قانون ثبت احوال
مصوب ۱۳۵۵/۴/۱۶ با اصلاحات و الحاقیه‌های بعدی سال ۱۳۶۳
فصل اول - کلیات
[ویرایش]ماده ۱
[ویرایش]وظایف سازمان ثبت احوال کشور به قرار ذیل است:
الف- ثبت ولادت و صدور شناسنامه
ب- ثبت واقعه وفات و صدور گواهی وفات
ج- تعویض شناسنامه‌های موجود در دست مردم
د- ثبت ازدواج و طلاق و نقل تحولات
هـ- صدور گواهی ولادت برأی اتباع خارجه
و- تنظیم دفاتر ثبت کل وقایع و نام خانوادگی
ز- جمع‌آوری و تهیه آمار انسانی سراسر کشور و انتشار آن
ح- وظایف مقرر دیگری که طبق قانون به عهده‌ی سازمان گذاشته شده است.
ماده ۲
[ویرایش]برأی مطالعه و پیشنهاد روش‌های فنی و اظهار نظر درباره‌ی اصلاح یا تغییر فرم‌ها و نمونه‌های سجلی و آماری و نحوه‌ی جمع‌آوری و انتشار آن‌ها و تهیه‌ی دستورالعمل‌ها و روش‌های فنی سجلی و طرز جمع‌آوری اوراق باطله و تنظیم و نگهداری و حفاظت اسناد و مدارک سجلی در مرکز سازمان ثبت احوال کشور شورأیی به نام شورأی عالی ثبت احوال تشکیل می‌شود. اعضای شورأی عالی ثبت احوال عبارت خواهند بود از رئیس سازمان ثبت احوال کشور یا قائم‌مقام او و یک نفر از استادان دانشکده حقوق به انتخاب رئیس دانشگاه تهران و یک نفر از قضات دادگستری به انتخاب وزیر دادگستری و یک نفر از کارمندان مطلع ثبت احوال به انتخاب رئیس سازمان ثبت احوال و نماینده‌ی مرکز آمار ایران، ریاست شورا با معاون وزارت کشور و رئیس سازمان ثبت احوال کشور یا قائم‌مقام او می‌باشد و رأی اکثریت لازم‌الاجرا خواهد بود.
تبصره: نحوه‌ی جمع‌آوری و انتشار آمار انسانی و تهیه‌ی نمونه‌های مربوط به پیشنهاد سازمان ثبت احوال کشور پس از جلب نظر مرکز آمار ایران و تصویب شورأی عالی ثبت احوال تعیین خواهد شد.
ماده ۳
[ویرایش]در مقر هر اداره‌ی ثبت احوال هیأتی به نام هیأت حل اختلاف مرکب از رئیس اداره‌ی ثبت احوال و مسئول بایگانی یا معاونین و یا نمایندگان آنان و یکی از کارمندان مطلع اداره‌ی مزبور به انتخاب رئیس اداره ثبت احوال استان تشکیل می‌شود. وظایف هیأت حل اختلاف به قرار زیر است:
۱- تصحیح هر نوع اشتباه در تحریر مندرجات دفتر ثبت کل وقایع و وفات بعد از امضای سند و قبل از تسلیم برگه یا شناسنامه یا وفات و تکمیل سند از نظر مشخصاتی که ((نامعلوم)) بوده است مندرج در ماده ۲۹ این قانون.
۲- رفع اشتباهات ناشی از تحریر ضمن ثبت وقایع یا نقل مندرجات اسناد و اعلامیه‌ها و مدارک به دفاتر ثبت کل وقایع و سایر دفاتر.
۳- ابطال اسناد و شناسنامه‌هایی که بیگانگان مورد استفاده قرار داده‌اند و طبق ماده ۴۴ اعلام می‌شود.
۴- ابطال اسناد مکرر و یا موهوم و تصحیح اشتباه در ثبت جنس صاحب سند و تغییر نام‌های ممنوع.
۵- حذف کلمات زاید، غیرضروری و یا ناشی از اشتباه در اسناد سجلی اشخاص. ترتیب تقاضا و گردش کار دفاتر هیأت‌ها و نحوه‌ی رسیدگی و ابلاغ تصمیمات در آیین‌نامه‌ی اجرأیی این قانون تعیین خواهد شد.
تبصره: تصحیح هر نوع اشتباه در تحریر مندرجات دفتر ثبت کل وقایع و وفات اگر قبل از امضا باشد با توضیح مراتب در حاشیه‌ی سند به عمل می‌آید و امضاکنندگان سند ذیل توضیح را امضا خواهند نمود.
ماده ۴
[ویرایش]رسیدگی به شکایات اشخاص ذی‌نفع از تصمیمات هیأت حل اختلاف و همچنین رسیدگی به سایر دعاوی راجع به اسناد ثبت احوال با دادگاه شهرستان یا دادگاه بخش مستقل محل اقامت خواهان به عمل می‌آید و رأی دادگاه فقط پژوهش‌پذیر است. مهلت شکایت از تصمیم هیأت حل اختلاف ده روز از تاریخ ابلاغ است.
تبصره: هر گاه سند ثبت احوال در ایران تنظیم شده و ذی‌نفع مقیم خارج از کشور باشد رسیدگی با دادگاه محل صدور سند و اگر محل تنظیم سند و اقامت خواهان هر دو در خارج از کشور باشد با دادگاه شهرستان تهران خواهد بود.
ماده ۵
[ویرایش]سازمان ثبت احوال کشور در اجرأی وظایفی که بر عهده دارد می‌تواند از وجود کارکنان سازمان‌های دولتی و ارگان‌ها و نهادهای انقلاب اسلامی موجود در محل استفاده نمایند.
تبصره ۱: مأموران دولت و کارکنان بیمارستان‌ها و گورستان‌ها مکلفند با سازمان ثبت احوال کشور در اجرأی وظایف قانونی همکاری نمایند.
تبصره ۲: نحوه‌ی استفاده از خدمات افراد و سازمان‌ها و ارگان‌ها و نهادها به موجب آیین‌نامه‌ی اجرأیی این قانون خواهد بود.
ماده ۶
[ویرایش]نماینده یا مأمور ثبت احوال کسی است که از طرف سازمان ثبت احوال کشور و یا ادارات تابعه برأی ثبت وقایع یا دریافت اعلامات منصوب شده باشد.
تبصره ۱: اعلام‌کننده کسی است که مکلف به اعلام واقعه می‌باشد و می‌تواند به شخص دیگر رسماً وکالت دهد تا از طرف او واقعه را اعلام نماید.
تبصره ۲: گواه از لحاظ این قانون کسی است که صحت اظهارات اعلام‌کننده را گواهی می‌کند.
ماده ۷
[ویرایش]سن گواه و اعلام‌کننده نباید کمتر از ۱۸ سال تمام باشد. پدر و مادری که قبل از رسیدن به سن ۱۸ سال تمام ازدواج کرده‌اند می‌توانند ولادت یا وفات فرزند خود را اعلام نمایند.
ماده ۸
[ویرایش]دفتر ثبت کل وقایع و وفات و شناسنامه و گواهی ولادت و اعلامیه‌ها و اطلاعیه‌ها و دفاتر ثبت کل وقایع و نام خانوادگی از اسناد رسمی است و تا زمانی که به موجب تصمیم هیأت حل اختلاف یا رأی دادگاه بر حسب مورد تصحیح یا باطل نشده به قوت خود باقی می‌باشد.
ماده ۹
[ویرایش]رونوشت یا فتوکپی شناسنامه یا گواهی ولادت مراجعین به ادارات و مؤسسات دولتی و شهرداری و بخش خصوصی که برای انجام مراجعات آنان ضرورت دارد مستقیماً توسط آن مراجع تهیه خواهد شد.
فصل دوم - اسناد و دفاتر ثبت احوال
[ویرایش]ماده ۱۰
[ویرایش]وقایع حیاتی هر فرد (ولادت، ازدواج، طلاق، رجوع و بذل مدت، وفات) در دفاتری به شرح زیر به ثبت می‌رسد الف- دفتر ثبت کل وقایع: که در آن بدواً ولادت هر فرد ثبت و وقایع مربوط به ازدواج، طلاق، رجوع و بذل مدت و وفات همسر، ولادت و وفات اولاد و وفات صاحب سند از روی مندرجات اعلامیه‌ها و مدارک در آن ثبت می‌گردد.
ب- دفتر ثبت وفات: که در آن واقعه‌ی مربوط به وفات هر فرد به ثبت می‌رسد.
تبصره ۱: صفحات دفتر ثبت کل وقایع باید شماره‌گذاری شود و با تعیین تعداد کل صفحات، نخ‌کشی و سرب و منگنه شده به امضای دادستان شهرستان یا نماینده‌ی او برسد.
تبصره ۲: دفتر ثبت کل وقایع هر سال پس از انقضای مدت صد و بیست سال، از جریان خارج و به بایگانی راکد منتقل می‌شود.
تبصره ۳: هر گاه اسناد یا دفاتر از بین برود در صورت وجود سابقه از روی سوابق و در صورت نبودن سابقه با دعوت صاحبان اسناد به وسیله‌ی آگهی طبق مدارک موجود در دست آنان پس از رسیدگی دفاتر یا اسناد معدوم تجدید می‌گردد.
ماده ۱۱
[ویرایش]دفتر ثبت کل وقایع یا وفات پس از ثبت باید به امضای اعلام‌کننده و گواهان و مأمور یا نماینده‌ی ثبت احوال برسد و مهر شود و در صورت وجود گواهی ماما یا پزشک نیازی به گواهان نخواهد بود. پس از تکمیل و امضای اسناد مزبور، تصحیح یا تغییر مندرجات آن منحصراً به موجب مقررات این قانون خواهد بود.
فصل سوم - ثبت ولادت
[ویرایش]ماده ۱۲
[ویرایش]ولادت هر طفل در ایران اعم از این که پدر و مادر طفل ایرانی یا خارجی باشند باید به نماینده یا مأمور ثبت احوال اعلام شود و ولادت اطفال ایرانیان مقیم خارج از کشور به مأمور کنسولی ایران در محل اقامت و اگر نباشد به نزدیکترین مأمور کنسولی و یا به سازمان ثبت احوال کشور اعلام شود.
ماده ۱۳
[ویرایش]ولادت واقع در ایران به وسیله‌ی نماینده یا مأمور ثبت احوال و ولادت واقع در خارج از کشور به وسیله‌ی مأموران کنسولی ایران در دفتر ثبت کل وقایع به ثبت می‌رسد. در این دفتر اطلاعات زیر قید می‌شود:
۱- ساعت، روز، ماه، سال و محل ولادت، استان، شهرستان، بخش، دهستان (روستا شهر) و تاریخ ثبت آن
۲- نام و نام خانوادگی صاحب سند و جنس
۳- نام و نام خانوادگی و شماره‌ی شناسنامه یا شماره‌ی پروانه اقامت و یا گذرنامه و محل صدور شناسنامه یا پروانه‌ی اقامت و یا گذرنامه و محل اقامت پدر و مادر
۴- نام و نام خانوادگی و محل اقامت و شماره‌ی شناسنامه و محل صدور شناسنامه و نسبت اعلام‌کننده در صورتی که غیر از پدر و مادر صاحب سند باشد.
۵- نام و نام خانوادگی و شماره‌ی شناسنامه و محل صدور شناسنامه و محل اقامت گواهان.
۶- نام و نام خانوادگی و امضای نماینده یا مأمور و مهر ثبت احوال
۷- شماره و سری برگ مخصوص دفتر ثبت کل وقایع
۸- محل مخصوص ثبت و شماره‌ی کلاسمان آثار انگشتان صاحب سند
۹- محل مخصوص ثبت خلاصه‌ی اطلاعات راجع به ازدواج، طلاق و یا وفات همسر
۱۰- محل مخصوص ثبت شماره مسلسل و سری شناسنامه‌های صادره
۱۱- محل مخصوص ثبت خلاصه‌ی اطلاعات راجع به اولاد
۱۲- محل مخصوص ثبت وفات
۱۳- محل توضیحات
تبصره: پس از ثبت ولادت اگر طفل ایرانی باشد، شناسنامه صادر و تسلیم می‌گردد و اعلامیه برای ثبت واقعه در دفتر ثبت کل وقایع صفحه مخصوص پدر و مادر به اداره ثبت احوال محل صدور شناسنامه آنان فرستاده می‌شود و در صورتی که طفل خارجی باشد گواهی ولادت صادر و تسلیم می‌گردد.
ماده ۱۴
[ویرایش]برای هر فرد شماره شناسنامه که مخصوص به او خواهد بود تعیین می‌گردد و شماره‌ی شناسنامه هر شخص در کلیه‌ی مدارک مربوط به ثبت احوال او باید قید گردد.
ماده ۱۵
[ویرایش]ثبت ولادت باید مستند به تصدیق پزشک یا مامای رسمی یا مؤسسه‌ای که طفل در آن جا متولد گردیده است باشد، در غیر این صورت واقعه به تصدیق دو نفر گواه ثبت می‌شود.
تبصره: مهلت اعلام ولادت پانزده روز از تاریخ ولادت طفل است. روز ولادت و تعطیل رسمی بعد از آخرین روز مهلت به حساب نمی‌آید و در صورتی که ولادت در اثنای سفر زمینی یا هوایی یا دریایی رخ دهد مهلت اعلام آن از تاریخ رسیدن به مقصد محسوب می‌شود.
ماده ۱۶
[ویرایش]اعلام و امضای دفتر ثبت کل وقایع به ترتیب به عهده‌ی اشخاص زیر خواهد بود:
۱- پدر یا جد پدری
۲- مادر در صورت غیبت پدر و در اولین موقعی که قادر به انجام این وظیفه باشد.
۳- ملغی شده است.
۴- وصی یا قیم یا امین
۵- اشخاصی که قانوناً عهده‌دار نگهداری طفل می‌باشند.
۶- متصدی یا نماینده‌ی مؤسسه‌ای که طفل به آن جا سپرده شده است.
۷- صاحب واقعه که سن او از ۱۸ سال تمام به بالا باشد.
تبصره: در صورتی که ازدواج پدر و مادر طفل به ثبت نرسیده باشد اعلام ولادت و امضای اسناد متفقاً به عهده‌ی پدر و مادر خواهد بود و هر گاه اتفاق پدر و مادر در اعلام ولادت میسر نباشد سند طفل با اعلام یکی از ابوین که مراجعه می‌کند با قید نام کوچک طرف غایب تنظیم خواهد شد. اگر مادر، اعلام‌کننده باشد نام خانوادگی مادر به طفل داده می‌شود.
ماده ۱۷
[ویرایش]هر گاه ابوین طفل معلوم نباشند سند با نام خانوادگی آزاد و نام‌های فرضی در محل اسامی ابوین تنظیم می‌گردد. تصحیح اسامی فرضی یا تکمیل مشخصات ناقص به موجب اقرارنامه‌ی موضوع ماده‌ی ۱۲۷۳ قانون مدنی یا حکم دادگاه یا مدارک حصر وراثت به عمل خواهد آمد و نام خانوادگی طبق احکام مربوط به نام خانوادگی اصلاح خواهد شد. موضوع فرضی بودن اسامی پدر و مادر در شناسنامه منعکس نخواهد شد.
ماده ۱۸
[ویرایش]نماینده یا مأمور ثبت احوال ولادت طفلِ فاقد ولی را ثبت و مراتب را برای اقدام قانونی به دادستان اطلاع خواهد داد.
تبصره: در صورتی که طفل در مکانی متولد شود که خروج از آن ممنوع یا محتاج به اجازه‌ی مخصوص باشد نظیر ندامتگاه، کانون اصلاح و تربیت و غیره، متصدیان این سازمان‌ها مکلف به اطلاع واقعه و ایجاد تسهیلات لازم برای انجام وظایف صاحب واقعه می‌باشند.
ماده ۱۹
[ویرایش]ماما یا پزشکی که در حین ولادت حضور و در زایمان دخالت داشته مکلف به صدور گواهی ولادت و ارسال یک نسخه‌ی آن به ثبت احوال محل در مهلت اعلام می‌باشد.
ماده ۲۰
[ویرایش]انتخاب نام با اعلام‌کننده است. برای نام‌گذاری یک نام ساده یا مرکب (حسین، محمد مهدی و مانند آن) که عرفاً یک نام محسوب می‌شود انتخاب خواهد شد.
تبصره ۱: انتخاب نام‌هایی که موجب هتک حیثیت مقدسات اسلامی می‌گردد و همچنین انتخاب عناوین و القاب و نام‌های زننده و مستهجن یا نامتناسب با جنس ممنوع است.
تبصره ۲: تشخیص نام‌های ممنوع با شورای عالی ثبت احوال می‌باشد و این شورا نمونه‌های آن را تعیین و به سازمان اعلام می‌کند.
تبصره ۳: انتخاب نام در مورد اقلیت‌های دینی شناخته شده در قانون اساسی تابع زبان و فرهنگ دینی آنان است.
تبصره ۴: در اسناد سجلی اقلیت‌های دینی شناخته شده در قانون اساسی کشور نوع دین آنان قید می‌شود.
تبصره ۵: ذکر سیادت در اسناد سجلی ساداتی که سیادت آنان در اسناد سجلی پدر و یا جد پدری مندرج باشد و یا سیادت آنان با دلایل شرعی ثابت گردد الزامی است مگر کسانی که خود را سید ندانند و یا عدم سیادت آنان شرعاً احراز شود.
تبصره ۶: مراتب تشرف پیروان ادیان دیگر به دین مبین اسلام همراه با تغییرات مربوط به نام و نام خانوادگی آنان در اسناد سجلی ثبت می‌شود.
ماده ۲۱
[ویرایش]هر گاه از وضع حمل، بیش از یک طفل متولد شود برای هر یک سند ولادت جداگانه به ترتیب تولد با ذکر ساعت ولادت تنظیم خواهد شد.
فصل چهارم - ثبت وفات
[ویرایش]ماده ۲۲
[ویرایش]وفات هر کس اعم از ایرانی یا خارجی و همچنین ولادت طفلی که مرده به دنیا آمده یا بلافاصله پس از ولادت بمیرد باید به مأمور یا نماینده‌ی ثبت احوال اعلام شود. وفات ایرانیان در خارج از کشور به مأموران کنسولی محل اقامت یا به نزدیکترین مأموران کنسولی ایران یا به سازمان ثبت احوال کشور اعلام می‌شود. وفات ایرانیان و خارجیان ساکن کشور را مأموران و نمایندگان ثبت احوال و وفات ایرانیان خارج از کشور را بر حسب محل اعلام مأموران کنسولی ایران یا مأموران و یا نمایندگان ثبت احوال ثبت می‌کنند. وفات باید در سند ثبت وفات و همچنین در دفتر ثبت کل وقایع در صفحات مربوط به درگذشته و پدر و مادر او و شناسنامه‌ی متوفی ثبت و امضا و مهر گردد. وفات خارجیان پس از ثبت به شهربانی محل اعلام می‌شود و یک نسخه گواهی به سازمان ثبت احوال کشور فرستاده خواهد شد که به وزارت امور خارجه ارسال گردد.
تبصره: گواهی وفات به هر شخصی که درخواست کند تسلیم می‌گردد.
ماده ۲۳
[ویرایش]در سند ثبت وفات باید اطلاعات زیر قید گردد:
۱- محل، روز، ماه و سال وفات و تاریخ ثبت
۲- نام و نام خانوادگی و جنس و تاریخ تولد و شغل و شماره‌ی شناسنامه و برگ ولادت یا پروانه اقامت و تاریخ و محل صدور شناسنامه یا پروانه اقامت در گذشته
۳- علت وفات در صورتی که مشخص باشد.
۴- نام و نام خانوادگی و شماره‌ی شناسنامه و محل صدور شناسنامه پدر و مادر درگذشته
۵- نام و نام خانوادگی و شماره‌ی شناسنامه و محل صدور شناسنامه و محل اقامت و سمت اعلام‌کننده
۶- نام و نام خانوادگی و شماره‌ی شناسنامه و محل صدور شناسنامه و محل اقامت و شغل گواهان
۷- نام و نام خانوادگی و امضای نماینده یا مأمور ثبت احوال و اثر مهر
۸- شماره و سری برگ مخصوص ثبت وفات
۹- محل توضیحات
ماده ۲۴
[ویرایش]واقعه‌ی وفات باید طبق تصدیق پزشک و در صورت نبودن پزشک با حضور دو نفر گواه ثبت گردد. در مورد طفلی که مرده به دنیا آمده یا بلافاصله پس از تولد بمیرد در صورت وجود پزشک در محل، تصدیق پزشک ضروری است و در صورت نبودن پزشک گواهی دو نفر کافی است. پزشکی که وقوع مرگ به او اطلاع داده می‌شود در هر مورد مکلف به معاینه ی جسد و صدور تصدیق یا اظهار نظر می‌باشد و در صورت امکان تشخیص علت مرگ باید تصدیق شود و به هر حال یک نسخه از تصدیق یا اظهار نظر خود را باید به ثبت احوال محل در مهلت مقرر ارسال نمایند.
ماده ۲۵
[ویرایش]مهلت اعلام وفات ده روز از تاریخ وقوع یا وقوف بر آن است. روز وفات و تعطیل رسمی بعد از آخرین روز مهلت به حساب نمی‌آید و در صورتی که مرگ در اثنای سفر رخ دهد مهلت اعلام آن از تاریخ رسیدن به مقصد احتساب خواهد شد.
تبصره: ترتیب ثبت وقایع ولادت و وفاتی که پس از انقضای مهلت مقرر اعلام شود در آیین‌نامه‌ی اجرایی این قانون تعیین خواهد شد.
ماده ۲۶
[ویرایش]اعلام وفات و امضای سند ثبت مرگ به ترتیب به عهده‌ی یکی از اشخاص زیر است:
۱- نزدیکترین خویشاوند متوفی که در موقع وفات حاضر بوده است.
۲- متصدی یا صاحب مکانی که وفات در آن رخ داده است یا نماینده او
۳- هر شخصی که در موقع وفات حاضر بوده است.
۴- مأموران انتظامی یا کدخدا
تبصره: متصدیان گورستان یا دفن مکلف به اطلاع وفات به ثبت احوال هستند.
ماده ۲۷
[ویرایش]در صورتی که وفات یا ولادت طی نامه‌ی رسمی از طرف مأموران انتظامی یا قضایی و یا سایر مقامات اعلام شود شماره و تاریخ اعلامنامه در سند درج و به منزله‌ی امضای سند خواهد بود.
ماده ۲۸
[ویرایش]در موارد زیر اعلام وفات به عهده مقامات زیر است:
۱- در صورتی که مرگ در اثر بروز سوانح از قبیل زلزله، سیل، طوفان و آتش سوزی واقع شود مقامات انتظامی یا گروه‌های امدادی حاضر در محل مکلفند واقعه‌ی مرگ را ضمن ارسال صورت حاوی نام و نام خانوادگی و حتی‌المقدور شماره‌ی شناسنامه و محل صدور شناسنامه و سن متوفی اعلام نمایند.
۲- مرگ نظامیانی که در زمان صلح در سربازخانه و یا ضمن مانورهای نظامی یا در زمان جنگ واقع می‌شود به وسیله‌ی فرمانده‌ی قسمت با تعیین نام و نام خانوادگی و شماره‌ی شناسنامه و محل صدور شناسنامه اعلام می‌گردد.
ماده ۲۹
[ویرایش]در مواردی که مشخصات متوفی معلوم نشود یا به بعضی از اطلاعاتی که باید در سند قید شود دسترسی نباشد در سند ثبت وفات به جای مشخصات عبارت (نامعلوم) نوشته می‌شود. تکمیل مشخصات نامعلوم با هیأت حل اختلاف خواهد بود.
ماده ۳۰
[ویرایش]مدرک ثبت وفات فرضی غایب مفقودالاثر حکم قطعی دادگاه است. مدیران دفاتر دادگاه‌هایی که حکم قطعی وفات فرضی غایب مفقودالاثر از آن دادگاه صادر شده مکلفند یک نسخه از رأی صادره را طی نامه‌ی رسمی به ثبت احوال محل ارسال دارند.
فصل پنجم - ازدواج و طلاق
[ویرایش]ماده ۳۱
[ویرایش]دارندگان دفاتر رسمی ازدواج و طلاق مکلفند وقایع ازدواج و طلاق و رجوع را که در دفاتر مربوط ثبت می‌کنند در شناسنامه‌ی زوجین نیز درج و امضا و مهر نمایند و حداکثر هر پانزده روز یک بار وقایع ازدواج و طلاق و رجوعی را که در دفاتر به ثبت می‌رسد روی نمونه‌های مربوط تهیه و به ثبت احوال محل تحویل و رسید دریافت دارند. ازدواج و طلاق و رجوع ایرانیان در خارج از کشور باید به وسیله‌ی کنسولگری‌های مربوط در دفاتری که از طرف ثبت احوال تهیه می‌شود ثبت و حداکثر هر یک ماه یک بار وقایع ازدواج و طلاق و رجوعی را که در دفاتر به ثبت می‌رسد روی نمونه‌های مخصوص تهیه و از طریق وزارت امور خارجه به سازمان ثبت احوال کشور فرستاده شود.
ماده ۳۲
[ویرایش]طلاق، رجوع و بذل مدت که در دفتر رسمی طلاق به ثبت نرسیده باشد با ارایه‌ی اقرارنامه‌ی رسمی در اسناد ثبت احوال طرفین ثبت خواهد شد. ازدواج‌هایی که در دفاتر رسمی ازدواج به ثبت نرسیده باشد در صورت وجود شرایط زیر در اسناد سجلی زن و شوهر ثبت خواهد شد.
۱- ارائه‌ی اقرارنامه‌ی رسمی مبنی بر وجود رابطه‌ی زوجیت بین متقاضیان ثبت واقعه‌ی ازدواج
۲- در موقع تنظیم اقرارنامه، سن زوج از بیست سال تمام و سن زوجه از هیجده سال تمام کمتر نباشد.
۳- گواهی ادارات ثبت احوال محل صدور شناسنامه‌های زوجین به این که در تاریخ اعلام واقعه طرفین در قید ازدواج دیگری نمی‌باشند.
تبصره: نمایندگان ثبت احوال مکلفند پس از ثبت واقعه رونوشت اقرارنامه را به دادسرای محل ارسال نمایند.
ماده ۳۳
[ویرایش]کلیه‌ی وقایع ازدواج و طلاق یا وفات زوج یا زوجه و رجوع و بذل مدت و فسخ نکاح باید در دفاتر ثبت کل وقایع ثبت شود ولی در شناسنامه به شرح زیر انعکاس خواهد یافت:
در المثنای شناسنامه مرد یا زن آخرین نکاح و طلاق یا بذل مدت و در صورت تعدد زوجات آن تعداد ازدواج که به قوت خود باقی است منعکس خواهد شد. ازدواج و طلاق غیر مدخوله در المثنای شناسنامه درج نخواهد شد.
ماده ۳۴
[ویرایش]افشای اطلاعات مذکور در دفاتر ثبت کل وقایع و اسناد سجلی جز برای صاحب سند و مقامات قضایی و دولتی ذی‌صلاح ممنوع است.
فصل ششم - صدور شناسنامه
[ویرایش]ماده ۳۵
[ویرایش]صدور شناسنامه و سایر خدمات سجلی در مقابل دریافت وجه انجام خواهد شد که نحوه‌ی اخذ وجوه و میزان و نوع این خدمات به موجب آیین‌نامه‌ی اجرایی این قانون خواهد بود.
ماده ۳۶
[ویرایش]شناسنامه از روی دفاتر ثبت کل وقایع صادر و دارای مشخصات و اطلاعات زیر می‌باشد:
۱- آرم جمهوری اسلامی ایران
۲- محل مخصوص انگشت‌نگاری و شماره‌ی کلاسمان آن
۳- محل الصاق عکس
۴- شماره‌ی شناسنامه
۵- نام و نام خانوادگی و جنس دارنده‌ی آن
۶- تاریخ تولد به ترتیب روز و ماه و سال هجری شمسی و قمری
- تبصره: ذکر تاریخ هجری قمری از هنگام اجرای طرح تعویض شناسنامه برای نوزادان الزامی است.
۷- محل تولد به ترتیب شهرستان، بخش، دهستان (روستاشهر)
۸- نام و شماره‌ی شناسنامه و محل صدور شناسنامه‌ی ابوین
۹- تاریخ تنظیم سند به ترتیب روز و ماه و سال هجری شمسی
۱۰- محل تنظیم سند به ترتیب حوزه، شهرستان، بخش، دهستان (روستاشهر)
۱۱- نام و نام خانوادگی مأمور تنظیم‌کننده‌ی سند و امضای مأمور صدور و مهر اداره
۱۲- شماره‌ی مسلسل و سری مخصوص شناسنامه
۱۳- محل مخصوص ثبت ازدواج، طلاق، وفات همسر، ولادت فرزندان و وفات صاحب شناسنامه
۱۴- محل توضیحات
۱۵- محل مخصوص مهر انتخابات
تبصره ۱: شناسنامه‌های نمونه‌ی جدید افرادی که به سن ۱۵ سال تمام می‌رسند باید ملصق به عکس همان سال و اثر انگشت و کلاسمان انگشت نگاری صاحب آن باشد.
تبصره ۲: شناسنامه‌ی اولیه باید در سی سالگی تمام با عکس همان سال صاحب آن تجدید شود. صاحب شناسنامه پس از رسیدن به سن سی سال مکلف است ظرف مدت یک سال برای تجدید آن مراجعه نماید.
تبصره ۳: صدور شناسنامه‌ی مجدد و یا گواهی ولادت اتباع خارجه مطابق مقررات آیین‌نامه‌ی اجرایی این قانون خواهد بود.
تبصره ۴: به استثنای سازمان ثبت احوال کشور، دفاتر اسناد رسمی ازدواج و طلاق، نمایندگی‌های دولت جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور، اداره‌ی تشخیص هویت و پلیس بین‌الملل و اداره‌ی کل انتخابات، هیچ یک از ارگان‌ها و نهادها و مؤسسات دولتی و بخش خصوصی حق نقش مهر و درج هیچ گونه مطلب و یا آثار دیگری بر روی شناسنامه را ندارند. متخلف از این امر تحت پیگرد قانونی قرار خواهد گرفت.
ماده ۳۷
[ویرایش]سازمان ثبت احوال کشور مکلف است به مجرد وصول اعلام ترک تابعیت و یا اخراج از تابعیت اشخاص از طرف وزارت امور خارجه ترک تابعیت و یا اخراج تابعیت را در دفاتر و اسناد مربوط منعکس و شناسنامه را معدوم نماید.
فصل هفتم - صدور کارت شناسایی
[ویرایش]ماده ۳۸
[ویرایش]در نقاطی که دولت مقتضی بداند و اعلام کند کسانی که سن آنان از ۱۵ سال به بالا است باید دارای کارت شناسایی بوده و همیشه آن را همراه داشته باشند. کارت شناسایی حاوی مشخصات و اثر انگشت و عکس و نشانی محل سکونت و گروه‌های اصلی خون خواهد بود. ترتیب صدور و ترتیب درج مشخصات دارنده‌ی کارت شناسایی و چگونگی تحصیل اطلاعات مربوط به سکونت و سایر اطلاعات از قبیل گروه خون و اشخاصی که برای صغار و مجانین کارت شناسایی اخذ نمایند در آیین‌نامه‌ی اجرایی تعیین خواهد شد.
ماده ۳۹
[ویرایش]و تبصره‌های آن لغو شده است.
فصل هشتم - نام خانوادگی
[ویرایش]ماده ۴۰
[ویرایش]تغییر نام خانوادگی با تصویب سازمان ثبت احوال کشور خواهد بود.
تبصره: موارد تغییر نام خانوادگی مطابق آیین‌نامه‌ی اجرایی این قانون می‌باشد.
ماده ۴۱
[ویرایش]حق تقدم نام خانوادگی با رعایت تاریخ تقدم صدور اسناد مختص اشخاصی است که به نام آنان در دفاتر مخصوص نام خانوادگی ادارات ثبت احوال به ثبت می‌رسد و دیگری حق اختیار آن را در آن اداره ندارد مگر با اجازه‌ی دارنده حق تقدم و این حق پس از فوت به ورثه‌ی قانونی انتقال می‌یابد. هر یک از وراث می‌تواند شخصی که نام خانوادگی او را اختیار کرده مورد اعتراض قرار داده و تغییر نام خانوادگی او را از دادگاه بخواهد ولی وراث بالاتفاق می‌توانند به دیگری اجازه دهند که نام خانوادگی آن‌ها را اختیار نماید.
تبصره: نام خانوادگی فرزند، همان نام خانوادگی پدر خواهد بود اگر چه شناسنامه‌ی فرزند در قلمروی اداره‌ی ثبت احوال دیگری صادر گردد. فرزندان کبیر می‌توانند برای خود نام خانوادگی دیگری انتخاب نمایند.
ماده ۴۲
[ویرایش]زوجه می‌تواند با موافقت همسر خود تا زمانی که در قید زوجیت می‌باشد از نام خانوادگی همسر خود بدون رعایت حق تقدم استفاده کند و در صورت طلاق ادامه‌ی استفاده از نام خانوادگی موکول به اجازه‌ی همسر خواهد بود.
فصل نهم - تعویض شناسنامه‌های موجود و نقل آن به دفاتر ثبت کل وقایع
[ویرایش]ماده ۴۳
[ویرایش]سازمان ثبت احوال کشور مکلف است شناسنامه‌های موجود در دست مردم را به تدریج تعویض نماید و کلیه‌ی افراد نیز مکلفند در مهلت‌های معین که سازمان ثبت احوال کشور طی آگهی در وسایل ارتباط جمعی و به ترتیب گروه سنی تعیین خواهد نمود به مأموران ثبت احوال محل اقامت خود برای اعلام هویت و وقایع حیاتی خود و ارائه‌ی مدارک و دریافت شناسنامه‌ی نمونه جدید مراجعه نمایند. مرگ‌های ثبت نشده‌ی زوج و زوجه و فرزندان نیز ضمن این مراجعه باید اعلام شود.
تبصره: چنان چه در طول اجرای طرح، اشخاصی اعلام فقدان و یا درخواست تعویض شناسنامه نمایند که مشمول دوره‌ی تجدید آن گروه نباشد برای آنان طبق مقررات گواهی موقت صادر خواهد شد.
ماده ۴۴
[ویرایش]اشخاصی که در مهلت معین در آگهی منتشره، مأموران ثبت احوال را از داشتن شناسنامه‌ی مکرر یا استفاده از شناسنامه غیر یا دریافت شناسنامه موهوم یا استفاده از شناسنامه ایرانی با داشتن تابعیت خارجی مطلع نمایند از تعقیب و مجازات معاف خواهند بود و الا پس از انقضای مهلت‌های معینه، جرایم مزبور مستمر شناخته شده و مشمول مجازات مصرح در مواد ۴۸ و ۴۹ این قانون خواهند بود. هویت دارندگان شناسنامه‌ی مکرر به انتخاب صاحبان و نمایندگان قانونی آنان تثبیت و هویت اشخاصی که از شناسنامه‌ی غیر استفاده نموده‌اند و همچنین مدارک ازدواج و طلاق و شناسنامه فرزندان مطابق شناسنامه قانونی که صادر می‌شود خواهد بود.
تبصره: تعویض شناسنامه‌ی همسر و فرزندان، ضمن گروه سنی همسری که در مهلت مقرر مراجعه می‌کند به عمل خواهد آمد و همچنین در موقع ثبت ولادت طفل، شناسنامه‌ی پدر و مادر و افراد خانوار تعویض خواهد شد، اگر چه مهلت مراجعه معین و آگهی نشده باشد.
ماده ۴۵
[ویرایش]هرگاه «هویت و تابعیت» افراد مورد تردید واقع گردد و مدارک لازم جهت اثبات آن ارائه نشود مراتب برای اثبات «هویت» به مراجع انتظامی و برای اثبات «تابعیت» به شورای تأمین شهرستان ارجاع و در صورت تأیید، طبق مقررات اقدام خواهد شد.
تبصره: در جلسات شورای تأمین شهرستان که به منظور فوق تشکیل می‌گردد رئیس اداره‌ی ثبت احوال محل نیز با داشتن حق رای شرکت خواهد داشت.
ماده ۴۶
[ویرایش]سازمان ثبت احوال کشور، پایان مهلت تعویض شناسنامه‌ی هر دوره را از طریق وسایل ارتباط جمعی آگهی خواهد کرد و پس از پایان مهلت اعلام‌شده شناسنامه و گواهی‌های صادره‌ی قبلی از درجه‌ی اعتبار ساقط خواهد شد و منحصراً شناسنامه‌های جدید جمهوری اسلامی ایران سند رسمی هویت و تابعیت افراد خواهد بود.
تبصره: افرادی که در مهلت‌های مقرر مراجعه نکنند پس از تشخیص تخلف مراتب به دادگاه اعلام و طبق مقررات با آنان رفتار خواهد شد.
فصل دهم - تهیه مقدمات اجرای قانون
[ویرایش]ماده ۴۷
[ویرایش]وزارت کشور مکلف است در مدت یک سال از تاریخ تصویب این قانون مقدمات اجرای آن را از حیث تهیه وسایل کار و تجهیزات و تامین کارکنان لازم و آموزش آنان فراهم نماید. دولت اعتبار لازم برای اجرأی این قانون را تأمین خواهد نمود.
فصل یازدهم - مقررات کیفری
[ویرایش]ماده ۴۸
[ویرایش]اشخاصی که از وظایف مذکور در مواد ۱۶ و ۱۹ و ۲۴ و ۲۶ و ۳۵ و تبصره‌ی ماده‌ی ۲۶ و تبصره‌ی یک ماده‌ی ۳۶ و مواد ۳۸ و ۴۳ خودداری کنند یا با در دست داشتن شناسنامه اقدام به اخذ المثنی نمایند مورد تعقیب قرار گرفته و علاوه بر الزام به انجام تکالیف مقرر به پرداخت دویست و یک تا پنج هزار ریال جزای نقدی محکوم خواهند شد. ولی هر گاه مأموران و مسئولینی که به موجب این قانون وظایفی بر عهده دارند در اجرای آن تأخیر یا تعلل نمایند در دادگاه‌های اداری یا انتظامی طبق ضوابط مربوط تحت تعقیب قرار خواهند گرفت.
ماده ۴۹
[ویرایش]اشخاص زیر به حبس جنحه‌ای از شصت و یک روز تا شش ماه محکوم خواهند شد:
الف- اشخاصی که در اعلام ولادت یا وفات یا هویت بر خلاف واقع اظهاری نمایند.
ب- اشخاصی که عالماً عامداً پس از رسیدن به سن ۱۸ سال تمام از شناسنامه‌ی مکرر استفاده و یا به دریافت شناسنامه‌ی مکرر برای خود یا مولی‌علیه یا به دریافت شناسنامه‌ی موهوم مبادرت کنند و یا از شناسنامه‌ی دیگری خواه صاحب آن زنده یا مرده باشد به نام هویت خود استفاده نمایند.
ج- ماما یا پزشکی که در مورد ولادت و وفات، گواهی خلاف واقع صادر کند.
د اشخاصی که در مورد ولادت و وفات شهادت دروغ بدهند که شهادت آنان منجر به تنظیم دفتر ثبت کل وقایع و یا وفات گردد.
ماده ۵۰
[ویرایش]افراد بیگانه که قبل از احراز تابعیت ایرانی به منظور ایرانی قلمداد کردن خود موجب تنظیم اسناد سجلی یا دریافت شناسنامه شوند به حبس جنحه‌ای از سه ماه تا یک سال محکوم خواهند شد.
ماده ۵۱
[ویرایش]هر کس عالماً عامداً پدر و یا مادر طفل را به غیر از پدر یا مادر واقعی در اسناد و دفاتر ثبت احوال اظهار و شناسنامه دریافت کند به حبس جنحه‌ای از ۶ ماه تا سه سال محکوم خواهد شد.
تبصره: در مواردی که پدر یا مادر طفل معلوم نباشد و همچنین در موارد مذکور در قانون حمایت کودکان بدون سرپرست از شمول این ماده مستثنی می‌باشد.
ماده ۵۲
[ویرایش]مأمورانی که عالماً عامداً در جرایم مذکور در مواد ۴۹ و ۵۰ و ۵۱ این قانون به هر نحوی از انحا کمک نمایند یا گواهی‌های خلاف را ملاک اجرای وظایف قانونی خود قرار دهند به مجازات مرتکب اصلی محکوم خواهند شد.
ماده ۵۳
[ویرایش]آیین‌نامه‌های اجرایی این قانون و نمونه‌های اوراق و اسناد مربوط به وسیله‌ی وزارت کشور و وزارت دادگستری تهیه و به تصویب هیأت وزیران خواهد رسید.
ماده ۵۴
[ویرایش]از تاریخ اجرای این قانون و پایان مهلت‌های معین، قوانین ثبت احوال مصوب ۲۰ مرداد ۱۳۰۷ و ۱۱ آذرماه ۱۳۱۰ و اول بهمن ۱۳۱۲ و دوم اردیبهشت ماه ۱۳۱۹ لغو و هر قانونی که در مقام اجرا معارض این قانون باشد بلا اثر است.
ماده ۵۵
[ویرایش]وزارت کشور، وزارت امور خارجه و وزارت دادگستری مأمور اجرای این قانون هستند.