مجموعه قوانین موضوعه و مصوبات دوره سیزدهم قانونگذاری/قانون اصلاح پاره‌ای از فصول و مواد قانون نظام وظیفه
قانون
اصلاح پاره‌ای از فصول و مواد قانون نظام وظیفه
مصوب ۲۹ اسفند ماه ۱۳۲۱
فصل دوم – مناطق سربازگیری
مادهٔ ۲۳ – در هر یک از مراکز لشگری کشور بنا بر پیشنهاد اداره نظام وظیفه و تصویب وزارت جنگ یک منطقه سربازگیری تشکیل میشود.
مادهٔ ۲۴ – هر یک از مناطق سربازگیری بنا بمقتضیات مرکب از چند حوزه اصلی و فرعی سربازگیری خواهد بود.
فصل سوم – احضار مشمولین
مادهٔ ۳۳ – اشخاصی که بسن سربازی میرسند بایستی بمحض انتشار آگهی برای روشن شدن وضعیت و اعزام بخدمت بحوزه‌های سربازگیری مربوط و در صورت اقامت در خارج از حوزه مربوطه به نزدیکترین حوزه سربازگیری محل اقامت مراجعه و خودشان را معرفی نمایند.
مادهٔ ۳۴ – مشمولین آماده بخدمت در روز تعیین شده بایستی حضور یابند و در تأخیر و یا غیبت مشمول مقررات ماده (۱۵۶) خواهند بود.
مادهٔ ۳۵ – حوزه های فرعی بر حسب اقتضا ممکن است بطور سیار انجام وظیفه نمایند.
تبصره – کدخدایان بایستی در تجسس و جمع‌آوری مشمولین غایب ساکن دهات ابواب‌جمعی خود مطابق صورتیکه از حوزه داده میشود کمال مساعدت را با مأمورین بنمایند.
در شهرها و نقاطی که شهربانی وجود دارد مأمورین شهربانی و در صورت نبودن شهربانی مأمورین ژاندارمری موظف بانجام این عمل هستند.
مادهٔ ۳۶ – حوزه‌های اصلی مکلفند محل گردآوری مشمولین را در حوزه‌های فرعی طوری تعیین نمایندکه مشمولین برای حضور در مراکز معینه بیش از ۳۶ کیلومتر مجبور به طی مسافت نباشند.
مادهٔ ۴۶ – مشمولینی که در خارج از منطقه مربوطه مسکن گزیده‌اند در صورت تمایل میتوانند در پادگان مسکن خود نام‌نویسی را انجام دهند و حوزهٔ مربوطه موظف است نسبت باین مشمولین مطابق مقررات تبصره مادهٔ ۱۴۸ عمل نماید.
فصل پنجم – رسیدگی بوضعیت مشمولین
مادهٔ ۵۱ – مشمولینی که برای اجرای مراسم سربازگیری حاضر میشوند بایستی وضعیت خود را شخصاً یا بوسیلهٔ نماینده با نشان دادن برگ شناسنامه بشرح زیر بمجلس سربازگیری اطلاع دهند:
- ۱ – میزان سواد و معلومات.
- ۲ – اطلاعات فنی و تخصصی که در هر یک از پیشه‌هادارند.
- ۳ – وضعیت مزاجی.
- ۴ – وضعیت خانوادگی.
- ۵ – شغل.
- ۶ – محل سکنی.
مادهٔ ۵۲ – اطلاعات مادهٔ ۵۱ در صفحه مخصوص برگهای شناسنامه ذکر و همچنین مراتب در دفاتر اسامی قید و تاریخی که مشمولین برای انجام خدمت باید حاضر شوند از طرف مجلس سربازگیری در برگ شناسنامه یا برگ وضعیت آنان ذکر میشود.
تبصرهٔ ۱ – باشخاصی که شناسنامه آنان دارای برگ وضعیت نیست از طرف مجلس سربازگیری برگ وضعیت داده خواهد شد.
تبصرۂ ۲ – هرگاه فهرست اسامی که از ادارات آمار تسلیم شده با مندرجات برگ شناسنامه اختلاف داشته باشد علل آن در مجلس سربازگیری و از طرف اداره آمار طبق قانون و آئین‌نامه مربوطه در رفع اختلاف اقدام خواهد شد.
مادهٔ ۵۳ – مشمولینی که اطلاعات فنی و تخصصی خود را در موقع رسیدگی مکتوم نمایند پس از اثبات کتمان پیشه مدت سه ماه خدمت آنان تمدید یافته و در پیشه خودشان مورد استفاده ارتش خواهند شد.
تبصره – از سربازان پیشه‌ور منحصراً در قسمتهای ارتش میتوان استفاده کرد و افسران بهیچ عنوان نمی‌توانند برای خدمات خصوصی خود از پیشه آنان استفاده نمایند متخلفین بیک ماه تا یکسال بحبس تأدیبی محکوم خواهند شد.
مادهٔ ۵۴ – در صورتی که تاریخ تولد اشخاص در اظهارنامه‌ها و دفاتر یادداشتی مخدوش و حاکی از مشمولیت باشد رسیدگی آن در دادگاه شهرستان و در صورت نبودن در دادگاه بخش محل صدور شناسنامه بعمل می‌آید حکمی که در این مورد صادر میشود قطعی خواهد بود.
تبصرۂ ۱ – هرگاه یکی از اسناد سجلی (یکی یا دو برگ اظهارنامه یا دفاتر یادداشتی) مخدوش باشد اداره ثبت احوال محل با اجازه اداره کل آمار و ثبت احوال طبق اسنادی که سالم است اقدام باصلاح برگ یا برگها یا دفاتر یادداشتی خواهد نمود.
تبصرۂ ۲ – ادارهٔ کل آمار و ثبت احوال مکلف است بوسیلهٔ ادارات خود از تاریخ تصویب این قانون تا یکسال مشخصات اشخاصی که تاریخ تولد آنان در اظهارنامه‌ها و دفاتر یادداشتی مخدوش و حاکی از مشمولیت است استخراج نموده منتهی در ظرف یکماه در محل صدور اسناد سه نوبت آگهی هر یک بفاصله ده روز منتشر نماید و از تاریخ نشر آخرین آگهی اشخاصی که مشخصات آنان در آگهی‌ها درج گردیده میتوانند بدادگاه مربوط مراجعه و درخواست تصحیح اسناد خود را بنمایند.
تبصرهٔ ۳ – چنانچه اشخاص مزبور در مدت چهار ماه پس از انتشار آخرین آگهی بدادگاه مراجعه ننمودند مشخصات آنان از طرف ادارهٔ آمار و ثبت احوال بمراکز نظام وظیفه هر محل تسلیم خواهد شد.
فصل ششم – تشکیل مجالس سربازگیری
مادهٔ ۵۶ – مجلس سربازگیری در حوزهای اصلی در مرکز شهرستانها بریاست فرماندار و در مرکز بخشها بریاست بخشدار و معاونت و نظارت رئیس حوزه سربازگیری و عضویت نمایندگان ادارات آمار و ثبت احوال – دادگستری – ژاندارمری – شهربانی – شهرداری و دو نفر پزشک نظامی و دو نفر نمایندگان انجمن شهرداری تشکیل میگردد.
تبصرهٔ ۱ – حضور تمام نمایندگان بالا در مجلس سربازگیری حوزهٔ اصلی منوط به این است که ادارات مربوط به آنها و وکلای انجمن شهرداری در محل موجود باشد.
تبصرهٔ ۲ – مجالس سربازگیری در حوزه‌های فرعی بطور سیار مرکب از نمایندگان فرمانداری و حوزه سربازگیری و یکنفر معتمده حل و افسر مأمور قسمت و لااقل یکنفر پزشک نظامی در موقع گرفتن سرباز تشکیل میشوند.
مادهٔ ۵۷ – اعتراض بنظریه و آراء مجالس سربازگیری و دادگاه اداری حوزه‌ها توسط ادارهٔ نظام وظیفه بدادگاه منطقه‌ای که در مراکز مناطق مرکب از استاندار و در صورت نبودن فرماندار و رئیس منطقهٔ نظام وظیفه و رئیس اداره آمار و ثبت احوال و دادستان شهرستان دادگستری محل (یا معاونین آنها) و یک پزشک نظامی تشکیل میشود مراجعه و رأی صادره از این دادگاه قطعی و غیرقابل اعتراض خواهد بود.
تبصره – در صورت نبودن پزشک نظامی رئیس بهداری یا پزشک محل عهده‌دار این وظیفه خواهد بود.
فصل هفتم – معافیت بعلل مزاجی یا نقص اعضا
مادهٔ ۵۹ – مشمولین معلول یا مشکوک که در حوزه‌های فرعی بواسطه نبودن پزشک معاینهٔ ایشان مقدور نباشد بایستی بهزینهٔ ارتش بنزدیکترین نقطه‌ای که پزشکان وجود دارند اعزام و در صورت تصدیق بمعلول بودن باید بهزینهٔ ارتش بمحل خود عودت داده شوند.
مادهٔ ۶۰ – مشمولین زیر در اثر علل مزاجی یا نقص اعضاء بنا بر معاینه و تشخیص دو پزشک نظامی برای همیشه از انجام خدمت وظیفه معاف میباشند:
- ۱ – نابینایان از یک یا دو چشم.
- ۲ – قوزی.
- ۳ – کر.
- ۴ – لال.
- ۵ – شل و چلاق.
- ۶ – یکدست.
- ۷ – فاقدین شصت یا سبابه دست راست.
- ۸ – اشخاص کوتاه‌قد که قد آنها از ۱۵۰ سانتیمتر کمتر باشد.
- ۹ – اشخاص مسلول یا مبتلایان به بیماریهای علاج‌ناپذیر.
- ۱۰ – معیوبین از دو چشم که از عهدهٔ خدمات نظامی بر نیایند.
تبصرهٔ ۱ – برای معاینهٔ مشمولین در صورتیکه پزشکان نظامی در محل نباشند از وجود پزشکان غیرنظامی که صلاحیت ایشان مورد گواهی ادارات بهداری محل واقع شده باشد استفاده خواهد شد.
تبصرهٔ ۲ – معاینهٔ مشمولینی که جزو طبقات بالا نیستند در صورتیکه در محل دو پزشک نباشد ممکن است توسط یک پزشک صلاحیتدار انجام پذیرد.
تبصرهٔ ۳ – اشخاصی که مشمول ماده ۶۰ قانون خدمت نظام وظیفه مصوب ۲۹ خرداد ماه ۱۳۱۷ تشخیص و رأی سربازی دربارهٔ ایشان صادر گردیده بطور کلی (چه آنهائیکه بخدمت نرفته و چه آنهائی که در خدمت هستند) از انجام خدمت وظیفه برای همیشه معاف میباشند.
مادهٔ ۶۱ – مشمولین بیمار و ضعیف‌البنیه بوسیلهٔ بنگاههای بهداری کشور قبلا تحت معالجه واقع و پس از بهبودی بخدمت احضار میگردند مدت تعویق خدمت آنان از یکسال تجاوز نخواهد کرد، مگر آنکه ادامهٔ معالجهٔ آنان مورد تأیید و گواهی دو پزشک واقع شود.
تبصره – بنگاههای بهداری کشور موظف بمعالجه و مداوای مجانی مشمولین این ماده خواهند بود.
فصل هشتم – معافیت محدود
مادهٔ ۶۲ – اشخاص زیر بواسطهٔ موقعیت خود از انجام خدمت وظیفه معاف میباشند:
- ۱ – حکام شرع مجاز باجتهاد و یا فتوی از مراجع تقلید و یا فتوی.
- ۲ – علماء درجه اول مذاهب زرتشتی و کلیمی و مسیحی.
تبصرهٔ ۱ – اعتبار مدارک مربوط به این قبیل اشخاص منوط بگواهی شورایعالی فرهنگ است.
تبصرهٔ ۲ – دانشجویان (طلاب) علوم دینیه که مطابق برنامه وزارت فرهنگ مشمول تحصیل هستند مشمول ماده ۷۲ و ۷۳ این قانون خواهند بود.
فصل نهم – متکفلین
مادهٔ ۶۳ – جز در مواردیکه در قانون پیش بینی شده باشد مشمولین زیر که متکفل شناخته شده‌اند هر سال بوضعیت آنان رسیدگی و چنانچه موضوع برطرف شده باشد بخدمت زیر پرچم احضار و الا برای مدت یکسال دیگر به آنان ورقهٔ معافیت داده خواهد شد. اگر تا سن بیست و نه سالگی مشمول در وضعیت تکفل او تغییری حاصل نشده باشد از خدمت زیر پرچم معاف و جزو ذخیره منظور خواهد شد:
- ۱ – یگانه پسر هر مرد یا زنی که سن او از شصت سال متجاوز و یا در اثر علت مزاج از اداره امر معاش خود عاجز و کفالت بر عهده آن پسر باشد.
- ۲ – هر جوانی که عهده‌دار معاش عیال و اولاد خود باشد.
- ۳ – هر جوانی که کفیل منحصر بفرد معاش پدر و یا مادر یا جد و یا جده علیل و یا پیر از کار افتاده و بی‌استطاعت باشد.
- ۴ – هر جوانی که بتنهائی عهده‌دار معیشت برادر یا خواهر صغیر و یا علیل از کار افتاده باشد و بواسطه عدم بضاعت در غیبت خود وسائل نگاهداری آنان را
نداشته باشد.
مادهٔ ۶۴ – از تاریخ تصویب این قانون هر کس قبل از مشمولیت تأهل اختیار کند حق معافیت از خدمت سربازی را بعنوان تکفل از عیال و اولاد خود نخواهد داشت.
مادهٔ ۶۵ – از مشمولین طبقات ۱۲۸۴ – ۱۲۸۵ – ۱۲۸۶ – ۱۲۸۷ – ۱۲۸۸ – ۱۲۸۹ – ۱۲۹۰ – ۱۲۹۱ – ۱۲۹۲ – ۱۲۹۳ – ۱۲۹۴ آنهائیکه در تاریخ تصویب اینقانون در خدمت زیر پرچم هستند پس از پایان خدمت زیر پرچم مرخص خواهند شد و آنهائیکه بخدمت وارد نشده‌اند دیگر برای خدمت زیر پرچم احضار نخواهند شد.
تبصرهٔ ۱ – متولدین ۱۲۹۵ ببعد که متکفل شناخته شده و میشوند مشمول مقررات مادهٔ ۶۳ خواهند بود.
تبصرهٔ ۲ – مشمولینی که تا این تاریخ مورد مقررات مواد ۶۴ و ۶۸ قانون خدمت نظام وظیفه مصوب ۲۹ خردادماه ۱۳۱۷ بوده و فعلا در خدمت ارتش یا ژاندارمری هستند در صورتیکه هشت ماه خدمت مقدماتی را طی کرده باشند از خدمت مرخص و جزو طبقات مربوطه میگردند.
تبصرهٔ ۳ – کسانیکه تا تاریخ اجرای این قانون مطابق یکی از قوانین ۱۳۰۴ و ۱۳۱۰ – ۱۳۱۷ برگ معافیت دائم گرفته اند معافیت آنان معتبر شناخته میشود.
[۱]تبصرهٔ ۴ – مشمولینی که متولد از ۱۲۸۴ تا پایان۱۲۹۴ هستند و خدمت زیر پرچم خود را انجام داده‌اند و در حین اجرای این قانون مشمول خدمت دولت میباشند مدت خدمت زیر پرچم آنها خواه قبل از قبول خدمت دولت بوده و یا بعد از آن باشد در صورت پرداخت کسور تقاعد بمأخذ پایه‌ای که فعلا دارا میباشند جزء مدت خدمت رسمی آنان و مدت اقامت در پایه‌ای که حقوق بازنشستگی آنرا میپردازند محسوب بوده ترفیع آنها از تاریخ استحقاق اعطا خواهدشد و بعلاوه تمام مشمولین از ۱۲۸۴ تا پایان ۱۲۹۴ که خدمت زیر پرچم خود را انجام داده اند دیگر برای خدمت یکماهه احضار نخواهند شد.
مادهٔ ۶۶ – بطور کلی از دو و یا سه برادر سالم که در یک سال خدمت احضار شده باشند بانتخاب پدر و در صورت نبودن پدر به انتخاب مادر یکی از آنان و همچنین از ۴ و ۵ برادر دو نفر آنان موقتاً از خدمت سربازی معاف و پس از خاتمه خدمت برادران دیگر بنوبه احضار خواهند شد و در صورت نبودن پدر و مادر این معافیت موقت بحکم قرعه در بین برادران تعیین خواهد شد.
مادهٔ ۶۷ – متکفلین بایستی رونوشت برگ شناسنامه افراد مورد کفالت را با استشهاد تهیه و تا یکماه قبل از سال احضار بحوزه‌های سربازگیری تسلیم نمایند تبصره برگهای استشهاد مطابق نمونه‌ای خواهد بود که در ادارات شهربانی و ژاندارمری و نزد کدخدایان از طرف حوزه‌های سربازگیری در دسترس مشمولین گذارده خواهد شد.
مادهٔ ۶۸ – تصدیق رونوشت برگهای شناسنامه افراد مورد کفالت و همچنین صحت مندرجات استشهاد و شناسائی امضاءکنندگان در شهرها بعهدۂ ادارات شهربانی و در دهات بعهدۂ کدخدایان محول میگردد و این مأمورین مکلفند بازجوئیهای لازمه را نسبت بمندرجات برگ استشهاد معمول داشته و صحت آنرا تصدیق نمایند.
تبصرهٔ ۱ – هر مأمور یا کدخدائی که بر خلاف حقیقت تصدیق نماید طبق قانون تعقیب خواهد شد.
تبصرهٔ ۲ – در نقاطی که ادارهٔ شهربانی و کدخدا نباشد در صورت بودن ژاندارم اجرای مقررات این ماده بعهدهٔ آنان محول میگردد.
تبصرهٔ ۳ – مأمورینی که در بالا گفته شد مکلفند بمراجعه‌کنندگان رسید کتبی داده و در ظرف مدتی که از ۱۵ روز تجاوز ننماید بازجوئیهای لازمه را معمول و استشهاد و رونوشت شناسنامه را گواهی نموده و بتقاضاکننده تسلیم دارند.
مادهٔ ۶۹ – پسر یا دختری که تحت کفالت است از لحاظ اجرای این قانون تا آخر سن ۱۸ سالگی تحت کفالت شناخته میشود.
فصل دهم – دانش‌آموزان و دانشجویان
مادهٔ ۷۳ – تمام دانش‌آموزان و دانشجویان مشمول بمحض ترک تحصیل یا فراغت از تحصیل بخدمت زیر پرچم احضار میشوند.
مادهٔ ۷۴ – کسانی که دورهٔ تحصیلات آنان کمتر از دورهٔ کامل متوسطه باشد مشمول مقررات مربوط بسایر افراد وظیفه خواهند بود.
فصل یازدهم – کادر افسری احتیاط و ذخیره
مادهٔ ۷۶ – دانش‌آموزانی که دورهٔ تحصیلات آنان مطابق دورهٔ کامل متوسطه یا کمتر از لیسانس باشد پس از ششماه تعلیمات مقدماتی در صف و داشتن استعداد و لیاقت افسری از بین آنان کسانی که داوطلب بورود بدانشکدهٔ افسری احتیاط باشند از روی آزمایش انتخاب و بدانشکده اعزام و معرفی میشوند.
مادهٔ ۷۷ – دانش‌آموزان اعزامی دانشکدهٔ افسری احتیاط پس از طی دورهٔ دانشکده در صورتیکه از عهدهٔ امتحانات نهائی بر آیند مطابق مقررات فصل پنجم قانون ترفیعات بدرجهٔ افسری نائل و ششماه با درجهٔ افسری در صف خدمت خواهند نمود.
مادهٔ ۷۸ – دانش‌آموزانی که مشمول مقررات مادهٔ ۷۶ نشده باشند باقی‌ماندهٔ دورهٔ خدمت زیر پرچم خود را مانند سایر افراد وظیفه در صف انجام و آموزشگاه گروهبانی احتیاط را طی خواهند نمود.
مادهٔ ۷۹ – دانشکدهٔ افسری احتیاط هر سال در اول مهرماه تشکیل و دورهٔ آن ششماه خواهد بود.
مادهٔ ۸۰ – کسانی که دورهٔ تحصیلات آنان معادل لیسانس یا دکترا باشد بطور کلی۱۲ ماه در خدمت زیر پرچم خواهند بودکه پس از طی دورهٔ دانشکده افسری احتیاط در صورتیکه از عهدهٔ امتحانات نهائی بر آیند مطابق فصل پنجم قانون ترفیعات بدرجهٔ افسری نائل و ششماه با درجه افسری در صف خدمت خواهند نمود.
مادهٔ ۸۱ – افراد نامبرده در مادهٔ ۷۶ و ۸۰ از تاریخ معرفی بدانشکدهٔ افسری تا خاتمهٔ دوره دانشکده تابع مقررات عمومی دانشکدهٔ افسری احتیاط بوده و طبق برنامهٔ مخصوص تعلیمات لازمه را فرا خواهند گرفت.
مادهٔ ۸۶ – دارندگان گواهی‌نامهٔ دوره متوسطه یا بیشتر در موقع ورود بخدمت یا اعزام بدانشکدهٔ افسری مانند سایر افراد مورد معاینهٔ پزشکی واقع خواهند شد.
مادهٔ ۸۷ – دانشجویان دانشکدهٔ افسری احتیاط در صورتی که از عهدهٔ امتحان بر نیایند مدت تحصیل آنها جزو دورهٔ خدمت زیر پرچم محسوب و برای طی بقیهٔ خدمت بدون درجه به صف اعزام خواهندشد.
فصل دوازدهم – پزشکان – دامپزشکان – داروسازان – دندانسازان
مادهٔ ۹۰ – کسانیکه دارای دانشنامهٔ دانشکدهٔ پزشکی – دامپزشکی – دندانسازی – داروسازی باشند بطور کلی دوازده ماه در خدمت زیر پرچم خواهند بود که پس از طی دورهٔ ششماههٔ تعلیمات تکمیلی نظامی تحت نظر ادارات مربوطه و گذرانیدن امتحان مطابق فصل پنجم قانون ترفیعات بدرجه افسری نائل و ششماه در قسمتهای مربوطه با درجهٔ افسری خدمت خواهند نمود.
مادهٔ ۹۱ – فارغ‌التحصیلان آموزشگاههای دامپزشکی – دندانسازی – دارو سازی که تحصیلات آنان معادل دورهٔ کامل متوسطه باشد پس از شش ماه خدمت مقدماتی در صف کسانی که از بین آنان مشمول مقررات مادهٔ ۷۶ بشوند پس از طی دورهٔ چهارماهه تعلیمات تکمیلی تحت نظر ادارهٔ مربوطه و گذرانیدن امتحان نهائی طبق مقررات فصل پنجم قانون ترفیعات بدرجهٔ افسری نائل و هشت ماه با درجهٔ افسری در صف خدمت خواهند نمود و سایرین بقیهٔ خدمت زیر پرچم خود را مانند افراد وظیفه در صف انجام خواهند داد.
مادهٔ ۹۲ – پزشکان وظیفه طبقات ۱۲۸۴ تا ۱۳۰۲ که در تاریخ تصویب این قانون در خدمت زیر پرچم هستند در صورتی میتوانند از مزایای مادهٔ ۹۰ این قانون استفاده نمایند که اقلا پس از پایان سال اول خدمت خود یکسال نیز خدمت در ارتش را با پایهٔ پزشکیاری طبق قانون خدمتگزاری پزشکان مصوب هفتم مرداد ۱۳۱۸ تعهد نمایند.
فصل سیزدهم – اجرای مراسم سربازگیری
مادهٔ ۹۴ – مجالس سربازگیری در پانزدهم فروردین ماه هر سال در مراکز حوزه‌ها تشکیل میگردد.
مادهٔ ۹۸ – هیچیک از وزارتخانه‌ها و ادارات و بنگاههای دولتی و ملی نباید مشمولینی را که وضعیتشان روشن نشده و برگ معافیت موقت که مدت آن منقضی نشده باشد و یا برگ معافیت دائم و یا کتابچه خاتمهٔ خدمت در دست ندارند استخدام و یا در خدمت نگاهدارند.
فصل هفدهم – کبر و صغر سن
مادهٔ ۱۴۳ – هر گاه در موقع رسیدگی وضعیت مشمولین معلوم شود که سن واقعی مشمول با تاریخ تولد مندرج در برگ شناسنامه از حیث کمی یا زیادی سن تفاوت فاحش داشته و مورد اعتراض خود مشمول باشد در این مورد صورت جلسه بامضای هیئت رسیدگی حاکی از تعیین مشخصات کامل شخص مشمول با الصاق دو قطعه عکس گواهی شده تنظیم و به پیوست رونوشت برگ شناسنامه بدادگاه مرکز مناطق مذکور در مادهٔ ۵۷ فرستاده میشود و این دادگاه پس از رسیدگی بترتیب زیر عمل مینماید:
۱ – نسبت باشخاصی که کوچکتر از سن مشمولیت تشخیص داده شوند برگ معافیت موقت تا رسیدن بسن سربازی میدهد.
۲ – نسبت باشخاصی که بزرگتر از سن مشمولیت تشخیص داده شوند برگ معافیت دائم بعنوان خارج از مشمولیت بآنان تسلیم میدارد.
تبصره – راجع باشخاصی که تولد آنان طبق مقررات قانون در دفاتر موالید بثبت رسیده باشد این تاریخ تولد معتبر شناخته شده و قابل هیچگونه اعتراض نخواهد بود و اگر اشتباهاتی بین برگ شناسنامه و دفاتر موالید مشاهده شود برابر قانون ثبت احوال رسیدگی و رفع خواهد شد.
مادهٔ ۱۴۴ – در تاریخ اجرای این قانون پرونده‌هائی که بر اثر اجرای مقررات مادهٔ ۱۴۳ قانون خدمت نظام وظیفه مصوب ۲۹ خرداد ماه ۱۳۱۷ در هیئت تجدید نظر مقرر در ماده ۱۴۴ قانون مذکور رسیدگی نشده باشد بایستی در هیئت نامبرده طبق ماده ۱۴۳ این قانون رسیدگی و پرونده‌ها برای صدور برگهای معافیت موفت و یا دائم بمناطق مربوطه اعاده گردد و مناطق مربوطه موظف بصدور برگ معافیت هستند.
تبصره – هیئت تجدید نظر مقرر در مادهٔ ۱۴۴ قانون نظام وظیفه مصوب ۲۹ خرداد ۱۳۱۷ بریاست یک افسر ارشد و دو افسر جزء که از طرف ادارهٔ نظام وظیفه معین میشوند و نمایندهٔ ادارهٔ کل آمار و ثبت احوال و نمایندهٔ دادسرای تهران و یک پزشک بانتخاب بهداری ارتش تشکیل خواهد شد.
مادهٔ ۱۴۵ – پرونده‌هائی که بر اثر اجرای مقررات مادهٔ ۱۴۵ قانون خدمت نظام وظیفه مصوب ۲۹ خرداد ماه ۱۳۱۷ تشکیل و تا این تاریخ منجر بصدور رأی هیئت تجدید نظر نشده باشد بایگانی میشود و پس از انتشار آگهی در مناطق مربوطه عین مدارک به تقاضای صاحبان مدارک بخود آنان یا نمایندگانشان مسترد خواهد شد.
مادۂ ۱۴۶ – رؤساء و کارمندان و پزشکان مجالس سربازگیری و یا دادگاه اداری حوزه‌ها که در جریان اولیه امور مربوطه بمشمولین رأی داده باشند حق شرکت در دادگاه مرکز منطقه برای اظهار نظر نسبت بهمان موضوع نخواهند داشت.
فصل هجدهم – دادگاه اداری و وظایف حوزه‌های سربازگیری
مادۂ ۱۴۹ – در مرکز هر یک از حوزه‌های اصلی سربازگیری دادگاه اداری بکارمندی نمایندگان وزارت کشور و ادارهٔ آمار و ثبت احوال و ادارهٔ نظام وظیفه و دو پزشک صلاحیتدار تحت ریاست مأموریکه از حیث پایه برتری داشته باشد تشکیل و بوضعیت مشمولین غائب و باقیماندگان مجلس سربازگیری رسیدگی و رأی خواهد داد.
تبصره –در نقاطی که ادارهٔ ژاندارمری و شهربانی وجود داشته باشد نمایندگان آنان نیز شرکت خواهند نمود.
مادهٔ ۱۵۴ – وضعیت و طرز عمل مناطق و حوزه‌های سربازگیری لااقل در هر سال یکمرتبه با اعزام بازرس از مرکز باید تحت بازرسی قرار گیرد و در صورت اقتضاء نیز در هر موقعی که ضروری باشد بازرس اعزام خواهد شد.
مادهٔ ۱۵۶ – غائبین زیر هر گاه دارای عذر موجه نباشند معادل ایام غیبت بمدت خدمت زیر پرچم آنان افزوده خواهد شد:
- اول – مشمولینی که برای اجرای مراسم سربازگیری احضار شده و در موعد مقرر حضور نیافته باشند.
- دوم – مشمولین آماده بخدمت که در موقع احضار حاضر نشده باشند.
- سوم – کسانیکه بنا بر علت مزاج احضار آنها بتعویق افتاده و در خاتمه مدت مقرره خود را معرفی نکرده باشند.
تبصرهٔ ۱ – مشمولین بیماری که معالجه آنان برای مدت معین به بنگاه بهداری کشور محول و در اجرای دستور پزشک معالج تعلل ورزیده و یا اساساً برای معالجه به بنگاه بهداری مراجعه نکرده باشند در این صورت معادل نصف مدتیکه برای معالجه معین شده به مدت خدمت زیر پرچم آنان افزوده خواهد شد.
تبصرهٔ ۲ – در صورتیکه بتصدیق دو پزشک که مشمول بند سوم و تبصرهٔ بالا در معالجه اهمال ورزیده و محتاج بادامهٔ معالجه است پس از خاتمه معالجه و بهبود یافتن تنبیهات مقرره درباره آنان اعمال خواهدشد.
تبصرهٔ ۳ – اصولا حداکثر تنبیهات مشمولین مصرحه در این ماده از لحاظ خدمت از مدت چهار سال تجاوز نخواهد کرد.
تبصرۂ ۴ – افسران و افراد احتیاط و ذخیره که پس از احضار طبقات مربوطه برای انجام تعلیمات مدت یکماهه طبق مقررات مادهٔ ۱۲۳ در موعد معین حاضر نشده باشند باید دو برابر این مدت خدمت نمایند.
تبصرۂ ۵ – مشمولینی که تا آخر سن ۲۵ سالگی از خدمت غیبت نمایند بحد اکثر مجازات مندرجه در بند الف مادهٔ ۳۵۶ قانون دادرسی و کیفر ارتش محکوم خواهند شد.
تبصرۂ ۶ – کسیکه پس از مدتی غیبت یا فرار شخصاً حاضر شده و یا جلب گردیده باشد و در معاینه مطابق مادهٔ ۶۰ معاف دائم تشخیص داده شود از انجام خدمت معاف ولی برای مجازات بدادگاه نظامی تسلیم خواهد شد و در صورتیکه دادگاه مقتضی بداند و غایب مزبور بیمار نباشد از ۱۵ روز تا ششماه محکوم بحبس خواهد شد.
مادهٔ ۱۵۷ – مشمولین نظام وظیفه باستثناء معاف‌شدگان مادهٔ ۶۵ که تاکنون غایب بوده و بخدمت حاضر نشده‌اند و همچنین سربازانی که از خدمت زیر پرچم فرار کرده‌اند هر گاه تا اول خرداد ماه ۱۳۲۲ شخصاً حاضر و خود را معرفی نمایند و یا جلب گردیده باشند و همچنین افرادیکه بعلت فرار تاکنون محکوم شده‌اند از مجازات معاف میباشند و در غیر این صورت باحضار آنان اقدام شده و مشمول مقررات مواد ۱۵۵ و ۱۵۶ این قانون خواهند بود.
مادهٔ ۱۶۷ – از تاریخ اجرای این قانون مواد ۲۳ و ۲۴ و ۳۳ و ۳۴ و ۳۵ و ۳۶ و ۴۶ و ۵۱ و ۵۲ و ۵۳ و ۵۴ و ۵۶ و ۵۷ و ۵۹ و ۶۰ و ۶۱ و ۶۲ و ۶۳ و ۶۴ و ۶۵ و ۶۶ و ۶۷ و ۶۸ و ۶۹ و۷۳ و ۷۴ و ۷۶ و ۷۷ و ۷۸ و ۷۹ و ۸۰ و ۸۱ و ۸۶ و ۸۷ و ۹۰ و ۹۱ و ۹۲ و ۹۴ و ۹۸ و ۱۴۳ و ۱۴۴ و ۱۴۵ و ۱۴۶ و ۱۴۹ و ۱۵۴ و بند (د) مادهٔ ۱۵۵ و مواد ۱۵۶ و ۱۵۷ قانون خدمت نظام وظیفه مصوب ۲۹ خرداد ماه ۱۳۱۷ ملغی و همچنین هر قسمت از قوانینی که مخالف با این قانون باشد نسبت باین قانون بلااثر خواهد بود.
مادهٔ ۱۶۸ – برگهای شناسنامه‌ای که دست اشخاص میباشد اگر مخدوش است طبق تبصرهٔ ۱ مادهٔ ۵۴ اصلاح خواهد شد.
مادهٔ ۱۶۹ – این قانون پس از تصویب بموقع اجرا گذاشته خواهد شد.
قانون اصلاح پارهٔ از فصول و مواد قانون نظام وظیفه بشرح بالا در جلسهٔ بیست و نهم اسفندماه یکهزار و سیصد و بیست و یک بتصویب مجلس شورای ملی رسید.
| رئیس مجلس شورای ملی – حسن اسفندیاری |
- ↑ تبصرهٔ ۴ بموجب قانون ۲۷ شهریور ۱۳۲۲ تفسیر شده.