای نخست وزیر درفرمایش‌های حکیمانه شان فرموده بودندکه چه شده‌است که بعضی از آن کسانی که دستشان بخون شهدای سی ام تیر آوده بوده پای این طرح را امضا کردند من از این مطلب تعجب کردم اگر این مطلب باشدخیلی ازکسانی که دستشان به خون شهدای سی ام تیرآلوده بوده بایشان رای دادندومی دهند وخواهندداداگر یک کسی کارخوبی می‌کندکه نباید بگویندکه توبرای کاربدی که کرده‌ای پس چرا حالا کارخوبی می‌کنی ماهم بیاییم بگوییم آقایان شماحق ندارید آن عده‌ای که بقوام السلطنه رای دادند به دکتر مصدق رای بدهندچون دست این عده مثلا به خون شهدای سی ام تیرآلوده‌است این است آن مطلبی که قابل قبول نیست واما اگرنظر مبارک آقایان باشددرگذشته یعنی درآن روزی که اختیارات شش ماهه مطرح بودبه شهادت صورت جلسات بنده یکی ازمدافعین سرسخت اختیارات شش ماهه بودم حتی درپشت این تریبون هم عرض کردم که آقایان یک (واو) هم به این اختیارات اضافه نکنید این عقیده آنروزبنده بود چرا این طور فکرمی‌کردم؟ برای چه؟ برای اینکه من فکرمی‌کردم که جناب آقای دکتر مصدق در این مدت اختیارات باکمال فراغت می‌روندروی مطالبی که ازنظرمملکت اهم است من چون همیشه سروکارم باقاطبه مردم گرسنه وبرهنه این مملکت است من همه اش نشسته‌ام که ببینم برای گرسنه‌های مملکت کی فکرمی شود بنده قبول دارم باید رفورم بشود اما باید رفورم ازدزدهای بزرگ شروع بشود باید آنهابیرون ریخته شوند باید آنها به دارزده شوند یعنی آن کسانی که باعث بدبختی وبیچارگی این مملکت می‌شوند آفتابه دزد را که دیروز هم پدرش را درمی آوردند آفتابه دزدرا که درزمان کابینه‌های گذشته هم بیچاره اش می‌کردند چون من می‌ترسم آقایان نمایندگان محترم اگربحال طبقه گرسنه و بدبخت و محروم این مملکت فکری نشود این مملکت درآغوش کمونیستی فروبرود وکمونیستی ایران عزیز ومسلمانان مارببلعد من از این می‌ترسم دلیلش هم این است که عرض کردم بارها درپشت این تریبون این دستگاه دستگاه را عرض می‌کنم هیئت محترم دولت را عرض نمی‌کنم این دستگاه همان دستگاه گذشته‌است وهمیشه بکسانی کمک می‌کند که آنهادارند تیشه به ریشه وهستی این مملکت می‌زنند جناب آقای کاظمی جریان دیروز دخانیات رابعرض محترمتان رسانیده‌اند؟ بشماعرض نکرده‌اند که کمونیستها باز ریخته اندویک عده زیادی ازکارگران ملی را زده‌اند؟ همانهایی که رفته بودنددرصندوق تعاون ویک کسی را پرت کرده بودندوکشته بودند وبعدازچهارروز آنهارا این دستگاه ول کرددومرتبه دیروزدرکارخانه دخانیات وکارگران ملی آنهایی که می‌خواهند به وطنشان وفادار باشندباچوب وباقیچی وباچماق قطعه قطعه ومضروب ومجروح کرده‌اند آقاما از این چیزها می‌ترسیم اینهارا می‌بینیم می‌آئیم پشت این تریبون تذکر می‌دهیم این تذکر دوستی است پدران ما گفته‌اند که دوست آن کسی است که حقایق را بدون پیرایه بگویداگرمن بیایم بگویم جناب آقای دکتر مصدق خاطرمبارک آسوده باشد در این مملکت نا امنی نیست فقرنیست فرهنگ خوبست مردم ازبهداشت برخوردارندهمه چیزهاخوبست با این ترتیب من که دشمن دکتر مصدقم وقتی من دوست وعلاقه مند وعاشق دکتر مصدق هستم که بیایم بگویم که آقافکرطبقات محروم را بکنید نگذاریددسته دسته دشمنان دین وملیت ومملکت وهمه چیز این طبقه محروم ورنج کشیده ماراببرند طرف خودشان گفتن این انتقادات اگربیاییم این جابگوییم که آقای من دولتی که ایده ال وآرزوی ما است باید طبقه محکومه گذشته را و عناصر سرشناس آنرا ازکار بر کنار بکند اینکه دشمنی نیست اگربنده عرض کردم آقا آنهایی که دستشان بخون شهدای سی تیر رنگی بودبدکردند این طرح را امضاء کردند من ازآقایان می‌پرسم سرتیپ محوی فرمانده تیپ کرمانشاه کجا است که تاحلقومش درخون شهدای سی تیرآلوده‌است این رابرداشتید فرمانده لشگری کردید این کسی که الان فرماندارحکومت نظامی پایتخت است بروید ازاهالی مازندران بپرسید افشارطوس چه صیعه‌ای است این هاکه اسمش دشمنی نیست این‌ها که دوستی است اگرکسی باکمال صراحت نقاط ضعیف وکارهای اشتباه را بیان کند این راکه دشمنی نمی‌گویند این راکه مخالفت نمی‌گویند ماچون شرف داریم وبشرف دینمان سوگند یادکرده‌ایم که باکمال صداقت ووفاداری نه ازجهت خاصی نسبت به ملت وفادارباشیم واجب است برما که آنچه که مصلحت ملت بنظر برسدبگوییم پس بنابراین اگر گفتن این حرفها اگر بیان کردن این نکات و این انتقادات بد است ما دیگر نمی‌گوییم که چرا باید آقای بیات مدیر عامل باشد مانمی‌گوییم چرا سرتیپ دفتری مدیر عامل کل مرزبانی باشد ما دیگر نخواهیم گفت چرا سرتیپ محوی فرمانده لشگراصفهان شده اگراینها تعبیر به مخالفت بشود ماییم وکنج خانه سکوت دیگرعرضی ندارم.

نایب رییس _ آقای دکتر شایگان

دکتر شایگان _ بنده ازبیانات جناب آقای شمس قنات آبادی بسیاراستفاده کردم ولی نتوانستم ارتباطش را با اختیارات بفهمم البته این انتقادی که کردند این انتقاد ازدولت است ولواینکه دولت اختیارات نداشته باشد

(قنات آبادی _ قربان اینها انتقادنبود اینهابیان مطالبی بودکه می‌بینیم وشما می‌خواهید که ماگوسفند باشیم ما ماگوسفندنیستیم) الحمدالله گوسفندنیستیدشماگرگ هستید

(قنات آبادی _ بنده طبق ماده ۹۰ اجازه می‌خواهم)

گوسفند آن است که مظلوم واقع می‌شودگرگ آن است که مظلوم واقع نمی‌شود به حضورآقایان عرض می‌کنم که ربطی این بیاناتی که فرمودند بموضوع اختیارات نداشت انتقاد بودازدولت که شاید بسیاری از انتقادات هم وارد باشد ولی جایش اینجا نبود البته بایستی تشریف بیاورند و بگویند که فلان کاردولت خوب نبودودولت هم باید توجه بکندورفع بکند اینجامطالب مختلفه‌ای بیان شدیکی راجع به آن طرح سه فوریتی بودکه هم دراین جا گفته شد وهم درخارج که چطورشد بنده اینجا آمدم وگفتم خدمت آقایان که این تحصیل حاصل است واشکالی ندارد ولی بعدکه برخاستم ورفتم و این منافات داشته‌است با آن حرفی که زده‌ام بنده عرض می‌کنم که منافات نداشته برای اینکه مامطلقا وابدا در این جریان وارد نبودیم عکس العمل فوری انسان این است که آیا موضوع این طرح خوبست برای مملکت یا بد مادیدیم که موضوعش البته خوبست بدلیل اینکه هیچیک ازماراضی نیستیم که پارلمان تعطیل بشود. بنابراین عرضی که بنده اینجا کردم عرضی بودموضوعی یعنی من باموضوع این مطلب که عبارتست از عدم تعطیل پارلمان موافقم وخیال می‌کردم که بهمین مطلب هم تمام می‌شود ودیگربا آن توضیحاتی که بنده دادم ووزیرکشور هم داد مطلب تمام شده‌است بعدکه رفتم نشستم وتامل کردم وفکرکردم که بنده این توضیح را دادم وآقای وزیرکشور هم این توضیح را داده‌است ورفقای من که رفیق خانه وگرمابه وگلستان من هستند یک چنین حرفی ر بمن نزده‌اند. چطورشده‌است که ماکه درجبهه ملی باهم هستیم درفراکسیون نهضت ملی باهم هستیم معذالک راجع به این طرح بمن حرفی نزدند برای من توهمی پیدا شدویک عکس العملی حاصل شد مثل اینکه خدای نکرده اینطور باشد که کاسه زیر نیم کاسه‌است از این جهت دیدم قبل ازتصویب فوریتش باید بروم با رفقایم صحبت بکنم تاببینم چه نظری دارند وبعد اگر آن دوستان من را متقاعد کردنداگررفقای جبهه ملی را متقاعدکردند بیاییم به فوریتش رای بدهیم بنابراین اینکه درابتداگفتم که تحصیل حاصل است ومخالف نیستم و این که بعدجلوگیری کردم ازاینکه سه فوریتش بگذرد هیچ مباینتی باهم ندارد بایستی بادیده دقت وبیغرضی نگاه کرده که ببینند مغایرت دارد یاخیربیاناتی اینجاشد که سعی می‌کنند آقای دکتر مصدق را بادیکتاتورمقایسه کنندتفاوت دیکتاتور با شخصی که ملتی اورا می‌خواهد این است که دیکتاتوربواسطه جمع آوری قوای معینه‌ای مثل نظامی یایک دسته بندیهایایک احزاب معینه‌ای برسرکاربیایدوسایر مردم راتحت نفوذقراربدهد بنده چون میل ندارم ازتاریخ صحبت بکنم وخوشم نمی‌اید همین قدریادآوری می‌کنم تلگرافاتی که ازولایات می‌رسد که همین الان درغالب ولایات در درتلگرافخانه متحصن هستند

(حاج سیدجوادی_ الان درتلگرافخانه قزوین متحصن هستند)

همینطورکه فرمودیدالان درقزوین مردم متحصن هستند وهمینطوردر کرمانشاه و در شیراز و تلگرافی که الان حضور آقای نایب رییس دادم مال کجابود؟

(نایب رییس _ ازساوه رسیده بود)

بلی از ساوه مردم متحصن هستند آقامردم غیر از آن امیرلشگری است که ازیک ناحیه‌ای تلگراف کند مقایسه این تلگرافات باتلگراف امیرلشگر قیاس مع الفارق است آنوقت امیرلشگر تلگراف می‌کرد که اگر چنین نکنید من می‌آیم تهران می‌گیرم این فرق دارد با اینکه مردم بگویند ما کسی را می‌خواهیم اشخاصی که خودشان رانماینده ملت می‌دانند حق ندارند مخالف اراده ملت اینجاحرفی بزننداگرمردم چیزی راخواستند ماهمه تبعیت ازمردم می‌کنیم ازآسمان که نیفتاده‌ایم ماهمه تابع مردم هستیم این قیاس بنابراین قیاس مع الفارق است وهیچ نبایستی که این مطلب را تکرار بفرمایید. بعد یکی دوایراد دیگرکردند که درنظراولی ممکن است اشخاص را تحت تاثیر قراربدهد وآن این است که قانون می‌گذرانند و بعد از چند روز بهم می‌زند این را علت گرفتند که نباید اختیارداده شودبنده این را علت می‌دانم که باید اختیارداد. بدلیل این که شان مجلس شورای ملی نیست که قانونی را بگذراند وبعدازچندروز آن را تغییر بدهد

(حائری‌زاده _ چرا؟)

چرایش را بعد می‌گویم که چرا چرایش این است که مجلس شورای ملی که قانون می‌گذراند باید بارعایت تمام اطراف وجوانب باشدحیثیت مجلس وحیثیت قانونگذاری این است که قانونی برای مدت مدیدی تغییرنکند ولی یک شخص می‌تواند بگویدکه اشتباه کردم وهیچ لطمه‌ای واردنیاید واصلایکی ازعللی که اختیارات می‌خواهدآقای دکتر مصدق همین است که می‌گویدمن یک قانونی می‌گذرانم بعددرعمل آنرا بقضاوت افکارعمومی می‌گذارم مردم می‌آیند در این باب بحث می‌کنند برای من که یک فردی هستم هیچ اهانت نیست که بگویند این قسمت قانون بدبود این را عرض کنم علاوه بر این که این کار از جهت طول مدت برای مجلس میسرنیست که یک قانونی بگذراند بعداصلاح کند بعدیک اصلاحی دراصلاح بکند این برای مجلس شورای ملی موهن است که قانونی که امروز بگذراندفردا آنراعوض کندوحال اینکه برای یک فردهیچ اشکالی نداردبنابراین بنظربنده این امرهم موید این است که اختیاردادن مفید است اصل مطلب را آن کسی که مخالف است فراموش می‌کند اصل مطلب برای این قضایایی نظیر قانونگذاری و چیزهای دیگراست که مسائل فرعی وثانوی است اگریک مسئله مهمی که می‌خواهم عرض کنم نبوداصلا آقای دکتر مصدق درصددکسب اختیارات برنمی آمد وآن مطلب همان مطلبی است که دوره شانزدهم و نمایندگان آن دوره و دوره هفدهم همه وملت ایران همه توجهشان به آن مطلب است وآن موضوع نفت است وسیاست خارجی مملکت (صحیح است) مطلب این است آنهایی که میل دارنداراده شان رابرملت ایران تحمیل کنند آن خارجی‌هایی که میل دارند اراده شان را برملت ایران تحمیل کنندهیچ راهی ندارند

(حائری‌زاده _ اختیارات رابشخص می‌دهند که بوسیله اونظرشان را تحمیل کنند)

عرض کنم بنده دربیانات بسیارزیبا وبلیغ وفصیح ایشان هیچ عرضی نکردم ولی ایشان هیچ تاب ندارند چه کنند تاب ندارندعرض کنم حضور آقایان مطلب این است که برای مقابله با آنها است که آقای دکتر مصدق می‌خواهد اختیارات رابگیرد اینها استفاده کرده‌اند ازاینکه بدوره اختیارات مصدق یک ماه دیگربیشتر نماینده و این شخص رفتنی است بنابراین می‌گویند اصراری نداشته باشید در این که این قضیه حل شود یابنفع ایران حل بشود صبرکنید زمان این کارراخواهدکرد مصدق رفتنی است یک ماه دیگر بعد ماباجانشین او هر طوری که خواستیم عمل می‌کنیم این است که بنده در یکی از مصاحبه‌های مطبوعاتی این مطلب را عرض کردم وگفتم دلیل دارم دلیل را که نمی‌شود ایجادکرد دلیل که مثل تلگراف‌های بی امضای آقانیست دلیلی است که امضادارد که این عرضی که من اینجا می‌کنم عین حقیقت است یعنی خارجی‌ها ازهمین قضیه‌ای که بنده الان عرض کردم می‌خواهند استفاده بکنند اگربرای من میسربود آن سندرا ارائه می‌کردم حالا دنیادرازاست وممکن است یک ماه دوماهدیگر آن سندرا ارائه بدهم که این عرضی را که بنده می‌کنم درواقع درحرفم صادق هستم که خارجی‌ها می‌خواهنداستفاده کنند ازاینکه این آقای دکتر مصدق رفتنی است واراده خودشان رابرملت ایران تحمیل بکنند

(اقبال _ کسی تردید ندارد)

اما یک مطالب دیگری فرمودند که بنظرمن بعضی ازآن مطالب صحیح است وبدبختی ماهم همین است کسی گفت یک بچه‌ای داردکه همیشه راست می‌گوید این که خوب کمال مطلوب است گفت یکی هم دارم که همیشه دروغ می‌گوید گفت این هم تکلیفش معلوم است برای این که همیشه دروغ می‌گوید گفت یک بچه سومی هم هست که گاه راست وگاه دروغ می‌گوید حال اشکال بنده هم سرهمین است که بعضی فرمایشان آقایان بسیارصحیح است مثلا مطلبی که راجع بیکی دونفر ازاشخاص گفتند این درست ولی ربطی باختیارات نداردهرنخست وزیری می‌تواند این کاررا بکنداختیارات هم نداشته باشد می‌تواند این کاررابکند این حرفشان درست بودوخودماهم مخالفت کردیم منتهی این است که این مخالفت به آن صورتی که باید بشودنشد وازطریقی این مطلب را بایشان رساندیم ایشان هم گفتند اگرازطرف فراکسیون واکثریت بیایند بمن بگوینداشکالی نداردمن آنراتغییر خواهم داد

(دکتر بقایی _ فراکسیون هم گفت ولی قبول نکردوفحش هم دادند)

آقای دکتر بقایی هم ملحق شدند بجناب آقای حائری‌زاده واما حضورتان عرض کنم راجع به آقای مکی راجع بایشان هم آقای حائری‌زاده بازیک تعبیرعجیبی کردند که بله چون مکی مخالفت کرده‌است مردم دنبالش هستند والله بالله خلاف این است مکی را اگر می‌روند دنبالش برای این است مکی را اگر می‌روند دنبالش برای این نیست که اوپاشدومخالفت کرد برای این است که می‌گویندیک چنین آدمی که سوابق خدمتی نسبت به ملت ایران دارد نباید بیک کاربی معنایی بیک جهت بیجایی وبیک چیزی که صرفا یک عکس العمل غلطی بوده‌است مردم ازجودیک کسی که سوابق خدمتگذاری داشته محروم گردد ابدا برای این نیست که اورا تشویق برای این کار بکنندودلیلش هم این است که اگر انشاء الله ایشان آمدند درآن باب دوباره اصرار کردندمعلوم می‌شود که مردم آنرا خواسته‌اند واگرسکوت کردند که حرف بنده درست است واماطومارهایی که باز می‌رسدواینها هیچکدام امضای امیرلشگر پایش نیست همه ازطرف ملت ایران است اینهارا می‌دهم خدمت جناب آقای رییس مجلس ویک عرض دیگر هم دارم یک مطلب دیگری که اخیرا خیلی مدکرده‌اند وآن این است که این دکتر مصدق بایکی از این خارجیها بسازد اگر دکتر مصدق می‌خواست بایکی از این خارجیها بسازدکار مدتها بود که یکسره شده بود (صحیح است) تمام سعی مصدق وتمام اهمیت مصدق وتمام محبوبیت مصدق این است که اوباکسی جزباملت ایران نمی‌خواهد بسازد (صحیح است) اومحال است محال است که ذره‌ای ازمنافع ایران را درمقابل هیچ بیگانه‌ای بدهد(صحیح است) محال است آقا اگراینکارشدنی بود اگراویک چنین آدمی نه مصدق مصدق بود ونه تابحال وضع به این نحو بودکه هست تمام زحمت همین است تمام مصیبت هم همین است که مصدق حاضرنیست درمقابل هیچ خارجی سرتسلیم فرودبیاورد (صحیح است) چرا؟ برای اینکه تسلیم بخارجی باوجوددکتر مصدق متناقض است مصدق ازآنجهت مصدق است که سنبل وعلامت ملت ایران واستقلال ایران وآزادی ایران است آن روزی که ذره‌ای انحراف از این مطلب حاصل کندنه خودش باقی می‌ماند ونه آن اشخاصی که اطرافش هستند دقیقه‌ای باوابقاء خواهندکرد(صحیح است) بنده به آقایان عرض می‌کنم که این مطلب ممکن است یک درهزار از این حیث باشد که خوف داشته باشند که ممکن است مصدق باخارجیهابسازد آقایان هرعیبی برای مصدق بگیرید این عیب باو چسبندگی نداردومصدق سازنده باغیرایرانی وبرخلاف مصلحت ایران نیست (صحیح است) یادداشتی است رسیده اجازه بدهیدبنده می‌خواهم ازحضورجناب آقای قنات آبادی استدعا کنم که این لغزشی که ازبنده پیش آمد بمناسبت اینکه آدم تحت تاثیرواقع می‌شود یک لفظی لفظ دیگری را بیاد می‌آورد گوسفند گرگ را به خاطر می‌آورد و ازمحضر ایشان معذرت می‌خواهم (احسنت) معذرت می‌خواهم این تاثیرالفاظ است که این طور پیش می‌آید نظیرآن مجذوب کلمه وفلان بود

خسروقشقایی _ آن را دیگر نفرمایید

نایب رییس _ رای می‌گیریم بفوریت دوم آقایانی که موافقند قیام فرمایند(اکثربرخاستند) تصویب شد طبع وتوزیع خواهدشد ودرجلسه دیگر مطرح می‌شود با اجازه آقایان ده دقیقه تنفس داده می‌شود (چهل دقیقه قبل ازظهر جلسه بعنوان تنفس تعطیل ویکربع قبل ازظهر مجددا تشکیل گردید)

- تقاضای آقای نریمان دائربه طرح یک فوریت طرح تقدیمی راجع به اعاده اختیارات دیوان محاسبات

نایب رییس _ آقای نریمان

نریمان _ بنده طرح یک فوریتی راجع باعاده اختیارات دیوان محاسبات تقدیم کرده بودم چون فوریت دارد خواهش می‌کنم که قبل از طرح لایحه اتوبوسرانی نسبت بیک فوریت آن رای گرفته شود.

نایب رییس _ اجازه بفرمایید دراول جلسه بعدمطرح شود.

- سوال آقای کهبد راجع به صدور پروانه چای و جواب آقایان وزیر اقتصاد ملی و معاون وزارت دادگستری

نایب رییس _ سوالات مطرح است آقای کهبد

کهبد _ بنده ازجناب آقای وزیر اقتصاد ملی سوالی در مورد چای کرده بودم که برای استحضار نمایندگان محترم متن آن سوال را قرائت می‌کنم

"مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی خواهش دارم به آقای وزیر اقتصاد ملی ابلاغ فرمایید درمجلس شورای ملی حاضرشده وپاسخ سوال ذیل را بدهند.

۱ - طبق اطلاعی که باینجانب رسیده وزارت اقتصادملی به یک نفر ازبازرگانان درحدودچهارهزار صندوق پروانه ورودچای خارجی داده‌است که درنتیجه مبلغ مهمی استفاده داشته‌است وهمچنین مقدارزیادی پروانه ورودچای خارجی بنام اشخاص صادرشده‌است آیا وزارت اقتصادملی با اطلاع ازوضع وکمبودارز کشوروحمایت ازمحصول داخلی لازم دانسته‌است چنین پروانه‌هایی که درسال ۱۳۳۱ صادرشده وتوضیحات آقای وزیراقتصادملی درمجلس حقایق را روشن خواهدنمود.

۲ - طبق اعلام اتحادیه چایکاران سوء استفاده‌هایی درمورد چای خارجی شده‌است آیا این اظهارات تاچه حد صحت دارد"

البته این سوالی بود که بنده از دولت واز ناب آقای وزیراقتصادملی کرده بودم وخیلی خوشوقتم که ایشان تشریف آوردند و مخصوصا جناب آقای نخست وزیر دستور فرمودند که دقتی در این کاربشود وتوضیحات لازم ازطرف جناب آقای وزیراقتصادملی ویاجناب آقای دکتر ملک اسمعیلی داده شود اکثر آقایان ازوضع چای ایران استحضار دارند

(مهندس غروی _ صحیح است) وضعیت چای متاسفانه در این اواخر مورد سوء استفاده‌هایی قرار گرفته‌است

(مهندس غروی _ البته منظورچای خارجه‌است)

و هیچ جای تردیدنیست وبرهیچیک ازآقایان پوشیده نیست بنده می‌خواستم سوال کنم که واقعا ملت ایران گناه کاراست که چای درحدود کیلویی ۱۲ تومان الی ۱۸ تومان شاید قیمت داشته باشد ازقرارکیلویی ۵۰ تومان تا ۶۰ تومان پول بدهندچرا؟ وازطرفی حمایتی که ازچای داخلی می‌شود ازچه قراراست یکعده اشخاصی آمده اندبرخلاف مقررات یک مقدار چای واردکرده‌اند بایک اسناد تقلبی درگمرک (صحیح است) ووزارت اقتصاد ملی هم که البته آقا توضیح خواهند داد یک پروانه‌هایی صادرکرده‌است که دستور داده شده و یک عده ازمحتکرین تحت تعقیب و توقیف قرارگرفته‌اند و به عقیده من این کافی نیست دستگاه دولت طوری باید وضعیت اقتصادی خودش را درست کند که موردسوء استفاده قرارنگیرد وازطرفی هم حمایت کامل ازمحصولات دخلی بشودبشرط اینکه صاحبان محصولات داخلی هم جنس خودشان را خوب درست کنندکه قطعا این طورهست وثانیاسعی کنندکه بتواند رقابت با محصول خارجی کند بنابراین توضیحاتی که جناب آقای وزیراقتصادملی ویاجناب آقای دکتر ملک اسمعیلی خواهندداد بنده بعدازبیانات آقایان عرایضم را خواهم کرد چون بیاناتی راکه آقایان می‌فرمایندممکن است بنده را قانع بکند وجواب بنده راداده باشند. بهرجهت بعقیده بنده هرکسی خلافکار باشدوبدون اجازه دولت مرتکب عملی شده باشد باید موردتعقیب قراربگیرد (صحیح است)

نایب رییس _ آقای وزیراقتصادملی بفرمایید

وزیراقتصادملی (دکتر اخوی)_ عرض کنم راجع بچای ازوقتی که دولت جدیدمشغول کارشده‌است بهیچوجه پروانه چای خارجی داده نشده

(مهندس غروی _ درزمان وزارت جناب عالی؟) یعنی ازوقتی که بنده افتخارخدمت را پیداکرده‌ام پروانه چای داده نشده اما درخصوص چای جریان مختلفی است یکعده ازواردکنندگان نظردارند که هر چه بتوانندچای وارد کنند و از طرفی قریب سه میلیون جمعیت شمال کشور تعداد زیادیشان مشغول هستند به تولید چای (صحیح است) و در این صورت دولت بین دوکوران مختلف ودوجریان مختلف گرفتار است که آیاحمایت ازامتعه داخلی بشودویا اینکه ازآقایان واردکنندگان حمایت بشود دولت چون درنظرنداردکه مصالح مملکتی را زیرمصالح فردی بگذارد این است که تصویب نامه‌ای دراسفند ۱۳۳۰ گذشته‌است که ازاول فروردین ۱۳۳۱ ورود چای به ایران مبتنی باشد بر تهیه چای در کشور بنده هم از روزی که به این خدمت مشغول شده‌ام بهیچوجه اجازه‌ای برای ورودچای نداده‌ام وبعلاوه یک هئیت نظارتی هم هست برای چای که درزمان بنده این هیئت تشکیل شد ومشغول رسیدگی هستیم واماراجع به خلافکاریهایی که قبل ازبنده شده بودبمحض اینکه بنه رفتم ومشغول شدم تحقیق ورسیدگی بوسیله کمیسیون شروع شد و آنهایی که این مقررات رازیرپا گذاشته بودندتحت تعقیب قرارگرفتند وهنوزهم مشغول تعقیب آنهاهستند واماراجع به ترقی قیمت چای یک عده از واردکنندگان بفکر افتادندکه در این موقع از این موقعیت وازمضیقه چای استفاده کنندوقیمت را ترقی بدهند ودرهمین جریان همان طوری که آقای کهبد فرمودندکه هرکیلو چای به پانصدرالش رسید شاید دوروز این قیمت بطورمصنوعی بودولی چای سازمان برنامه وچایهای دولتی درمعرض حراج گذاشته شد وازطرف اداره تثبیت قیمتهاکلیه اشخاصی که در این جریان بودند تحت تعقیب قرارگرفتند وبنده ازاطلاعاتی که دارم نه تنها درطهران بلکه در شهرستانها قیمت چای به کیلویی ۳۰۰ الی ۳۵۰ رالب رسیده‌است اما نکته‌ای که بنده می‌خواهم خدمت آقایان عرض کنم این است که اساسا دردوره تحول نسبت به هرموضوعی یک اندازه اشخاص مشکلشان است که ازیک حال بیک حالت دیگر برگردند فرض بفرماییدکه مدمتها انسان کفش می‌پوشد اگریک چیزی اختراع بشود که خیلی راحت ترازکفش باشدخیلی ازاشخاص هستندکه مایلند بازهمان کفش را بپوشند بنده خاطرم هست که وقتی لکومتیو اختراع شد وراه آهن دربعضی ازکشورهاحتی درآمریکاوانگلستان مردم لکموتیوهارا می‌شکستند وواگنهارا سنگسار می‌کردندبعدهم کم کم دیدندکه بسیار چیزمفیدی است و همه استقبال کردند درخودطهران هم بودنداشخاصی که مایل نبودند تلفن در منزلشان باشدونمی خواستند درمنزلشان تلفن کشیده شود وامروزبه التماس تلفن خواسته می‌شود چای کشور اگر از سازمان برنامه تهیه شود هیچگونه عیبی ندارد و همچنین ازکسانی که چای خوب تهیه می‌کنند هیچ عیبی ندارد همین چای که آقایان در مجلس میل می‌فرمایند چای داخلی است و هیچ کدام ازآقایان عدم رضایت ندارند واغلب آقایان هم که میل می‌فرمایند راضی هستند منتهی اکثریت مصرف کنندگان کشورما یعنی شاید درحدود ۱۲و ۱۳ میلیون آنهاکسانی نیستند که به طعم چای وتجملی بودن چای توجه داشته باشند و اهمیت بدهند آن‌ها می‌خواهند یک چایی باشد که فقط بنوشند

(مهندس غروی _ کاملا صحیح است)

و حداکثر قیمت چای تصور می‌کنم کیلویی ۱۲۲ تومان باید باشد (صحیح است)

اگر آقایان همه عادت بکنند کما اینکه خودبنده هم عادت کرده‌ام وآقایان هم عادت خواهندفرمودکم کم چایکارتشویق خواهدشد البته بنده هم بهیچوجه مانع نخواهم بودکه چای درحدود احتیاجات کشور ازخارج هم وارد نشودولی در صورتی که بکشت چای درداخل مملکت ورواج محصول داخلی مملکت ما صدمه‌ای واردنیاید ازطرف دیگر فرض بفرمایید که اجازه بدهیم ده هزارتن چای واردشودیعنی ده میلیون کیلو هرکیلویی که ده تومان هم قیمتش باشد می‌شود صد میلیون تومان در این موقع با این مضیقه ارزی که کشورایران دارد بنده معتقدم که صرفا درحدود احتیاجات ماچای باید وارد شود آنهم طبق تصویبنامه اما درقسمت تحقیقاتی که شده جناب آقای دکتر ملک اسمعیلی شرح خواهندداد(احسنت)

نایب رییس _ آقای معاون وزارت دادگستری دکتر ملک اسمعیلی (معاون وزارت دادگستری) یک قسمت ازمطالب را جناب آقای دکتر اخوی وزیرمحترم اقتصاد ملی اینجابیان کردند اما موضوع تعقیب کسانی که دروزارت اقتصادملی مخالف قانون انحاصر تجارت خارجی رفتار کرده‌اند بنده مختصری بعرض آقایان نمایندگان محترم می‌رسانم بطوریکه خاطر آقایان محترم مستحضراست دراواخر سال گذشته برای توسعه کشت چای ومرغوبی جنس وتامین مصرف داخلی چای وهمچنین تشویق باغدارها یعنی کسانی که باصطلاح چایکارند مقررشدکه ازاول سال جاری ورودچای واستفاده ازسهمیه‌ای که ازخارج باید واردکنند فقط وفقط بیک شرکتهایی واگذار شودوهرتاجری نتوانداز این سهمیه استفاده بکندفقط وفقط آن شرکتهایی که بموجب مقررات تصویبنامه تشکیل می‌شود که آنهاهم ازصاحبان چایی وباغذارباشند فقط و فقط آنهابتوانندچایی را وارد کنند این تصویبنامه بشماره ۳۳۸۱۴ ودر۳-۱۲-۳۰ به وزارت اقتصادملی ابلاغ شد ولی با اینکه درماده ۲۳ سهمیه واردات سال ۱۳۳۱ که در تاریخ ۲۸-۱-۳۱ انتشار یافته صریحا قید شد که حق وارد کردن چای واستفاده ازسهمیه فقط بشرکت‌هایی واگذارمی شود که طبق مقررات تصویبنامه نامبرده تشکیل شده باشدوعلاوه بر این درفصل دوم فهرست کالاهای مجاز سهمیه سال ۳۱ شماره ردیف ۸ که مربوط بچای است تامین سهمیه را صریحا موکول به تشکیل شرکتهایی که عرض کردم نموده متاسفانه ازتاریخ ۱۴-۲-۳۱ تا ۲۵-۴-۳۱ تنها ۹۱ فقره پروانه برای چای در مرکز صادرشده

(مهندس غروی _ این شامل آن چیزهایی که درگمرک هم دارند هست یانه؟.....)

اگراجازه بفرماییدآنراهم عرض می‌کنم جناب آقای کهبدنماینده محترم سوالشان سه قسمت می‌شود که باستحضار می‌رسانم قسمت اول این است که بیک نفر از بازرگانان درحدودچهارهزار صندوق پروانه ورودچای داده شده مطابق فهرستی که تهیه شده وتقدیم مقام ریاست محترم مجلس شورای ملی می‌شود به ۱۱ نفر ازبازرگانان یانماینده بازرگانان که اسمهایشان راهم نوشته‌ام امیرظهیر عبدالرسول دانشورعلی اکبرن می‌دانم چی امیرقوانلو محمدحسین قمی محمدکریم زندی محمدعلی مالکی عبدالحسین عظیمی احمدافشار به هرکدام ۱۲۰۰ باختلاف تا ۱۱۰۰ تاسه هزار صندوق پروانه ورودچای داده شده که یک اشکال در این است فقط سه نفر ازاینهاچای را برای خودشان واردکرده‌اند بقیه این اشخاص برای بازرگانان تبعه هندوستان چای واردکرده‌اند وحال آنکه تبعه هندوستان ممنوع بوده‌اند ازدریافت سهمیه و ورود جنس

(مهندس غروی _ صحیح است)

صورت زیر پروانه‌های صادره ازمرکز که عبارتست از۹۱ فقره برای ۲۸۳۲۳ صندوق چای می‌باشندکه الان تقدیم شد ۱۱ فقره این مربوط به ۱۳۴۸ صندوق چای وارده درسال گذشته می‌باشد ایرادی به این قسمت واردنیست ودرسال گذشته ورودچای مشروط به این شرط نبوده‌است بنابراین درآنجا اشکالی نیست ودستورجلوگیری بقیه چایهاصادر شده ولی اینکه جناب آقای کهبد متذکرشدند که طبق اعلان اتحادیه چای ازآن سوء استفاده‌هایی درموردچایی شده بنده اینجا خواستم عرض کنم که متصدیان امردر وزارت اقتصاد ملی ورییس سابق اداره اقتصاد و رییس سابق اداره صادرات و رییس سابق اداره بازرگانی داخلی و رییس سابق اداره پروانه ورود می‌باشد برخلاف مقررات تصویب نامه‌ای که عرض کردم که ورود چای مخصوص به آن شرکتهاست اینهاعملیاتی کرده‌اند یعنی بغیر ازشرکت‌هایی که در تصویبنامه قیدشده اجازه ورود چای داده‌اند دستورتعقیب اینهارا به دادسرای شهرستان تهران دادیم و مدتی هم درزندان بودند و بعدا با قید ضامن معتبر آزادشدند علت آزادیشان هم این بودکه عرض کردم سوء استفاده‌ای ما کشف نکردیم فقط و فقط تعقیب آنها به علت تخلف ازمقررات قانون انحصار تجارت خارجی است که درآنجا این عمل را جرم شناخته و قابل تعقیب دانسته در ضمن می‌خواستم ازموقع استفاده بکنم وزیر سابق اقتصاد ملی در مصاحبه خودش با مخبرروزنامه کیهان در تاریخ ۲۷ آذرماه ۳۱ در موضوع همین چای و سوء استفاده از آن متذکر شده‌اند که در آن موقعی که این کار شده نظر بر این بوده که سیاست متعادلی در این خصوص اتخاذ شود بطوری که هم چایکاران داخلی حمایت شده و هم چای خارجی باندازه وارد کشور شود ضمنا هم علاوه فرموده‌اند که در ارقام سهمیه هیچ نظری به منبع ورود چای خارجی نبوده بلکه بجای ممنوعیت محدودیت بوده‌است بنده خواستم اینجاتوضیح بدهم وعرض کنم موضوع ممنوعیت ومحدودیت اینجا اصولا بحث نیست ما بحثمان در این است که چای خارجی را باید شرکت‌هایی که بموجب تصویبنامه تشکیل خواهدشد باید واردکنند نه تجاری که درآن شرکت هانیستند(صحیح است) و این واقعا نقض غرض بوده بنابراین توضیح ایشان صحیح نیست و همین ممنوعیت بوده یعنی برای بازرگانان ورود چای ممنوع بوده (صحیح است) و ضمنا یک موضوعی را که جناب آقای کهبد فرمودند بنده خواستم توضیح عرض کنم که در مقابل این چایهایی که وارد شده ارزی از طرف دولت داده نشده‌است یعنی جای نگرانی نیست که با این کمبود ارزی، ارزی از طرف دولت داده شده باشد و چای وارد کرده باشد گفتم کلیه چایها بدون ارز ازطرف بازرگانان وارد و دولت تعهدی در مقابل بازرگانان راجع بارز و فروش ارز نداشته‌است

مهندس غروی _ آقا مگر مجانی بوده؟ من طبق ماده ۹۰ اجازه می‌خواهم برای رفع اشتباه باید توضیح بدهم

نایب رییس _ مگر به شما مطلبی گفته شده‌است

خسروقشقایی _ مگر نمی‌دانید ایشان چایی هستندازطرف چایی توضیح می‌دهند

مهندس غروی _ مطالبی پشت تریبون گفته شده که باید توضیح بدهم ورفع اشتباه بکنم

نایب رییس _ نسبت بشخص شماکه نبودآقای کهبدبفرمایید

وکیل پور_ بنده یک تذکرنظامنامه‌ای دارم

نایب رییس _ بعدازآقای کهبد می‌توانیدبفرمایید

کهبد_ بنده خیلی خوشوقتم که این قضیه چایی موردتوجه مخصوص جناب آقای نخست وزیر قرارگرفته ودستور رسیدگی داده‌اند وآقایان هم اینجا توضیح دادندفقط می‌خواهم عرض کنم البته مطلب همان است که آقایان تاحدی فرمودند علی النهایه کسیکه رشوه می‌دهدهیچوقت سند ثبت اسنادی یا چک نمی‌گیرد شایدهم اسکناس خوردبدهد و دلیلی ندارد وقتی که شما قطعا می‌بینیدکه این جنس ورودش ممنوع است یا تابع مقررات خاصی است یعنی کسیکه می‌خواهد این جنس را واردکند باید طبق مقررات خاصی عمل کند آنوقت به او برخلاف مقررات پروانه می‌دهند. نمی‌توان گفت جزسوء استفاده چیز دیگری بوده‌است ازآن گذشته بنده اطلاع دارم اشخاصی که دارای ۵۰ صندوق ۴۰ صندوق ۳۰ صندوق بوده‌اند و تقاضای اجازه ورود کرده‌اند به آنها اجازه داده نشده تلگرافاتی هم به آقایان نمایندگان آذربایجان مخابره کرده‌اند که آقایان چون بنده سوال کرده بودم به بنده التفات کردند مثلا فلان فرد ۷۰ صندوق اجازه خواسته ارزی هم نخواسته‌است و بر خلاف مقررات عملی انجام نداده به اونداده‌اند بعد یک مرتبه ۳ هزارصندوق به یکی داده‌اند این را من نمی‌دانم کجایش سوء استفاده نیست و از طرفی اگر سوءاستفاده‌ای نباشد چطورمی شود چایی که کیلویی ۱۲ تومان یا ۱۸ تومان است می‌شود ۶۰ تومان؟

البته این سوء استفاده شده تاجر باید نفع ببرد و این نفع را هم باید از مردم بگیرد از گلوی مردم می‌گیرد اوکه ضررنمی‌کند بعقیده بنده باید حمایت کامل از چای داخلی بشوددرعین حال هم وسایلی تهیه شود یعنی دولت باید تصمیمی اتخاذبکند که روی هم رفته سوء استفاده‌ای ازمردم نشود یعنی مصرف کننده بیچاره پول اضافه ندهد(صحیح است) وبنده تصور می‌کنم که جناب آقای دکتر مصدق خودشان این نظررادارند ودستورتعقیب هم دادندوبنده باید ازایشان تشکرکنم چون چندروز پیش بنده خدمت ایشان شرفیاب بودم وبنده پیشنهادی خدمت شان تقدیم کردم عرض کردم هفت هزار صندوق چایی الان وارد مملکت شده‌است یک عده‌ای با اجازه یکعده‌ای بدون اجازه این چایهارا آورده‌اند توی مملکت وبطور قطع ویقین بدانیدکه اگر اجازه ورود چایهاصادر می‌شود بازمورد سوء استفاده قرار می‌گیرد و می‌برند وقائم می‌کننند یانگه می‌دارندوبیک مبلغ اضافه خواهند فروخت بنده بایشان این طورپیشنهاد کردم که همینطوری که قندالان بمردم داده می‌شود وشمایک دستگاه مرتبی دارید بیایید پول این چایی را بدهید البته باتوجه باینکه الان چایی درتمام دنیا صدی پنجاه وپنج تنزل کرده که آن کسی که قند می‌خرد چای هم بگیرد منتهی سعی کنید که درآنجایک کنترل بسیاردقیقی بشودکه درآنجاهم سوء استفاده‌ای نشود و این چای‌ها بدست مصرف کننده واقعی برسدبهرصورت تصور می‌کنم که این پیشنهادمورد توجه ایشان قرارگرفته باشد وشایددرکمیسیونی به این مطلب رسیدگی بشودواما اینکه آقای معاون وزارت دادگستری فرمودندکه دولت از این بابت ارزی نداده درست است بنه هم قبول دارم ولی روی هم رفته که مجانی نیامده‌است بالاخره ارزکشور است که خارج شده مال مردم است که داده شده بعقیده بنده جریمه این واردکننده این است که دولت بقیمت رسمی ارزپول اینها را بدهدوچایی را خودش بگیردوباضافه صدی ۱۰ یا ۱۵ سود بدهد به مصرف کننده و این حسنش این است که اولا چای بقیمت واقعی بدست مردم می‌رسد دوم اینکه بدانند تخلف ازمقررات نباید بکنند این پیشنهادی بودکه بنده کرده بودم واینکه فرمودند ۲۸۳۲۳ صندوق وارد شده‌است بنده هم صورت دادرم وبنطورقطع ویقین بدانیدآقایان این چای اعمال نفوذشده یاپول داده شده مثلا والا چطور می‌شود برای یک کسی ۳ هزار صندوق چای پروانه صادرکنند ولی یک کسی که ۷۰صندوق خواسته نداده آقای شبستری جنابعالی بفرمایید آقای امامی اهری آقای گنجه‌ای اینهاهمه آمده‌اند ۶ ماه ۷۰ تاصندوق بهشان اجازه نداده اد این عرایضی که من می‌کنم اینهارا اطلاع دارم خلاف نیست این اجازه ورود چای را بچه دلیلی داده‌اند ملاحظه بفرمایید بارنامه کشتیهای باری راگرفته اندضمیمه کرده‌اند وبرده اندآنجا وپروانه صادرکرده‌اند این هیچ گفتگوندارد وبنده خواستم یک ترتیبی اتخاذبفرمایید که اینطورجریانات پیش آمدنکندکشور مادرحدود ۱۰ هزار تن چای مصرف دارد

(مهندس غروی _ اشتباه می‌فرمایید)

ده هزارتن هم ندارد طبق احصائیه‌ای که چندروز پیش منتشر شده بودده هزارتن وکسری واردات سال پیش وپنجهزارتن هم تولید داخلی

(مهندس غروی _ این آماردرست نیست مطابق آمارگمرک ۶۸۰۰ تن است)

(اخگر _ بقیه اش هم ازطریق قاچاق است)

یکی ازنمایندگان هم یک یادداشتی به بنده مرقوم فرموده‌اند که درموقعی که پروانه چای صادرکرده‌اند جناب آقای دکتر اخوی در آلمان بوده اندو این عمل درغیاب ایشان صورت گرفته‌است البته ایشان که خودشان پروانه صادرنمی کنند دستگاهی هست وبالاخره آن دستگاه مشغول کاراست وآن دستگاه تحت تاثیرقرارگرفته ودراینکه سوء استفاده شده بنده یقین دارم (کریمی _ باید تنبیه بشوند) وبعقیده بنده باید بانهایت بی رحمی وجدیت بدون ذره‌ای ترحم دولت مرتکبین را تنبیه کند آقابنده که ممکن است بی رحمی بضرر یکعده‌ای تمام بشود ولی وقتی که بنفع جامعه باشد باید حتما آنرا اعمال کرد آقایان این مملکت خواهی نخواهی باید خودش روی پای خودش بایستد باید جلوگیری ازقاچاق بشود باید ترتیبی اتخاذ کنیم که قاچاق برای قاچاقچی صرف نکندوقتی که قاچاقچی بامامور دولت هم دست می‌شود بطورقطع بدانید وضعیت بهتراز این نمی‌شود بنابراین بنده ازآقایان تشکر می‌کنم که جواب سوال بنده را داده ونظربنده را تامین کردند ودرعین حال بنده معتقدم که چایهای وارده را و از واردکنندگان بگیرند و پولش را با قیمت رسمی ارز بهشان بدهند و چای راهم با یک صدی ده سود به مردم بدهند که استفاده کنند و در عین حال مرتکبین را هم شدیدا تنبیه بفرمایند.

نایب رییس _ آقای معاون وزارت دادگستری استدعا می‌کنم مختصر بفرمایند

دکتر ملک اسمعیلی _ عرض کنم اینکه فرمودند جناب آقای کهبد که بنده عرض کرده‌ام سوء استفاده‌ای نشده بنده چنین عرضی نکردم عرض کردم این کارها شده اما مادلیلی پیدانکردیم برای سوء استفاده البته روی منطق وفکر وعقل آدم ممکن است بگویدبرای چه این کار را کردند اما بنده درمحکمه فقط این را می‌توانم بگویم که آقا اینها مخالف انحصارتجارت خارجی عمل کرده‌اند وضمناهم سوء استفاده کرده‌اند بنده عرض کردم الان وزارت دادگستری مشغول تعقیب قضیه‌است دلایل سوء استفاده هم که پیداشدالبته به محکمه خواهدرفت بنده عرض نکردم که سوء استفاده نشده عرض کردم تابحال دلایلی پیدا نشده‌است.

- تقدیم تقاضای طرح لایحه تقدیم دوره شانزدهم راجع به حمایت مسلولین بوسیله آقای کریمی

نایب رییس _ اقای کریمی

کریمی _ یک طرحی است راجع بحمایت ازکارگران مسلول که دردوره ۱۶ بمجلس تقدیم شده بودودرکمیسیونها مانده‌است بامضای آقایان نمایندگان رسیده تقدیم مقام ریاست می‌کنم.

نایب رییس _ آقای وکیل پور

وکیل پور_ عرض کنم که مطابق ماده ۱۶۹ وقتی که از یکی از آقایان وزراء سوال می‌شود موظف ومکلف هستند که درظرف یکهفته بیایند و جواب بدهند و اگر حاضرنشدند رییس مجلس موظف است که بازخواست بکند الان مدتی است که بنده ازآقای وزیردارایی سوالی راجع به لوایح استخدامی کرده‌ام ودریک چنین موقعی که کارمندان دولت تحت فشارومضیقه سختی واقع شده‌اند کمال ضرورت را داشت که توضیحات لازم را عرض کنم متاسفانه آقای وزیر دارایی حاضرنشدند حالابنده نمی‌دانم این تقصیرآقای رییس مجلس شورای ملی است که بازخواست نکرده‌اند یامقصرایشان هستند (مهندس غروی _ منظورقصور است تقصیرنیست) بنده هم منظورم قصوراست.

نایب رییس _ خواستم باستحضار آقای وکیل پوربرسانم که آقای وزیردارایی مدتی است اعلام کرده‌اند که برای جواب حاضرهستند وامروزهم چون جنابعالی اطلاع ندادیدکه حاضرید قبلا ایشان هم اینجا بودند وچون وقت باقی نیست بنده تلفن نکردم که ایشان تشریف بیاورند وسوال جنابعالی برای اولین جلسه بعدمطرح خواهدشد.

- تعیین موقع جلسه بعد_ ختم جلسه

نایب رییس _ فعلا با اجازه آقایان جلسه راختم می‌کنیم جلسه بعد روز پنجشنبه ۲۵ دیماه ساعت نه وربع صبح (مجلس بیست دقیقه بعدازظهرختم شد)

نایب رییس مجلس شورای ملی _محمدذوالفقاری