مذاکرات مجلس شورای ملی/دورهٔ ۱۶/جلسهٔ ۱۴۶

by مجلس شورای ملی

مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۴ اردیبهشت ۱۳۳۰ نشست ۱۴۶

روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران

شامل: کلیه قوانین مصوبه و مقررات - گزارش کمیسیون‌ها - صورت مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی – اخبار مجلس - انتصابات - آگهی‌های رسمی و قانونی

سال هفتم – شماره ۱۸۲۰

شنبه ۲۹ اردیبهشت ماه ۱۳۳۰

دوره شانزدهم مجلس شورای ملی

شماره مسلسل ۱۴۶

مذاکرات مجلس شورای ملی

جلسه ۱۴۶

صورت مشروح مذاکرات مجلس روز سه‌شنبه ۲۴ اردیبهشت ۱۳۳۰

فهرست مطالب:

۱- طرح صورت مجلس

۲- بیانات قبل از دستور آقایان: کشاورز صدر، معدل و مکرم

۳- تصویب صورت مجلس

۴- اخذ رای و تصویب گزارش کمسییون بودجه راجع به شهریه‌ها

۵- طرح گزارش کمیسیون کشور راجع به لوله‌کشی شهر تهران

۶- تایید و تقاضای طرح سه فقره لایحه و استرداد لایحه ملی شدن دبیرستان‌ها از طرف آقای وزیر فرهنگ

۷- تعیین موقع و دستور جلسه بعد - ختم جلسه

مجلس ساعت ده و بیست و پنج دقیقه صبح بریاست آقای نورالدین امامی (نایب رئیس) تشکیل گردید.

- طرح صورت‌مجلس

۱- طرح صورت‌مجلس

- بیانات قبل از دستور آقایان: کشاورز صدر، معدل و مکرم

۲- بیانات قبل از دستور آقایان: کشاورز صدر، معدل و مکرم

نایب رئیس- آقا وقت شما تمام شد.

کشاورز صدر - آقای شیبانی نوبت شان را به بنده داده‌اند.

معدل – نوبتشان را به بنده داده‌اند بنده می‌خوانم.

نایب رئیس – آقای معدل.

معدل- بنده امروز می‌خواهم چند کلمه‌ای راجع به ولایت خودمان صحبت کنم و از آقایان استدعا می‌کنم که توجه بفرمایند چون با کمال اختصار صحبت می‌کنم تا از اکثریت نیفتد (اردلان – از ملخ هم صحبت بفرمایید) قبلا بایستی عرض کنم که در بهار امسال به عالم علم و ادب ما زیانهای غیرقابل جبرانی وارد شد. هنوز از ماتم مرحوم استاد معظم ملک الشعرای بهار چیزی نگذشته که به عزای دانشمند گرامی استاد دانشگاه رشید یاسمی مواجه می‌باشیم (صحیح است) با مرگ مرحوم شهید نورائی و مرگ مرحوم صادق هدایت و مرحوم ملک الشعرای بهار مرگ رشید یاسمی چهارمین عزای ادبی ما در بهار امسال است. به خاندان شریف رشید یاسمی و به مردم غرب ایران مخصوصا شهر کرمانشاه و ایل جلیل او تسلیت می‌گوییم. (صحیح است) آقایان خاطر محترم شان متوجه‌است که در قسمت جنوب یعنی ایالت کرمان و فارس و خوزستان ملخ دریایی حمله شدیدی کرده‌است و این حمله به قدری شدید و بزرگ بود که اگر دنباله او ادامه می‌یافت و یا دولت به وظایف خودش چنانچه باید و شاید اقدام نمی‌کرد از جهات خسارات مادی گذشته مملکت ما مواجه با خطر قحطی شدیدی می‌شد. (صحیح است) و فعلا هم مشغول اقدام هستند. چون این جا عادت بر این جاری شده که انتقاد می‌کنیم از خدماتی که مامورین می‌کنند. (صحیح است) و قدر شناسی نمی‌کنیم. (صحیح است) موکلین بنده به بنده ماموریت داده‌اند که با اجازه آقایان نمایندگان محترم از زحماتی که مامورین دولتی در حوزه فارس می‌کشند قدردانی بکنم. (صحیح است) برادران کرمانی ما متاسف هستند که در حین عمل رئیس کشاورزی آنجا عوض شده. البته این جبران می‌شود با وجود این آنجا هم بنده مستحضر هستم که مساعی جمیله به کار برده شده‌است. (صحیح است) (امینی – از زحمات مهدوی هم بفرمایید) بایستی که این را تصدیق بکنیم که وزیر سابق کشاورزی آقای مهدوی بسیار خوب عمل کردند و اگر وضعیت موضوع سیاسی این قضیه نبود ما بیش از این در این جا از ایشان ذکر خیر می‌کردم. (حاذقی- وزیر فعلی هم خوب کمک کردند) وزیر فعلی هم کمال کوشش و مجاهده را کرده‌اند و سایر اشخاصی هم که در وزارت کشاورزی هستند کمال کوشش را کرده‌اند. ولی بنده مخصوصا آمده‌ام اینجا تا از مردمانی که در بیابانها و در کوهسارها دور از شهرها مشغول مبارزه هستند از افراد نظامی که در این باب کمک کرده‌اند حق شناسی بکنم (صحیح است) این برادران عزیز ما به خاطر این که این وظیفه را انجام می‌دهند در این موقع که حتی خوشگذران‌های تهران حاضر نیستند مبلشان را از این اطاق به آن اطاق منتقل کنند منتهای جان فشانی را کرده‌اند و در این باب کمال مراقبت را کرده‌اند (صدرزاده – افراد نظامی را هم بفرمایید) و از این جا هم کمک کرده‌اند و همین طور که گفته شد نظامی‌ها هم به ما کمک فوق العاده زیادی کردند و امیدواری هست به محصول شتوی یعنی به گندم و جو ضرری نرسیده باشد و نتیجه مطلوب گرفته بشود (صدرزاده – اعتبار جدید هم لازم است) البته اعتبار جدید هم لازم است و به موقعش داده می‌شود (نایب رئیس – تامل بفرمایید اکثریت نیست) (پس از لحظه‌ای اکثریت حاصل شد) اما قسمتی را که آقای مخبر فرهمند التفات کرده‌اند قرائت بشود پس از خطایی که به مجلس شورای ملی و مجلس سنا از طرف عموم کارمندان و خدمتگزاران اداره دارایی و اقتصادی همدان است که به امضای نمایندگان آنها آقای مهدی مشیری و جعفر شادمانی است می‌نویسند که ما از تصویب ملی شدن صنعت نفت که به دست وکلای ملت انجام یافته اظهار قدردانی و شکر گذاری می‌کنیم و از انتخاب آقای دکتر مصدق هم به نخست وزیری اظهار امتنان و خوشوقتی می‌کنیم و همچنین نامه‌ای به امضای خیلی زیادی است که یکی از آقایان سر دفترها هم آن امضاها را تصدیق کرده همانطور از ملی شدن صنعت نفت و از انتخاب نخست وزیری آقای دکتر مصدق خوشوقتی نموده‌اند و بنده اینها را تقدیم مقام ریاست منی کنم (فرامرزی – مجلس که رای داد نماینده عمومی است) موضوع دیگری را که بنده راجع به حوزه فارس به عرض آقایان نمایندگان می‌رسانم موضوع راه است آقایان نمایندگان اظهار التفات فرمودند چه در کمیسیون بودجه و چه در کمیسیون خاص یک اعتباراتی تصویب شده خاطر محترم دولت را به اجرای این مصوبات متوجه می‌کنم و از دولت انتظار دارم در این موضوع توجه کافی بکنند و اهمیت این موضوع را از نظر دور ندارند و در قسمت ساختمان راه‌ها مخصوصا نسبت به راه شیراز و بوشهر توجه خاصی مبذول دارند دیگر در قسمت انتخابات است برای اینکه دولت حاضر برنامه خودش را در درجه اول موضوع اجرای ملی شدن صنعت نفت و قسمت دوم قانون انتخابات قرار داده بنده جلب نظر دولت را در تقدیم لایحه و جلب نظر کمیسیون کشور را در تعدیل و اصلاح و جلب نظر آقایان نمایندگان محترم را در موقع تصویب به حقوق از دست رفته یک قسمتی از مملکت که اینها دارای نمایندگان خاصی نبودند می‌کنم و برای نمونه عرض می‌کنم که قسمتی از مملکت ما در اول مشروطیت از قلم افتاده‌اند و حق این بوده‌است که به اینها نماینده خاصی داده بشود بعضی از این حوزه‌ها جزو حوزه‌های دیگری شده‌اند ولی حقا مستحق وکیل مستقل می‌باشند (صحیح است) در قسمت فارس یکی بندر لنگه‌است که آقایان نمی‌بایستی اهمیت این قسمت را در کمیسیون کشور از نظر دور به دارند یکی قسمت کازرون است که این شهر قدیمی و شهر بزرگ و پر جمعیت از داشتن وکیل مستقل محروم است (صحیح است) یکی قسمت کازرون است که این شهر قدیمی و شهر بزرگ و پر جمعیت از داشتن وکیل مستقل محروم است (صحیح است) یکی ناحیه ممسنی است که شاید اهمیت او در تهران محرز نیست و لیکن در قسمت فارس مردم به اهمیتش واقف هستند برای اینکه صدای مردم آنجا در این جا منعکس شود و این مطلب بعرض مجلس شورای ملی رسانده بشود بعرض آقایان نمایندگان محترم میرسانم که می‌بایستی به این قبیل نقاط و این موارد توجه خاصی از طرف کمیسیون کشور مبذول شود و امیدوارم هستم که این تذکر مردم آنجا مورد توجه واقع شود (صحیح است- احسنت)

نایب رئیس – آقای مکرم

مکرم- در جلسه اول اردیبهشت ماه مجلس شورای ملی بر اثر وصول تلگرافات شکایت آمیز زارمین و دام داران خراسان در خصوص منع صادرات پشم و پنبه و شکایات تلگرافی صاحبان وسائل نقلیه موتوری مشهد راجع به مناقصه حمل زغال سنگ مصرفی کارخانه قند آبکوه مشهد عرایضی در اینجا کردم و معایب و مضرات منع صادرات را تذکر دادم خوشبختانه دولت وقت به عرایضم توجه کردند و روز بعد آقای دکتر مفخم کفیل سابق وزارت اقتصادی ملی که همیشه در کارهاشان حسن نیت نشان می‌دادند در مجلس شورای ملی حاضر شده و تقاضا کردند کمیسیونی باحضور بنده و چند نفر از آقایان نمایندگان تشکیل شود و در این خصوص مطالعات بیشتری بعمل آید در نتیجه چند ساعت مذاکرات و تبادل نظر قرار شد تصویبنامه سابق دولت که مدتش منقضی شده بود تمدید و اجرا شود یعنی صادرکنندگان پشم و پنبه مقدار جنسی را که می‌خواهند صادر کنند قبلا بسازمان برنامه عرضه نمایند که هر مقدار برای مصرف کارخانجات کشور لازم باشد خریداری بقیه صادر شود و این بهترین ترتیب راه حل مشکل صادرات بود همینطورهم عمل کردند و نسبت وضعیت متزلزل مردم آرام شد و بازار صادرات پنبه و پشم رونق گرفت. در این بین سناتور محترم جناب آقای دکتر صدیق اعلم که من به ایشان کمال ارادت دارم در مجلس سنا بهاناتی راجع بلزوم جلوگیری از صادرات پشم و پنبه برای تقویت کارخانه جات داخلی فرمودند که اگر چه خاطرم هست نقل قول فرموده بودند روی شکایتی که به ایشان رسیده بود یا به مجلس سنا رسیده بود یک بیاناتی فرموده بودند بی اثر نبود یعنی باز وضع بازار و مردم راه متزلزل کرد و اسباب نگرانی شد جناب آقای سودآور یادداشتی داده‌اند به بنده که مرقوم فرموده‌اند اخیرا قیمت پشم در امریکا و اروپا صدی چهل تنزل کرده و عمل صدور پشم و پنبه به اشکال برخواهد خورد خوب این هم یک مشکل تازه ایست که افزوده می‌شود براین مشکلات در جلسه گذشته یا ماقبل جناب آقای صدری نماینده محترم آذربایجان شرح مفصلی بیان کردند در اینجا مبنی به اینکه کارخانجات قالیبافی آذربایجان چون صادرات پشم را آزاد گذاشته‌اند تعطیل شده و ضمن مذاکراتشان وبیاناتشان اینطور فرمودند که کارخانجات قالی بافی آذربایجان در حدود ۲۱ هزار دستگاه هست و در حدود پانصد هزار نفر کارکنان این کارخانجات و عائله آنها است.

به نظر بنده این رقم بسیار مبالغه آمیز بود مضافا به اینکه مطابق آمار نسبت صحیحی که وزارت کار از صنایع عمده کشور تهیه کرده‌اند و به صورت کتابی چاپ شده‌است و برای نمایندگان محترم و سناتورها فرستاده شده‌است (معین زاده- همه اش غلط است) نسبت صحیح است در اینجا تعداد کل دستگاه‌های قالی بافی تمام شهرستانهای آذربایجان دو هزار و چند دستگاه است (گنجه- تمام آذربایجان؟) بله (گنجه- غلط است اشتباه است) جناب آقای گنجه عرض کردم صورتی است که وزارت کار چاپ کرده حالا وقت کم است و الا بنده یک یک شهرستانها را که اسم برده برای آقایان قرائت می‌کردم ولی وقت بنده کفایت نمی‌کند حتی دستگاه‌هایی را هم که دایر نیست در اینجا متذکر شده‌است. میزان نخ و پشم مصرف شده در سال تقریبا در حدود هزار تن است تعداد کارگران از مرد و زن و بچه در حدود ده هزار نفر است پس معلوم شد که مصرف پشم این کارخانجات قالیبافی آذربایجان بیشتر از نیم متر محصول پشم کشور نیست که محتاج به جلو گیری از صادرات پشم به خارج کشور باشیم وضعیت کارخانجات اصفهان و سایر نقاط کشور هم تقریبا از همین قرار است معذلک مطلبی را که در جلسه اول اردیبهشت عرض کرده‌ام تکرار می‌کنم که مجلس شورای ملی و دولت کمال علاقه را به ترقی صنایع کشور و توسعه کارخانجات داخلی مخصوصا قالی بافی داشته و دارند و از بذل مساعدت دریغ ننموده‌اند اما این مطلب نباید سبب شود که از صادرات محصول پنبه و پشم کشور که در مقابل آن طلا وارد مملکت می‌شود و تنها از این راه است که سطح کشت پنبه و تولید پشم توسعه یافته (صحیح است) و بنیه مالی ملیونها نفر زارعین و دهاقین و کارگران زحمتکش و فقیر و بدبخت کشور تقویت می‌شود جلوگیری شود (صحیح است) بنابر این از جناب آقای وزیر اقتصاد ملی تقاضا می‌کنم با مطالعه دقیق و مشاوره با اطاق بازرگانی و شورای کشاورزی تصمیم قاطعی برای صادرات کشور با تسهیلات بیشتری بگیرند ضمنا مصرف پشم و پنبه کارخانجات داخلی را به مقدار تقاضای کارخانجات به نرخ روز خرید نمایند و راضی نشوند حاصل دسترنج میلیونها نفر زارع و دامدار با صدور تصویب نامه‌های متضاد حیف و میل و لطمه غیر قابل جبرانی به اقتصاد کشور وارد شود. (صحیح است) مطلب دیگری را که جناب آقای صدری در جلسه گذشته اظهار فرمودند موضوع شکایت دانشجویان آموزشگاه بهداشت و دانشکده پزشکی مشهد بود بنده خیلی خوشوقتم که جناب آقای وزیر فرهنگ هم تشریف دارند و از حضور ایشان استفاده و تمنی می‌کنم که توجه بفرمایند به عرایض بنده و یادداشت هم بفرمایند و اقدام هم بکنند. جناب آقای ناظرزاده نماینده محترم یادداشتی داده‌اند که از رفسنجان کرمان هم شکایت زیادی از مالکین و زارعین و بازرگانان و دامداران رسیده که چرا دولت با منع صدور پشم و پنبه راضی به زیان عده زیادی از مردم کشور شده‌است و حاضر است برای کمک به عده معدودی خسارات جبران ناپذیری به تعداد زیادی از افراد کشور وارد سازد این یک مطلب خیلی بدیهی است و همینطور هم که بنده گفتم همه علاقه مندیم به کارخانجات داخلی ولی باید آن مقداری را که احتیاج دارند تعیین بکنند و بخرند مضافا به اینکه بانک ملی یک کمک بسیار بزرگی به کارخانجات کرده و آن اینست که به میزان پنجاه در صد قیمت پشم و پنبه‌ای که آنها می‌خرند به طور وام به ایشان می‌دهد (شوشتری – می‌خواهند کیلویی ۳ ریال بخرند) (مهدوی- بعد خودشان صادر بکنند) به هر حال در جلسه گذشته آقای صدری فرمودند که دانشجویان آموزشگاه عالی بهداری مشهد شکایت کرده‌اند که وزارت فرهنگ قرار بوده‌است برای تکمیل کادر استادی آموزشگاه چند استاد از خارج استخدام نماید و اقدام نکرده‌است الی آخر لازم می‌دانم توضیح عرض کنم که مطلب اینطور نیست که آقای صدری بیان فرمودند شکایت یا تقاضاهای دانشجویان آموزشگاه عالی بهداری مشهد که چاپ شده‌است و برای اکثر نمایندگان مجلس و سناتورها فرستاده‌اند به طور خلاصه این است که اولا دانشجویان می‌خواهند پس از ختم دوره تحصیل آموزشگاه بلافاصله در کلاس چهارم دانشکده پزشکی پذیرفته شوند و بعد از اتمام دوره دانشکده در نقاطی که کمتر از ده هزار جمعیت دارد تعهد خدمت خود را در وزارت بهداری انجام دهند. ۲ – این تقاضا برای دانشجویانی است که دارای گواهی نامه شش ساله طبیعی هستند خواه در جریان تحصیل و یا بعدا گواهی گرفته و یا هر شرطی وارد آموزشگاه شده باشند. در این خصوص در تاریخ۲۸ بهمن ماه کمیسیونی مرکب از چند نفر آقایان نمایندگان مجلس شورای ملی و استادان دانشگاه و مدیران کل وزارت بهداری تشکیل و اینطور نظریه دادند.

اولا- دانشجویان باید دارای گواهی نامه شش ساله طبیع باشند.

ثانیا – دو سال از تعهد خدمت خود را انجام داده باشند.

ثالثا- وزارت بهداری با ادامه تحصیل دانشجو در دانشکده موافقت کند.

رابعا- در دانشکده پزشکی محل باشد.

این تصمیم کمیسیون که باید به تصویب شورای دانشکده پزشکی و شورای دانشگاه می‌رسید و بعد به صورت لایحه قانونی تقدیم مجلس شورای عالی می‌شد متاسفانه مدتها معوق مانده و سبب شکایت دانشجویان شده بود از چندی قبل اقداماتی شد تا به تصویب شورای دانشکده پزشکی رسید قریبا به تصویب شورای دانشگاه نیز می‌رسد و لایحه آن تقدیم مجلس می‌شود اما موضوع دانشکده پزشکی مشهد و شکایت دانشجویان از نداشتن استادهای خارجی باید عرض کنم در عین حال که وضعیت دانشکده پزشکی مشهد به واسطه وجود آقایان دکترهای تحصیل کرده آنجا که در دانشکده تدریس می‌کنند خیلی بهتر از سایر دانشکده‌های پزشکی است معهذا شکایت دانشجویان دانشکده مشهد یا تبریز و اصفهان و شیراز کاملا صحیح و به جا است لکن مطلب اینست که قانون استخدام پانزده نفر استاد از کشورهای خارجه به تصویب مجلس شورای ملی رسیده و برای تصویب مجلس سنا فرستاده شده‌است بنده با آقایان سناتورهای خراسان مذاکره کرده‌ام که توجه و اقدام بفرمایند زودتر در مجلس سنا طرح و تصوی شود و از جناب آقای وزیر فرهنگ هم تمنی می‌کنم این موضوع را در مجلس سنا تعقیب و تصویب آنرا بخواهند ضمنا نسبت به رفع نقایص مهم دانشکده پزشکی مشهد که بنده به طور خلاصه یادآوری می‌کنم بذل توجه و اقدام موثر بفرمایند.

۱- کلاس اول دانشکده فاقد تالار تشریح است که رکن اساسی پزشکی است.

۲-آزمایشگاه بیولوژی ندارد این کلاس از حیث معلم و استاد تقریبا کامل است کلاس دوم دانشکده غیر از دو درس که معلم و آزمایشگاهی دارد باقی دروس بدون معلم و آزمایشگاه و محل کار می‌باشد بیمارستانی هم در اختیار دانشکده پزشکی مشهد نیست و حال آنکه مطابق قانون در هر شهری که دانشکده پزشکی تاسیس می‌شود بیمارستانهای وزارت بهداری و شهرداری باید ضمیمه دانشکده شود نقص عمده دیگر دانشکده نداشتن کتابخانه‌است.

خلاصه شیر بی دم و سر و اشکمی است که امیدوارم با توجه وزیر دانشمند فرهنگ که خود استاد دانشگاه نیز نی باشند رفع این نقایص بشود (اردلان- انشا الله)ضمنا آقایان دانشجویاندانشکده پزشکی و آموزشگاه عالی بهداشت مشهد اطمینان داشته باشند که در انجام تقاضاهای آنها کوتاهی نشده و نخواهد شد (احسنت صحیح است) مطلب دیگر بنده راجع به شکایت متوالی تلگرافی و کتبی صاحبان وسائط نقلیه موتوری مشهد از دستگاه شرکت کارخانجات قند و شرکت ذغال سنگ و زد و بندیست که در عمل مناقصه حمل ذغال برای کارخانه قند آبکوه مشهد کرده‌اند (شوشتری – مثل همه جا) از جناب اقای نخست وزیر استدعا می‌کنم به شکایت تلگرافی اشخاص که در جلسه اول اردیبهشت ماه در اینجا مطرح کرده‌ام و برای دولت فرستاده شده‌است توجه فرموده دستور رسیدگی بدهند و مقرر فرمایند مناقصه حمل ذغال سنگ را با رعایت مقررات و بدون اعمال نظر و حقه بازی آگهی منتشر نمایند و پیشنهاداتی هم که در تهران برسد به مشهد بفرستند در یک محل و یک روز قرائت کنند و هر کس برنده مناقصه شد به او بدهند. فقیه زاده- راجع به کارخانه قند کرج ما تذکر دادیم اصلاح شد خیلی خوب عمل می‌شود. مکرم- چنانچه به این عرایض بنده توجه نشود ناچار این مطلب و مطالب دیگر که راجع به شرکت کارخانجات قند و شرکت معادن ذغال سنگ دارم به طور سوال از دولت در مجلس مطرح خواهم کرد و از تعقیب متصدیان امور مخصوصا عنصر ناپاکی که با عنوان مهندس و امضا م. پاک خواسته‌است با مقاله نویسی در روزنامه و یاوه سرایی و هتاکی عملیات کثیف خود را پرده پوشی نماید صرف نظر نخواهم کرد.

نایب رئیس –آقای مکرم وقت شما تمام شده

مکرم- یک یادداشتی است که آقای کهبد داده‌اند و تقاضا کرده‌اند که از قول نده تذکر بدهید که با وجود امری که جناب آقای نخست وزیر داده‌اند گَرد د. د. ت به شهریار که مرکز مالاریا است برای مبارزه با مالاریا نفرستاده‌اند (چند نفر از نمایندگان به هیچ کجا نفرستاده‌اند) موضوع قانون اجرای منع مشروبات الکلی هم که درمجلس شورای ملی به تصویب رسیده و به مجلس سنا فرستاده شده بنده یادآوری می‌کنم و جناب آقای شوشتری هم یادآوری می‌فرمایند و تقاضا می‌کنم مجلس سنا توجه بفرمایند و تصویب بفرمایند.

نایب رئیس – وقت شما تمام شده.

اردلان- آقای رئیس بنده یک تذکر نظامنامه‌ای دارم مطابق ماده ۸۰.

نایب رئیس- بفرمایید

اردلان- عرض کنم مطابق این ماه ۸۰ باید دستور مجلس را هیات محترم رئیسه برای دو هفته تعیین که ما بدانیم چکاری می‌کنیم؟(صحیح است) استدعا می‌کنم به این موضوع توجه بفرمایید و آن لایحه زمین سنا هم دنباله اش استدعا می‌کنم که یک رایی بگیرید که این برود مجلس سنا واین کار تمام شود

- تصویب صورت مجلس

۳- تصویب صورت مجلس

نایب رئیس – چون عده برای رای کافی است تصویب صورت مجلس اعلام می‌شود

- اخذ رای و تصویب گزارش کمیسیون بوجه راجع به شهریه‌ها

۴-اخذ رای و تصویب گزارش کمیسیون بوجه راجع به شهریه‌ها

قانون برقراری ۲۴ فقره شهریه

نایب رئیس – عرض کنم که گزارش از کمیسیون بوجه به مجلس تقدیم شده استراجع به مستمری و شهریه عده‌ای از وراث مستخدمین دولت که در جلسه ۱۳و۱۵ اسفند به تصویب مجلس شورای ملی رسیده و برای اظهار نظر به مجلس سنا فرستاده شده‌است چون مطابق ماده ۲ آیین نامه مختلط مجلسین تا کنون از طرف مجلس سنا اظهار نظر نشده و به مجلس شورای ملی بر نگشته امروز نسبت به آن رای نهایی گرفته می‌شود رای با ورقه‌است

تیمورتاش – بنده تذکر مختصری دارم.

نایب رئیس – چون اعلام رای شد صحبت نمی‌شود کرد

تیمورتاش – بنده قبل از اعلام رای اجازه خواسته بودم.

حاذق – آقای رئیس اظهار نظر سنا را هم بخوانید تا روشن بشویم.

نایب رئیس – ماده ۲ آیین نامه قرائت می‌شود آقای حاذقی توجه بفرمایید. سنا اظهار نظر نکرده و بر نگردانده‌است مطابق ماده ۲ آیین نامه باید در ظرف ۱۵ روز اظهار نظر کند که چون تا ۱۵ روز بدون اظهار نظر مانده این است که ما رای نهایی خواهیم گرفت و می‌توانیم خودمان تصمیم بگیریم. ماده ۲ قرائت می‌شود.

تیمورتاش – بنده یک تذکر کوچکی راجع به وراث شهید نورایی داشتم. (ماده ۲ به شرح زیر قرائت شد)

ماده ۲ –لوایح مالی که از مجلس شورای ملی به مجلس سنا ارجاع می‌شود در صورتی که مربوط به یک یا چند دوازدهم باشد باید حداکثر در یک هفته در اولین جلسه و خارج از نوبت و در صورتی که مربوط به قوانین وضع و تغییر مالیات‌ها و مصارف باشد حداکثر ظرف ۱۵ روز و اگر مربوط به بودجه کل کشور باشد حداکثر ظرف یک ماه مورد مداقه و مباحثه سنا واقع گردد و به انضمام نظر مشورتی سنا به مجلس شورای ملی برای رای نهایی اعلام شود در صورتیکه آن لوایح بیش از مدت‌های مذکور در سنا متوقف بماند و بر نگردد مجلس شورای ملی آن را موافقت شده تلقی خواهد نمود بدیهی است ایام تعطیل جزو مدتهای مذکور محسوب نمی‌شود.

حاذقی- این لایحه مال دولت سابق بوده باید این دولت تایید کند.

صفایی – قبلا تصویب شده و حالا اعلام رای شده جای بحث نیست فقط با ورقه باید رای گرفت.

حاذقی – این درست نیست قانونی نیست آقا این دولت ممکن است بگوید ما نمی‌توانیم بدهیم آقای رئیس بفرمایید از وزرای حاضر یک نفرشان این را قبول بکند.

نایب رئیس- لایحه قبلا تصویب شده‌است رای نهائیست

اردلان – سکوت علامت رضاست.

نایب رئیس – رای گرفته می‌شود به گزارش کمیسیون بوجه راجع به شهریه‌ها آقایان موافقین ورقه سفید خواهند داد (اسامی آقایان به ترتیب زیر اعلام و در محل نطق حاضر و رای دادند)

آقایان جمال امامی. آشتیانیزاده. فرهودی. اردلان. مجتهدی. شوشتری اورنگ. صدری. بوداغیان. کشاورز صدر. محمد ذولفقاری. فراگز لو. حکیمی. کهبد. پناهی. اعظم زنگنه. تیمور تاش. امامی اهری. شیبانی. سرتیپ زاده. ظفری. عرب شیبانی. سلطانی. دولت شاهی. ملک مدنی. بهبهانی. دکتر جلالی. گودرزی. سلطان العلما. مهدوی. نبوی. افشار صادقی. دکتر راجی. حاذقی. دکتر نبوی. مکی. نریمان. صالح حائری زاده. صذر زاده. محسن طاهری. عماد تربتی. سودآور. مکرم. دکتر مجتهدی. موسوی. آصف. صاحب جمع. فقیه زاده. قرشی بزرگ نیا. دکتر کاسمی. مقر. غضنفری. عباس گرگانی. ثقه الاسلامی. معین زاده. هقان. دکتر علوی. صدر میر حسینی. حمیدیه. دولت آبادی. سالار بهزادی. صفایی. معدل. دکتر طاهری. مخبر فرهند. اسکندری. رفیع. شاد لو. آبکار. گیو. کوراوغلی. امیر افشاری. دکتر برال. ناظر زاده. ناصرذولفقاری. دکتر سید امامی. (پس از شمارش آرا نتیجه به قرار ذیل حاصل شد)

موافق ۶۸ رای – مخالف۱ رای- ممتنع ۶ رای.

نایب رئیس- آرا موافق ۶۸ رای مخالف۱ ممتنع ۶رای بنابراین از ۸۲ نفر عده حاضر لایحه مستمری‌ها با ۶۸ ئای تصویب شد.

اسامی موافقین- آقایان:دکتر مجتهدی. جمال امامی. امیر نصر اسکندری. صمد سود آور. آبکار. محمد ذولفقاری شوشتری. دکتر کاسمی. موسوی. همیر افشاری. بزرگ نیا. بو داغیان. آصف. شادلو. اردلان. معین زاده. باقری. قرشی. صفایی. کور اوغلی. مخبر فرهمند. ارباب گیو. شیبانی. مکرم. عماد تربتی. مجتهدی. صاحب جمع. سید علی بهبهانی. ملک مدنی. دکتر طاهری. دکتر نبوی. دکتر راجی. دکتر ججلالی. گودرزی. فرهودی. دولت آبادی. صدر میر حسینی. سعید مهدوی. آشتیانی زاده. صدری. طاهری. سلطانی. اورنگ. کهبد. حبیب پناهی. وهاب زاده. امیری قراگوزلو. عزیز اعظم زنگنه. افشار صادقی. فقیه زاده. دولت شاهی. تیمور تاش عرب شیبانی. ظفری. صدر زاده. موقر. ثقه الاسلامی. دکتر علوی. حمیدیه. عباسی. سالاربهزادی. علی محمد دهقان. دکتر برال. ناصر ذولفقاری. ناظر زاده. غضنفری. محمد گرگانی. معدل. مخالف-آقای حاذقی.

- طرح گزارش کمیسیون راجع به لوله کشی شهر تهران

۵- طرح گزارش کمیسیون راجع به لوله کشی شهر تهران

نایب رئیس- لایحه لوله کشی بر حسب تقاضای آقای وزیر کشور و طرحی که به امضای ۱۵ نفر از آقایان رسیده‌است مطرح می‌شود با قید یک فوریت اصل لایحه قرائت می‌شود.

اردلان- تکلیف لایحه مربوط به مجلس سنا معلوم نشده آقای رئیس چطورممکن است آنرا نیمه کاره گذارد.

حائری زاده- نریمان- لایحه آزادی زندانیان مقدم باید باشد.

نایب رئیس- آن هم بعد از این مطرح می‌شود. (لایحه لوله کشی به شرح ذیل قرائت شد.)

گزارش از کمیسیون کشور به مجلس شورای ملی. کمیسیون کشور در جلسه اخیر خود طرح مصوب مجلس سنا مربوط به لوله کشی آب و فاضل آب شهر تهران را با حظور آقای وزیر کشور نماینده مدیر کل لوله کشی مورد شور و مطالعه قرار داده و پس از توضیحاتی که در اطراف آن داده شد طرح مصوب مجلس سنا عینا تصویب و اینک گزارش آنرا جهت تصویب به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد. ماده واحده- مدت مسئولیت انجام لوله کشی آب تهران که طبق تبصره ۲۲ ماده ۲ قانون بوجه کل کشور مصوب تیر ماه ۲۸ به مدیر کل لوله کشی واگذار شده بود تا پایان لوله کشی آب تهران که منتهای آن آخر اسفند ۱۳۲۲خواهد بود تمدید می‌گردد و به مدیر لوله کشی آب اجازه داده می‌شود فقط در مورد تهیه طرحها و اسناد و مدارک فنی لازم برای لوله کشی آب و فاضل آب شهر تهران و نظارت در اجرای طرحهای لوله کشی با توجه به صلاح امور گرفتن تضمین کتبی و مالی با امضا وزیر کشور بدون مراعات اصول مناقصه اقدام نماید. نسبت به مقررات خاصی که در تبصره ۲۳ ماده دوم قانون بودجه کل کشور مصوب تیر ماه ۲۸ برای انجام لوله کشی آب تهران به تصویب رسیده آن قسمت از ماده ۳۵ قانون تشکیل انجمن‌های شهر مصوب ۴ مرداد ماه ۲۸ که با قانون مزبور مغایرت پیدا می‌کند در این مورد تا پایان لوله کشی آب و فاضل آب بلا اثر خواهد بود. تبصره- مدیر کل لوله کشی ترتیب استملاک اراضی مورد احتیاج لوله کشی آب و فاضل آب تهران را با موافقت وزیر کشور و مدیر کل بانک ملی ایران و شهر دار تهران خواهد داد اراضی پس از تصویب این هیات سه نفری بلافاصله به تصویب اداره لوله کشی خواهد آمد و بهای آن و همچنین خسارات وارده به املاک مردم در نتیجه حفریات و سایر عملیات ساختمانی لوله کشی آب و فاضل آب تهران مطابق مقررات قانون توسعه معابر مصوب اول تیر ماه ۲۰ منتها درمدت سه ماه از تاریخ تصرف تایید خواهد شد لیکن آنچه زمین برای مسیر لوله کشی آب و حریم آن مطابق تشخیص فنی به تصدیق هیات سابق الذکر لازم است مجانا و بلا عوض برای اداره لوله کشی و فاضل آب تهران مورد حقوق ارتفاقی قرار خواهد گرفت. مخبر کمیسیون کشور – ابوالحسن رضوی.

نایب رئیس- طرحی هم از طرف آقایان رسیده‌است که این گزارش با دو فوریت مطرح شود ولی دو فوریت لازم ندارد و چون به کمیسیون رفته وکمیسیون گزارش داده‌است پیشنهاد می‌کنم گزارش مجلس سنا راجع به امر لوله کشی که به مجلس شورای ملی فرستاده شده‌است و در کمیسیون کشور مجلس شورای ملی هم به تصویب رسیده با قید دو فوریت و فی المجلس مطرح و تصویب شود. کشاورز صدر. عزیز اعظم زنگنه. قراگزلو. اورنگ. مخبر فرهنگ. ابوالقاسم امینی. دولتشاهی. سعید مهدوی. ناظر زاده. صدری اسکندری. امیری قراگزلو. چند امضای دیگر.

فرهودی- همه امضاها را بخوانید برای اینکه باید آقایان در مجلس حاضر باشند.

نایب رئیس- باید ندارد در نظامنامه نیست فوریت مطرح است آقای ملک مدنی مخالفید؟

ملک مدنی- بنده موافقم.

نایب رئیس- آقای اردلان مخالفید بفرمایید.

اردلان- بنده هم اکنون به مقام ریاست عرض کردم که مجلس شورای ملی یک کار نیمه تمام را نباید بگذارد و برود سر کار دیگر. ما وقت مجلس را گرفتیم لایحه مجلس سنا مطرح بود و می‌خواستیم زمینی را به مجلس سنا بدهیم برای ساختمان بدون اینکه تکلیف آن را معلوم کنیم آمده‌ایم چسبیده‌ایم به یک لایحه دیگر امروز هم فوریت این لایحه مطرح است و بعد یک لایحه دیگری جایگزین این می‌شود و این کار به هیچ وجه صحیح نیست نظامنامه مجلس شورای ملی صریحا گفته‌است که هیات محترم رئیسه با حضور روسای کمیسیون‌ها برنامه دو هفته مجلس را معین می‌کنند که آقایان بدانند که در هر جلسه چه مطرح می‌شود بنده که نماینده مجلس هستم و صبح که می‌آیم به مجلس باید بدانیم که در دستور مجلس چیست اگر موافقم دلایل موافقتم را بگویم و اگر هم مخالفم دلایل مخالفتم را اینجا اظهار کنم و الان این لایحه لوله کشی یک چیز غیر مترقبه‌ای است که اینجا آمده‌است مطرح شود (صدری – قبل از عید در دستور بوده‌است) الان ذهن بنده حاضر نیست برای این کار تا ذهنمان حاضر بشود و در این گزارش مطالعه کنیم بهتر این است که لایحه فروش زمین را که مجلس سنا از مجلس شورای ملی تقاضا کرد و مجلس می‌خواست به مجلس سنا بدهد مطرح شود چون آن گزارش مطرح بود و پیشنهاد آن هم قرائت شده و دو تا سه پیشنهاد دیگر باقی نمانده بود و می‌بایستی آن دو سه پیشنهاد خوانده شود و تکلیف آن معین بشود آقای رئیس هم گفتند که این لایحه جزو دستور است و به علاوه آقای صالح هم در مجلس راجع به عملیات الکساندر کیپ شرح مبسوطی فرمودند که ما تماما گوش کردیم حالا نمی‌دانم چطور شد که تمام اینها به کلی فراموش شد که هر کس بیاید و پولهای مملکت ما را اینطور حیف و میل بکند و کارهای مملکت نا تمام بماند آن وقت دو مرتبه ما بیاییم باز به همان اشخاصی که این طور تخلف کرده‌اند قرار داد منعقد کنیم. بنابراین این کار به نظر بنده صحیح نیست اجازه بدهید که این موضوع اقلا جزو دستور روز پنج شنبه یا یک شنبه باشد چون هیچ مانعی بنده نمی‌بینم که بعد جزو دستور قرار گیرد که ما هم اقلا برویم ببینیم که چه چیز در دستور است و با مطالعه رای بدهیم شما در این لایحه یک ماده گذاشته‌اید که بانک ملی کمک کند.

بنده عضو اندوخته اسکناس هستم و وارد هستم باید بفهمم که بانک چه قدر می‌تواند کمک کند و چه قدر می‌تواند پول بدهد فرض کنید وقتی اسکناس کسر دارید یک لایحه‌ای بیاورند اینجا تقاضای نشر اسکناس می‌کند ما باید حساب خودمان را داشته باشیم ببینیم بانک می‌تواند کمک کند بعضی‌ها بیاییم پیشنهاد کنیم برای این کار یک شرکت ملی تاسیس بشود با سرمایه‌های مردم شما در اینجا می‌خواهید بانک را مکلف کنید وامی بدهد بدون آنکه قبلا فکری کرده باشیم که بانک می‌تواند این وام را بدهد یا خیر. این است که بنده استدعا می‌کنم از مقام ریاست همانطور که سیره مجلس بوده‌است آن لایحه ناتمام را تمام کنیم و این موضوع برای جلسه بعد باشد.

نایب رئیس- آن لایحه زمین جزو دستور است چون آقای وزیر کشور تقاضا کرده‌اند و ۱۵ نفر از آقایان طرحی امضا کرده‌اند (اردلان- بماند برای جلسه بعد تا ذهنمان حاضر باشد.) آقای ملک مدنی بفرمایید آن لایحه هم جزو دستور هست و همانطور که عرض کردم چون مطابق آیین نامه آقای وزیر کشور تقاضا کرده‌اند و ۱۵ نفر از آقایان هم آن را تقاضا کرده‌اند طرح شد و تابلوی این گزارش هم دو ماه و نیم قبل نصب شده‌است همه آقایان اطلاع دارند.

ملک مدنی- عرض کنم بنده این طرح فوری ۱۵ نفری را امضا نکردم ولی چون عضو کمیسیون بودجه هستم و چون این لایحه را تصویب کردیم و مخبرش هم اینجا حاضر نبود خواستم نظر کمیسیون را عرض کنم و هم اینکه موافق هم هستم با فوریت. اولا یک فوریت باید تقاضا بشود چون این خبر از کمیسیون داده شده‌است اگر ابتدای آن بود و خبرش از کمیسیون داده نشده بود دو فوریت لازم داشت ولی چون خبر کمیسیون است یک فوریت کافی است که دیگر ارجاع نمی‌شود به کمیسیون و باید در مجلس مطرح بشود ولی موضوعی که آقای اردلان فرمودند چون ایشان طرفدار اصلاحات و پیش رفت کار هستند عرض می‌کنم که آقا شهر تهران که مرکز ایران است یکی از معایبش بزرگش نداشتن لوله آب است بنده امسال وقتی در ایام عید مشرف شدم به عتبات عالیات قصبات دهکده‌های آنجا را دیدم لوله آب و برق داشتند آقایان تشریف آوردند و مشاهده فرمودند این بزرگترین ننگ است برای یک مملکتی که در مرکزش لوله آب نباشد و مردمش آب کثیف و آلوده بخورند(صحیح است) به عقیده بنده این بهترین کاری است که ما باید بکنیم و هر چه زودتر نتیجه بگیریم اگر آقای وزیر کشور هم در این خصوص تقاضای فوریت می‌کنند برای این است که زودتر این قدم اساسی برداشته شود و بعد هم توجه بفرمایید که در نتیجه این کار لوله کشی یک جماعتی کارگر بیچاره مشغول کار می‌شوند برای این که اینها هر روز بیکار هستند و درب خانه‌های ما را می‌گیرند کار می‌خواهند و ما هم باید به وزارت کار مراجعه کنیم وزارت کار هم می‌گوید کار نیست در امور مملکت به عقیده بنده مجلس باید کارهای مفید را بهش توجه بکند یکی از کارهای مفید و لازم همین مساله لوله کشی است و بنده تقاضا می‌کنم آقایان موافقت بفرمایند رای به فوریت داده شود و جزو دستور بیاید هر نظریاتی که آقایان دارند در بحث کلی و مواد آن بفرمایند (صحیح است)

نایب رئیس – آقای وزیر کشور بفرمایید.

وزیر کشور- جناب آقای اردلان فرمودند که در این قسمت ذهنشان حاضر نیست در صورتی که قضیه لوله کشی تقریبا ۴ سال است که در این مجلس مطرح است و این مساله مساله جان مردم است (صحیح است) به نظر بنده آنچه که مورد تحقیق و تعقیب بود از طرف مجلس سنا شد و حتی یک کمیسیونی را مامور کردند مدتی رسیدگی کرد که چرا این کار مدتی تاخیر شده بنابراین اگر ما مختصری بخواهیم در این کارها تاخیر بکنیم ۳ سال دیگر هم تاخیر خواهد شد (صحیح است) در صورتی که الان مقداری هم از کارها شده و ما امیدواریم اگر چنانچه مجلس شورای ملی مساعدت بفرمایند و تصویب کنند در مدت دو سال بتوانیم آب آشامیدنی تهران را تامین کنیم.(بعضی از نمایندگان مجلس همیشه موافق است.)

نایب رئیس – اعلام رای می‌شود آقایان اجازه بفرمایند تا اکثریت برای رای کافی بشود آقای وزیر فرهنگ فرمایشی دارند بفرمایند (اورنگ – آقا اعلام رای شده نمی‌شود مذاکره کرد آقای وزیر فرهنگ تامل بفرمایند) در موضوعی که مطرح است نمی‌توان مذاکره کرد تا عده برای اخذ رای کافی بشود ایشان می‌توانند فرمایش دیگری اگر دارند بفرمایند

- تایید و تقاضای طرح سه فقره لایحه و استرداد لایحه ملی شدن دبیرستانها از طرف آقای وزیر فرهنگ

۶- تایید و تقاضای طرح سه فقره لایحه و استرداد لایحه ملی شدن دبیرستانها از طرف آقای وزیر فرهنگ

وزیر فرهنگ – عرض بنده مختصر است عرض کنم که در این موقع که به خواست خدا قلوب افراد ملت ایران به هم نزدیک شده و مجلس شورای ملی و مجلس سنا قدمهای بزرگی برای استیفای حقوق ملت ایران برداشته‌است و در این موقع سمت خدمتگزاری به بنده داده شده‌است نسبت به این سمت خود کمال افتخار را دارم و امید وارم با توجهی که آقایان نمایندگان محترم مجلس شورای ملی که همیشه نسبت به امور فرهنگ دارند بتوانم خدماتی در مدتی که اشتغال دارم نسبت به فرهنگ انجام دهم (انشا الله) عرض کنم لوایحی راجع به امور فرهنگ در مجلس هست بنده می‌خواستم تقاضای توجه نسبت به چند لایحه را بکنم که نسبت به آن امور توجه مخصوصی مبذول بشود و آنها زودتر به مرحله انجام برسد یکی از این لوایح لایحه‌ای است راجع به آقای گدار به طوری که خاطر محترم آقایان مسبوق است سالهای متمادی در این مملکت سمت خدمتگزاری دارند (صحیح است) و خدمات برجسته‌ای کرده‌اند با نهایت صداقت و درستی (صحیح است) و این لایحه به تصویب کمیسیونهای مجلس هم رسیده تقاضا می‌شود که زودتر در دستور مجلس گذاشته بشود مطلب دیگری که مورد توجه فرهنگیان است و خاطر محترم آقایان نمایندگان نسبت به آن مسبوق است لایحه‌ای است که راجع به تبدیل رتبه‌های آموزگاری به دبیری که بنده تقاضا می‌کنم از کمیسیونهای محترم مجلس چون در بعضی از کمیسیونها تصویب نشده توجه بفرمایند که این هم زودتر در دستور مجلس گذاشته شود مطلب دیگر راجع به امور ساختمانی دبیرستانها و دبستانها است که در این باب لایحه‌ای تقدیم مجلس شده‌است به عنوان وام و در بعضی از کمیسیونها رسیدگی شده‌است و نسبت به این امور هم که خیلی امر مهمی است تقاضا دارم که توجه مخصوص مبذول بفرمایید موضوع دیگری که می‌خواستم عرض کنم لایحه‌ای تقدیم شده به عنوان ملی کردن بعضی از دبیرستانها به نظر بنده این لایحه و این عنوان ملی کردن مصداق واقعی و حقیقی ندارد به این جهت بنده این لایحه را برای مطالعات بیشتر مسترد می‌کنم (احسنت) ضمنا راجع به اظهاراتی که نمایندگان محترم در این جلسه کردند چند تا تذکر خواستم به عرض برسانم راجع به مذاکره‌ای که آقای فرهودی نماینده محترم نسبت به فرهنگیان خرمشهر فرموده بودند خواستم به عرض برسانم که نسبت به این موضوع به وزارت فرهنگ تلگرافی رسیده و تقاضای آنها کاملا صحیح است ودر این باب لایحه اصلاح بودجه تقدیم کمیسیون بودجه شده‌است و تقاضا می‌کنم که توجهی بشود (متشکریم) و نسبت به آن مطالبی که آقای مکرم فرمودند راجع به دانشکده پزشکی مشهد مورد توجه‌است و یادداشت شده و امیدوارم که همه درست بشود (انشا الله احسنت)

- تعیین موقع و دستور جلسه بعد – ختم جلسه

۷- تعیین موقع و دستور جلسه بعد – ختم جلسه

نایب رئیس – چون اعلام رای شده و عده کافی نیست جلسه را ختم می‌کنیم جلسه آینده روز پنج شنبه دستور لایحه لوله کشی بعد گزارش راجع به فروش اراضی به مجلس سنا (مقارن ظهر مجلس ختم شد)

نایب رئیس مجلس شورای ملی - نورالدین امامی