قانون مالیات‌های مستقیم ۱۳۴۵

آیین‌نامه‌های مصوب مجلس شورای ملی

تصمیم‌های مجلس قوانین مالیات مصوب مجلس شورای ملی

اساسنامه‌های مصوب مجلس شورای ملی

‌قانون مالیاتهای مستقیم - مصوب ۲۱ اسفند ۱۳۴۵ مجلس سنا و ۲۸ اسفند ۱۳۴۵ مجلس شورای ملی

این قانون دارای سیصد و نوزده ماده و یکصد و هفتاد و پنج تبصره پس از اظهار ملاحظات مجلس سنا در تاریخ روز یکشنبه بیست و یکم اسفند ماه ۱۳۴۵ در جلسه روز یکشنبه بیست و هشتم اسفند یک هزار و سیصد و چهل و پنج شمسی به تصویب مجلس شورای ملی رسید.

باب اول - مالیات بر درآمد

فصل اول - اشخاص مشمول مالیات

ماده ۱ -

اشخاص زیر مشمول پرداخت مالیات بر درآمد می‌باشند:

۱ - هر شخص حقیقی ایرانی مقیم ایران نسبت به کلیه درآمدهایی که در ایران یا خارج از کشور تحصیل می‌کند.

۲ - هر شخص حقیقی ایرانی مقیم خارج از کشور نسبت به کلیه درآمدهایی که در ایران تحصیل می‌کند.

۳ - هر شخص حقوقی ایرانی نسبت به کلیه درآمدهایی که در ایران یا خارج از کشور تحصیل می‌کند.

۴ - هر شخص غیرایرانی (‌اعم از حقیقی یا حقوقی) نسبت به کلیه درآمدهایی که در ایران تحصیل می‌کند.

ماده ۲ -

اشخاص زیر مشمول پرداخت مالیات بر درآمد به شرح زیر نمی‌باشند:

۱ - اعلیحضرت همایون شاهنشاه و علیاحضرت شهبانو و والاحضرت ولایتعهد.

۲ - رؤسا و اعضای مأموریتهای سیاسی خارجی در ایران و رؤسا و اعضای هیأتهای نمایندگی فوق‌العاده دول خارجی نسبت به حقوق دریافتی ازدولت متبوع خود به شرط معامله متقابل و همچنین رؤسا و اعضای هیأتهای نمایندگی سازمان ملل متحد و مؤسسات تخصصی آن در ایران نسبت به‌حقوق دریافتی از سازمان و مؤسسات مزبور در صورتی که تابع ایران نباشند.

۳ - رؤسا و اعضای مأموریتهای کنسولی خارجی در ایران و همچنین کارمندان مؤسسات فرهنگی دول خارجی نسبت به حقوق دریافتی از دول‌متبوع خود به شرط معامله متقابل.

۴ - کارشناسان خارجی که با موافقت دولت ایران از محل کمکهای بلاعوض فنی و اقتصادی و علمی و فرهنگی دول خارجی یا مؤسسات‌بین‌المللی به ایران اعزام می‌شوند نسبت به حقوق دریافتی آنان از دول متبوعه یا مؤسسات بین‌المللی مذکور.

۵ - کارمندان محلی سفارتخانه‌ها و کنسولگریها و نمایندگیهای دولت شاهنشاهی ایران در خارج نسبت به حقوق دریافتی از دولت ایران درصورتی که دارای تابعیت دولت ایران نباشند و به شرط معامله متقابل.

۶ - شهرداریها و اشخاص حقوقی دولتی و شهرداری که به صورتی غیر از شرکت طبق قوانین تأسیس شده باشند.

۷ - موقوفات آستان قدس رضوی - مسجد گوهرشاد - آستانه حضرت معصومه - آستانه حضرت عبدالعظیم - شاه نعمت‌الله ولی - شاه چراغ -‌مدرسه عالی سپهسالار سلطان علی شاه گنابادی - مسجد سلطانی تهران - سازمان شاهنشاهی خدمات اجتماعی - شیر و خورشید سرخ - بنیاد پهلوی- سازمان بیمه‌های اجتماعی - بنگاه حمایت مادران و نوزادان.

۸ - موقوفات عام که درآمد آن به مصرف تحقیقات علمی و فنی - تعلیم و تربیت بهداشت - بنا و تعمیر و نگاهداری مساجد و تعمیر آثار باستانی‌می‌رسد نسبت به آن قسمت از درآمد که منحصراً به این قبیل مصارف برسد مشروط بر آن که از طرف دولت بر درآمد و هزینه آن نظارت شود.

۹ - مؤسسات عام‌المنفعه که به ثبت رسیده و درآمد آنها به موجب اساسنامه منحصراً به مصرف تحقیقاتی علمی و فنی - حفظ آثار باستانی -‌تعلیم و تربیت بهداشت برسد مشروط بر این که بر درآمد و هزینه‌های آنها از طرف دولت یا شهرداری نظارت شود و همچنین مجامع حرفه‌ای که به‌موجب قوانین خاص تشکیل شده‌اند به تشخیص هیأت وزیران.

۱۰ - انجمنهای مربوط به اقلیتهای مذهبی زرتشتی - مسیحی - کلیمی که درآمد آن به وسیله هیأتهای رسمی ملی صرف معابد و امور تعلیم وتربیت و بهداشتی می‌شود مشروط بر این که رسمیت انجمنها یا هیأتهای مزبور به تصویب مراجع رسمی مذهبی آنها و وزارت کشور رسیده باشد.

تبصره ۱ - آن قسمت از درآمد موقوفات مؤسسات مذکور در بند ۷ این ماده که عاید مؤسسات مزبور نمی‌شود مشمول معافیت نخواهد بود.

تبصره ۲ - آیین‌نامه‌های اجرایی مربوط به بندهای ۸ و ۹ و ۱۰ این ماده را وزارت دارایی با جلب نظر سازمان اوقاف تهیه و پس از تصویب‌کمیسیون دارایی مجلس شورای ملی به موقع اجراء خواهد گذارد.

فصل دوم - منابع مالیات بر درآمد

بخش اول - حقوق

ماده ۳ -

درآمدهایی که شخص حقیقی در خدمت شخص دیگر (‌اعم از حقیقی یا حقوقی) در قبال تسلیم نیروی کار خود بابت اشتغال در ایران برحسب مدت یا کار انجام یافته به طور نقد یا غیر نقد تحصیل می‌کند مشمول مالیات حقوق است.

تبصره - حقوقی که در مدت مأموریت خارج از کشور (‌از طرف دولت ایران یا اشخاص مقیم ایران) از منابع ایرانی عاید شخص می‌شود مشمول‌مالیات حقوق می‌باشد.

ماده ۴ -

درآمد مشمول مالیات عبارت است از حقوق اعم از مقرری یا مزد یا حقوق اصلی (‌بدون وضع کسور) و مزایای مربوط به شغل از قبیل‌پاداش - فوق‌العاده‌ها و حق حضور در جلسات حق کشف ناشی از خدمت مرجوعه - مسکن - اتومبیل - اختصاصی و نظایر آن به طور مستمر یا غیرمستمر پس از کسر معافیتهای مقرر در این قانون.

تبصره ۱ - درآمد غیر نقدی مشمول مالیات حقوق به شرح زیر تقویم و محاسبه می‌شود.

۱ - مسکن با اثاثه و یا بدون آن پانزده درصد مقرری یا مزد یا حقوق اصلی.

۲ - اتومبیل اختصاصی یا راننده و سوخت و یا بدون آنها پنج هزار ریال در ماه.

۳ - سایر درآمدهای غیر نقدی که موضوعاً به پیشنهاد وزارت دارایی و تشخیص هیأت وزیران به عنوان مزایا شناخته می‌شود معادل قیمت تمام‌شده برای پرداخت‌کننده حقوق.

تبصره ۲ - وجوهی که علاوه بر حقوق بابت حق بیمه یا حقوق بازنشستگی یا پس‌انداز و امثال آن از طرف کارفرما منظور می‌گردد تا بعداً عایدکارمند یا کارگر شود مشروط بر این که از پانزده درصد مقرری یا حقوق اصلی و مزایای مستمر تجاوز نکند جزو درآمد مشمول مالیات محسوب نخواهدشد و در صورتی که از پانزده درصد مزبور تجاوز نماید مازاد مشمول مالیات خواهد بود. مگر در مواردی که بنا به پیشنهاد وزارت دارایی و تصویب‌هیأت وزیران تعیین می‌شود که در هر صورت حداکثر از بیست درصد تجاوز نخواهد کرد.

ماده ۵ -

از تاریخ اجرای این قانون تبصره ۲۹ قانون بودجه سال ۱۳۳۸ موضوع سه درصد فرهنگ و بهداشت ملغی می‌شود.

ماده ۶ -

پرداخت‌کنندگان حقوق هنگام هر پرداخت یا تخصیص آن مکلفند مالیات متعلق را پس از وضع معافیتهای مقرر تا سیصد هزار ریال حقوق‌سالانه پس از کسر شصت هزار ریال به نرخ ده درصد و تا هفتصد هزار ریال حقوق سالانه نسبت به مازاد سیصد هزار ریال به نرخ پانزده درصد و نسبت‌به مازاد هفتصد هزار ریال حقوق سالانه به نرخ مربوط مقرر در ماده ۱۳۴ کسر و ظرف سی روز با صورتی حاوی نام و نشانی دریافت‌کنندگان حقوق ومیزان آن به دارایی محل تأدیه کنند و در ماههای بعد فقط تغییرات را صورت دهند.

تبصره ۱ - معادل شصت درصد مالیات متعلق تا هفتصد هزار ریال حقوق سالانه دریافتی حقوق و مقرری بگیرانی که به موجب مقررات جاری درسال ۱۳۴۵ مشمول مالیات حقوق نبوده‌اند از مالیات متعلق در هر پرداخت بخشوده خواهد شد.

تبصره ۲ - در صورتی که مجموع حقوق دریافتی هر شخص در یک سال مالیاتی از شصت هزار ریال تجاوز نکند مالیات پرداختی مسترد خواهدشد مشروط بر این که ظرف چهار ماه اول سال بعد مورد مطالبه قرار گیرد.

تبصره ۳ - از پرداختهای غیر مستمر به نرخ ده درصد مالیات کسر و به دارایی پرداخت خواهد شد.

ماده ۷ -

در مواردی که از اشخاص مقیم خارج که در ایران شعبه یا نمایندگی ندارند حقوق دریافت شده دریافت‌کنندگان مکلفند ظرف سی روز ازتاریخ دریافت حقوق مالیات متعلق را طبق ماده ۶ به اداره دارایی محل اقامت خود تأدیه نمایند و تا آخر تیر ماه سال بعد اظهارنامه مربوط به حقوق‌دریافتی خود را به دارایی تسلیم کنند.

بخش دوم - درآمد کشاورزی

ماده ۸ -

درآمدی که شخص حقیقی از طریق اشتغال به فعالیتهای کشاورزی در ایران تحصیل می‌نماید مشمول مالیات بر درآمد کشاورزی می‌باشد.

ماده ۹ -

درآمد مشمول مالیات بر درآمد کشاورزی عبارت است از ۱۰ تا ۴۵ درصد قیمت کل محصول سالانه در فصل استحصال در حوزه شهرستان‌نسبت به مورد فعالیت کشاورزی و به همین نسبت در مورد سایر درآمدهای کشاورزی از قبیل دامداری و فروش آب برای مصارف کشاورزی و نظائر آن‌پس از کسر معافیتهای مقرر در این قانون - در مورد املاک استیجاری اجاره بها و در مورد مزارعه و مساقات سهمی که به مالک پرداخت می‌شود ازدرآمد مشمول مالیات کسر خواهد شد.

تبصره ۱ - نسبت مذکور در این ماده برای مناطق مختلف با توجه به نحوه کشت و عوامل مختلف کشاورزی و نوع محصول به موجب آیین‌نامه‌ای‌که از طرف وزارت دارایی و وزارت کشاورزی تهیه می‌شود تعیین و پس از تصویب هیأت وزیران به موقع اجرا گذارده خواهد شد.

تبصره ۲ - تعیین قیمت محصولات کشاورزی در فصل استحصال برای حوزه‌های شهرستان در هر سال به عهده کمیسیونی است مرکب از رؤسای‌ادارات دارایی و کشاورزی و بانک ملی شهرستان یا نمایندگان آنان و یک نفر نماینده شرکتهای تعاونی روستایی به معرفی سازمان تعاونی روستایی ویک نفر معتمد بصیر در امور کشاورزی که کارمند دولت نباشد به معرفی فرماندار و نظر کمیسیون در این مورد قطعی است.

ماده ۱۰ -

کلیه مشمولین مالیات بر درآمد کشاورزی مکلفند ظرف شش ماه از تاریخ اجرای این قانون اظهارنامه طبق نمونه‌ای که از طرف وزارت‌دارایی تهیه می‌شود تنظیم و به اداره دارایی محل تسلیم نمایند.

ماده ۱۱ -

میزان محصول کشاورزی وسیله ادارات دارایی از طریق ممیزی برآورد و نتیجه آن به مؤدی ابلاغ خواهد شد. در صورتی که مؤدی ظرف۳۰ روز از تاریخ ابلاغ نسبت به نتیجه ممیزی کتباً اعتراض نکند نتیجه ممیزی قطعی خواهد بود و در صورت اعتراض پرونده برای رسیدگی به کمیسیون‌کشاورزی مرکب از یک نفر نماینده اداره دارایی و یک نفر نماینده اداره کشاورزی و یک نفر معتمد محل بصیر در امور کشاورزی که کارمند دولت نباشدبه معرفی فرماندار احاله خواهد شد.

رای کمیسیون که با دعوت قبلی از مؤدی صادر می‌شود به اکثریت قطعی است.

تبصره - آیین‌نامه راجع به نحوه ممیزی املاک کشاورزی و ممیزی سایر درآمدهای موضوع این بخش از طرف وزارت دارایی تنظیم و به موقع اجراگذارده خواهد شد.

ماده ۱۲ -

نتیجه ممیزی املاک کشاورزی که طبق مقررات این قانون انجام و به مرحله قطعیت برسد جز در موارد مذکور در موارد ۱۳ و ۱۴ نسبت به‌سال ممیزی و سنوات بعد مادام که تجدید ممیزی نشده‌است معتبر و مبنای تشخیص درآمد مشمول مالیات خواهد بود. فاصله بین دو ممیزی نبایدکمتر از ۵ سال باشد.

تبصره - در صورتی که پس از انقضای ۵ سال مذکور در این ماده و قبل از اقدام به ممیزی بعدی اطلاعاتی از طریق سازمانهای دولتی و عمومی ومؤسسات وابسته به دولت به دست آید که حاکی از افزایش درآمد ملک به میزانی بیش از سی درصد نتیجه ممیزی باشد اداره دارایی پرونده مربوط رابرای تشخیص درآمد قطعی به کمیسیون کشاورزی موضوع ماده ۱۱ ارجاع و ضمن دعوت کتبی از مؤدی برای حضور در جلسه کمیسیون مبلغ موردادعای خود را به مؤدی ابلاغ خواهد نمود رأی کمیسیون کشاورزی قطعی بوده و نسبت به مالیات سالی که سررسید پرداخت مالیات آن بعد از تاریخ‌ابلاغ دعوت‌نامه مذکور می‌باشد و سالهای بعد تا ممیزی جدید معتبر و ملاک عمل خواهد بود.

ماده ۱۳ -

در مواردی که درآمد ملکی به سبب عواملی خارج از اختیار مؤدی بیش از ۲۵ درصد کاهش حاصل کند مالک یا مستأجر می‌تواند قبل ازبرداشت محصول تقاضای رسیدگی و تخفیف مالیاتی نماید. تقاضای مذکور در کمیسیون کشاورزی موضوع ماده ۱۱ مورد رسیدگی قرار خواهد گرفت ودر صورتی که به موجب رأی کمیسیون ادعای مؤدی مسلم گردد درآمد مشمول مالیات مؤدی به نسبت نقصان محصول و برای مدتی که از طرف‌کمیسیون تعیین می‌شود تقلیل داده خواهد شد.

ماده ۱۴ -

در مواردی که محصول کشاورزی ناحیه‌ای بر اثر بروز آفت عمومی یا حوادث دیگر تقلیل یابد بنا به تشخیص و پیشنهاد وزارت کشاورزی‌و تصویب هیأت وزیران مالیات کشاورزی آن ناحیه کلاً یا جزئاً بخشوده خواهد شد.

ماده ۱۵ -

مشمول مالیات بر درآمد کشاورزی موظف است مالیات بر درآمد کشاورزی خود را در هر سال از اول تیر ماه تا آخر آذر ماه به تشخیص‌وزارت دارایی از حیث فصل برداشت محصول در هر محل به نرخ مذکور در ماده ۱۳۴ بپردازد.

ماده ۱۶ -

در مورد مواد ۱۱ و ۱۳ در صورتی که مؤدی تقاضای رسیدگی محلی کند کمیسیون در صورتی با تقاضای مؤدی موافقت خواهد کرد که‌معادل هزینه رسیدگی محلی به تشخیص کمیسیون طبق مقررات مربوط از طرف مؤدی در صندوق دارایی تودیع شود.

ماده ۱۷ -

تا زمانی که ممیزی املاک مزروعی طبق مقررات این قانون انجام نشده‌است به شرح زیر عمل خواهد شد:

الف - در مورد املاکی که سابقه ممیزی دارد درآمد مشمول مالیات به نسبت و بر اساس آخرین ممیزی با رعایت مقررات این قانون تشخیص ومالیات متعلق در سررسید مقرر وصول خواهد شد و در صورتی که نتیجه آخرین ممیزی به مرحله قطعیت نرسیده باشد اختلافات در کمیسیون‌کشاورزی موضوع ماده ۱۱ حل و فصل خواهد شد.

ب - در مورد املاکی که سابقه ممیزی ندارد مادام که ممیزی موضوع این قانون به عمل نیامده‌است مالیات متعلق بر اساس درآمد مشمول مالیات‌مذکور در اظهارنامه مؤدی که در سررسید پرداخت مالیات هر سال تسلیم خواهد شد وصول می‌گردد و ادارات دارایی مکلفند نسبت به این گونه املاک‌خارج از نوبت اقدام به ممیزی نمایند و در صورتی که نتیجه قطعی ممیزی تا بیست درصد بیشتر از اظهارنامه باشد درآمد مذکور در اظهارنامه قطعی‌تلقی می‌گردد وگرنه مالیات متعلق به مابه‌التفاوت به اضافه جریمه‌ای معادل بیست درصد آن وصول خواهد شد و در سنواتی که مؤدی از تسلیم‌اظهارنامه خودداری نماید نتیجه قطعی ممیزی که مطابق مقررات این قانون به عمل خواهد آمد درآمد مشمول مالیات سنوات مذکور تلقی خواهد شد.

ماده ۱۸ -

مشمولین این بخش که دارای دفاتر قانونی هستند درآمد مشمول مالیات آنان بر اساس مقررات مواد ۵۸ و ۶۱ تشخیص داده می‌شود ونسبت به کسانی که ضمن فعالیت کشاورزی از طریق ایجاد فروشگاه محصول خود را به فروش می‌رسانند در صورتی که دارای دفاتر قانونی باشند درآمدمشمول مالیات آنان کلاً بر اساس مقررات مواد ۵۸ و ۶۰ و ۶۱ تشخیص والا نسبت به هر یک از فعالیتهای کشاورزی و مشاغل جداگانه طبق مقررات‌بخشهای مربوط مشمول مالیات خواهند بود.

بخش سوم - درآمد املاک

ماده ۱۹ -

درآمد شخص حقیقی یا حقوقی ناشی از واگذاری قطعی یا غیر قطعی حقوق خود نسبت به املاک واقع در ایران اعم از حق مالکیت (‌عین‌یا منفعت) و حق انتفاع به طور دائم یا موقت پس از کسر معافیتهای مقرر در این قانون مشمول مالیات بر درآمد املاک می‌باشد.

ماده ۲۰ -

املاکی که مورد استفاده غیر مالک می‌باشد اجاری تلقی و درآمد مشمول مالیات در این مورد عبارت است از کل مال‌الاجاره اعم از نقدی‌و غیر نقدی پس از کسر ۲۵ درصد بابت کلیه هزینه‌ها و استهلاکات و تعهدات مالک نسبت به مورد اجاره.

تبصره ۱ - محل سکونت پدر یا مادر و یا زن و شوهر و یا فرزند و همچنین محل سکونت افراد تحت تکفل مالک اجاری تلقی نمی‌شود مگر این که‌به موجب اسناد و مدارک ثابت شود که اجازه پرداخت می‌شود. در صورتی که چند مستغل محل سکونت مالک و یا افراد مزبور باشد فقط یک مستغل برای سکونت مالک و یا مستغل برای سکونت افراد مذکور به‌انتخاب مالک از شمول مالیات خارج و بقیه مشمول مالیات مقرر در این ماده خواهد بود.

تبصره ۲ - از نظر مالیات بر درآمد املاک هر آپارتمان یک مستغل محسوب می‌شود.

تبصره ۳ - در مورد املاکی که با اثاثه یا ماشین آلات به اجاره واگذار می‌شود درآمد ناشی از اجاره اثاثه و ماشین آلات نیز جزو درآمد ملک‌محسوب و مشمول مالیات این بخش می‌باشد.

تبصره ۴ - مال‌الاجاره از روی سند رسمی تعیین می‌شود و در صورتی که اجاره‌نامه رسمی وجود نداشته باشد یا از تسلیم سند یا رونوشت آن‌خودداری گردد بر اساس اجاره بهای املاک مشابه تقویم خواهد شد در صورت اخیر اگر بعداً سند یا مدارک رسمی به دست آید که معلوم شود اجاره‌ملک بیش از مبلغ تقویم شده می‌باشد مابه‌التفاوت مالیات متعلق قابل مطالبه خواهد بود.

تبصره ۵ - مستحدثاتی که طبق قرارداد از طرف مستأجر در عین مستأجره به نفع موجر ایجاد می‌شود به بهای روز تعلق مستحدثه در تاریخ تعلق به‌موجر تقویم و با رعایت تبصره ماده ۱۳۴ جزو مال‌الاجاره غیر نقدی سالهای مربوط محسوب خواهد شد.

تبصره ۶ - سازمانهای دولتی و مؤسسات وابسته به دولت و کلیه اشخاص حقوقی مکلفند مالیات موضوع این بخش را از مال‌الاجاره‌هایی که‌پرداخت می‌کنند کسر و به اداره دارایی محل پرداخت نمایند و رسید مالیاتی آن را به موجر تسلیم کنند.

تبصره ۷ - در صورتی که مالک محل سکونت خود را بفروشد و در سند انتقال بدون اجاره بها مهلتی برای تخلیه ملک داده شود مستغل مزبور درمدتی که محل سکونت انتقال دهنده می‌باشد حداکثر تا چهار ماه در مهلت مذکور مشمول مالیات نخواهد بود.

تبصره ۸ - از نظر مالیاتی در بیع شرط فروشنده مالک عین شناخته می‌شود و در مواردی که مبیع در تصرف انتقال گیرنده شرطی قرار گیرد وهمچنین در مورد رهن تصرف بایع شرطی و راهن مشمول مالیات بر درآمد املاک است و درآمد مشمول مالیات عبارت است از ۷۵ درصد ارزش اجاری ملک بر اساس اجاره بهای املاک مشابه.

تبصره ۹ - هر کس ملک شخصی محل سکونت خود را به دیگری به اجاره واگذار کند و خود خانه دیگری برای سکونت خویش اجاره کند دراحتساب درآمد مشمول مالیات مستغلات او میزان مال‌الاجاره‌ای که به موجب سند رسمی می‌پردازد از کل مال‌الاجاره‌های دریافتی او کسر خواهد شد.

تبصره ۱۰ - هزینه‌هایی که به موجب قانون یا قرارداد به عهده مالک است و از طرف مستأجر انجام و همچنین مخارجی که به موجب قرارداد انجام‌آن از طرف مستأجر تقبل شده در صورتی که عرفاً به عهده مالک باشد به بهای روز انجام هزینه تقویم و به عنوان مال‌الاجاره غیر نقدی به جمع اجاره‌بهای سال انجام هزینه اضافه می‌شود.

ماده ۲۱ -

درآمد مشمول مالیات در مورد بهره مالکانه معادن عبارت است از صد درصد بهره مالکانه (‌اعم از نقدی یا جنسی).

ماده ۲۲ -

مالیات نقل و انتقالات قطعی املاکی که در تاریخ تملک انتقال دهنده ارزش معاملاتی برای ملک تعیین نشده‌است عبارت است از ۲‌درصد قیمت مذکور در سند مشروط بر این که در مورد املاکی که به موجب مقررات قبلی برای آن قیمت منطقه‌ای سابق یا در اجرای حکم تبصره ماده۲۳ برای آنها ارزش معاملاتی تعیین شده‌است قیمت مذکور در سند در مورد اول از قیمت منطقه‌ای سابق و در مورد دوم از ارزش معاملاتی کمتر نباشدوگرنه قیمت منطقه‌ای یا ارزش معاملاتی حسب مورد مناط اعتبار است.

ماده ۲۳ -

درآمد مشمول مالیات در مورد نقل و انتقالات قطعی املاکی که تاریخ تملک آن بعد از تصویب این قانون و تعیین ارزش معاملاتی اراضی‌می‌باشد عبارتست از اضافه بهای فروش نسبت به بهای خرید به مأخذ قیمت مذکور در اسناد معامله مگر این که قیمت فروش از ارزش معاملاتی اراضی‌حین معامله کمتر باشد که در این صورت ارزش معاملاتی زمین مناط اعتبار است در مورد املاکی که دارای اعیانی می‌باشد قیمت اعیانی در محاسبه مذکور منظور نخواهد شد و در صورتی که بهای عرصه و اعیان در سند معامله به تفکیک قید نشده باشد ارزش معاملاتی زمین ملاک قرار خواهد گرفت در تمام مواردفوق وجوهی که انتقال دهنده به موجب قوانین مربوط بابت حق مرغوبیت یا اضافه ارزش طبق قبض رسمی به دولت یا شهرداریها پرداخته‌است ازدرآمد مشمول کسر خواهد شد.

در صورتی که تملک ملک به سبب ارث و یا نقل و انتقالات بلاعوض و محاباتی باشد ارزش معاملاتی زمین در سال تملک مناط اعتبار است.

تبصره - تعیین ارزش معاملاتی اراضی واقع در داخل و خارج شهرها که حدود آن از لحاظ مالیاتی هر سه سال یک بار به پیشنهاد وزارت دارایی وتصویب هیأت وزیران تعیین می‌شود به عهده کمیسیون تقویم املاک می‌باشد که در هر سال در تهران از نماینده وزارت دارایی - ارزیاب اداره کل ثبت‌اسناد و املاک - نماینده انجمن شهر و در شهرستان از پیشکار یا رییس دارایی یا نماینده او - رییس اداره ثبت یا نماینده او - نماینده انجمن شهر تشکیل‌می‌گردد.

در نقاطی که انجمن شهر وجود نداشته باشد یک نفر معتمد محل بصیر در امور تقویم املاک که کارمند دولت نباشد به معرفی فرماندار برای شرکت درکمیسیون دعوت خواهد شد.

وظایف کمیسیون تقویم املاک عبارت است از:

۱ - تعیین ارزش معاملاتی اراضی در هر سال بر اساس برآورد ارزش متوسط شش‌ماهه اخیر - کمیسیون باید با رعایت کاهش ارزش املاک ناشی ازتعلق خود واگذاری محل به مستأجر ارزش عرصه املاک را در قید اجاره یا خالی به تفکیک تعیین نماید.

۲ - تقویم بهای ساختمان بر اساس نوع مصالح و مشخصات بنا و موقعیت محل.

ماده ۲۴ -

صلح معوض به شرح زیر مشمول مالیات بر درآمد املاک است:

۱ - در صورتی که مورد صلح ملک باشد و مال‌الصلح ملک نباشد هرگاه تاریخ تملک مورد صلح قبل از تعیین ارزش معاملاتی (‌موضوع تبصره‌ماده ۲۳) باشد مالیات مصالح عبارت خواهد بود از ۲ درصد مبلغی که بابت مال‌الصلح در سند ذکر شده‌است و اگر تاریخ تملک بعد از تعیین ارزش‌معاملاتی باشد تفاوت قیمت خرید مورد صلح تا مبلغ مذکور در سند مأخذ مالیات مصالح قرار خواهد گرفت.

۲ - هرگاه مورد صلح و مال‌الصلح هر دو ملک باشد تفاوت قیمت خرید مورد صلح با مبلغ مذکور در سند بابت مال‌الصلح از لحاظ مصالح وتفاوت قیمت خرید مال‌الصلح با مبلغ مذکور در سند بابت آن از لحاظ متصالح مأخذ مالیات متعلق خواهد بود ولی هرگاه تاریخ تملک هر یک ازعوضین قبل از تعیین ارزش معاملاتی موضوع تبصره ماده ۲۳ باشد مالیات متعلق به هر یک از مصالح و متصالح که قبل از تعیین ارزش معاملاتی ملک‌را در تملک داشته عبارت خواهد بود از دو درصد قیمت مذکور در سند بابت مال‌الصلح در مورد مذکور در این بند در صورتی که مبلغ مذکور در سندبابت مال‌الصلح کمتر از قیمت منطقه‌ای سابق یا ارزش معاملاتی آن باشد قیمت منطقه‌ای سابق یا ارزش معاملاتی حسب مورد مبنای محاسبه مالیات‌قرار خواهد گرفت.

۳ - در صورتی که مورد صلح ملک نباشد و مال‌الصلح ملک باشد تفاوت قیمت خرید مال‌الصلح یا ارزش قطعی مورد صلح که طبق مقررات این‌قانون تعیین می‌شود مأخذ مالیات متصالح قرار خواهد گرفت ولی در صورتی که تاریخ تملک مال‌الصلح قبل از تعیین ارزش معاملاتی باشد در این‌صورت مالیات متصالح عبارت خواهد بود از دو درصد ارزش قطعی مورد صلح.

تبصره - در مواردی که بین عوضین تفاوت ارزش وجود داشته باشد مابه‌التفاوت درآمد اتفاقی تلقی و طرف معامله‌ای که از این تفاوت منتفع شده‌نسبت به مابه‌التفاوت مزبور مشمول مالیات بر درآمد اتفاقی خواهد بود و مالیاتی که به عنوان مالیات بر درآمد املاک بابت مابه‌التفاوت مذکور پرداخته‌است از مالیات ارث متعلق کسر خواهد شد.

ماده ۲۵ -

نقل و انتقالاتی که به موجب ماده ۱۸۰ مشمول مالیات بر ارث است مشمول مالیات بر درآمد املاک نمی‌باشد ولی در مورد صلح معوض‌در صورتی که عوضین هر دو ملک باشد یا یکی از آنها ملک و دیگری کارخانه یا سهام با نام باشد حسب مورد طبق مقررات ماده ۲۴ عمل خواهد شدلیکن در صورتی که بین ارزش عوضین تفاوتی وجود داشته باشد این تفاوت مشمول مالیات بر درآمد نبوده و مشمول مالیات بر ارث خواهد بود ومالیاتی که به عنوان مالیات بر درآمد املاک بابت مابه‌التفاوت مذکور پرداخت شده‌است در محاسبه مالیات متعلق منظور می‌شود و در صورتی که اضافه‌پرداخت شده باشد اضافه پرداختی مسترد می‌شود.

ماده ۲۶ -

نقل و انتقالات قطعی املاک که در اجرای قانون اصلاحات ارضی به عمل می‌آید مشمول مالیات بر درآمد املاک نخواهد بود.

ماده ۲۷ -

در مورد نقل و انتقالات قطعی املاک در صورتی که انتقال دهنده یا انتقال گیرنده دولت یا شهرداریها یا مؤسسات وابسته به دولت باشد وهمچنین در مواردی که ملک به وسیله اجرای ثبت یا سایر ادارات دولتی به قائم‌مقامی مالک انتقال داده می‌شود قیمت مذکور در سند برای اراضی مناط‌اعتبار خواهد بود.

تبصره - املاکی که در اجرای ماده ۳۴ قانون ثبت مصوب مرداد ۱۳۲۰ به دولت تملیک می‌شود مالیات نقل و انتقالات قطعی نخواهد بود.

ماده ۲۸ -

درآمد مشمول مالیات در مورد انتقال حق واگذاری محل از طرف مالک مشروط بر این که قبلاً بابت تخلیه آن وجهی به عنوان حق‌واگذاری محل به مستأجر نپرداخته باشد و تاریخ تملک ملک بعد از اجرای مفاد

تبصره ماده ۲۳ باشد عبارت است از:

اضافه ارزش معاملاتی زمین در تاریخ انتقال حق واگذاری محل نسبت به ارزش معاملاتی زمین در تاریخ تملک ضرب در مبلغ دریافتی بابت حق‌واگذاری محل مستقیم بر ارزش معاملاتی زمین در تاریخ انتقال حق واگذاری محل.

تبصره ۱ - در صورتی که مالک قبلاً بابت تخلیه ملک خود وجهی به عنوان حق واگذاری محل به مستأجر پرداخت و از مستأجر بعدی مبلغ‌بیشتری بابت انتقال حق واگذاری محل دریافت کند درآمد مشمول مالیات مالک عبارت است از اضافه دریافتی او نسبت به آنچه قبلاً پرداخت کرده‌است.

تبصره ۲ - نسبت به املاکی که تاریخ تملک زمین آن قبل از اجرای حکم تبصره ماده ۲۳ می‌باشد کل دریافتی مالک بابت انتقال حق واگذاری محل‌برای اولین بار به طور مقطوع به نرخ دو درصد مشمول مالیات می‌باشد.

تبصره ۳ - حق واگذاری محل از نظر این قانون عبارت است از وجوهی که مالک یا مستأجر ملک از بابت حق اشغال محل یا حق کسب و پیشه‌دریافت می‌دارند.

ماده ۲۹ -

در مواردی که نقل و انتقالات موضوع ماده ۱۹ طبق مقررات این بخش مشمول مالیات به نرخ دو درصد باشد وجه دیگری بابت مالیات بردرآمد مطالبه نخواهد شد.

ماده ۳۰ -

درآمد مشمول مالیات در مورد واگذاری هر یک از حقوق مذکور در ماده ۱۹ از طرف مالک عین غیر از مواردی که ضمن مواد ۲۰ تا ۲۹‌ذکر شده‌است عبارت است از جمع کل درآمدی که از واگذاری حقوق مزبور عاید مالک می‌شود.

ماده ۳۱ -

درآمد مشمول مالیات در مورد واگذاری هر یک از حقوق مذکور در ماده ۱۹ از طرف صاحبان حق غیر از مالک عین عبارت است از اضافه‌دریافتی صاحب حق نسبت به آنچه برای تحصیل این حقوق یا استفاده از آن قبلاً پرداخت نموده‌است. هزینه‌هایی که موجب تغییر در عین بنا و افزایش‌ارزش حق باشد در صورتی که قبلاً جزو هزینه‌های شغلی در محاسبه مالیات صاحب حق منظور نشده باشد از مبلغ دریافتی کسر خواهد شد.

ماده ۳۲ -

در کلیه مواردی که معاملات موضوع ماده ۱۹ به موجب سند رسمی صورت می‌گیرد صاحبان دفاتر اسناد رسمی مکلفند به شرح زیر عمل‌نمایند:

الف - نسبت به انتقال قطعی اموال غیرمنقول مالیات متعلق را به نرخ مذکور در ماده ۱۳۴ نسبت به درآمد مشمول مالیات طبق مقررات ماده ۲۳ یابه میزان دو درصد قیمت مربوط طبق ماده ۲۲ محاسبه و حین تنظیم سند در قبال قبض رسمی وصول نمایند و تا آخر هفته بعد با فهرستی حاوی‌مشخصات معاملاتی که در هفته قبل به ثبت رسیده‌است در مقابل اخذ رسید به اداره دارایی محل تسلیم کنند.

ب - در سایر موارد فهرست خلاصه معاملات هر هفته خود را تا آخر هفته بعد در مقابل اخذ رسید به اداره دارایی محل تسلیم نمایند.

ماده ۳۳ -

در مواردی که انتقال ملک به وسیله اداره ثبت انجام می‌گیرد مالیات بر درآمد متعلق به ملک باید قبلاً پرداخت شود و اداره ثبت با ذکرشماره مفاصاً حساب اداره دارایی مربوط به ملک مورد انتقال اقدام به انتقال ملک نماید.

ماده ۳۴ -

صاحبان دفاتر اسناد رسمی مکلفند برای انتقال قطعی املاک از فروشنده مطالبه مفاصاً حساب مالیاتی گذشته ملک را بنمایند و شماره آن‌را در سند انتقال ذکر کنند مگر این که انتقال گیرنده تعهد پرداخت آن را در سند انتقال بنماید که در این صورت با انتقال دهنده متضامناً مسئول پرداخت‌بدهی مالیاتی خواهند بود.

در مورد اخیر صاحبان دفاتر مکلفند مراتب را ظرف سی روز به دفتر ممیزی مالیاتی حوزه محل دفترخانه اطلاع دهند.

ماده ۳۵ -

در مواردی که معاملات موضوع ماده ۱۹ به موجب اسناد رسمی انجام نمی‌گیرد طرفین معامله مکلفند منتهی ظرف سی روز از تاریخ‌انجام معامله مراتب را به دفتر ممیزی مالیاتی حوزه‌ای که ملک در آن واقع است کتباً اطلاع دهند.

ماده ۳۶ -

مؤدیان موضوع این بخش به استثناء مالکین مستغلات و به جز مواردی که مالیات وسیله دفترخانه اسناد رسمی وصول می‌شود مکلفنددر مواعد زیر اظهارنامه مالیاتی خود را روی نمونه‌ای که از طرف وزارت دارایی تهیه و در دسترس آنان گذاشته می‌شود تنظیم و به دفتر ممیزی مالیاتی‌حوزه‌ای که ملک در آن واقع است تسلیم و مالیات متعلق را به نرخ مذکور در ماده ۱۳۴ پرداخت کنند.

الف - در مورد انتقال حق واگذاری محل سی روز پس از تاریخ انجام معامله.

ب - در سایر موارد تا آخر تیر ماه سال بعد.

ماده ۳۷ -

کلیه مالکین مستغلات این بخش یا قائم مقام قانونی آنان مکلفند ظرف ۶ ماه از تاریخ تصویب این قانون برای هر یک از مستغلات خوداظهارنامه مخصوصی روی نمونه‌ای که از طرف وزارت دارایی تهیه می‌شود تنظیم و به دفتر ممیزی مالیاتی حوزه‌ای که مستغل در آن واقع است تسلیم‌نمایند.

ماده ۳۸ -

ارزش اجاری مستغلات در مواردی که طبق تبصره ۳ ماده ۲۰ باید بر اساس اجاره بهای املاک مشابه تقویم گردد وسیله هیأت ممیزی‌مرکب از ممیز مالیاتی حوزه‌ای که ملک در آن واقع است و نماینده انجمن شهر و ارزیاب اداره ثبت اسناد و املاک محل تعیین خواهد شد. نظر هیأت ممیزی نسبت به ارزش اجاری مستغلات برای درآمد سال ممیزی و سالهای بعد قطعی است مگر:

الف - در صورتی که سند رسمی اجاره ارائه گردد که در این صورت اجاره بها از روی سند تعیین و از تاریخ تنظیم سند اجاره تا پایان مدت مذکور درسند مناط اعتبار خواهد بود.

ب - در صورتی که مستغل خالی یا مسلوب‌المنفعه گردد نسبت به مدتی که مستغل خالی یا مسلوب‌المنفعه باقی می‌ماند.

پ - در صورت تجدید ممیزی که در هر صورت فاصله هر ممیزی نسبت به ممیزی قبل نباید کمتر از سه سال باشد.

تبصره - مؤدیان مالیات مستغلات مکلفند مالیات متعلق مربوط به درآمد هر سال را منتهی تا آخر تیر ماه سال بعد به نرخ مذکور در ماده ۱۳۴‌بپردازند.

بخش چهارم - بهره

ماده ۳۹ -

درآمدی که شخص حقیقی یا حقوقی اعم از ایرانی یا غیر ایرانی به عنوان بهره یا خسارت تأخیر تأدیه در ایران تحصیل کند پس از کسرمعافیتهای مقرر در ماده ۱۱۲ این قانون مشمول مالیات بهره خواهد بود.

ماده ۴۰ -

درآمد مشمول مالیات بهره وام طبق نرخی خواهد بود که هر دو سال یک بار از طرف دولت اعلان خواهد شد و در هر حال از ۹ درصداصل وام در سال تجاوز نخواهد کرد نرخ مزبور مأخذ مطالبه مالیات خواهد بود ولو این که ضمن سند یا قرارداد بهره مقرر نشده یا کمتر تعیین شده باشدولی در صورتی که به موجب سند یا مدرک مثبته دیگر بیش از این مبلغ تعیین شده باشد به مأخذ مزبور مالیات اخذ خواهد شد.

تبصره ۱ - درآمد مشمول مالیات در مورد بهره متعلق به اوراق قرضه شرکتهای سهامی که برای معامله به عموم عرضه می‌شود به میزان نرخی که درمتن سند ذکر شده و در مورد حساب جاری بین شرکتها در صورتی که مالیات هر دو شرکت طبق دفاتر قانونی آنها تشخیص و قابل وصول باشد به‌میزانی که در دفاتر قانونی آنها ثبت شده و همچنین در مورد مؤسسات خارجی مقیم خارج از کشور که از طریق دادن وام در ایران بهره دریافت می‌دارندمعادل بهره پرداختی به آنها منظور خواهد شد.

تبصره ۲ - وام موضوع معاملات شرطی و رهنی مربوط به مانده ثمن معاملات قطعی اموال غیرمنقول مشمول مالیات بهره نخواهد بود مگر این که‌معلوم شود بهره پرداخت شده‌است.

تبصره ۳ - به جز مواردی که ضمن مواد این بخش تصریح شده‌است وام‌دهندگان مکلفند تا آخر تیر ماه هر سال اظهارنامه مالیاتی مربوط به‌معاملات سال قبل را تنظیم و به دفتر ممیزی مالیاتی حوزه شغل خود و در صورت نداشتن محل شغل به دفتر ممیزی مالیاتی حوزه محل سکونت خودتسلیم و مالیات متعلق را به نرخ مذکور در ماده ۱۳۴ پرداخت نمایند.

ماده ۴۱ -

موعد پرداخت مالیات بهره به نرخ مذکور در ماده ۱۳۴ عبارت است از:

الف - در مورد اسنادی که در دفاتر اسناد رسمی ثبت می‌گردد روز ثبت سند برای تمام مدت سند در صورتی که در سند قید کسر بهره برای تمام‌مدت سند شده باشد و در غیر این صورت برای فاصله بین ثبت سند تا پایان سال و آخر هر سال برای سالهای بعد و یا روز انقضاء یا فسخ یا ابطال یاتجدید سند نسبت به مدت گذشته که مالیات آن دریافت نشده‌است در مورد تجدید سند روز تجدید مبداء وصول مالیات طبق مفاد این بند برای آینده‌نیز خواهد بود. ب - در مواردی که سندی در دفتر اسناد رسمی ثبت نمی‌شود در موقع پرداخت بهره یا منظور نمودن آن به بستانکار حساب صاحب درآمد.

ماده ۴۲ -

در مورد اسناد رسمی استقراضی فک دین کلاً یا جزئاً و فسخ سند به طور کلی باید در تاریخ اعلام فک یا فسخ در دفتر اسناد رسمی تحت‌شماره ردیف ثبت گردد و فک دین به صورت استرداد قبوض اقساطی نیز مستلزم ثبت در دفتر اسناد رسمی به شرح مزبور خواهد بود و مالیات تا تاریخ‌ثبت محاسبه و وسیله دفتر خانه وصول خواهد شد.

ماده ۴۳ -

در صورتی که بدهکار مبلغی بدون تفکیک بابت قسمتی از اصل و فروع دین بپردازد معادل بهره متعلق به کل طلب تا تاریخ پرداخت ازمبلغ پرداختی به عنوان بهره تلقی می‌گردد.

ماده ۴۴ -

اشخاص ذیل مکلفند به کسر مالیات به نرخ مقرر در ماده ۱۳۴ از درآمد موضوع این بخش و تسلیم آن در مهلتهای زیر به دارایی محل‌می‌باشند:

الف - صاحبان دفاتر اسناد رسمی در مورد اسنادی که در دفاتر اسناد رسمی ثبت می‌شود ظرف ده روز از تاریخ ثبت سند.

ب - در سایر امور پرداخت‌کننده بهره یا خسارت تأخیر تأدیه و در صورتی که پرداخت‌کننده خارج از ایران اقامت داشته باشد بانک یا شخصی که‌در ایران واسطه پرداخت بهره قرار می‌گیرد ظرف سی روز از تاریخ پرداخت بهره یا منظور نمودن آن به بستانکار حساب صاحب درآمد.

ماده ۴۵ -

بهره دریافتی مؤسسات و شرکتهای دولتی و بانکها تابع مقررات این بخش نبوده و مشمول احکام مالیات بر درآمد شرکتها می‌باشد.

بخش پنجم - درآمد اتفاقی

ماده ۴۶ -

درآمدی که شخص حقیقی یا حقوقی از طریق شرط‌بندی یا بخت‌آزمایی و لاتار و یا هر گونه معاملات محاباتی یا بلاعوض به عنوان‌جایزه یا به هر عنوان دیگر به طور نقد یا غیر نقد در ایران تحصیل کند مشمول مالیات بر درآمد اتفاقی می‌باشد.

ماده ۴۷ -

درآمد مشمول مالیات موضوع این بخش عبارت است از صد درصد درآمد پس از کسر معافیتهای مقرر در این قانون و در صورتی که غیرنقدی باشد به بهای روز انتقال طبق مقررات این قانون تقویم می‌شود مگر در مورد املاکی که به موجب مقررات قبلی یا اجرای مفاد تبصره ماده ۲۳ برای‌آنها قیمت منطقه‌ای سابق یا ارزش معاملاتی تعیین شده‌است که در این صورت قیمت منطقه‌ای سابق یا ارزش معاملاتی حسب مورد مأخذ احتساب‌مالیات قرار خواهد گرفت.

ماده ۴۸ -

در مورد صلح معوض و هبه معوض درآمد مشمول مالیات موضوع این بخش عبارت خواهد بود از مابه‌التفاوت ارزش عوضین که بر[m]‌اساس ماده ۴۷ تعیین می‌شود نسبت به طرف معامله‌ای که از آن منتفع شده‌است.

ماده ۴۹ -

صلح با شرط خیار فسخ و هبه با حق رجوع از نظر مالیاتی قطعی تلقی می‌گردد ولی در صورتی که ظرف سه ماه از تاریخ وقوع عقدمعامله فسخ یا اقاله یا رجوع شود وجوهی که به عنوان مالیات بر درآمد وصول شده‌است از محل درآمد جاری بلافاصله مسترد می‌شود و در این‌صورت اگر در فاصله بین وقوع عقد و فسخ یا اقاله یا رجوع از منافع آن استفاده شده باشد منتقل‌الیه نسبت به آن منفعت مشمول مالیات است لیکن درصورتی که معامله تا تاریخ تسلیم اظهارنامه تکمیلی فسخ یا اقاله یا رجوع شود به وصول مالیات موضوع مواد ۵۳ و ۵۴ اکتفا خواهد شد ولی در صورتی‌که فاصله تاریخ وقوع عقد و تاریخ تسلیم اظهارنامه تکمیلی سه ماه و یا کمتر باشد وجوهی که به عنوان مالیات بر درآمد گرفته شده‌است مسترد خواهدشد.

ماده ۵۰ -

در مورد صلح مالی که منافع آن مادام‌العمر یا برای مدت معین به مصالح یا شخص ثالث اختصاص داده می‌شود بهای مال به مأخذ جمع‌ارزش عین و منفعت در تاریخ تعلق منافع مأخذ مالیات متصالح در تاریخ مزبور خواهد بود.

تبصره - در صورتی که قبل از تاریخ تعلق منفعت انتقالاتی صورت گیرد قیمت مذکور در سند مأخذ مالیات انتقال دهنده قرار خواهد گرفت که‌حسب مورد طبق مقررات این بخش یا مقررات بخش درآمد املاک مشمول مالیات خواهد بود لیکن مأخذ مالیات آخرین انتقال گیرنده عین که منافع مال‌نیز به او تعلق بگیرد عبارت خواهد بود از مابه‌التفاوت بهای مال به شرح حکم فوق و مبلغی که طبق سند پرداخته‌است.

ماده ۵۱ -

در صورتی که منافع مالی به طور دائم یا موقت به صورت وقف خاص یا به صورت دیگر بلاعوض به کسی واگذار شود انتقال گیرنده‌مالیات منافع هر سال را در سال بعد خواهد پرداخت.

ماده ۵۲ -

مال مورد وصیت به نفع اشخاص معین در حدودی که وصیت قانوناً نافذ است بعد از قطعی شدن آن در مورد وراث نسبت به مازادسهم‌الارث و در مورد غیر وارث نسبت به کل آن مشمول مالیات این بخش خواهد بود.

تبصره - آن قسمت از مال مورد وصیت که طبق مقررات ارث به وارث تعلق می‌گیرد مشمول مقررات مالیات بر ارث خواهد بود.

ماده ۵۳ -

در مورد انتقالات مشمول این بخش که در دفاتر اسناد رسمی ثبت می‌شود صاحبان دفاتر اسناد رسمی مکلفند به وظائف زیر عمل نمایند:

الف - رونوشت اسناد انتقال هر ماه را منتهی ظرف سی روز به دفتر ممیزی مالیاتی مربوط در مقابل اخذ رسید تسلیم نمایند.

ب - در مورد انتقال املاک که مورد معامله عین و منفعت باشد (‌به استثنای وصیت) به مأخذ ارزش معاملاتی در صورتی که ارزش معاملاتی تعیین‌نشده و قیمت منطقه‌ای سابق وجود داشته باشد به مأخذ قیمت منطقه‌ای سابق و در غیر این موارد طبق اظهار انتقال دهنده مالیات متعلق را به نرخ‌مذکور در ماده ۱۳۴ وصول و تا آخر هفته بعد به اداره دارایی محل تحویل دهد.

تبصره - در غیر از مواردی که معامله در دفتر خانه اسناد رسمی انجام می‌گیرد انتقال دهنده مکلف است مالیات متعلق را به مأخذ وجوه پرداختی(‌در صورتی که نقدی باشد) یا ارزش مال مورد انتقال به تشخیص خود (‌در صورتی که غیر نقدی باشد) کسر و منتهی ظرف ۳۰ روز با صورتی حاوی‌شرح موضوع و مشخصات صاحب درآمد به اداره دارایی محل تسلیم و رسید دریافت دارد.

ماده ۵۴ -

صاحبان درآمد موضوع این بخش در مواردی که مالیات بنا به اظهار انتقال دهنده پرداخت می‌شود و همچنین در سایر مواردی که معامله‌در دفترخانه واقع نمی‌شود مکلفند اظهارنامه مالیاتی خود را ظرف دو ماه از تاریخ انتقال به دفتر ممیزی مالیاتی تسلیم کرده و مالیات متعلق را بپردازند.

ماده ۵۵ -

انتقالاتی که مشمول مالیات بر ارث می‌باشد مشمول مالیات بر درآمد نمی‌باشد.

ماده ۵۶ -

جوایزی که دولت برای تشویق صادرات و تولید و خرید محصولات کشاورزی پرداخت می‌نماید مشمول این بخش نخواهد بود و جزودرآمد فعالیت منبع مربوط منظور و مأخذ محاسبه مالیات قرار خواهد گرفت. بخش ششم - درآمد مشاغل

ماده ۵۷ -

درآمدی که شخص حقیقی از طریق اشتغال به مشاغل یا به عناوین دیگر غیر از موارد مذکور در بخشهای قبلی این فصل در ایران تحصیل‌کند پس از کسر معافیت‌های مقرر در این قانون مشمول مالیات بر درآمد مشاغل می‌باشد.

ماده ۵۸ -

درآمد مشمول مالیات در مورد مشمولین ماده ۵۷ که دارای دفاتر قانونی هستند عبارت است از کل فروش کالا و خدمات به اضافه سایردرآمدهای آنان که مشمول مالیات منبع دیگر شناخته نشده پس از کسر هزینه‌ها و استهلاکات مربوط طبق مقررات فصل هزینه‌های قابل قبول واستهلاکات.

تبصره ۱ - از نظر مالیات دفاتر قانونی عبارت است از دفاتر مذکور در قانون تجارت و یا دفتری که طبق مفاد ماده ۱۶۱ این قانون در حکم دفاترقانونی شناخته شده‌است و یا فرمها و وسائل دیگر نگاهداری حساب که با موافقت قبلی وزارت دارایی مورد استفاده قرار گیرد.

تبصره ۲ - مؤدیان در انتخاب یکی از روشهای متداول حسابداری آزاد هستند ولی باید در سالهای بعد نیز همان روش را اعمال نمایند.

ماده ۵۹ -

اشخاص حقیقی مذکور در زیر مکلف به نگاهداری دفاتر قانونی می‌باشند و درآمد مشمول مالیات آنان از روی دفاتر قانونی تشخیص داده‌می‌شود.

۱ - دارندگان کارت بازرگانی و کلیه واردکنندگان و صادرکنندگان.

۲ - دلالان و حق‌العمل‌کاران که محل کسب ثابت دارند (‌به استثنای دلالان معاملات ملکی).

۳ - کارخانه‌دارانی که برای کارخانه آنان از طرف وزارت اقتصاد پروانه یا کارت به عنوان کارخانه صادر شود.

۴ - صاحبان مؤسسات ساختمانی و تأسیسات فنی و صنعتی و دفاتر فنی و مهندسی مشاور.

۵ - بهره‌برداران معادن.

۶ - صاحبان مؤسسات حمل و نقل موتوری زمینی و دریایی و هوایی اعم از مسافری یا باربری.

۷ - صاحبان سینما - مؤسسات تلویزیون - تماشاخانه - مؤسسات فیلم‌برداری و دوبلاژ فیلم.

۸ - صاحبان بیمارستان - زایشگاه - آشایشگاه - تیمارستان - آزمایشگاه - درمانگاه (‌کلینیک یا پلی‌کلینیک) - مؤسسات فیزیوتراپی.

۹ - بهره‌برداران مؤسسات تعلیم و تربیت.

۱۰ - دارندگان مشاغل پزشکی.

۱۱ - وکلاء دادگستری و صاحبان دفاتر اسناد رسمی و ازدواج و طلاق.

۱۲ - صاحبان مؤسسات حسابرسی و مشاوره مالی.

۱۳ - صاحبان مجله و روزنامه و مؤسسات نشر کتاب و مؤسسات چاپ.

۱۴ - صاحبان مؤسسات تبلیغاتی.

۱۵ - سایر مشمولین مالیات بر درآمد مشاغل که به موجب آگهی منتشره تا آخر دی ماه هر سال از طرف وزارت دارایی مکلف به نگاهداری دفترخواهند شد (‌نسبت به درآمد سالهای بعد از انتشار آگهی).

تبصره - منظور از صاحبان مذکور در این ماده اشخاصی است که بهره‌برداری از مؤسسه به حساب آنان انجام می‌شود.

ماده ۶۰ -

مؤدیان مذکور در ماده ۵۹ مکلفند اظهارنامه مالیاتی مربوط به درآمد مشاغل خود را در یک سال مالیاتی منتهی تا آخر تیر ماه سال بعد باترازنامه و حساب سود و زیان متکی به دفاتر قانونی به دفتر ممیزی مالیاتی حوزه‌ای که محل شغل مؤدی در آن حوزه واقع است تسلیم و بر اساس آن‌مالیات متعلق را به نرخ مذکور در ماده ۱۳۴ بپردازند.

ماده ۶۱ -

در موارد زیر درآمد مشمول مالیات مؤدی علی‌الراس تشخیص خواهد شد:

۱ - در صورتی که تا موعد مقرر ترازنامه و حساب و سود و زیان متکی به دفاتر قانونی تسلیم نشده باشد.

۲ - در صورتی که مؤدی به درخواست کتبی ممیز مالیاتی از ارائه دفاتر و یا مدارک حساب بعضاً یا کلاً در محل کار خود خودداری نماید مگر این‌که کتباً اطلاع دهد که قبلاً دفاتر را برای رسیدگی به حسابدار رسمی ارجاع کرده‌است که در این مورد در صورتی دفتر غیر قابل قبول است که مؤدی‌گزارش حسابدار رسمی را ظرف یک ماه از تاریخ ابلاغ درخواست کتبی مذکور به دفتر ممیزی مالیاتی تسلیم نکند.

۳ - در صورتی که دفاتر و اسناد و مدارک ابرازی برای محاسبه درآمد مشمول مالیات غیر قابل رسیدگی تشخیص شود که در این صورت ممیزمالیاتی باید مراتب را با ذکر دلیل کتباً به مؤدی ابلاغ کند. در این صورت مؤدی می‌تواند رسیدگی به ترازنامه و حساب و سود و زیان خود را به حسابداررسمی ارجاع کند و مراتب را کتباً به ممیز مالیاتی اطلاع دهد. در صورتی که ظرف سه ماه از تاریخ ابلاغ فوق نتیجه رسیدگی حسابدار رسمی به ممیزمالیاتی تسلیم گردد طبق تبصره ماده ۲۷۹ رفتار وگرنه دفاتر قابل قبول نبوده و درآمد مؤدی علی‌الراس تشخیص خواهد شد. ابلاغ مذکور قاطع مرورزمان خواهد بود.

۴ - در صورتی که با رعایت شرایط و اوضاع و احوال اقتصادی در نسبت درآمد مشمول مالیات به حجم فعالیت یک مؤسسه بازرگانی در یک سال‌مالیاتی کاهش غیر معقولی با مقایسه با سال قبل همان مؤسسه یا سال جاری مؤسسات مشابه ملاحظه گردد که در این صورت ممیز مالیاتی باید نظرخود را با ذکر دلیل کتباً به ممیز کل گزارش دهد. گزارش ممیز مالیاتی با اظهار نظر ممیز کل منتهی ظرف ده روز برای رسیدگی و اظهار نظر در کمیسیونی‌مرکب از ممیز کل مربوط - نماینده بانک ملی محل - نماینده اتاق بازرگانی یا اتاق صنایع یا شورای عالی اصناف حسب مورد مطرح می‌شود و درصورت عدم تشکیل اتاق صنایع یا شورای عالی اصناف نماینده اتاق بازرگانی و در صورت عدم تشکیل اتاق بازرگانی یکی از تجار مورد اعتماد محل به‌دعوت اداره دارایی شرکت خواهد کرد. کمیسیون مکلف است با احضار مؤدی نظر خود را ظرف ۳۰ روز نسبت به قبول یا رد دفتر صریحاً اعلام کند که به‌اکثریت آراء مناط اعتبار خواهد بود.

ماده ۶۲ -

در موارد تشخیص علی‌الراس مذکور در ماده ۶۱ درآمد مشمول مالیات در مواردی که ضمن مقررات این قانون ضریب خاص تعیین شده‌است طبق ضریب مقرر و در سایر موارد طبق جدول ضرائب تشخیص می‌شود.

ماده ۶۳ -

صاحبان مشاغل موضوع این بخش که مشمول ماده ۵۹ نمی‌باشد و شغل آنان نوعاً اقتضای داشتن درآمد سالانه مستمر دارد در صورتی‌که درآمد سالانه آنان از شصت هزار ریال بیشتر باشد مکلفند اظهارنامه مالیاتی مربوط به درآمد خود را در سال اول اجرای این قانون طبق قانون نمونه‌ای‌که وسیله وزارت دارایی تهیه خواهد شد تنظیم و تا آخر تیر ماه سال بعد به دفتر ممیزی مالیاتی حوزه محل شغل تسلیم کنند و مالیات متعلق را به نرخ‌مذکور در ماده ۱۳۴ بپردازند.

تبصره ۱ - مؤدیانی که دارای چند محل شغل هستند باید برای درآمد هر محل اظهارنامه جداگانه به دفتر ممیزی مالیاتی حوزه مربوط تسلیم کنند.

تبصره ۲ - در مورد مشمولین این ماده که دارای محل معین برای شغل خود نمی‌باشند محل سکونت آنان از نظر تسلیم اظهارنامه محل شغل تلقی‌می‌شود.

تبصره ۳ - مؤدیان مشمول این ماده که ترازنامه متکی به دفاتر قانونی تسلیم می‌نمایند تابع احکام مواد ۵۸ و ۶۰ خواهند بود و در موارد مذکور درماده ۶۱ درآمد آنها طبق مواد آتی تشخیص خواهد شد.

ماده ۶۴ -

درآمد مشمول مالیات مشمولین ماده ۶۳ به میزانی که در اظهارنامه تسلیمی اعلام می‌شود مبنای مطالبه مالیات متعلق به درآمد سال اول‌اجرای این قانون خواهد بود و در صورتی که این درآمد کمتر از پانصد هزار ریال باشد با اعمال ضریبی که همه‌ساله از طرف کمیسیون ضرائب برای هریک از انواع مشاغل معین می‌شود مبنای مطالعه مالیات مؤدی در هر یک از ۴ سال بعد نیز خواهد بود هرگاه ظرف سه سال از تاریخ تسلیم اظهارنامه‌مذکور حسب تشخیص قطعی طبق مقررات این قانون درآمد مشمول مالیات مؤدی بیش از مبلغ مذکور در اظهارنامه تعیین شود در این صورت درآمدتشخیص شده قطعی به جای درآمد مذکور در اظهارنامه برای سال اول اجرای این قانون ملاک عمل قرار می‌گیرد و در صورتی که میزان درآمد تشخیص‌شده قطعی کمتر از پانصد هزار ریال باشد با رعایت ضریب مربوط که ممکن است اضافی و یا نقصانی باشد و در صورت وجود ضریب اضافی در هرسال از ۵ درصد تجاوز نخواهد کرد برای ۴ سال بعد نیز مأخذ قرار خواهد گرفت و مؤدی مکلف است مالیات متعلق به درآمد هر سال را به نرخ مذکوردر ماده ۱۳۴ تا آخر تیر ماه سال بعد محاسبه و پرداخت نماید و درآمدهای مشمول مالیات که به این ترتیب تعیین می‌شود قطعی است مگر در مواردزیر:

۱ - در صورتی که معلوم شود مؤدی از اول یک سال مالیاتی یا در اثنای آن ترک کسب کرده‌است که در صورت اخیر مالیات متعلق به نسبت مدت‌اشتغال مطالبه و وصول خواهد شد.

۲ - در صورتی که مؤدی ترازنامه متکی به دفاتر قانونی تسلیم نماید که در این صورت مالیات بر درآمد همان سال مؤدی تابع مقررات مواد ۵۸ و۶۰ خواهد بود لیکن در موارد مذکور در ماده ۶۱ مؤدی کماکان مشمول مقررات قسمت اول این ماده بوده ولی مشمول جریمه‌ای معادل پانزده درصدمابه‌التفاوت مالیات قطعی شده و مالیات اظهار شده از طرف مؤدی خواهد بود.

۳ - در صورتی که مؤدی تا تاریخ سررسید پرداخت مالیات اسناد و مدارکی ارائه دهد که به علل و جهات خاص مربوط به خود مؤدی درآمد او دریک سال مالیاتی پنجاه درصد یا بیشتر نقصان پیدا کرده و این امر مورد تایید کمیسیون تشخیص قرار گیرد.

تبصره - رأی کمیسیون تشخیص در مورد بند ۳ این ماده به اکثریت قطعی است و برای مالیات همان سال مناط اعتبار است و در صورتی که رأی‌حاکی از رد ادعای مؤدی باشد معادل پانزده درصد مالیات متعلق آن سال به عنوان جریمه از مؤدی اخذ خواهد شد.

ماده ۶۵ -

مشمولین ماده ۶۳ که درآمد مشمول مالیات آنها در سال اول اجرای این قانون به موجب اظهارنامه تسلیمی پانصد هزار ریال یا بیشتراعلام گردد از سال دوم اجرای این قانون و در صورتی که درآمد مذکور در اظهارنامه کمتر از پانصد هزار ریال باشد ولی به موجب تشخیص قطعی پانصدهزار ریال یا بیشتر تعیین گردد از سال بعد از تشخیص قطعی مکلف به نگاهداری دفاتر قانونی بوده و مشمول مقررات مواد ۵۸ و ۶۰ می‌باشند و درموارد مذکور در ماده ۶۱ مشمول جریمه مقرر خواهند بود ولی درآمد مشمول مالیات آنان طبق مقررات قسمت اول ماده ۶۴ تعیین و مالیات متعلق به آن‌قطعی خواهد بود مگر این که ممیز مالیاتی با ارائه اسناد و مدارک قابل قبول ثابت نماید که به علل و جهات خاص مربوط به مؤدی درآمد او در یک سال‌مالیاتی دویست و پنجاه هزار ریال یا بیشتر افزایش یافته و این امر مورد تایید کمیسیون تشخیص قرار گیرد. رای کمیسیون تشخیص در این مورد به‌اکثریت قطعی است و برای مالیات همان سال مناط اعتبار است.

ماده ۶۶ -

ممیز مالیاتی مکلف است اظهارنامه‌های مذکور در ماده ۶۳ و همچنین مشخصات سایر مشمولین ماده ۶۳ حوزه خود را که از تسلیم‌اظهارنامه به موقع خودداری نموده‌اند برای اظهار نظر به یکی از نمایندگان مشاغل حوزه سرممیزی مربوط ارائه دهد تا نظر خود را در روی اوراق‌اظهارنامه بنویسد و سپس نظر خود را با استفاده از تحقیقات محلی و اطلاعات مکتسبه با ذکر جهات و دلائل روی اوراق اظهارنامه نوشته و پرونده رابرای اظهار نظر نزد سر ممیز بفرستد. سر ممیز مالیاتی مکلف است ظرف ۳۰ روز با توجه به مندرجات اظهارنامه و نظرات نماینده مشاغل حوزه و ممیزمالیاتی مربوط و رسیدگی‌های لازم نظر خود را نسبت به میزان درآمد مشمول مالیات اعلام و پرونده را نزد ممیز اعاده دهد در صورتی که بین نظر سرممیز و مبلغی که مؤدی در اظهارنامه اعلام نموده پانزده درصد یا کمتر اختلاف باشد مبلغ مذکور در اظهارنامه مستند بوده و بر طبق مقررات این قانون‌مفاصاً حساب صادر می‌شود و در غیر این صورت بر اساس نظر سر ممیز اقدام به صدور برگ تشخیص مالیات خواهد شد.

تبصره ۱ - طرز ابلاغ و حل و فصل اختلافات در مورد برگ تشخیص به شرحی است که در باب سوم مقرر شده‌است رأی صادره از کمیسیون‌تشخیص در این مورد قطعی و غیر قابل تجدید نظر است.

تبصره ۲ - نمایندگان مشاغل از طرف صاحبان مشاغل انتخاب می‌شوند. آیین‌نامه طرز انتخاب نمایندگان مذکور از طرف وزارت دارایی تهیه و پس‌از تصویب هیأت وزیران به موقع اجرا گذارده خواهد شد.

ماده ۶۷ -

مشمولین ماده ۶۳ که درآمد مشمول مالیات آنان در سال اول اجرای این قانون به موجب دفاتر قانونی تشخیص داده می‌شود و در یکی ازسالهای بعد مشمول مفاد ماده ۶۱ شوند و یا این که بعد از سال اول اجرای این قانون شروع به کار نمایند یا تغییر شغل دهند درآمد مشمول مالیات آنان‌در آن سال طبق مقررات مواد ۶۳ و ۶۴ و ۶۵ و ۶۶ تشخیص داده می‌شود. درآمد تشخیص شده با رعایت احکام مواد مذکور برای مالیات بقیه مدت پنج‌سال از سال اول اجرای این قانون مأخذ خواهد بود.

ماده ۶۸ -

پس از انقضای هر دوره پنج‌ساله از تاریخ اجرای این قانون درآمد مؤدیان مشمول ماده ۶۳ مجدداً طبق مواد ۶۳ و ۶۴ و ۶۵ و ۶۶ و ۶۷ این‌قانون تعیین و با رعایت احکام مواد مذکور مأخذ وصول مالیات برای چهار سال بعد خواهد بود.

ماده ۶۹ -

سایر مشمولین مالیات بر درآمد مشاغل که مشمول مواد ۵۹ و ۶۳ نمی‌باشند مکلفند تا آخر تیر ماه هر سال اظهارنامه مالیاتی مربوط به‌درآمد سال قبل خود را طبق نمونه‌ای که از طرف وزارت دارایی تهیه خواهد شد تنظیم و به ممیز مالیاتی حوزه محل سکونت خود تسلیم و مالیات‌متعلق را به نرخ مذکور در ماده ۱۳۴ پرداخت نمایند.

ماده ۷۰ -

درآمد مشمول مالیات مشمولین ماده ۶۹ عبارت است از:

الف - هشتاد درصد دریافتی در مورد درآمد ناشی از خدمات.

ب - در سایر موارد مطابق جدول ضرائب.

تبصره - در مورد مشمولین ماده ۶۹ در صورتی که با اظهارنامه خود ترازنامه و حساب سود و زیان متکی به دفاتر قانونی تسلیم کنند درآمد مشمول‌مالیات طبق مفاد ماده ۵۸ تشخیص می‌گردد و در موارد مذکور در ماده ۶۱ درآمد مشمول مالیات آنها حسب مورد طبق مفاد بندهای الف و ب - این ماده‌به طور علی‌الراس تشخیص خواهد شد.

ماده ۷۱ -

درآمد مشمول مالیات دارندگان مشاغل پزشکی در موارد تشخیص علی‌الراس - عبارت است از مجموع حق‌الزحمه‌های پزشک بابت حق‌عیادت و جراحی و سایر درآمدهای دریافتی او مربوط به شغل پزشکی (‌به استثناء آنچه مشمول تعریف مالیات حقوق است) که با استفاده از دفاتربیمارستانها و تحقیقات محلی و سایر قرائن و امارات تعیین خواهد شد پس از کسر حداکثر چهل درصد آن بابت هزینه‌ها و استهلاکهای قانونی ومعالجات مجانی طبق آیین‌نامه‌ای که از طرف وزارت دارایی با جلب نظر وزارت بهداری تنظیم و به موقع اجرا گذارده می‌شود.

ماده ۷۲ -

وکلاء دادگستری و کسانی که در محاکم اختصاصی وکالت می‌کنند مکلفند در وکالتنامه‌های خود رقم حق‌الوکاله را قید نمایند و معادل پنج‌درصد آن بابت علی‌الحساب مالیاتی روی وکالتنامه تمبر الصاق و ابطال نمایند که در هر حال مبلغ تمبر حسب مورد نباید کمتر از میزان مقرر در زیرباشد:

الف - در دعاوی و اموری که خواسته آنها مالی است پنج درصد حق‌الوکاله مقرر در تعرفه برای هر مرحله.

ب - در مواردی که موضوع وکالت مالی نباشد یا تعیین بهای خواسته قانوناً لازم نیست و همچنین در دعاوی کیفری که تعیین حق‌الوکاله به نظردادگاه است پنج درصد حداقل حق‌الوکاله مقرر در آیین‌نامه حق‌الوکاله برای هر مرحله.

پ - در دعاوی کیفری نسبت به مورد ادعای خصوصی که مالی باشد بر طبق مفاد حکم بند الف این ماده.

ت - در مورد دعاوی و اختلافات مالی که در مراجع اختصاصی غیر قضایی رسیدگی و حل و فصل می‌شود و برای حق‌الوکاله آنها تعرفه خاصی‌مقرر نشده‌است از قبیل اختلافات مالیاتی و عوارض و توسعه معابر شهرداری و نظایر آنها میزان حق‌الوکاله صرفاً از لحاظ مالیاتی به شرح زیر:

تا پانصد هزار ریال مابه‌الاختلاف پنج درصد.

تا یک میلیون ریال مابه‌الاختلاف چهار درصد نسبت به مازاد پانصد هزار ریال.

تا دو میلیون ریال مابه‌الاختلاف سه درصد نسبت به مازاد یک میلیون ریال.

از دو میلیون ریال مابه‌الاختلاف به بالا دو درصد نسبت به مازاد دو میلیون ریال.

منظور می‌شود و معادل پنج درصد آن تمبر باطل خواهد شد.

مفاد این بند درباره اشخاصی که وکالتاً در مراجع مذکور در این بند اقدام می‌نمایند (‌ولو این که وکیل دادگستری نباشند) نیز جاری است جز در موردکارمندان مؤدی یا پدر - مادر - برادر - خواهر - پسر - دختر - نواده - همسر مؤدی.

تبصره ۱ - در هر مورد که طبق مفاد این ماده عمل نشده باشد وکالت وکیل با رعایت مفاد ماده ۸۵ قانون آیین دادرسی مدنی در هیچ یک از دادگاههاو مراجع مزبور قابل قبول نخواهد بود مگر در مورد وکالتهای مرجوعه از طرف سازمانهای دولتی و شهرداریها و مؤسسات وابسته به دولت و شهرداریهاکه محتاج به ابطال تمبر روی وکالت‌نامه نمی‌باشد.

تبصره ۲ - سازمانهای دولتی و شهرداریها و مؤسسات وابسته به دولت و شهرداریها مکلفند از وجوهی که بابت حق‌الوکاله به وکلاء پرداخت‌می‌کنند پنج درصد آن را کسر و بابت علی‌الحساب مالیات وکیل به اداره دارایی محل پرداخت نمایند.

تبصره ۳ - در صورتی که پس از ابطال تمبر تعقیب دعوی به وکیل دیگری واگذار شود وکیل جدید مکلف به ابطال تمبر به وکالت‌نامه مربوط‌نخواهد بود.

ماده ۷۳ -

در مواردی که دادگاهها حق‌الوکاله یا خسارت حق‌الوکاله را بیشتر یا کمتر از مبلغی که مأخذ ابطال تمبر روی وکالتنامه قرار گرفته است‌تعیین نمایند مدیران دفتر دادگاه مکلفند میزان مورد حکم قطعی را به دارایی مربوط اطلاع دهند تا مابه‌التفاوت مورد محاسبه قرار گیرد.

ماده ۷۴ -

درآمد مشمول مالیات ناشی از وکالت در موارد تشخیص علی‌الراس عبارت است از مجموع حق‌الوکاله‌های وکیل به مأخذی که مبنای‌ابطال تمبر قرار گرفته طبق صورت تمبر مصرفی و سایر درآمدهای مربوط به شغل وکالت از قبیل دریافتی بیش از میزان تعرفه و حق مشاوره طبق اسنادو مدارک مثبته که دریافتی وکیل را از بابت این وجوه مسلم نماید (‌به استثناء آنچه مشمول تعریف مالیات حقوق است) پس از کسر چهل درصد بابت‌هزینه‌ها و استهلاکهای قانونی و وکالتهای مجانی.

ماده ۷۵ -

سازمانهای دولتی و شهرداریها و مؤسسات بازرگانی و انتفاعی وابسته به دولت و شهرداریها و مؤسسات عام‌المنفعه مستقل و شرکتها درهر مورد که وجوهی بابت حق‌الزحمه از قبیل حق‌الزحمه پزشکی و هزینه‌های بیمارستانی - داوری - مشاوره - کارشناسی - حسابرسی - نویسندگی- تألیف و تصنیف - اختراع و اکتشاف - آهنگ‌سازی و نوازندگی و هنرپیشگی - نقاشی و مجسمه‌سازی - دلالی و حق‌العمل کاری پرداخت می‌کنند وهمچنین صاحبان سینماها و تلویزیون که وجوهی بابت حق نمایش فیلم به هر عنوان پرداخت می‌کنند مکلفند ده درصد آن را کسر و در آخر هر ماه باصورتی حاوی مشخصات لازم در مقابل اخذ رسید به عنوان مالیات مؤدی به اداره دارایی پرداخت نمایند.

تبصره - در مواردی که وجوه مذکور در این ماده در صندوق دادگستری و امثال آن قبلاً تودیع شده باشد و یا وسیله مراجع اجرایی وصول و ایصال‌گردد انجام تکالیف مقرر در این ماده به عهده متصدیانی خواهد بود که دستور پرداخت وجوه مذکور را صادر می‌کنند.

ماده ۷۶ -

در مورد پیمانکاری اعم از این که توسط شخص حقیقی یا حقوقی انجام شود نسبت به هر نوع کار ساختمانی و تأسیسات فنی وتأسیساتی یا پیمانکاری حمل و نقل و یا تهیه طرح ساختمانها و تأسیسات و نقشه‌کشی و نقشه‌برداری و نظارت و محاسبات فنی از هر قبیل کارفرما درصورتی که از جمله اشخاص مذکور در ماده ۷۵ باشد به طور کلی در غیر این صورت اگر مبلغ کل پیمان ده میلیون ریال یا بیشتر باشد مکلف است ظرف۳۰ روز از تاریخ انعقاد قرارداد رونوشت آن را به دفتر ممیزی حوزه مالیاتی محل با اخذ رسید تسلیم و در هر پرداخت پنج درصد مبلغ پرداختی را کسرکند و منتهی ظرف ۳۰ روز به اداره دارایی محل بپردازد و هرگاه رونوشت قرارداد به دفتر ممیزی حوزه مالیاتی تسلیم نگردد ممیز مالیاتی مربوط باتحقیقات لازم و استفاده از اطلاعات مکتسبه ارزش موضوع مورد قرارداد را تشخیص و مالیات موضوع این ماده را از کارفرما مطالبه خواهد نمود و درصورتی که کارفرما از معرفی پیمانکار خودداری یا نتواند با ارائه مدارک اسناد عمل را به او ثابت کند مالیات متعلق به درآمد مشمول مالیات پیمانکاری‌مزبور که بر اساس ماده ۷۹ احتساب خواهد شد طبق نرخ مذکور در ماده ۱۳۴ از کارفرما مطالبه و وصول خواهد شد.

تبصره - در مواردی که اجرای قسمتی از قرارداد به دست دوم واگذار شود واگذارکننده از لحاظ این ماده در حکم کارفرما محسوب و مکلف به‌اجرای مفاد این ماده خواهد بود منتهی به جای پنج درصد مذکور در این ماده دو و نیم درصد مبلغ پرداختی را کسر و به اداره دارایی محل پرداخت‌خواهد کرد.

ماده ۷۷ -

در موردی که انجام تمام مورد قرارداد موضوع ماده ۷۶ و حقوق ناشی از اجرای آن از طرف پیمانکار کلاً به دیگری انتقال داده شود درآمدمشمول مالیات انتقال دهنده از واگذاری قرارداد مزبور عبارت است از ده درصد مبلغ کل قرارداد.

ماده ۷۸ -

وزارت دارایی مکلف است به منظور سهولت تشخیص درآمد مشمول مالیات پیمانکاری حسابرسی فنی خود را ظرف پنج سال تجهیز وتکمیل نماید.

ماده ۷۹ -

درآمد مشمول مالیات نسبت به عملیات موضوع ماده ۷۶ در موارد مذکور در ماده ۶۱ به طور کلی و نسبت به پیمانکاری هر نوع کارساختمانی و تأسیسات فنی و صنعتی مادام که حسابرسی مذکور در ماده ۷۸ آماده و از طرف وزارت دارایی اعلان نشده‌است در تمام موارد عبارت‌است از دوازده درصد دریافتی سالانه.

تبصره ۱ - در مورد پیمانکاران دست دوم نسبت درآمد مشمول مالیات عبارت است از نصف ضریب مذکور در این ماده.

تبصره ۲ - نصف وجوهی که به شرح ماده هفتاد و شش و تبصره آن وسیله کارفرما کسر و به اداره دارایی محل پرداخت شده‌است در موقع‌احتساب مالیات مشمولین ماده مزبور از مالیات متعلق کسر خواهد شد.

بخش هفتم - درآمد اشخاص حقوقی

ماده ۸۰ -

جمع درآمد شرکتها و درآمد ناشی از فعالیتهای انتفاعی سایر اشخاص حقوقی که از منابع مختلف در ایران یا خارج تحصیل شود پس ازکسر معافیتهای مقرر در این قانون به ترتیب زیر مشمول مالیات خواهد بود:

الف - در مورد شرکتهایی که تمام سرمایه آن متعلق به دولت یا شهرداریها می‌باشد از مأخذ کل درآمد مشمول مالیات بدون رعایت معافیتهای مقرردر این قانون به نرخ مذکور در ماده ۱۳۴ و در صورتی که قسمتی از سرمایه آنها متعلق به دولت و شهرداری است حکم این بند نسبت به سود پرداختی یاتخصیصی به دولت یا شهرداریها جاری خواهد بود و نسبت به بقیه درآمد مشمول مالیات مقررات بند ت این ماده اجرا خواهد شد.

ب - در مورد اشخاص حقوقی ایرانی غیر تجارتی که به منظور تقسیم سود بین شرکاء تشکیل نشده‌اند در صورتی که دارای فعالیت انتفاعی باشنداز مأخذ کل درآمد مشمول مالیات آنها که از منابع ایران یا خارج تحصیل می‌شود به نرخ مذکور در ماده ۱۳۴.

پ - در مورد اشخاص حقوقی خارجی و مؤسسات مقیم خارج از ایران (‌به استثنا مشمولین ماده ۹۰) از مأخذ کل درآمد مشمول مالیاتی که ازبهره‌برداری سرمایه در ایران از فعالیتهایی که مستقیماً یا وسیله نمایندگی از قبیل شعبه - نماینده - کارگذار و امثال آن در ایران انجام می‌دهند یا ازواگذاری امتیازات و سایر حقوق خود یا دادن تعلیمات و کمکهای فنی از ایران تحصیل می‌کنند به نرخ مذکور در ماده ۱۳۴.

اشخاص و مؤسسات مذکور باید برای درآمدهای خود در ایران حساب جداگانه نگاهداری نمایند و در محاسبه هزینه‌های عادی و اداری فقط هزینه‌هایی‌که مربوط به عملیات آنها در ایران است قابل قبول خواهد بود (نمایندگان اشخاص و مؤسسات خارجی در ایران نسبت به درآمدهایی که به هر عنوان به‌حساب خود تحصیل می‌کنند طبق مقررات مربوط این قانون مشمول مالیات می‌باشند).

ت - از جمع درآمد مشمول مالیات سایر اشخاص حقوقی صدی ده به نام مالیات شرکت وصول و نسبت به مازاد آن به ترتیب زیر عمل خواهدشد:

۱ - در مورد شرکتهای سهامی و مختلط سهامی نسبت به آن قسمت از درآمد که طبق تصمیم ارکان صلاحیتدار شرکت برای تقسیم بین صاحبان‌سهام با نام و شرکاء ضامن تخصیص داده شده‌است به نرخ پانزده درصد و نسبت به بقیه درآمد مشمول مالیات شرکت (‌اعم از سود پرداختی به صاحبان‌سهام بی‌نام یا سود تقسیم نشده) به طور مقطوع به نرخ بیست و پنج درصد در صورتی که جمع سود متعلق به صاحبان سهام بی‌نام و سود تقسیم نشده‌شرکت از یکصد میلیون ریال تجاوز کند نسبت به مازاد به نرخ صدی پنجاه مشمول مالیات خواهد بود. مالیات سود متعلق به صاحبان سهام با نام درصورتی که صاحب سهم غیر ایرانی یا مقیم خارج از کشور باشد به نرخ مقرر در ماده ۱۳۴ احتساب و وصول خواهد شد.

۲ - در مورد سایر اشخاص حقوقی به نسبتی از سود مشمول مالیات که طبق اساسنامه شخص حقوقی به هر یک از صاحبان سرمایه یا اعضاءشخص حقوقی تعلق می‌گیرد به نرخ مقرر در ماده ۱۳۴.

تبصره ۱ - در موقع احتساب مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی اعم از ایرانی یا خارجی مالیاتهایی که قبلاً پرداخت شده و همچنین مالیاتهایی که‌اشخاص حقوقی دیگر بابت سود سهام یا سهم‌الشرکه پرداختی به آنها پرداخت نموده‌اند از مالیات متعلق کسر خواهد شد.

تبصره ۲ - سود سهام یا سهم‌الشرکه اگر به صورت غیر نقد از اموال یا موجودی کالای شرکت تحویل و یا تخصیص داده شود از لحاظ پرداخت‌مالیات باید بهای آن به قیمت روز تحویل یا تخصیص محاسبه شود.

تبصره ۳ - دفاتر و ترازنامه و حساب سود و زیان شرکتها و مؤسساتی که تمام سرمایه آن متعلق به دولت می‌باشد در صورتی که قبلاً مورد رسیدگی‌وزارت دارایی قرار گرفته باشد پس از تصویب مجمع عمومی یا مراجع صلاحیتدار از لحاظ مالیاتی محتاج به رسیدگی نخواهد بود.

ماده ۸۱ -

درآمد مشمول مالیات در مورد اشخاص حقوقی (‌به استثنای درآمدهایی که طبق مقررات این قانون نحوه دیگری برای تشخیص آن مقررشده‌است) از طریق رسیدگی به دفاتر قانونی بر طبق مقررات ماده ۵۸ این قانون در موارد مذکور در ماده ۶۱ به طور علی‌الراس تشخیص می‌گردد - درشرکتهای تعاونی اندوخته‌های قانونی به میزانی که در دفاتر شرکت منظور شده جزو هزینه محسوب خواهد شد.

تبصره - درآمد مشمول مالیات در مورد اشخاص حقوقی خارجی و مؤسسات مقیم خارج از ایران بابت واگذاری امتیازات و سایر حقوق خود ودادن تعلیمات و کمکهای فنی و واگذاری فیلمهای سینمایی (‌که به عنوان بها یا حق نمایش یا هر عنوان دیگر عاید آنها می‌شود) به طور علی‌الراس‌تشخیص می‌گردد و عبارت است از ۳۵ تا ۷۰ درصد مجموع وجوهی که ظرف یک سال مالیاتی عاید آنها می‌شود طبق آیین‌نامه‌ای که پیشنهاد وزارت‌دارایی به تصویب هیأت وزیران خواهد رسید.

ماده ۸۲ -

درآمد مشمول مالیات در مورد مؤسسات بیمه ایرانی و شعبه و یا نمایندگی مؤسسات بیمه خارجی که مجاز به انجام معاملات بیمه درایران می‌باشد عبارت است از:

۱ - مجموع حق بیمه‌های دریافتی ظرف سال اعم از مستقیم یا اتکایی پس از وضع سهم بیمه‌گر اتکایی که به موجب قراردادهای تنظیمی پرداخت‌و یا تخصیص داده شده‌است.

۲ - کارمزدهای متعلق به بیمه‌های اتکایی واگذار شده.

۳ - سایر درآمدها.

پس از کسر:

۱ - کارمزدهای پرداختی و هزینه‌های قابل قبول و استهلاکات طبق مقررات فصل هزینه‌های قابل قبول و استهلاکات.

۲ - اندوخته بیمه عمر برای پرداخت سرمایه‌ها و خسارات طبق ذخیره ریاضی بر اساس حق بیمه پس از کسر سهم بیمه‌گر اتکایی.

۳ - اندوخته سایر انواع بیمه برای پرداخت خسارات طبق ضرائبی که به مأخذ حقوق بیمه دریافتی پس از کسر سهم بیمه‌گر اتکایی از طرف وزارت‌دارایی یا جلب نظر سندیکای بیمه‌گران ایران تهیه و به تصویب هیأت وزیران خواهد رسید.

۴ - آن قسمت از خسارات که مازاد بر اندوخته‌های شرکت پرداخت شده‌است.

در مورد شعب و یا نمایندگی مؤسسات بیمه خارجی که مجاز به انجام معاملات بیمه در ایران می‌باشند حقوق و کارمزدهای دریافتی از مؤسسات بیمه‌خارجی به عنوان بیمه‌گر اتکایی و همچنین سهمی هزینه‌های متعلق و خسارات پرداختی از این بابت در محاسبه مالیات منظور نخواهد شد.

درآمد مشمول مالیات در مورد مؤسسات بیمه خارجی که با انعقاد قرارداد بدون تأسیس شعبه یا نمایندگی از مؤسسات بیمه ایرانی یا نمایندگی و شعب‌بیمه‌های خارجی در ایران به عنوان بیمه‌گر اتکایی حق بیمه دریافت می‌دارند عبارت است از دوازده درصد کل حقوق متعلق به آنها در سال مالیاتی براساس قراردادهای مربوط بدون احتساب هر گونه هزینه ولی در صورتی که کشور متبوع مؤسسه بیمه‌گر اتکایی از این گونه وجوه پرداختی به شرکتهای‌بیمه ایرانی مالیات دریافت نکند درآمد مذکور از مالیات دولت ایران معاف است.

تبصره - پنجاه درصد اندوخته بیمه عمر (‌موضوع بند ۲) پس از کسر خسارات و سرمایه‌های پرداخت شده و چهل درصد اندوخته سایر بیمه‌ها(‌موضوع بند ۳) پس از کسر خسارات پرداخت شده به مصرف خرید اسناد خزانه خواهد رسید و بهره متعلق به جمع اندوخته‌های مربوط افزوده‌می‌شود وگرنه جزو سایر درآمدها مشمول مالیات خواهد بود.

ماده ۸۳ -

مدیران هر یک از اشخاص حقوقی مکلفند اظهارنامه مالیاتی نسبت به کلیه درآمد مشمول مالیات را منتهی چهار ماه پس از پایان سال‌مالیاتی با ترازنامه و حساب سود و زیان متکی به دفاتر قانونی مصوب مجمع عمومی به دفتر ممیزی مالیاتی حوزه‌ای که اقامتگاه شخص حقوقی در آن‌واقع است تسلیم و مالیات متعلق را به ترتیب مقرر در این بخش احتساب و پرداخت نمایند محل تسلیم اظهارنامه و پرداخت مالیات اشخاص حقوقی‌خارجی و مؤسسات مقیم خارج از کشور که در ایران دارای اقامتگاه یا نمایندگی نمی‌باشند تهران است.

تبصره - در مورد اشخاص حقوقی ایرانی صورت‌جلسه مجمع عمومی راجع به طرز تقسیم سود و فهرست شرکاء و صاحبان سهام با نام شرکت باتعیین سود پرداختی یا تخصیصی به آنان به تفکیک و نشانی آنها نیز باید به ضمیمه اظهارنامه تسلیم گردد.

ماده ۸۴ -

آخرین مدیر یا مدیران شخص حقوقی مشترکاً موظفند قبل از تاریخ تشکیل مجمع عمومی یا سایر ارکان صلاحیتدار شرکت که برای اتخاذتصمیم نسبت به انحلال شخص حقوقی دعوت شده‌است اظهارنامه‌ای حاوی صورت دارایی و بدهی شخص حقوقی در تاریخ انحلال روی نمونه‌ای‌که بدین منظور از طرف وزارت دارایی تهیه می‌گردد تنظیم و به دفتر ممیزی مالیاتی مربوط تسلیم نمایند.

ماده ۸۵ -

مأخذ محاسبه مالیات آخرین دوره عملیات اشخاص حقوقی که منحل می‌شوند ارزش دارایی شخص حقوقی است منهای بدهیها وسرمایه پرداخت شده و ذخیره‌هایی که مالیات آن قبلاً پرداخت گردیده‌است.

تبصره - ارزش دارایی شخص حقوقی نسبت به آنچه فروش رفته بر اساس بهای فروش و نسبت به بقیه بر اساس بهای روز انحلال تعیین می‌شود.

ماده ۸۶ -

مدیران تصفیه اشخاص حقوقی مکلفند ظرف شش ماه از تاریخ انحلال اظهارنامه مالیاتی مربوط به آخرین دوره عملیات شرکت را براساس ماده ۸۵ تنظیم و به دفتر ممیزی مالیاتی مربوط تسلیم و ترتیب پرداخت مالیات متعلق را بدهند.

ماده ۸۷ -

ممیز مالیاتی مکلف است به اظهارنامه مربوط به آخرین دوره عملیات اشخاص حقوقی خارج از نوبت رسیدگی نموده و در صورتی که به‌مندرجات آن اعتراضی داشته باشد منتهی ظرف سه ماه از تاریخ تسلیم اظهارنامه مالیات متعلق را به موجب برگ تشخیص تعیین و ابلاغ نماید وگرنه‌مالیات متعلق به اظهارنامه تسلیمی به وسیله مدیران تصفیه قطعی تلقی می‌گردد. در صورتی که بعداً معلوم گردد اقلامی از دارایی شخص حقوقی دراظهارنامه ذکر نشده‌است به آن قسمت که در اظهارنامه قید نشده مالیات مطالبه خواهد شد.

ماده ۸۸ -

تقسیم دارایی اشخاص حقوقی منحل شده قبل از تحصیل مفاصاً حساب مالیاتی یا بدون سپردن تأمین معادل میزان مالیات مجاز نیست.

تبصره - آخرین مدیران شخص حقوقی در صورت عدم تسلیم اظهارنامه موضوع ماده ۸۴ یا تسلیم اظهارنامه خلاف واقع و مدیران تصفیه درصورت عدم رعایت مقررات موضوع ماده ۸۶ و این ماده و ضامن یا ضامنهای شخص حقوقی و شرکاء ضامن (‌موضوع قانون تجارت) متضامناً و کلیه‌کسانی که دارایی شخص حقوقی بین آنان تقسیم گردیده به نسبت سهمی که از دارایی شخص حقوقی نصیب آنان شده‌است مسئول پرداخت مالیات وجرائم و زیان دیر کرد متعلقه به شخص حقوقی خواهند بود به شرط آن که ظرف مهلت مقرر در ماده ۱۵۰ از تاریخ موعد تسلیم اظهارنامه مطالبه شده‌باشد.

ماده ۸۹ -

در مورد مؤسساتی که صاحب سرمایه در انجام فعالیتهای مؤسسه مباشرت مستقیم نداشته و بهره‌برداری از سرمایه و تصدی امور مربوط‌به آن در اختیار شخص دیگری گذاشته شده باشد درآمد متعلق به این شخص در صورتی که با تعریف و احکام بخش حقوق منطبق باشد مشمول مالیات‌حقوق و در صورتی که از طریق سهیم شدن در درآمد مؤسسه تأمین شود (‌مضاربه) مشمول مالیات بر درآمد بخش مربوط می‌باشد و در هر دو صورت درآمدمشمول مالیات مؤسسه که به صاحب سرمایه تعلق می‌گیرد به نرخ مذکور در ماده ۱۳۴ مشمول مالیات خواهد بود و متصدی مزبور مکلف است مالیات‌خود و صاحب سرمایه را بر این اساس احتساب و در موقع مقرر با تسلیم اظهارنامه پرداخت نماید. صاحب سرمایه نسبت به پرداخت مالیات مذکور دراین ماده و جرائم و زیان دیر کرد متعلق با متصدی مسئولیت تضامنی دارد.

ماده ۹۰ -

مالیات بر درآمد مؤسسات کشتیرانی و هواپیمایی خارجی کلاً به مأخذ صدی پنج به طور مقطوع از کلیه وجوهی که (‌بابت کرایه مسافر وحمل کالا و غیره از ایران) عاید آنها می‌شود وصول خواهد شد اعم از این که وجوه مزبور در ایران و یا در مقصد یا در بین راه دریافت شود. نمایندگی یا شعب مؤسسات مذکور در ایران موظفند تا بیستم هر ماه صورت وجوه دریافتی ماه قبل را به اداره دارایی محل تسلیم و مالیات متعلق راپرداخت نمایند. مؤسسات مذکور از بابت این گونه درآمدها مشمول مالیات دیگری به عنوان مالیات بر درآمد نخواهند بود. هرگاه شعب یا نمایندگیهای مذکور صورتهای‌مقرر را به موقع تسلیم نکنند یا صورت ارسالی آنها مطابق واقع نباشد در این صورت مالیات مذکور بر اساس تعداد مسافر و حجم محمولات علی‌الراس‌تشخیص خواهد شد.

ماده ۹۱ -

حکم مواد ۷۶ و ۷۷ و ۷۹ در مورد عملیات پیمانکاری اشخاص حقوقی اعم از ایرانی و خارجی جاری خواهد بود.

ماده ۹۲ -

حکم ماده ۱۰ و قسمت اول ماده ۱۱ و مواد ۱۳ و ۱۶ در مورد اشخاص حقوقی که به عملیات کشاورزی اشتغال دارند لازم‌الرعایه خواهدبود در موارد مذکور در ماده ۶۱ مفاد مواد ۹ و ۱۱ و ۱۲ و ۱۴ و ۱۷ و قسمت اخیر ماده ۱۸ اجرا خواهد شد.

فصل سوم - معافیت مالیاتی

ماده ۹۳ -

تا میزان شصت هزار ریال درآمد سالانه مشمول مالیات موضوع بخشهای دوم و ششم فصل دوم از یک یا چند منبع پس از وضع سایرمعافیتهای متعلق از پرداخت مالیات معاف است.

ماده ۹۴ -

وجوه پرداختی به عنوان بیمه عمر از طرف مؤسسات بیمه که به موجب قراردادهای منعقده عاید ذینفع می‌شود از پرداخت مالیات معاف‌است.

ماده ۹۵ -

درآمدهای حقوق به شرح زیر از پرداخت مالیات معاف است.

۱ - حقوق بازنشستگی و پایان خدمت و وظیفه پرداختی به وراث و خسارت اخراج و بازخرید خدمت و همچنین کمکهای دریافتی وکلای‌دادگستری از صندوق تعاون کانون وکلا بر طبق مقررات مربوط.

۲ - هزینه سفر و فوق‌العاده مسافرت مربوط به شغل و همچنین فوق‌العاده و مزایای ارزی مأمورین دولت در خارج از کشور.

۳ - هزینه سفر استانداران و فرمانداران و بخشداران و فوق‌العاده تضمین صاحبجمعان طبق آیین‌نامه‌ای که از طرف وزارت دارایی تهیه و به‌تصویب هیأت وزیران خواهد رسید.

۴ - مزایای مذکور در بند یک تبصره ماده ۴ در محل کارگاه به طور کلی و کلیه مزایای نقدی کارگران.

۵ - وجوه حاصل از بیمه بابت جبران خسارات بدنی و معالجه و امثال آن.

۶ - عیدی سالانه تا میزان سی هزار ریال (‌مازاد آن مشمول مالیات است).

۷ - خانه‌های سازمانی دولتی به طور کلی و اتومبیل اختصاصی که با اجازه قانون یا به موجب آیین‌نامه‌های خاص نیروهای مسلح و انتظامی دراختیار مقامات کشوری یا نیروهای مذکور گذارده می‌شود و همچنین حق ارشد گماشته امراء.

ماده ۹۶ -

سود مذکور در ترازنامه در مورد کارخانجات صنعتی و تولیدی و شرکتهایی که برای استخراج و تصفیه و ذوب مواد معدی تشکیل و تاتاریخ تصویب این قانون به موجب تصویب‌نامه‌های صادره مشمول معافیت پنجاه درصد شناخته شده‌اند و از وزارت اقتصاد پروانه یا کارت تأسیس و یاپروانه بهره‌برداری از معادن تحصیل کرده‌اند تا پنج سال از تاریخ اجرای این قانون به میزان بیست و پنج درصد از پرداخت مالیات معاف است.

تبصره - در مورد مؤسسات مشمول این ماده که فاصله تاریخ شروع به بهره‌برداری آنها تا تاریخ اجرای این قانون کمتر از پنج سال است در صورتی‌که مشمول معافیت صد درصد نباشند تا مدت پنج سال از تاریخ بهره‌برداری کماکان از معافیت پنجاه درصد استفاده خواهند کرد.

ماده ۹۷ -

درآمد کارخانجاتی که بعد از تاریخ تصویب این قانون از وزارت اقتصاد پروانه یا کارت تأسیس برای آنها صادر می‌شود طبق جدول‌معافیتهای صنعتی (‌موضوع ماده ۹۸) برای مدت پنج سال و در مورد مناطق مرزی تا ده سال از بیست تا صد درصد درآمد از تاریخ شروع به بهره‌داری‌مشمول معافیت مالیاتی خواهد بود.

ماده ۹۸ -

جدول معافیتهای صنعتی بر اساس برنامه‌های اقتصادی کشور شامل انواع فعالیتهای صنعتی مشمول معافیت و تعیین ضرائب معافیت‌مالیاتی برای هر یک از فعالیتها حسب درجه اهمیت و نوع فعالیت در مناطق مختلف هر ۳ سال یک بار از طرف وزارت دارایی و وزارت اقتصاد تهیه وبه تصویب کمیسیون دارایی مجلس شورای ملی خواهد رسید و شامل پروانه‌ها و کارتهای تأسیس صادره از اول فروردین سال بعد تا آخر سال سوم‌می‌گردد.

تبصره - وزارت دارایی و وزارت اقتصاد مکلفند اولین جدول معافیتهای صنعتی را ظرف دو ماه پس از تصویب این قانون تهیه و به کمیسیون‌دارایی مجلس شورای ملی تسلیم نمایند جدول مذکور پس از تصویب کمیسیون دارایی مجلس شورای ملی شامل پروانه‌ها و کارتهای تأسیس صادره ازتاریخ اجرای این قانون تا آخر سومین سال خواهد بود - معافیتهای مذکور در این جدول شامل درآمد کارخانجاتی که قبل از تاریخ اجرای این قانون‌پروانه یا کارت تأسیس تحصیل کرده‌اند ولی طبق مقررات قانون اصلاحی سال ۳۷ مشمول معافیت نبوده‌اند نیز خواهد بود مدت استفاده از معافیت این‌گونه کارخانجات ۵ سال از تاریخ بهره‌برداری می‌باشد و در صورتی که تاریخ بهره‌برداری قبل از تاریخ اجرای این قانون باشد نسبت به بقیه مدت ازمعافیت استفاده خواهد شد.

کارخانجاتی که به موجب قانون اصلاحی مزبور مشمول معافیت بوده‌اند در صورتی که حائز شرایط زیر باشند اختیار استفاده از معافیتهای مدت‌دارقانون مذکور یا معافیت اولین جدول معافیتهای صنعتی موضوع این تبصره را دارند.

الف - تا تاریخ اجرای این قانون بهره‌برداری آنها شروع نشده باشد.

ب - حداکثر تا دو سال از تاریخ اجرای این قانون شروع به بهره‌داری نمایند.

ماده ۹۹ -

آن قسمت از درآمد مشمول مالیات حاصل از فعالیتهای صنعتی که شرکتها برای توسعه یا تکمیل واحدهای صنعتی موجود خود یا ایجادواحدهای صنعتی جدید ذخیره نمایند از پرداخت مالیات معاف است مشروط بر این که:

۱ - قبلاً اجازه توسعه یا تکمیل یا ایجاد واحد صنعتی از وزارت اقتصاد تحصیل شده‌است. ۲ - توسعه یا تکمیل یا ایجاد واحد صنعتی جدید در مورد صنایعی باشد که در جدول معافیتهای صنعتی مربوط به سال صدور اجازه برای این نوع‌فعالیتهای صنعتی معافیت مالیاتی منظور شده باشد.

۳ - هزینه توسعه یا تکمیل از پنج درصد قیمت دارایی ثابت شرکت در کارخانه مورد توسعه یا تکمیل در سال صدور اجازه‌نامه کمتر نباشد.

منظور از قیمت دارایی ثابت قیمت تمام شده تمامی ماشین آلات و تجهیزات و ساختمان و زمین بدون در نظر گرفتن استهلاکات می‌باشد. چنین‌محدودیتی در مورد ایجاد صنایع جدید وجود نخواهد داشت.

تبصره - وجوه ذخیره شده برای انجام فعالیتهای مذکور در این ماده باید طی همان سال و یا حداکثر تا سه سال تمام پس از تاریخ صدور اجازه‌نامه‌مذکور در بند ۱ این ماده به مصرف رسیده باشد در صورت تخلف علاوه بر وصول مالیات و زیان دیرکرد متعلق به ذخیره از تاریخ سررسید پرداخت‌مالیات جریمه‌ای معادل ده درصد اصل مالیات از شرکت وصول خواهد شد ولی در صورتی که هزینه انجام شده برای مصارف فوق از هفتاد درصدذخیره کمتر نباشد نسبت به مابه‌التفاوت مالیات و زیان دیرکرد متعلق وصول و از مطالبه جریمه صرفنظر خواهد شد. شرکتهایی که با استفاده از معافیتهای مندرج در این ماده واحدهای جدید صنعتی تأسیس نمایند نمی‌توانند از معافیت مذکور در ماده ۹۷ استفاده نمایند.

ماده ۱۰۰ -

درآمد اشخاص حقیقی و حقوقی که منحصراً خانه و آپارتمان طبق طرحهای خانه‌سازی که ظرف پنج سال از تاریخ اجرای این قانون به‌تصویب وزارت آبادانی و مسکن برسد می‌سازند به شرطی که آنها را به اقساط طویل‌المدتی که کمتر از ده سال نباشد بفروشند تا مدت ده سال ازپرداخت مالیات معاف است.

ماده ۱۰۱ -

درآمد صادرکنندگان حاصل از صدور کالاهای ایرانی که صورت آن هر سه سال یک بار از طرف وزارت دارایی و وزارت اقتصاد تهیه ومنتشر می‌شود اعم از این که صادرکننده کالا را خریداری یا تولید یا استخراج کرده باشد برای مدت پنج سال از پرداخت مالیات معاف است این معافیت‌بعد از مدت پنج سال مذکور نسبت به تمام یا بعضی از کالاهای ایرانی به پیشنهاد وزارت دارایی و وزارت اقتصاد و تصویب کمیسیون دارایی مجلس‌شورای ملی قابل تمدید است.

تبصره - زیان حاصل از صدور کالا در مورد کسانی که غیر از امور صادراتی فعالیت دیگری هم دارند در محاسبه مالیات سایر فعالیت آنان منظورنخواهد شد.

ماده ۱۰۲ -

درآمد حاصل از مشاغل تعلیم و تربیت و رشته‌های مختلف بهداشتی و درمانی تا ده سال به شرح زیر از پرداخت مالیات معاف است:

الف - درآمد دانشگاهها و دبستانها و آموزشگاههای حرفه‌ای و هنرستانها که از طرف مردم تأسیس شود به شرط تصدیق وزارت آموزش و پرورش.

ب - پنجاه درصد درآمد حاصل از رشته‌های مختلف پزشکی و مؤسسات درمانی و بهداشتی در شهرهایی که خارج از شعاع پنجاه کیلومتری مرکزتهران واقع است.

پ - آن قسمت از درآمد اشخاص حقوقی که منحصراً به منظور تعلیم و تربیت امور پزشکی و درمانی و بهداشتی تشکیل شده‌اند که به مصرف‌توسعه و تکمیل فعالیت آنها برسد.

ت - صد درصد درآمد حاصل از مشاغل تعلیم و تربیت و رشته‌های مختلف پزشکی و بهداشتی و درمانی در بخشها و دهات خارج از مرکزشهرستانها و در نقاط مرزی که طبق تصویب‌نامه هیأت وزیران تعیین خواهند شد به شرط آن که صاحبان درآمد در همین نقاط سکونت داشته باشند.

تبصره - تا پنج سال از تاریخ اجرای این قانون صد درصد درآمد گروههای فرهنگی و هنری وابسته به وزارت فرهنگی و هنر به طور کلی و سایرگروههای آزاد فرهنگی و هنری به پیشنهاد وزارت فرهنگ و هنر و تصویب هیأت وزیران از پرداخت مالیات معاف می‌باشند.

ماده ۱۰۳ -

درآمد ساکنین دهات حاصل از صنایع دستی واقع در دهات از پرداخت مالیات معاف است.

ماده ۱۰۴ -

هتلها و متلهایی که طبق قانون و آیین‌نامه‌های مربوط به جلب سیاحان ظرف پنج سال پس از تاریخ اجرای این قانون تأسیس و اداره‌می‌شوند تا پنج سال از تاریخ شروع به بهره‌برداری به شرح زیر از معافیت مالیاتی استفاده خواهند کرد:

الف - در صورتی که در داخل شعاع پنجاه کیلومتری مرکز تهران واقع باشند معادل بیست و پنج درصد درآمد مشمول مالیات.

ب - در صورتی که خارج از شعاع پنجاه کیلومتری مرکز تهران باشند صد درصد درآمد.

ماده ۱۰۵ -

درآمد کشاورزی زارعینی که در اجرای قوانین و مقررات اصلاحات ارضی مالک یا مستأجر شناخته شده و یا بشوند نسبت به املاکی که‌در اجرای قانون مزبور به عنوان مالکیت یا اجاره به آنان واگذار شده و درآمد زارعین املاک و مستغلات پهلوی که در نتیجه تقسیم املاک مزبور تا بیست‌هکتار ملک به آنان واگذار شده‌است نسبت به این املاک و همچنین درآمد حاصل از کاشت درختهای غیر مثمر از پرداخت مالیات معاف است و درآمدباغهای جدیدالاحداث تا پنج سال از تاریخ شروع به بهره‌برداری از پرداخت مالیات معاف است.

تبصره ۱ - باغهای کهنه‌ای که لااقل هشتاد درصد درختهای آن ریشه‌کن شده و مجدداً درختکاری شود باغ جدیدالاحداث محسوب خواهد شد.

تبصره ۲ - تاریخ بهره‌برداری باغهای جدیدالاحداث به موجب آیین‌نامه‌ای که به وسیله وزارت دارایی با موافقت وزارت کشاورزی تهیه می‌شود برحسب نوع درخت و شرایط اقلیمی تعیین و پس از تصویب هیأت وزیران به موقع اجرا گذارده خواهد شد.

ماده ۱۰۶ -

درآمدی که اشخاص با ساختن سد یا شبکه آبیاری یا ایجاد قنات جدید یا احیاء قنوات بایر یا احداث چاه در املاک مزروعی و بایر ازطریق توسعه امور کشاورزی یا فروش آب برای زراعت به دست می‌آورند از تاریخ بهره‌برداری تا ده سال از پرداخت مالیات معاف است.

تبصره ۱ - معافیت مذکور در این ماده در مورد سدهایی که طبق طرحهای آبیاری با پروانه وزارت آب و برق احداث می‌شوند به مدت بیست سال‌خواهد بود.

تبصره ۲ - درآمد مذکور در این ماده در مورد توسعه امور کشاورزی عبارت است از کل درآمد در مورد املاک بایر و اراضی موات که دایر شده است‌و مازاد درآمد در مورد املاک دایر.

ماده ۱۰۷ -

درآمد حاصل از کشت محصولاتی که برای توسعه اقتصاد کشور لازم باشد تا مدت ده سال از تاریخ اجرای این قانون پرداخت مالیات‌معاف است.

تبصره - صورت این محصولات هر پنج سال یک بار از طرف وزارت دارایی با موافقت وزارت کشاورزی و وزارت اقتصاد اعلام خواهد شد.

ماده ۱۰۸ -

پنجاه درصد درآمد ناشی از اضافه تولید معمولی محصولات کشاورزی در واحد هکتار از پرداخت مالیات معاف است میزان تولیدمعمولی در واحد هکتار برای هر منطقه به موجب آیین‌نامه‌ای که از طرف وزارت دارایی با موافقت وزارت کشاورزی تهیه و به موقع اجرا گذارده خواهدتعیین می‌شود.

ماده ۱۰۹ -

درآمد دامپروران از شغل دامپروری و مؤسسات دامپروری اعم از این که قبل از تصویب این قانون ایجاد شده یا بعداً ایجاد شود تا ده‌سال از تاریخ اجرای این قانون از پرداخت مالیات معاف است.

ماده ۱۱۰ -

درآمد اجاری مستغلات جدیدالبناء تا شعاع پنجاه کیلومتری مرکز تهران که در سال اول اجرای این قانون احداث می‌شوند به مدت دوسال و در صورتی که در سال دوم اجرای قانون احداث شوند به مدت یک سال و درآمد اجاری مستغلات جدیدالبناء واقع در خارج از شعاع پنجاه‌کیلومتری مرکز تهران برای مدت سه سال از تاریخ اختتام بنا و درآمد اجاری هتلها و متلهایی که تا پنج سال از تاریخ اجرای این قانون در خارج از شعاع‌پنجاه کیلومتری تهران طبق آیین‌نامه‌ای که بر اساس قانون و مقررات جلب سیاحان از طرف سازمان جلب سیاحان تهیه و به تصویب هیأت وزیران‌می‌رسد ساخته می‌شوند برای مدت پنج سال از تاریخ اختتام بنا به تقاضای مؤدی از پرداخت مالیات معاف است.

تبصره ۱ - درآمد اجاری رستورانهای بین راه که خارج از شعاع پنجاه کیلومتری تهران و بیست کیلومتری سایر شهرها تا پنج سال از تاریخ اجرای این‌قانون طبق آیین‌نامه موضوع این ماده ساخته می‌شود برای مدت پنج سال از تاریخ اختتام بنا به تقاضای مؤدی از پرداخت مالیات معاف است.

تبصره ۲ - منظور از خاتمه بنا در این ماده آن است که بنا قابل بهره‌برداری گردد یا قبل از آن به اجاره واگذار شود و در صورتی که هر طبقه از بناجداگانه خاتمه یافت و قابل بهره‌برداری باشد تاریخ تعلق معافیت به هر طبقه تاریخی است که ساختمان آن طبقه خاتمه یافته‌است.

تبصره ۳ - تشخیص تاریخ قابلیت بهره‌برداری مستغلات جدیدالبناء به عهده ممیز مالیاتی می‌باشد که باید نظر خود را به مؤدی ابلاغ نماید نظر ممیزمالیاتی قطعی است مگر این که مؤدی ظرف سی روز از تاریخ ابلاغ نظر ممیز کتباً اعتراض نماید در این صورت پرونده برای رفع اختلاف به کمیسیون‌تشخیص مالیات ارجاع می‌گردد رأی صادره از کمیسیون قطعی و غیر قابل تجدید نظر می‌باشد.

ماده ۱۱۱ -

خانه‌ای که مالک در آن سکونت دارد و یک یا چند اتاق آن را به اجاره واگذار نماید مشروط بر این که جمع مال‌الاجاره آنها از پنج هزارریال در ماده تجاوز نکند از پرداخت مالیات معاف است.

ماده ۱۱۲ -

بهره دریافتی در موارد زیر از پرداخت مالیات معاف است.

۱ - بهره متعلق به سپرده‌های مربوط به کسور بازنشستگی و پس‌انداز کارمندان و کارگران در حدود مقررات استخدامی مؤسسه.

۲ - بهره متعلق به حسابهای سپرده ثابت و جاری و پس‌انداز نزد بانکهای ایرانی این معافیت شامل سپرده‌های ثابتی که بانکها نزد هم می‌گذارندنخواهد بود.

۳ - بهره متعلق به قبوض اقساطی اصلاحات ارضی.

۴ - بهره متعلق به اوراق قرضه دولتی و اسناد خزانه.

۵ - بهره پرداختی بانکها بابت اضافه برداشت (‌آورد رافت) به بانکهای خارج از کشور.

۶ - بهره اعتبارات و وامهایی که دولتها یا مؤسسات خارجی برای توسعه کشاورزی - صنایع و معادن - نیرو - مخابرات و ارتباطات و یا هر گونه‌تعهد عمرانی تولیدی و یا زیر بنا و یا تعلیماتی مربوط به موارد فوق منظور و اعطاء نمایند از پرداخت مالیات موضوع ماده ۳۹ معاف می‌باشد تشخیص‌طرحهایی که از این معافیت استفاده می‌نمایند با وزارت دارایی و وزارت اقتصاد خواهد بود.

ماده ۱۱۳ -

جهیزیه منقول و مهریه اعم از منقول یا غیرمنقول از پرداخت مالیات معاف می‌باشد.

ماده ۱۱۴ -

جوائز علمی و بورسهای تحصیلی به طور کلی و جایزه تبلغاتی جوائز صندوق پس‌انداز بانکها تا سی هزار ریال از پرداخت مالیات‌معاف است.

ماده ۱۱۵ -

شرکتهای کشتیرانی ایرانی و شرکتهای هواپیمایی ایرانی با تصویب هیأت وزیران به ترتیب زیر از معافیت مالیاتی استفاده خواهند کرد:

۱ - نسبت به درآمد حاصل از کشتیهایی که در مالکیت شرکت می‌باشد از تاریخ بهره‌برداری هر کشتی تا پانزده سال.

۲ - نسبت به درآمد حاصل از فعالیت کشتیهایی که در اجاره شرکت است از تاریخ اجرای قانون به مدت پنج سال.

۳ - نسبت به درآمد حاصل از فعالیت هواپیمایی شرکتهای هواپیمایی دولتی تا پانزده سال و شرکتهای هواپیمایی ایرانی خصوصی تا پنج سال ازتاریخ اجرای این قانون.

ماده ۱۱۶ -

پانزده درصد درآمد مشمول مالیات شرکتهایی که سهام آنها طبق قانون مربوط از طرف هیأت پذیرش برای معامله در بورس قبول‌می‌شود از سال پذیرش تا سالی که از فهرست نرخها در بورس حذف نشده و همچنین کل درآمدی که از فروش سهام این گونه شرکتها عاید صاحبان‌سهام می‌شود از پرداخت مالیات معاف است نیز شرکتهای سهامی با نام که تعداد سهامداران آن از صد نفر کمتر نباشد و جمع سهام هر یک از صاحبان‌سهام از ده درصد سرمایه شرکت تجاوز نکند از پرداخت ده درصد مالیات شرکت (‌مذکور در بند ت ماده ۸۰) معاف هستند.

ماده ۱۱۷ -

درآمد اشخاص حقوقی خارجی و مؤسسات مقیم خارج از کشور که از دادن تعلیمات و کمکهای فنی به منظور ایجاد کارخانه و یااستخراج معادن تا یک سال پس از تاریخ بهره‌برداری حاصل می‌شود از پرداخت مالیات معاف است.

ماده ۱۱۸ -

درآمد شرکتهای تعاونی روستایی و کارگری که طبق قوانین و مقررات مربوط تشکیل شده باشند به طور کلی و درآمد سایر شرکتهای‌تعاونی ایرانی تا میزان شش درصد سرمایه پرداخت شده مطابق آخرین رقم منظور شده در ترازنامه از مالیات متعلق معاف است.

تبصره - از نظر اجرای این ماده شرکت تعاونی روستایی شرکتی است که زارعین در روستاها تشکیل و تحت نظارت سازمان تعاونی روستایی‌کشور باشد.

ماده ۱۱۹ -

معافیتهای موضوع مواد ۹۹ و ۱۰۰ بعد از پنج سال از تاریخ اجرای این قانون منحصراً شامل شرکتهایی خواهد بود که مشمول معافیت‌موضوع ماده ۱۱۶ می‌باشند.

ماده ۱۲۰ -

کلیه معافیتهای مالیاتی مدت‌دار که به موجب قوانین مالیاتی قبلی مقرر شده‌است با رعایت مقررات مربوط تا انقضاء مدت به قوت خودباقی است.

ماده ۱۲۱ -

در جزایر به طور کلی و در نقاط مرزی و سواحل غیر معمور درآمد کشاورزی از هر قبیل و درآمد اجاری مستغلات جدیدالاحداث تاپانزده سال از تاریخ اجرای این قانون معاف خواهد بود.

تبصره - نقاط مرزی و سواحل غیر معمور مشمول این ماده به پیشنهاد وزارت دارایی و تصویب هیأت وزیران تعیین می‌شود.

ماده ۱۲۲ -

هزینه‌های پزشکی پرداختی هر مؤدی بابت معالجه خود یا همسر یا پدر یا مادر یا اولاد تحت تکفل مجموعاً تا پنجاه هزار ریال در یک‌سال مالیاتی در صورتی که دریافت‌کننده بیمارستان یا پزشک مقیم ایران بوده و دریافت وجه را گواهی نماید از درآمد مشمول مالیات مؤدی کسرمی‌گردد مشروط بر این که مؤدی در موعد مقرر اظهارنامه و ترازنامه (‌در صورتی که مکلف به داشتن دفتر قانون باشد) تسلیم نموده باشد.

تبصره - در مورد کسانی که مکلف به تسلیم اظهارنامه نیستند استفاده از مفاد این ماده مشروط به آن است که تقاضای خود را روی نمونه‌ای که ازطرف وزارت دارایی تهیه خواهد شد منتهی چهار ماه بعد از پایان سال انجام هزینه به ضمیمه گواهی پرداخت وجه به اداره دارایی تسلیم نمایند.

فصل چهارم - هزینه‌های قابل قبول و استهلاکات

ماده ۱۲۳ -

هزینه‌های قابل قبول برای تشخیص درآمد مشمول مالیات به شرحی که ضمن مواد این فصل مقرر می‌گردد عبارت است از هزینه‌هایی‌که در حدود متعارف متکی به مدارک بوده و منحصراً مربوط به تحصیل درآمد مؤسسه واقع در ایران در دوره مالی مربوط باشد.

تبصره - از لحاظ مقررات این فصل مؤسسه عبارت است از هر شخص حقیقی یا حقوقی که دارای دفاتر قانونی باشد.

ماده ۱۲۴ -

هزینه‌هایی که حائز شرایط مذکور در ماده فوق می‌باشد به شرح زیر در حساب مالیاتی قابل قبول است:

الف - قیمت خرید کالای فروخته شده و یا قیمت خرید مواد مصرفی در کالا و خدمات فروخته شده.

ب - هزینه‌های استخدامی - هزینه‌هایی که متناسب با خدمت کارکنان و کارگران مؤسسه به عناوین زیر به مصرف می‌رسد یا تعهد می‌شود:

۱ - حقوق و مزد اصلی.

۲ - مزایا از قبیل فوق‌العاده - هزینه سفر - پاداش و عیدی.

۳ - میزان چند درصد پرداختی به کارکنان و کارگران به نسبت میزان خرید - فروش - تقلیل ضایعات - تولید - سود ویژه پایان سال.

۴ - مزایای غیر نقدی (‌خوراک - پوشاک - مسکن - وسیله نقلیه - درمان و غیره).

۵ - حقوق بازنشستگی و وظیفه و پایان خدمت طبق مقررات استخدامی مؤسسه و خسارات اخراج و بازخرید خدمت طبق قوانین موضوعه.

۶ - وجوه پرداختی به بیمه‌های اجتماعی کارگران.

۷ - تا پانزده درصد حقوق که علاوه بر حقوق به منظور تأمین حقوق بازنشستگی و وظیفه و پایان خدمت کارکنان و کارگران مؤسسه اختصاص داده‌می‌شود مشروط بر این که:

اولاً - تحت نظارت وزارت دارایی باشد.

ثانیاً - در مورد بانکها وجوه مذکور به مصرف خرید اوراق قرضه دولتی یا اسناد خزانه برسد یا در حساب مخصوص نزدیکی از بانکهای دیگر ایرانی یامؤسساتی که با کسب مجوز قانونی به این منظور تشکیل می‌شود و یا در نزد خود آن بانک نگاهداری شود.

ثالثاً - در مورد سایر مؤسسات وجوه مذکور به مصرف خرید اوراق قرضه دولتی یا اسناد خزانه برسد یا در یکی از بانکهای ایرانی یا مؤسساتی که باکسب مجوز قانونی به این منظور تشکیل می‌شود در حساب مخصوص نگاهداری شود. از حسابهای مذکور جز برای پرداخت حقوق بازنشستگی یاوظیفه پایان خدمت در وجه کارکنان یا کارگران یا قائم مقام قانونی آنان یا استرداد آن در مورد کارکنان یا کارگرانی که به علت اخراج یا استعفا یا فوت یاعلت دیگر حق آنان بر این وجوه زایل گردد نباید استفاده شود وجوهی که به این ترتیب استرداد می‌شود جزو درآمد مشمول مالیات مؤسسه در سال‌استرداد محسوب خواهد شد.

تبصره - مدیران و بازرسان و صاحبان سرمایه اشخاص حقوقی در صورتی که دارای شغل موظف در مؤسسات مذکور باشند جزو کارکنان مؤسسه‌محسوب خواهند شد ولی در مؤسساتی غیر از اشخاص حقوقی حقوق و مزایای صاحب مؤسسه و اولاد تحت تکفل و همسر نامبرده (‌به استثنای‌هزینه سفر مربوط به شغل) جزو هزینه‌های قابل قبول منظور نخواهد شد.

پ - هزینه‌های عمومی شامل هزینه‌هایی که برای نگاهداری و انجام عملیات مؤسسه لازم است از قبیل:

۱ - کرایه محل مؤسسه در صورتی که اجاری باشد و هزینه‌های جزیی مربوط که عرفاً به عهده مستأجر است.

۲ - هزینه‌های جزیی مربوط به حفظ و نگاهداری محل مؤسسه در صورتی که ملکی باشد.

۳ - اجاره بهای ماشین آلات و ادوات مربوط به مؤسسه در صورتی که اجاری باشد.

۴ - مخارج سوخت - برق - روشنایی - آب - مخابرات و ارتباطات - حمل و نقل - سرویس ایاب و ذهاب - انبارداری.

۵ - هزینه آبدارخانه و پذیرایی و تزئینات به میزان متعارف.

۶ - حق‌الزحمه‌های پرداختی متناسب با کار انجام شده از قبیل حق‌العمل دلالی - حق‌الوکاله - حق‌المشاوره - حق حضور - هزینه حسابرسی.

۷ - بهای ملزومات اداری و لوازمی که معمولاً ظرف یک سال از بین می‌رود.

۸ - مخارج تعمیر و نگاهداری ماشین آلات و لوازم کار و تعویض قطعات یدکی که به عنوان تغییر یا تعمیر اساسی تلقی نگردد.

۹ - وجوه پرداختی بابت انواع بیمه مربوط به عملیات مؤسسه مشروط بر این که موضوع بیمه خطراتی باشد که در صورت بروز موجب نقصان‌دارایی خالص مؤسسه شود (‌از قبیل بیمه حمل و نقل - آتش‌سوزی - سرقت - طوفان - طغیان آب) یا این که ایجاد هزینه‌هایی کند که جزو هزینه‌های‌قابل قبول منظور شده‌است (‌از قبیل مسئولیتهای مدنی).

۱۰ - هزینه‌های بهداشتی و وجوه پرداختی بابت بیمه‌های بهداشتی و عمر و حوادث ناشی از کارکنان و کارگرانی که مشمول قانون بیمه‌های‌اجتماعی کارگران نیستند.

۱۱ - هزینه تبلیغات به میزان متعارف.

ت - هزینه‌های متفرقه از قبیل:

۱ - حق‌الامتیاز پرداختی و حقوق و عوارض و مالیاتهایی که به سبب فعالیت مؤسسه به شهرداری‌ها و دولت ایران پرداخت می‌شود (‌به استثنای‌مالیات بر درآمد و ملحقات آن و سایر مالیاتهایی که مؤسسه به موجب مقررات این قانون ملزم به کسر از دیگران و پرداخت آن می‌باشد و همچنین‌جرائمی که به دولت و شهرداریها پرداخت می‌گردد).

۲ - هزینه‌های تحقیقاتی و آزمایشی و آموزشی مربوط به فعالیت مؤسسه.

۳ - هزینه‌های اکتشاف معادن که منجر به بهره‌برداری نشده باشد.

۴ - هزینه مربوط به جبران خسارت وارده مربوط به فعالیت مؤسسه از قبیل محکومیت مؤسسه به جبران خسارت و خسارات وارده به موجودیهای‌جنسی و سایر دارایی که برای انجام عملیات مؤسسه مورد استفاده می‌باشد مشروط به این که:

اولاً - وجود خسارت محقق و قطعی باشد.

ثانیاً - موضوع و میزان آن مشخص باشد.

ثالثاً - طبق مقررات قانونی یا قراردادهای موجود جبران آن به عهده دیگری نبوده یا در هر صورت از طریق دیگر جبران نشده باشد.

۵ - تا میزان سی درصد درآمد مشمول مالیات پرداختی برای مصارف شیر و خورشید سرخ و بنیاد پهلوی و سازمان شاهنشاهی خدمات اجتماعی وبنگاه حمایت مادران و نوزادان و همچنین مؤسسات خیریه و عام‌المنفعه که منحصراً به منظور تحقیقات علمی و یا ایجاد یا اداره امور بهداشتی -‌درمانی - آموزشی و ورزشی در ایران تأسیس شده و دولت آنها را به عنوان مؤسسه خیریه و عام‌المنفعه به رسمیت شناخته و حق نظارت بر درآمد وهزینه آنها داشته باشد.

۶ - بهره وجوهی که برای انجام عملیات مؤسسه وام گرفته شده‌است.

۷ - مطالبات لاوصول به شرط اثبات آن از طرف مؤدی و سایر هزینه‌های قابل قبول مربوط به سالهای قبل.

ث - ذخیره مربوط به هزینه‌های قابل قبول که به سال مالیاتی مورد رسیدگی ارتباط دارد ولی میزان قطعی آن هنوز تعیین نگردیده‌است.

ج - ذخیره مطالباتی که وصول آن مشکوک باشد مشروط بر این که اولاً طلب مربوط به فعالیت مؤسسه باشد ثانیاً احتمال غالب برای لاوصول‌ماندن آن موجود باشد ثالثاً علت مشکوک بودن وصول طلب در دوره مالی مورد رسیدگی ایجاد شده باشد رابعاً در دفاتر تجارتی به حساب مخصوص‌منظور گردد تا زمانی که طلب وصول گردد یا لاوصول بودن آن محقق شود.

چ - زیان اشخاص حقیقی یا حقوقی در یک سال مالیاتی که طبق دفاتر قانونی آنها و با توجه به مقررات این قانون احراز گردد این زیان از درآمدسالهای بعد تا میزان (۳).(۱) درآمد مذکور در ترازنامه متکی به دفاتر قانونی منتهی تا سه سال متوالی استهلاک‌پذیر است.

ح - صد درصد درآمد مشمول مالیات شرکتهای آب و برق دولتی که طبق برنامه‌های عمرانی مصوب تا پنج سال از تاریخ اجرای این قانون در امرتوسعه سرمایه‌گذاری شود.

تبصره - در مواردی که به تشخیص وزارت دارایی بتوان نصابی برای هر یک از انواع هزینه‌های قابل قبول در محاسبه مالیاتی تعیین نمود وزارت‌دارایی مکلف است نصاب حداکثر آن را تعیین و پس از تصویب کمیسیون دارایی مجلس شورای ملی به موقع اجرا بگذارد.

ماده ۱۲۵ -

در تشخیص درآمد مشمول مالیات محاسبه استهلاک دارایی و هزینه‌های تأسیس و سرمایه‌ای با رعایت اصول زیر انجام می‌شود.

۱ - آن قسمت از دارایی ثابت که بر اثر استعمال یا گذشت زمان یا سایر عوامل بدون توجه به تغییر قیمتها ارزش آن تقلیل می‌یابد قابل استهلاک‌است.

۲ - مأخذ استهلاک قیمت تمام شده دارایی می‌باشد.

۳ - استهلاک از تاریخی محاسبه می‌شود که دارایی قابل استهلاک آماده برای بهره‌برداری در اختیار مؤسسه قرار می‌گیرد.

در صورتی که دارایی قابل استهلاک در نیمه اول سال مالیاتی در اختیار مؤسسه قرار گیرد استهلاک آن برای تمام سال احتساب می‌گردد و چنانچه در نیمه‌دوم سال به دارایی مؤسسه اضافه شود استهلاک آن از سال بعد شروع خواهد شد.

۴ - هزینه‌های تأسیس از قبیل مخارج ثبت مؤسسه و حق مشاوره و نظائر آن جز در مواردی که ضمن جدول مقرر در ماده ۱۲۷ این قانون تصریح‌خواهد شد حداکثر تا مدت ۳ سال از تاریخ تأسیس به طور مساوی قابل استهلاک است.

۵ - در صورتی که بر اثر فروش مال قابل استهلاک یا مسلوب‌المنفعه شدن ماشین آلات زیانی متوجه مؤسسه گردد زیان حاصل معادل ارزش‌مستهلک نشده دارایی منهای حاصل فروش (‌در صورت فروش) یک جا قابل احتساب در حساب سود و زیان همان سال می‌باشد.

تبصره - در مورد محاسبه مالیات تهیه‌کنندگان فیلمهای ایرانی که در ایران تهیه می‌شود قیمت تمام شده فیلم در سال اول بهره‌برداری و در صورتی‌که درآمد فیلم تکافو نکند در سالهای بعد در محاسبه درآمد مشمول مالیات منظور خواهد شد.

ماده ۱۲۶ -

طرز محاسبه استهلاک به شرح زیر است:

الف - در مواردی که طبق جدول مذکور در ماده ۱۲۷ برای استهلاک نرخ تعیین شود نرخها ثابت بوده و در هر سال به مابه‌التفاوت قیمت تمام شده‌مال مورد استهلاک و مبلغی که در سالهای قبل برای آن به عنوان استهلاک منظور شده‌است اعمال می‌گردد.

ب - در مواردی که طبق جدول مذکور در ماده ۱۲۷ مدت تعیین شود در هر سال به طور مساوی از قیمت تمام شده مال به نسبت مدت مقرراستهلاک منظور می‌گردد.

تبصره - هزینه مربوط به تغییر یا تعمیر اساسی دارایی قابل استهلاک جزو قیمت تمام شده دارایی محسوب می‌گردد.

ماده ۱۲۷ -

جدول استهلاکات از طرف وزارت دارایی تهیه و پس از تصویب کمیسیون دارایی مجلس شورای ملی به موقع اجرا گذارده می‌شود.

فصل پنجم - قرائن و ضرائب مالیاتی

ماده ۱۲۸ -

قرائن مالیاتی عبارت است از عواملی که در هر رشته از مشاغل با توجه به موقعیت شغل برای تشخیص درآمد مشمول مالیات به طورعلی‌الراس به کار می‌روند و فهرست آن به شرح زیر می‌باشد:

۱ - سرمایه.

۲ - خرید سالانه.

۳ - فروش سالانه.

۴ - درآمد ناویژه.

۵ - ارزش اجاری سالانه محل کسب و کار.

۶ - پرداختی به کارگران و کارکنان.

۷ - ظرفیت تولید در کارخانجات.

۸ - مقدار مواد اولیه که به مصرف رسیده‌است.

۹ - تعداد اتاق یا تخت هتل و مسافرخانه.

۱۰ - ظرفیت وسائط رانندگی و سایر وسائل حمل و نقل.

۱۱ - تعداد کشتار در مورد قصابها و کشتارکنندگان.

۱۲ - تعداد تختخواب و پزشک و جراح و بیمار در بیمارستان و نظایر آن.

۱۳ - تعداد نمره و دوش گرمابه.

۱۴ - میزان انتشار روزنامه و مجله و تعداد مشترکین یا میزان فروش و بهای آگهی.

۱۵ - جمع کل وجوهی که بابت حق تحریر و حق‌الزحمه وصول مالیات و عوارض و مصرف تمبر عاید دفترخانه اسناد رسمی می‌شود یا میزان‌تمبر مصرفی آنها.

۱۶ - سابقه مالیاتی.

تبصره - ممیز مالیاتی باید از بین قرائن مذکور در این ماده قرینه یا قرائنی را که با نوع و حدود فعالیت مؤدی منطبق و با وضع او متناسب‌تر تشخیص‌می‌دهد انتخاب و دلائل انتخاب نوع و رقم آن را توجیه کند.

ماده ۱۲۹ -

ضرائب تشخیص درآمد مشمول مالیات عبارت است از ارقام مشخصه‌ای که حاصل ضرب آنها در قرینه مالیاتی در موارد تشخیص‌علی‌الراس درآمد مشمول مالیات تلقی می‌گردد.

تبصره - در صورتی که به چند قرینه اعمال ضریب شود معدلی که از نتایج اعمال ضرائب به دست می‌آید درآمد مشمول مالیات خواهد بود.

ماده ۱۳۰ -

جدول ضرائب تشخیص درآمد مشمول مالیات به ترتیب زیر تنظیم و ابلاغ می‌گردد:

الف - برای تعیین ضرائب کمیسیونی مرکب از نمایندگان وزارت دارایی و وزارت اقتصاد و بانک مرکزی و شورای عالی اصناف و نماینده اتاق‌صنایع و معادن (‌در مورد کارخانجات و معادن) و نماینده اتاق بازرگانی (‌در مورد سایر مشاغل) در وزارت دارایی تشکیل می‌شود و همه‌ساله با توجه به‌جریان معاملات و اوضاع و احوال اقتصادی ضرائب مربوط به مالیاتهای حوزه تهران را نسبت به هر یک از قرائن مذکور در ماده ۱۲۸ درباره مؤدیان‌مختلف بر حسب نوع مشاغل به طور تفکیک تعیین و فهرست آن را به وزارت دارایی تسلیم می‌نماید تصمیمات این کمیسیون از طرف وزارت دارایی به‌عنوان جدول ضرائب حوزه تهران برای اجراء ابلاغ خواهد شد.

ب - جدول مذکور در بند الف از طرف وزارت دارایی به ادارات دارایی شهرستانها ارسال می‌گردد. پیشکاریها و ادارات دارایی مکلفند به محض‌وصول جدول مذکور کمیسیونی مرکب از پیشکار دارایی و رییس اداره اقتصاد استان و رییس بانک ملی و رییس اتاق بازرگانی یا رییس شعبه اتاق صنایع‌و معادن و نماینده انجمن شهر در مرکز استان و رییس دارایی و رییس بانک ملی و رئیس اتاق بازرگانی یا رییس شعبه اتاق صنایع و معادن در سایرشهرستانها تشکیل دهند کمیسیون مزبور جدول رسیده را مبنای مطالعه قرار داده و با توجه به اوضاع و احوال اقتصادی خاص حوزه مالیاتی خود درصورت اقتضا تغییرات لازم در ارقام آن با ذکر دلیل به عمل خواهد آورد. نتیجه بررسی کمیسیون به مرکز گزارش شده و از طرف وزارت دارایی موردبررسی قرار می‌گیرد و تا حدی که دلائل اقامه شده برای تغییرات ارقام جدول قانع‌کننده به نظر برسد جدول از طرف وزارت دارایی اصلاح و به عنوان‌جدول ضرایب به هر یک از حوزه‌های دارایی شهرستانها ابلاغ خواهد شد.

تبصره ۱ - در نقاطی که اتاق بازرگانی تشکیل نشده‌است پیشکار دارایی در مراکز استان و رییس دارایی در شهرستانها یکی از بازرگانان مطلع ومعتمد محل را برای شرکت در کمیسیون ضرائب انتخاب می‌نماید.

تبصره ۲ - در شهرستانهای مرکز استان که شعبه اتاق صنایع تشکیل نشده‌است پیشکار دارایی یکی از صاحبان صنایع مطلع و معتمد آن حوزه راانتخاب می‌نماید.

تبصره ۳ - در صورت عدم تأسیس اداره اقتصاد فرماندار مرکز استان به جای رییس اداره اقتصاد در کمیسیون شرکت خواهد کرد.

تبصره ۴ - کمیسیون ضرائب با حضور اکثریت اعضاء رسمیت خواهد یافت و تصمیمات آن به اکثریت آراء حاضرین در جلسه رسمی مناط اعتباراست.

تبصره ۵ - ضریب مالیاتی در مواردی که درآمد مشمول مالیات موضوع این قانون باید علی‌الراس تشخیص شود در صورتی که به موجب این قانون‌یا طبق جدول ضرائب برای آن ضریبی تعیین نشده باشد به وسیله کمیسیون تشخیص محل تعیین خواهد شد.

فصل ششم - محاسبه مالیات

ماده ۱۳۱ -

حساب مالیاتی اشخاص حقیقی که مالیات بر درآمد آنان طبق مقررات فصل دوم این باب پرداخت شده باشد تصفیه شده تلقی می‌شودمگر در مورد اشخاص زیر:

۱ - هر شخص حقیقی که جمع درآمد مشمول مالیات او از یک یا چند منبع از چهارصد هزار ریال در سال تجاوز نماید تا سیصد هزار ریال حقوق‌و یا مقرری هر شخص در جمع درآمد او محسوب نخواهد شد.

۲ - هر شخص حقیقی مشمول مالیات که بیشتر از میزان مقرر در مواد ۶ و ۹۳ از نرخ ده درصد یا از بخشودگی مالیاتی حداقل درآمد استفاده کرده‌باشد.

۳ - هر شخص حقیقی ایرانی مقیم ایران که درآمدی در خارج از کشور تحصیل کرده باشد.

ماده ۱۳۲ -

هر یک از اشخاص مذکور در بندهای ماده ۱۳۱ مکلفند تا آخر تیر ماه هر سال یک اظهارنامه تکمیلی حاوی جمع کل درآمدی که در سال‌مالیاتی قبل تحصیل کرده‌اند تنظیم و به دفتر ممیزی مالیاتی محل سکونت خود تسلیم نمایند و مالیات متعلق را طبق نرخ ماده ۱۳۴ احتساب و پس ازکسر وجوهی که به عنوان مالیات بر درآمد منابع درآمدهای مذکور در اظهارنامه وسیله مؤدی یا اشخاص دیگر به حساب مؤدی نقداً یا از طریق ابطال‌تمبر پرداخت شده‌است تأدیه نمایند.

تبصره ۱ - درآمدهای مذکور در اظهارنامه تکمیلی نسبت به آنچه در ایران تحصیل شده‌است عبارت است از مبلغی معادل درآمد مشمول مالیات‌طبق مقررات بخش مربوط از فصل دوم این باب پس از معافیتهای مقرر و نسبت به درآمدهایی که اشخاص حقیقی ایرانی مقیم خارج از کشور تحصیل‌کرده‌اند به مأخذ کل درآمد ویژه.

تبصره ۲ - در صورتی که مؤدی محل سکونتی در ایران نداشته باشد محل تسلیم اظهارنامه تکمیلی اداره دارایی تهران خواهد بود.

ماده ۱۳۳ -

ممیز مالیاتی مربوط درآمدهای مشمول مالیات منابع مختلف مؤدی را به تدریج که برگ قطعی آن می‌رسد با مندرجات اظهارنامه‌تکمیلی تطبیق و یا در صورتی که اظهارنامه تکمیلی داده نشده باشد مالیات متعلق را محاسبه و مابه‌التفاوت آن را در صورتی که پرداخت نشده باشدمطالبه می‌نماید مطالبه مزبور باید از تاریخ ابلاغ هر برگ قطعی به ممیز که موجب محاسبه مابه‌التفاوت مالیات می‌شود ظرف یک سال به عمل آید وگرنه‌مشمول مرور زمان خواهد بود.

ماده ۱۳۴ - نرخ مالیات بر درآمد به استثنای موارد مذکور در قسمت اخیر جزء بند یک بند ت ماده ۸۰ و ماده ۹۰ و همچنین در مورد مالیات بر درآمداملاک که به موجب مقررات مربوط مالیات باید به مأخذ صدی دو قیمت فروش وصول شود به شرح زیر تعیین می‌گردد:

تا ۴۰۰۰۰۰ ریال درآمد مشمول مالیات سالانه ۱۵٪ تا ۶۰۰۰۰۰ ریال درآمد مشمول مالیات سالانه ۱۸٪ نسبت به مازاد ۴۰۰۰۰۰ ریال

تا ۸۰۰۰۰۰ ریال درآمد مشمول مالیات سالانه ۲۰٪ نسبت به مازاد ۶۰۰۰۰۰ ریال

تا ۱۰۰۰۰۰۰ ریال درآمد مشمول مالیات سالانه ۲۲٪ نسبت به مازاد ۸۰۰۰۰۰ ریال

تا ۲۰۰۰۰۰۰ ریال درآمد مشمول مالیات سالانه ۲۴٪ نسبت به مازاد ۱۰۰۰۰۰۰ ریال

تا ۴۰۰۰۰۰۰ ریال درآمد مشمول مالیات سالانه ۲۶٪ نسبت به مازاد ۲۰۰۰۰۰۰ ریال

تا ۷۰۰۰۰۰۰ ریال درآمد مشمول مالیات سالانه ۲۸٪ نسبت به مازاد ۴۰۰۰۰۰۰ ریال

تا ۱۰۰۰۰۰۰۰ ریال درآمد مشمول مالیات سالانه ۳۰٪ نسبت به مازاد ۷۰۰۰۰۰۰ ریال

تا ۱۵۰۰۰۰۰۰ ریال درآمد مشمول مالیات سالانه ۳۵٪ نسبت به مازاد ۱۰۰۰۰۰۰۰ ریال

تا ۲۰۰۰۰۰۰۰ ریال درآمد مشمول مالیات سالانه ۴۰٪ نسبت به مازاد ۱۵۰۰۰۰۰۰ ریال

تا ۳۰۰۰۰۰۰۰ ریال درآمد مشمول مالیات سالانه ۴۵٪ نسبت به مازاد ۲۰۰۰۰۰۰۰ ریال

تا ۵۰۰۰۰۰۰۰ ریال درآمد مشمول مالیات سالانه ۵۰٪ نسبت به مازاد ۳۰۰۰۰۰۰۰ ریال

از ۵۰۰۰۰۰۰۰ ریال درآمد مشمول مالیات به بالا ۵۵٪

تبصره - در مورد درآمدهای معوقه و استثنایی که منشاء آن لااقل پنج سال فعالیت مداوم یا نگاهداری دارایی غیر منقول برای مدت پنج سال یابیشتر باشد از قبیل حق تألیف و اختراع و اکتشاف و فروش املاک و انتقال حق واگذاری محل و مستحدثات موضوع تبصره ۴ ماده ۲۰ و درآمدهای‌مشابه که فهرست آن از طرف وزارت دارایی تهیه و به تصویب هیأت وزیران خواهد رسید درآمد به پنج قسمت مساوی تقسیم و هر قسمت از آن به سایردرآمدهای سال تحصیل آن درآمد و هر یک از چهار سال قبل اضافه و بر اساس نرخهای مندرج در این ماده مالیات آن محاسبه خواهد شد. در صورتی که‌با اجرای حکم این تبصره قسمتی از درآمد به سالهای قبل از اجرای این قانون مربوط شود مالیات هر یک از آن قسمتها جداگانه به نرخ مقرر در ماده ۱۳۴‌احتساب و وصول خواهد شد.

فصل هفتم - جرائم و زیان دیرکرد مالیاتی

‌بخش یکم - جرائم و مجازات مالیاتی

ماده ۱۳۵ -

در مواردی که مؤدی یا نماینده او که به موجب مقررات این قانون از بابت پرداخت مالیات مکلف به تسلیم اظهارنامه می‌باشد از تسلیم‌آن در مواعد مقرر در این قانون خودداری کند در صورتی که تمام یا قسمتی از مالیات در سررسیدهای قانونی پرداخت نشده باشد جریمه عدم تسلیم‌اظهارنامه ده درصد مالیات پرداخت نشده می‌باشد و در صورتی که مالیات متعلق تماماً پرداخت شده باشد جریمه مزبور دو درصد مالیات پرداخت شده‌می‌باشد که در هر صورت از ده هزار ریال تجاوز نخواهد کرد. کسانی که مالیات آنها در سال از پنج هزار ریال تجاوز نمی‌کند در صورتی که تمام مالیات‌خود را به موقع پرداخته‌اند در سال اول اجرای این قانون از جریمه عدم تسلیم اظهارنامه معاف هستند و در سال دوم جریمه‌ای معدل یک درصد به آنهاتعلق می‌گیرد. اگر در سال سوم نیز در دادن اظهارنامه غفلت کنند مانند سایرین مشمول جریمه دو درصد خواهند شد.

ماده ۱۳۶ -

جریمه تسلیم اظهارنامه خلاف واقع عبارت است از پانزده درصد مابه‌التفاوت بین مالیات قطعی شده و رقم مالیاتی که مؤدی ضمن‌اظهارنامه اظهار نموده‌است.

تبصره - اظهارنامه خلاف واقع اظهارنامه‌ای است که ثابت شود مؤدی از اظهار درآمد واقعی خودداری کرده‌است.

ماده ۱۳۷ -

نسبت به مؤدیانی که به موجب مقررات این قانون مکلف به داشتن دفتر هستند در موارد مذکور در بندهای ۱ و ۲ ماده ۶۱ جریمه‌تخلف عبارت از ۲۰ درصد مالیات خواهد بود.

ماده ۱۳۸ -

در موارد مذکور در بندهای ۳ و ۴ ماده ۶۱ جریمه مؤدی عبارت خواهد بود از ده درصد مابه‌التفاوت بین مالیات قطعی شده و رقم‌مالیاتی که مؤدی ضمن اظهارنامه یا ترازنامه تسلیمی اظهار نموده‌است.

ماده ۱۳۹ -

جریمه تخلف آخرین مدیران شخص حقوقی از لحاظ عدم تسلیم اظهارنامه موضوع ماده ۸۴ ظرف مهلت مقرر ده هزار ریال و جریمه‌تسلیم اظهارنامه خلاف واقع پنجاه هزار ریال خواهد بود.

ماده ۱۴۰ -

جریمه تخلف مدیر یا مدیران تصفیه در مورد تقسیم دارایی شخص حقوقی قبل از تصفیه امور مالیاتی شخص حقوقی یا قبل از سپردن‌تأمین مقرر موضوع ماده ۸۸ معادل پانزده درصد مالیات خواهد بود که از مدیر یا مدیران تصفیه وصول می‌گردد.

ماده ۱۴۱ -

نسبت به اشخاصی که به شرح مقررات این قانون مکلف به تسلیم صورت یا فهرست مشخصات راجع به مؤدی می‌باشند در صورتی که‌از تسلیم آن در موعد مقرر خودداری نمایند یا به خلاف واقع تسلیم نمایند جریمه متعلق عبارت خواهد بود از پنج درصد درآمدی که فهرست آن تسلیم‌نشده‌است و یا کمتر قید شده‌است.

ماده ۱۴۲ -

اشخاصی که به شرح مقررات این قانون علاوه بر تسلیم فهرست و مشخصات مؤدی مکلف به کسر مالیات و پرداخت آن به وزارت‌دارایی نیز می‌باشند از لحاظ عدم اجرای تکالیف مقرره مشمول جرایم زیر خواهند بود:

الف - از بابت عدم اجرای تکلیف تسلیم فهرست و مشخصات جریمه‌ای معادل دو درصد مالیات که در هر صورت از پنج هزار ریال تجاوزنخواهد کرد.

ب - از لحاظ عدم تحویل مالیات کلاً یا جزئاً در سررسید مقرر جریمه معادل بیست درصد مالیاتی که پرداخت نشده‌است.

ماده ۱۴۳ -

جریمه صاحبان دفاتر از اسناد رسمی در مورد عدم رعایت مفاد ماده ۳۴ عبارت از بیست و پنج درصد مالیات پرداخت نشده‌است.

ماده ۱۴۴ -

تا میزان پنجاه درصد جرائم مذکور در این قانون بنا به پیشنهاد حوزه مالیاتی مربوط و تصویب وزیر دارایی قابل بخشوده شدن می‌باشد.

ماده ۱۴۵ -

هر کس به قصد فرار از پرداخت مالیات به دفاتر و اسناد و مدارکی که برای تشخیص مالیات ملاک عمل می‌باشد و بر خلاف حقیقت تهیه‌یا تنظیم شده استناد نماید به حبس تأدیبی از سه ماه تا دو سال محکوم خواهد شد. تعقیب و اقامه دعوی علیه مرتکبین نزد مقامات صالحه قضایی ازطرف وزیر دارایی به عمل خواهد آمد. بخش دوم - زیان دیر کرد

ماده ۱۴۶ -

در صورتی که مؤدی مالیاتی یا اشخاصی که به موجب این قانون مکلف به کسر مالیات مؤدی و پرداخت آن به دارایی می‌باشند درمواعد مقرر مالیات را نپردازند زیان دیرکرد معادل سه چهارم یک درصد در ماه نیز باید بپردازند.

تبصره - برای مدت کمتر از پانزده روز تأخیر زیان دیرکرد احتساب نمی‌شود و برای تأخیر پانزده روز و بیشتر تا یک ماه زیان دیر کرد یک‌ماهه‌محسوب خواهد شد.

ماده ۱۴۷ -

زیان دیرکرد از آخرین روز انقضای مهلت پرداخت مالیات طبق مقررات این قانون احتساب خواهد شد مگر در مورد اختلافات مالیاتی‌که نسبت به مابه‌التفاوت از تاریخ مطالبه محاسبه می‌گردد.

فصل هشتم - مقررات عمومی

ماده ۱۴۸ -

سال مالیاتی عبارت است از یک سال شمسی که از اول فروردین ماه هر سال شروع و به آخر اسفند ماه همان سال ختم می‌شود لکن درمورد اشخاص حقوقی مشمول مالیات که سال مالی آنها به موجب اساسنامه با سال مالیاتی تطبیق نمی‌کند درآمد سال مالی آنها به جای سال مالیاتی‌مبنای تشخیص مالیات قرار می‌گیرد و موعد تسلیم اظهارنامه و ترازنامه و سررسید پرداخت مالیات آنها چهار ماه پس از سال مالی مربوط می‌باشد.

ماده ۱۴۹ -

ممیز مالیاتی مکلف است اظهارنامه مؤدیان مالیات بر درآمد را در مورد درآمد هر منبع که در موعد قانونی تسلیم شده‌است به استثنای‌مشمولین ماده ۶۳ منتهی ظرف یک سال از تاریخ انقضای مهلت مقرر برای تسلیم اظهارنامه رسیدگی نماید و در صورتی که ظرف مدت مذکور برگ‌تشخیص درآمد صادر ننماید و یا تا سه ماه پس از انقضای یک سال فوق‌الذکر برگ تشخیص درآمد مذکور را به مؤدی ابلاغ نکند اظهارنامه مؤدی قطعی‌تلقی می‌شود مگر این که مؤدی فعالیتهای انتفاعی دیگری داشته باشد که در اظهارنامه کتمان شده باشد و در این صورت فقط مالیات بر درآمد آن فعالیتهابا رعایت ماده ۱۵۰ قابل مطالبه خواهد بود.

ماده ۱۵۰ -

نسبت به مؤدیان مالیات بر درآمد که در موعد مقرر از تسلیم اظهارنامه منبع درآمد خودداری نموده‌اند یا اصولاً طبق مقررات این قانون‌مکلف به تسلیم اظهارنامه در سررسید پرداخت مالیات نیستند مدت مرور زمان مالیاتی سه سال از تاریخ سررسید پرداخت مالیات می‌باشد و پس ازگذشتن سه سال مذکور مالیات متعلق قابل مطالبه نخواهد بود مگر این که ظرف این مدت درآمد مؤدی تعیین و برگ تشخیص مالیاتی صادر و منتهی‌ظرف سه ماه پس از انقضای سه سال مذکور برگ تشخیص صادر شده به مؤدی ابلاغ شود.

ماده ۱۵۱ -

تسلیم اظهارنامه و پرداخت مالیات مؤدیانی که در خارج از ایران اقامت دارند و همچنین مؤسسات و شرکتهایی که مرکز اصلی آنها درخارجه‌است به عهده نمایندگان آنان در ایران می‌باشد.

ماده ۱۵۲ -

وجوهی که به عنوان مالیات هر منبع از طریق تحویل به ادارات دارایی یا ابطال تمبر پرداخت می‌شود در موقع تشخیص و احتساب‌مالیات قطعی منظور می‌شود و در صورتی که مبلغی بیش از مالیات متعلق پرداخت شده باشد اضافه پرداختی مسترد خواهد شد ولی مالیاتهایی که ازطرف کارفرما طبق ماده ۶ نسبت به مازاد هفتصد هزار ریال حقوق سالانه کسر و به دارایی تسلیم شده‌است فقط در مورد تبصره ۲ ماده ۶ قابل استرداداست.

تبصره - به وزارت دارایی اجازه داده می‌شود که در مورد مؤدیان غیر ایرانی و اشخاص مقیم خارج از کشور کل مالیاتهای متعلق را به نرخ مذکور درماده ۱۳۴ در منبع وصول نماید.

ماده ۱۵۳ - وزارت دارایی برای وصول مالیات و جرائم و زیان دیرکرد متعلق از مؤدیان و مسئولین پرداخت مالیات نسبت به سایر طلبکاران به‌استثنای صاحبان حقوق نسبت به مال مورد وثیقه و مطالبات کارگران و کارمندان ناشی از خدمت حق تقدم خواهد داشت.

ماده ۱۵۴ -

هر شخص حقیقی یا حقوقی که به موجب مقررات این قانون مکلف به وصول و ایصال مالیات مؤدیان دیگر می‌باشد در صورت تخلف‌از انجام وظائف مقرره با مؤدی متضامناً مسئول پرداخت مالیات و زیان دیرکرد متعلق بوده و مشمول جریمه مقرره نیز خواهد بود ضمناً مسئولین امر درصورتی که کارمند دولت یا شهرداری باشند مشمول مجازات مقرر در ماده پنجاه و نه قانون استخدام کشوری از بند ت به بعد خواهند بود و مرور زمان‌این گونه تخلفات سه سال از تاریخ وقوع تخلف خواهد بود.

ماده ۱۵۵ -

کسانی که مطابق مقررات این قانون مکلف به پرداخت مالیات دیگران می‌باشند و همچنین هر کس پرداخت مالیات دیگری را تعهد یاضمانت کرده باشد و کسانی که بر اثر خودداری از انجام تکالیف مقرر در این قانون مشمول جریمه شناخته شده‌اند در حکم مؤدی محسوب و از نظروصول بدهی طبق مقررات قانونی اجرای وصول مالیاتها با آنان رفتار خواهد شد.

ماده ۱۵۶ -

در مواقعی که اداره دارایی شرکت یا مؤدی غیر مقیمی را معتبر نشناسد حق دارد کلیه تدابیری که برای تأمین وصول مالیات دولت لازم‌است اتخاذ نماید.

آیین‌نامه مربوط به طرز اجرای این ماده از طرف وزارت دارایی تهیه و پس از تصویب هیأت وزیران به موقع اجراء گذارده خواهد شد.

تبصره ۱ - در مواردی که مالیات مؤدی هنوز قطعی نشده‌است و بیم تفریط اموال از طرف مؤدی به قصد فرار از پرداخت مالیات می‌رود ممیزمالیاتی باید با ارائه دلایل کافی از کمیسیون تشخیص قرار تأمین مالیات را بخواهد و در صورتی که کمیسیون صدور قرار را لازم تشخیص دهد تعیین‌مبلغ قرار مقتضی صادر خواهد کرد.

ممیز مالیاتی مکلف است معادل همان مبلغ از اموال و وجوه مؤدی که نزد خودش یا اشخاص ثالث باشد تأمین نماید. در این صورت مؤدی و اشخاص‌ثالث پس از ابلاغ اخطار کتبی ممیز مالیاتی حق نخواهند داشت اموال مورد تأمین را از تصرف خود خارج کنند مگر این که معادل مبلغ مورد مطالبه‌تأمین دهند و در صورت تخلف مسئول پرداخت مطالبات مذکور خواهند بود.

تبصره ۲ - در مواردی که اشخاص متعدد مسئول پرداخت مالیات شناخته می‌شوند ادارات دارایی حق دارند به همه آنها مجتمعاً یا به هر یک‌جداگانه برای وصول مالیات مراجعه کنند و مراجعه به یکی از آنها مانع مراجعه به دیگران نخواهد بود.

ماده ۱۵۷ -

وزارت دارایی مکلف است به منظور تسهیل در پرداخت مالیات و تقلیل موارد مراجعه مؤدیان به ادارات حساب مخصوص از طریق‌بانک مرکزی در بانک ملی افتتاح نماید تا مؤدیان بتوانند مستقیماً به شعب و باجه‌های بانک مزبور مراجعه و مالیاتهای خود را به حساب مذکورپرداخت نمایند.

ماده ۱۵۸ -

وزارت دارایی می‌تواند نسبت به مؤدیانی که قادر به پرداخت بدهی مالیاتی خود اعم از اصل و جریمه به طور یک جا نیستند با اضافه‌نمودن زیان دیر کرد متعلق قرار تقسیط برای مدتی که از تاریخ ابلاغ مالیات قطعی از دو سال تجاوز نکند بگذارد.

ماده ۱۵۹ -

در صورتی که مؤدی محلهای متعدد برای سکونت خود داشته باشد مکلف است یکی از آنها را به عنوان محل سکونت اصلی معرف‌نماید وگرنه ممیز مالیاتی می‌تواند هر یک از محلهای سکونت مؤدی را محل سکونت اصلی تلقی نماید.

ماده ۱۶۰ -

هر شخص حقیقی ایرانی که با ارائه گواهی نمایندگان مالی یا سیاسی دولت شاهنشاهی ایران در خارج ثابت کند که از درآمد یک سال‌مالیاتی خود در یکی از کشورهای خارج به عنوان مقیم مالیات پرداخته‌است از لحاظ مالیاتی در آن سال مقیم خارج از کشور شناخته خواهد شد مگر دریکی از موارد زیر:

۱ - در سال مالیاتی مزبور محلی برای سکونت در ایران در اختیار داشته باشد.

۲ - در سال مالیاتی مزبور در ایران دارای شغلی بوده باشد.

۳ - در سال مالیاتی مزبور لااقل شش ماه متوالیاً یا متناوباً در ایران سکونت داشته باشد.

۴ - توقف در خارج از کشور به منظور انجام مأموریت یا معالجه یا امثال آن بوده باشد.

تبصره - دولت می‌تواند برای جلوگیری از اخذ مالیات مضاعف و تبادل اطلاعات راجع به درآمد مؤدیان با دولتهای خارجی موافقت‌نامه‌های‌مالیاتی منعقد و پس از تصویب مجلسین به مرحله اجرا بگذارد. قراردادهای مربوط به امور مالیاتی که تا تاریخ اجرای این قانون با دول خارجی منعقد وبه تصویب قوه مقننه رسیده‌است به قوت خود باقی است.

دولت می‌تواند مؤسسات هواپیمایی و کشتیرانی خارجی را به شرط معامله متقابل از پرداخت مالیات معاف کند.

ماده ۱۶۱ -

وزارت دارایی می‌تواند نمونه دفاتر مخصوصی برای هر رشته از مشاغل تهیه و در دسترس مؤدیان قرار دهد دفاتر مذکور برای تشخیص‌مالیات در حکم دفاتر قانونی خواهد بود. ضمناً برای هر رشته از مشاغل نمونه اوراق مخصوصی از قبیل بارنامه قبض رسید و امثال آن تهیه و دردسترس مؤدیان مربوط بگذارد تا در رسیدگی و تشخیص درآمد مورد استفاده قرار گیرد. در این صورت مؤدیان مکلفند مطابق دستورهای صادره از طرف‌وزارت دارایی اوراق مزبور را در معاملات خود به کار برند والا دفاتر مؤدی برای تشخیص مالیات قابل استفاده نخواهد بود.

ماده ۱۶۲ -

ادارات ثبت مکلفند در آخر هر ماه فهرست نام اشخاص حقیقی یا حقوقی را که دفتر قانونی به ثبت رسانده‌اند با تعداد دفاتر ثبت شده وشماره‌های آن به اداره دارایی محل اقامت مؤسسه ارسال دارند.

ماده ۱۶۳ -

ترازنامه‌هایی که از طرف صاحبان مشاغل اعم از اشخاص حقیقی یا حقوقی به مراجع رسمی و بانکها ارائه می‌شود در صورتی قابل‌استناد است که به وزارت دارایی ارائه و وصول نسخه‌ای از آن وسیله ممیز مربوط گواهی شده باشد.

ماده ۱۶۴ -

مرجع رسیدگی به هر گونه اختلاف که در تشخیص مالیاتهای موضوع این قانون بین هر یک از مأموران تشخیص و مؤدی ایجاد شودکمیسیون تشخیص می‌باشد مگر در مواردی که به موجب مقررات سایر مواد این قانون مرجع رسیدگی دیگری تعیین شده باشد.

ماده ۱۶۵ -

صدی هشت از مبالغی که به عنوان مالیات وسیله دفتر اسناد رسمی وصول می‌شود به عنوان حق‌الزحمه وصول توسط سر دفتر کسرمی‌شود. نصف آن متعلق به خود سر دفتر می‌باشد و نصف باقیمانده در صندوق مخصوص نگاهداری می‌شود و به مصرف بیمه سردفتران اسناد رسمی‌و دفتر یاران خواهد رسید.

تبصره - آیین‌نامه مربوط به طرز اجرای این ماده و نظارت بر عملیات دفاتر اسناد رسمی در مورد وصول مالیات با جلب نظر اداره کل ثبت اسناد واملاک از طرف وزارت دارایی و وزارت دادگستری تنظیم و به موقع اجرا گذارده می‌شود.

ماده ۱۶۶ -

از درآمد مشمول مالیات هر یک از منابع این باب (‌باب اول این قانون) به استثنای درآمد حقوق و کشاورزی و املاک و درآمد شرکتهای‌دولتی و بنگاههای وابسته به دولت یک مالیات اضافی به نرخ ۳٪ وسیله ادارات دارایی در موقع وصول مالیات منبع وصول و به شهرداری محل‌پرداخت می‌شود.

ماده ۱۶۷ -

از درآمد مشمول مالیات بازرگانان و شرکتها و صاحبان کارخانجات و فعالیتهای موضوع ماده ۷۶ یک مالیات اضافی به میزان سه در هزاروسیله وزارت دارایی وصول می‌شود. وجوه مزبور طبق آیین‌نامه‌ای که با جلب نظر اتاق بازرگانی و اتاق صنایع و معادن و شورای عالی اصناف تهران ازطرف وزارت دارایی تهیه و به تصویب هیأت وزیران خواهد رسید به شرح زیر تقسیم می‌شود:

۱ - نیم در هزار به شورای عالی اصناف تهران و شهرستانها.

۲ - دو و نیم در هزار به اتاق بازرگانی تهران و شهرستانها و اتاق صنایع و معادن.

ماده ۱۶۸ -

کارمندان وزارت دارایی در دوره خدمت و یا آمادگی به خدمت و تا سه سال از خدمت نمی‌توانند به مراجع مالیاتی به عنوان وکیل یانماینده مؤدیان مراجعه نمایند و وکالت یا نمایندگی این اشخاص در مراجع مذکور پذیرفته نخواهد شد.

ماده ۱۶۹ -

به وزارت دارایی اجازه داده می‌شود قبوض پیش پرداخت مالیاتی تهیه و برای استفاده مؤدیان عرضه نماید قبوض مذکور با نام و غیرقابل انتقال بوده و در موقع برگشت به صندوق دارایی با احتساب بهره متعلق یک جا به نام مؤدی ظهرنویسی و باطل می‌شود و در مقابل قبض مالیاتی‌صادر خواهد شد.

تبصره ۱ - آیین‌نامه راجع به نحوه صدور و استفاده از قبوض پیش پرداخت مالیاتی و میزان بهره متعلق به آن را وزارت دارایی تهیه و پس از تصویب‌هیأت وزیران به موقع اجرا خواهد گذارد.

تبصره ۲ - بهره متعلق به قبوض پیش پرداخت مالیاتی جزو درآمد مشمول مالیات محسوب نخواهد شد.

ماده ۱۷۰ -

به منظور نظارت در اجرای قوانین و مقررات راجع به طرز تنظیم و نگاهداری دفاتر قانونی به وزارت دارایی اجازه داده می‌شود دفاترمؤدیان را در جریان سال محاسباتی به وسیله هیأتهایی مورد رسیدگی قرار داده و ذیل آخرین مندرجات دفتر روزنامه را با قید تاریخ امضاء و نتیجه راصورت مجلس نمایند ممیزین مالیاتی هنگام رسیدگی به ترازنامه و حساب و سود و زیان تسلیمی مؤدیان در قبول یا عدم قبول کسانی که ظرف سال‌محاسباتی در موقع مراجعه هیأت‌های مذکور از ارائه آن خودداری نمایند مختار خواهد بود.

تبصره - آیین‌نامه اجرای این ماده وسیله وزارت دارایی تهیه و به موقع اجرا گذارده خواهد شد.

ماده ۱۷۱ -

متصدیان فروش و ابطال تمبر مکلفند بر اساس مقررات این قانون به میزان مقرر در روی هر وکالت‌نامه تمبر باطل و میزان آن را دردفتری که اختصاصاً جهت تمبر مصرفی باید وسیله هر یک از وکلا نگاهداری شود ثبت و گواهی نمایند دفتر مزبور باید در موقع رسیدگی به حساب‌مالیاتی وکیل به دفتر ممیزی مالیاتی ارائه شود وگرنه از موجبات عدم قبول دفتر وکیل از نظر مالیاتی خواهد بود.

ماده ۱۷۲ -

مؤدیان مالیاتی می‌توانند اظهارنامه‌های مربوط به منابع درآمد خود را به تفکیک با اخذ رسید به دفتر ممیزی مالیاتی حوزه محل سکونت‌تسلیم نمایند در این صورت ممیز مالیاتی مذکور باید مراتب را در پرونده مؤدی منعکس نموده و اظهارنامه تسلیمی را ظرف ۴۸ ساعت برای اقدام به‌ممیز مالیاتی حوزه‌ای که منبع درآمد مؤدی در آن واقع است ارسال دارد. تسلیم اظهارنامه به ممیز مالیاتی حوزه سکونت از لحاظ آثار مترتب در حکم‌تسلیم آن به دفتر ممیزی مالیاتی مربوطه خواهد بود.

ماده ۱۷۳ -

مقررات این قانون در مورد مالیات بر درآمد شرکتهای نفتی بابت درآمدهای ناشی از انجام فعالیتهای موضوع قراردادهای مربوطه ناقص‌مقررات ماده ۳۵ الحاقی به قانون مالیات بر درآمد مورخ ۱۳۲۸ که به عنوان ضمیمه قرارداد الحاقی به قرارداد فروش نفت و گاز در تاریخ اول بهمن ماه۱۳۴۳ به تصویب رسیده‌است نخواهد بود مالیات بر درآمد شرکتهای مزبور بر مبنای مقررات ماده ۳۵ الحاقی فوق و با رعایت سایر مقررات مالیاتی که‌ضمن قوانین مربوط به هر یک از شرکتهای مزبور تصویب شده‌است محاسبه و وصول خواهد شد.

باب دوم - سایر مالیاتهای مستقیم

فصل اول - مالیات ارث

بخش یکم - مشمولین و نرخ مالیات

ماده ۱۷۴ -

هرگاه در نتیجه فوت شخصی اعم از فوت واقعی یا فرضی اموالی از متوفی باقی بماند به شرح زیر مشمول مالیات است:

الف - نسبت به کل ماترک واقع در ایران پس از وضع دو میلیون ریال به نرخ ده درصد.

ب - نسبت به سهم‌الارثی که به هر یک از وراث برسد پس از وضع مالیاتی که به موجب بند الف این ماده باید پرداخت شود به شرح زیر:

۱ - در صورتی که متوفی یا وراث ایرانی مقیم ایران باشند نسبت به کلیه ماترک متوفی واقع در ایران یا در خارج پس از وضع هزینه کفن و دفن درحدود عرف و عادت و مالیات بر ارثی که بابت آن قسمت از ماترک واقع در خارج از کشور به دولت محل وقوع مال پرداخت شده‌است به نرخ مذکور درماده ۱۷۸.

۲ - در صورتی که متوفی و وراث هر دو ایرانی مقیم خارج از کشور باشند نسبت به آن قسمت از ماترک متوفی که در ایران موجود است به نرخ‌مذکور در ماده ۱۷۸ و نسبت به آن قسمت که در خارج از کشور موجود است پس از وضع مالیات بر ارثی که از آن بابت به دولت محل وقوع مال‌پرداخت شده‌است به نرخ ده درصد.

۳ - در سایر موارد نسبت به آن قسمت از ماترک متوفی که در ایران موجود است به نرخ مذکور در ماده ۱۷۸.

ماده ۱۷۵ - اقامت از نظر قانون مالیات ارث تابع تعاریف مقرر در قانون مدنی می‌باشد.

ماده ۱۷۶ - اموال مشمول مالیات بر ارث عبارتند از کلیه ماترک متوفی اعم از منقول و غیرمنقول و مطالبات قابل وصول پس از وضع دیون محقق‌متوفی و واجبات مالی متوفی در حدود قواعد شرعی و هزینه‌هایی که در حدود عرف و عادت برای کفن و دفن متوفی و نظایر آن لازم است.

تبصره ۱ - اگر متوفی بازرگان باشد در صورتی می‌توانند بدهی‌های مربوط به امور بازرگانی او را از ماترک کسر کنند که بدهی‌های مزبور در دفاترقانونی بازرگانی متوفی ثبت شده باشد.

تبصره ۲ - بدهی که متوفی به وراث خود دارد ولو آن که مستند به مدارک قانونی هم باشد برای تعیین مالیات از ماترک کسر نخواهد شد به استثناءنفقه ایام معدوده و مهریه زوجه در صورتی که پرداخت نشده باشد.

تبصره ۳ - در صورتی که به موجب رأی کمیسیون تشخیص مالیات مطالبات متوفی غیر قابل وصول تشخیص شود مطالبات مذکور جزو ماترک‌منظور نمی‌شود و اگر مالیات آن قبلاً وصول شده باشد معادل مالیات متعلق مسترد خواهد شد استفاده مؤدیان از حکم این تبصره مشروط به آن است که‌نسخه‌ای از دادخواست خود را منتهی ظرف سی روز از تاریخ تقدیم آن به دفتر دادگاه به اداره دارایی تسلیم نمایند در این صورت اداره دارایی از نظرتأمین مالیات متعلق می‌تواند به عنوان ثالث در دعوی شرکت نماید.

تبصره ۴ - بهای اثاثیه خانه‌های محل سکونت متوفی پنج درصد ارزش محل سکونت محسوب خواهد شد.

تبصره ۵ - در صورتی که ماترک مورد اختلاف بین وراث باشد وزارت دارایی تا یک سال مهلت برای رفع اختلاف و تعیین سهم‌الارث خواهد داد.

ماده ۱۷۷ -

وراث از نظر قانون مالیات بر ارث به سه طبقه تقسیم می‌شوند:

۱ - وراث طبقه اول که عبارتند از پدر - مادر - زن - شوهر - اولاد و اولاد اولاد.

۲ - وراث طبقه دوم که عبارتند از اجداد - برادر و خواهر و اولاد آنها.

۳ - وراث طبقه سوم که عبارتند از عمو - عمه - دایی - خاله و اولاد آنها.

ماده ۱۷۸ -

مالیات بر ارث به نسبت سهم‌الارث از ورثه گرفته می‌شود و نرخ آن به شرح زیر است:

الف - سهم‌الارث هر یک از وراث طبقه اول تا ۴۰۰۰۰۰ ریال از پرداخت مالیات معاف است و نسبت به مازاد به شرح زیر مشمول مالیات خواهدبود:

از ۴۰۰۰۰۱ ریال تا ۵۰۰۰۰۰ ریال ۳٪

از ۵۰۰۰۰۱ ریال تا ۷۵۰۰۰۰ ریال ۶٪

از ۷۵۰۰۰۱ ریال تا ۱۰۰۰۰۰۰ ریال ۹٪

از ۱۰۰۰۰۰۱ ریال تا ۲۰۰۰۰۰۰ ریال ۱۲٪

از ۲۰۰۰۰۰۱ ریال تا ۳۰۰۰۰۰۰ ریال ۱۵٪

از ۳۰۰۰۰۰۱ ریال تا ۵۰۰۰۰۰۰ ریال ۲۰٪

از ۵۰۰۰۰۰۱ ریال تا ۷۵۰۰۰۰۰ ریال ۲۵٪

از ۷۵۰۰۰۰۱ ریال تا ۱۰۰۰۰۰۰۰ ریال ۳۰٪

از ۱۰۰۰۰۰۰۰ ریال به بالا ۳۵٪

تبصره - در صورتی که وارث طبقه اول صغیر باشد یا منحصراً به تحصیل اشتغال داشته باشد مالیات بر ارث سهم‌الارث او را از ۶۰۰۰۰۰ ریال‌تقلیل نخواهد داد و آن قسمت از مالیات که سهم‌الارث او را از این مبلغ تقلیل دهد بخشوده خواهد شد.

ب - نرخ مالیات طبقه دوم و سوم به شرح زیر می‌باشد:

طبقه دوم طبقه سوم

---

تا ۵۰۰۰۰ ریال معاف ۵٪

از ۵۰۰۰۱ ریال تا ۳۰۰۰۰۰ ریال ۳٪ ۵٪

از ۳۰۰۰۰۱ ریال تا ۵۰۰۰۰۰ ریال ۶٪ ۸٪

از ۵۰۰۰۰۱ ریال تا ۷۵۰۰۰۰ ریال ۱۰٪ ۱۲٪

از ۷۵۰۰۰۱ ریال تا ۱۰۰۰۰۰۰ ریال ۱۵٪ ۲۰٪

از ۱۰۰۰۰۰۱ ریال تا ۲۰۰۰۰۰۰ ریال ۲۰٪ ۲۵٪

از ۲۰۰۰۰۰۱ ریال تا ۳۰۰۰۰۰۰ ریال ۲۵٪ ۳۵٪

از ۳۰۰۰۰۰۱ ریال تا ۵۰۰۰۰۰۰ ریال ۳۰٪ ۴۵٪

از ۵۰۰۰۰۰۱ ریال تا ۷۵۰۰۰۰۰ ریال ۳۵٪ ۵۵٪

از ۷۵۰۰۰۰۱ ریال تا ۱۰۰۰۰۰۰۰ ریال ۴۵٪ ۶۵٪

از ۱۰۰۰۰۰۰۰ ریال به بالا ۵۵٪ ۷۵٪

ماده ۱۷۹ -

اموالی که به موجب وقف با حبس یا نذر یا وصیت عام منتقل شود و مشمول مقررات فصل مالیات درآمد اتفاقی نگردد و از مواردمعافیت مذکور در بند ۴ ماده ۱۸۳ نیز نباشد مشمول مقررات مالیات بر ارث بوده و به نرخ مقرر برای طبقه سوم مشمول مالیات خواهد بود.

تبصره - مال مورد وصیت وقتی مشمول مالیات خواهد بود که وصیت با فوت موصی قطعی شده باشد.

ماده ۱۸۰ -

انتقال املاک و کارخانه‌ها و سهام با نام به اولاد - پدر - مادر - زن یا شوهر به هر عنوان که باشد و وقف خاص آنها برای اشخاص مذکوردر حکم انتقال از طریق ارث تلقی می‌شود وکلا مشمول مالیات ارث خواهد بود و در موردی که انتقال معوض باشد و عوض نیز ملک یا کارخانه یاسهام با نام باشد مابه‌التفاوت ارزش عوضین مأخذ احتساب مالیات ارث استفاده‌کننده خواهد بود.

تبصره ۱ - در مورد معاملات موضوع این ماده حساب مالیاتی مربوط تا فوت انتقال دهنده و یا انتقال گیرنده مفتوح خواهد بود و در هر معامله برای‌هر انتقال گیرنده مورد انتقال با انتقالات گذشته جمع و یک جا مأخذ احتساب درآمد مشمول مالیات ارث می‌باشد و بعد از فوت انتقال دهنده نیز موردانتقالات قبلی با سهم‌الارث جمع و یک جا مأخذ احتساب درآمد مشمول مالیات ارث خواهد بود.

تبصره ۲ - در معاملات مع‌الواسطه در صورتی معامله از شمول حکم این ماده خارج می‌شود که فاصله بین اولین معامله تا انتقال به وارث بیش ازیک سال باشد.

ماده ۱۸۱ -

در مورد معاملات مذکور در ماده ۱۸۰ هرگاه مال مورد انتقال به نحوی مجدداً به انتقال دهنده انتقال یابد معامله جدید مشمول مالیات‌نخواهد بود و اگر همین مال بعداً به موجب معامله مجدد یا به صورت ارث در ثانی به انتقال گیرنده اول واگذار گردد انتقال مجدد هم از پرداخت مالیات‌معاف است مگر این که ارزش آن در روز انتقال اخیر نسبت به اولین انتقال افزایش داشته باشد که در این صورت اضافه ارزش مشمول مالیات این فصل‌خواهد بود.

بخش دوم - معافیتها

ماده ۱۸۲ -

اعلیحضرت همایون شاهنشاه و علیاحضرت شهبانوی ایران و اعقاب بلافصل شاهنشاه از پرداخت مالیات موضوع این فصل و سایرفصول این باب معافند.

ماده ۱۸۳ -

اموال زیر از مالیاتهای موضوع این فصل معافند. ۱ - وجوه بازنشستگی و وظیفه و پس‌انداز خدمت و بیمه‌های اجتماعی که یک جا یا به طور مستمر به ورثه متوفی پرداخت می‌گردد.

۲ - تا میزان بیست و پنج درصد ارزش سهام یا سرمایه متوفی در مؤسسات مشمول معافیتهای صنعتی واقع در ایران به نحوی که بیست و پنج‌درصد معافیت به سرمایه یا سهام مؤسساتی تعلق گیرد که طبق جدول معافیتهای صنعتی سال فوت مشمول صد درصد معافیت مالی باشد.

۳ - اموال منقول متعلق به مشمولین بند ۴ ماده ۳۹ قرارداد وین مورخ فروردین ۱۳۴۰ با رعایت شرایط مقرر در قرارداد مزبور و با شرط معامله‌متقابل.

۴ - اموالی که برای امور خیریه و عام‌المنفعه از قبیل شیر و خورشید - سازمان شاهنشاهی خدمات اجتماعی - بنیاد پهلوی - بنگاه حمایت مادران‌و نوزادان درمانگاه - بیمارستان - تیمارستان - آسایشگاه مسلولین و جذامیان - پرورشگاه یتیمان - سازمانهای ورزشی - کتابخانه‌های عمومی -‌مدارس حرفه‌ای و صنعتی - کودکستان - دبیرستان - دانشگاه - دانشکده - مسجد - راه - پل - سد و مؤسسات علمی و تحقیقی مورد وقف یا نذر یاحبس یا وصیت واقع گردد به شرط آن که دولت یا شهرداریها در اجرای آن حق نظارت داشته باشند نحوه اجرای مفاد این بند به موجب آیین‌نامه‌ای که ازطرف وزارت دارایی و وزارت دادگستری تهیه و به تصویب هیأت وزیران خواهد رسید تعیین می‌شود.

۵ - املاکی که در اجرای قانون اصلاحات ارضی به زارعین واگذار می‌گردد و همچنین املاکی که در تقسیم املاک پهلوی تا بیست هکتار به زارعین‌داده شده‌است پس از فوت زارعین مذکور برای احتساب مالیات ارث جزو ماترک متوفی منظور نخواهد شد.

بخش سوم - وظایف مؤدیان

ماده ۱۸۴ -

در مورد وقف متولی و در مورد حبس و نذر حبس و نذرکننده ظرف یک ماه از تاریخ وقوع عقد و در مورد وصیت وصی و در مورد ارث‌شخصی که خود را وارث می‌داند یا ولی یا امین یا قیم یا نماینده قانونی آنها ظرف سه ماه از تاریخ فوت متوفی مکلفند اظهارنامه‌ای روی نمونه‌مخصوصی که از طرف وزارت دارایی تهیه می‌شود حسب مورد حاوی ارزش مال مورد وقف یا حبس یا نذر یا اقلام ماترک با تعیین بهای زمان فوت وتصریح مطالبات و بدهی‌هایی که طبق مقررات این فصل قابل احتساب هستند به ضمیمه مدارک زیر به اداره دارایی صلاحیتدار تسلیم و رسید دریافت‌دارند:

۱ - رونوشت گواهی شده اسناد مربوط به بدهی و مطالبات متوفی.

۲ - رونوشت گواهی شده کلیه اوراقی که مثبت حق مالکیت متوفی نسبت به اموال و حقوق مالی است.

۳ - رونوشت گواهی شده آخرین وصیت‌نامه متوفی اگر وصیت‌نامه وجود داشته باشد.

۴ - اگر اظهارنامه از طرف وکیل یا قیم یا ولی یا وصی داده شود وکالت‌نامه مصدق یا رونوشت مصدق قیم‌نامه یا وصیت‌نامه.

۵ - وزارت دارایی حق دارد نسبت به کمیت و کیفیت اموال متوفی در بانکهای خارجی و سایر مؤسسات مالی کشورهای خارج تحقیق نماید.

تبصره ۱ - تسلیم اظهارنامه از طرف یکی از ورثه سالب تکلیف سایر وراث می‌باشد.

تبصره ۲ - اداره دارایی صلاحیتدار در مورد مالیات ارث اداره‌ای است که آخرین اقامتگاه قانونی متوفی در حوزه آن واقع بوده‌است و اگر متوفی درایران مقیم نبوده اداره‌ای است که قسمت اعظم دارایی غیرمنقول متوفی در حوزه آن واقع شده و اگر متوفی اموال غیرمنقول نیز در ایران نداشته باشداداره دارایی صلاحیتدار اداره‌ای است که اقامتگاه قانونی وراث در حوزه آن واقع است و در صورتی که وراث هم در ایران اقامتگاه قانونی نداشته یا درنقاط مختلف اقامت داشته باشند اظهارنامه باید به اداره دارایی تهران تسلیم گردد.

تبصره ۳ - اداره دارایی صلاحیتدار در مورد وقف و وصیت و حبس و نذر اداره‌ای است که محل اقامت متولی یا وصی یا حبس و نذرکننده درحوزه آن واقع است و در صورتی که افراد مذکور مقیم ایران نباشند اداره دارایی است که مال مورد معامله در حوزه آن واقع است.

تبصره ۴ - تنظیم اظهارنامه محجورین حسب مورد به عهده ولی یا قیم آنها است.

ماده ۱۸۵ -

مشمولین این فصل موظفند مالیات متعلق را بر اساس اظهارنامه تا سه ماه پس از تسلیم آن به رسم علی‌الحساب به اداره دارایی پرداخته‌و رسید دریافت دارند و دارایی مکلف است پس از رسیدگی و قطعی شدن مالیات و پرداخت آن از طرف مؤدی مفاصاً حساب صادر و به او تسلیم‌نماید.

ماده ۱۸۶ -

در صورتی که مشمولین مالیات این فصل قادر به پرداخت تمام یا قسمتی از مالیات خود نباشند وزارت دارایی می‌تواند با اخذ تضمین‌معتبر قرار تقسیط آن را تا مدت سه سال از تاریخ قطعی شدن مالیات متعلق بدهد و در صورتی که دادن تضمین و تقسیط برای وراث مقدور نباشدمی‌توانند طبق قسمت آخر ماده ۱۹۰ عمل کنند.

بخش چهارم - وظایف ادارات دارایی

ماده ۱۸۷ -

ممیز مالیاتی مربوط مکلف است اظهارنامه مؤدیان را که در موعد مقرر روی نمونه‌های مخصوص تسلیم شده‌است رسیدگی و ارزش‌اموال را تشخیص و به شرح زیر عمل کند:

الف - در صورتی که اظهارنامه شامل کلیه ماترک یا اموال مورد انتقال باشد و جمع بهای اظهار شده با تشخیص ممیز مالیاتی که مورد تایید سر ممیزقرار گرفته‌است بیش از ۱۵٪ اختلاف نداشته باشد اظهارنامه را قطعی تلقی و حساب مؤدی را بر طبق آن واریز نماید.

ب - در صورت تجاوز اختلاف از ۱۵ درصد و در موردی که وراث یا نماینده قانونی آنها و سایر کسانی که طبق مقررات این قانون مکلف به دادن‌اظهارنامه هستند از تسلیم اظهارنامه در موقع مقرر خودداری کنند یا در اظهارنامه قسمتی از اموال را ذکر نکنند مالیات متعلق را بر طبق مقررات این‌قانون به موجب برگ تشخیص مالیات به مؤدی ابلاغ کند.

تبصره - ممیز مالیاتی می‌تواند با مراجعه و نظر دادستان محل اداره دارایی صلاحیتدار مالیات تشخیص شده را نسبت به سهم‌الارث آن وارث‌ماترک متوفی استیفا نماید مشروط بر این که ظرف سه ماه از تاریخ مراجعه به دادستان از طرف ورثه اعتراضی به تشخیص ممیز به عمل نیامده باشد.

ماده ۱۸۸ -

ممیز مالیاتی مکلف است پس از تسلیم اظهارنامه از طرف وراث یا نماینده قانونی آنها در صورت درخواست کتبی ظرف پانزده روزگواهی‌نامه موضوع ماده ۱۹۳ را صادر و به مؤدی تسلیم نماید این گواهی‌نامه فقط از نظر صدور برگ حصر وراثت معتبر است لیکن صدور گواهی‌نامه‌موضوع مواد ۱۹۴ و ۱۹۵ موکول به تصفیه حساب مالیاتی یا تقسیط آن می‌باشد و در غیر این صورت ممیز مالیاتی باید نسبت به قسمتی از ماترک‌معادل مالیات متعلق به تشخیص خود از صدور گواهی‌نامه مزبور خودداری کند.

ماده ۱۸۹ -

مأخذ ارزیابی اراضی و املاکی که قیمت منطقه‌ای سابق یا ارزش معاملاتی دارد قیمت یا ارزش مزبور در زمان فوت یا حین معامله‌می‌باشد و مأخذ ارزیابی املاک مزروعی در صورتی که ملک به سازمان اصلاحات ارضی واگذار شده یا ترتیب واگذاری آن داده شود قیمت مشخصه‌توسط سازمان مزبور و در غیر این صورت ارزش آن بر حسب اوضاع و احوال اقتصادی محل در زمان فوت یا حین معامله معین خواهد شد.

تبصره - قیمت منطقه‌ای سابق یا ارزش معاملاتی در مورد تعیین ارزش عرصه قطعی و غیر قابل اعتراض است ولی در صورتی که به نظر ممیزمالیاتی یا مؤدی قیمت منطقه‌ای سابق یا ارزش معاملاتی ساختمان با توجه به نوع ساختمان یا مصالح و یا عمران متناسب با ارزش واقعی بنا نباشد طبق‌مقررات این قانون ارزیابی خواهد شد.

ماده ۱۹۰ -

مالیاتی که به هر طریق به مرحله قطعیت برسد در صورت خودداری افراد مذکور در ماده ۱۸۴ از پرداخت یا تقسیط آن از طریق توقیف‌اموال موضوع وقف یا حبس یا نذر یا فروش ماترک (‌در صورتی که وجه نقد وجود نداشته باشد) وصول خواهد شد. وزارت دارایی می‌تواند در صورتی‌که جزو ماترک وجه نقد موجود نباشد به تقاضای کتبی وراث معادل مالیات متعلق مالی را اعم از منقول یا غیرمنقول از ماترک با توافق وراث انتخاب وبه قیمتی که مبنای محاسبه مالیات قرار گرفته‌است به جای مالیات قبول کند.

بخش پنجم - وظایف ادارات دولتی و مؤسسات و اشخاص ثالث

ماده ۱۹۱ -

مأمورین کنسولی ایران در خارجه موظفند ظرف مدت دو ماه از تاریخ فوت اتباع ایرانی صورت ماترک آنان را در خارج (‌اعم از منقول وغیرمنقول) با تعیین مشخصات و ارزش آنها تهیه کنند و به وزارت دارایی بفرستند.

ماده ۱۹۲ -

بانکها و شرکتها و مؤسسات و اشخاصی که مالی از متوفی نزد خود دارند مکلفند ظرف یک ماه از تاریخ اطلاع از فوت صورت آن اموال‌اعم از وجوه نقد یا سفته یا جواهر و همچنین مقدار سهام متوفی را تنظیم و به ادارات دارایی محل تسلیم نمایند و همچنین موظفند در صورت مراجعه‌مأموران تشخیص مالیات دفاتر و اسناد مورد حاجت را برای رسیدگی در اختیار آنها بگذارند.

ماده ۱۹۳ -

رسیدگی به تقاضای حصر وراثت در دادگاهها موکول به ارائه گواهی‌نامه اداره دارایی مبنی بر تسلیم اظهارنامه مالیاتی موضوع ماده ۱۸۴‌خواهد بود. مدیران دفتر دادگاههای صادرکننده تصدیق حصر وراثت موظفند رونوشت گواهی شده آن را ظرف پانزده روز از تاریخ صدور به دارایی بفرستند.

ماده ۱۹۴ -

ادارات ثبت اسناد و املاک موقعی که مال غیر منقولی را از اسم متوفی به اسم وارث یا موصی‌له ثبت می‌نمایند و همچنین کلیه دفاتراسناد رسمی در موقعی که می‌خواهند تقسیم‌نامه راجع به ماترک را ثبت کنند بایستی گواهی‌نامه دارایی صلاحیتدار را راجع به این که مالیات متعلق کلاً‌پرداخت یا ترتیب لازم برای پرداخت آن داده شده‌است مطالبه نمایند و قبل از ارائه این گواهی مجاز به ثبت نیستند.

تبصره ۱ - اداره دارایی مکلف است ظرف پانزده روز پس از تسلیم اظهارنامه از طرف مؤدی گواهی‌نامه متضمن رونوشت مصدق ریز ماترکی را که‌در اظهارنامه نوشته شده به مؤدی بدهد.

تبصره ۲ - دفاتر اسناد رسمی و ادارات ثبت اسناد و محاکم دادگستری و اوقاف و اداره سرپرستی صغار و محجورین و بانکها و سایر مؤسسات‌مجاز نخواهند بود به مفاد وصیت‌نامه‌ای ترتیب اثر دهند مگر این که گواهی‌نامه اداره دارایی مبنی بر این که وصیت‌نامه مزبور از طرف وصی یا وراث به‌اداره دارایی تسلیم شده‌است ارائه شود.

ماده ۱۹۵ -

بانکها و شرکتها و مؤسسات و اشخاصی که وجوه نقد یا سفته یا جواهر یا سهام و یا هر نوع مال دیگر از متوفی نزد خود دارند مجازنخواهند بود آن را به وراث تسلیم و یا به نام آنان ثبت نمایند مگر این که موافقت‌نامه اداره دارایی ارائه شود.

ماده ۱۹۶ -

اداره سرپرستی صغار و محجورین مکلف است اطلاعاتی که از طرف ممیز مالیاتی راجع به اموال و دیون و وصیت‌نامه متوفی و یا هرنوع توضیحی که در مورد او خواسته می‌شود در اختیار آنها بگذارد.

ماده ۱۹۷ -

در صورتی که به موجب احکام دادگاهها بر اساس حقوق مالی متوفی مالی به ورثه برسد مدیران دفتر دادگاهها مکلفند رونوشت حکم رابه اداره دارایی ارسال دارند تا در صورتی که قبلاً مالیات آن وصول نشده باشد اقدام به مطالبه مالیات گردد.

بخش ششم - جرائم مالیاتهای موضوع این فصل

ماده ۱۹۸ -

هرگاه وراث ظرف یک ماه از تاریخ اخطار کتبی ممیز مالیاتی از ارائه اموال به منظور ارزیابی خودداری نمایند ممیز مالیاتی نسبت به‌تعیین بهای اموال به طور علی‌الراس اقدام خواهد کرد.

ماده ۱۹۹ -

هرگاه هر یک از مشمولین مالیات این فصل اظهارنامه تسلیم نکند و یا با تسلیم آن از ذکر قسمتی از اموال در اظهارنامه خودداری نمایدمشمول جریمه‌ای معادل ۵٪ قیمت اموال اظهار نشده طبق تشخیص قطعی خواهد بود و در صورت تسلیم اظهارنامه خلاف واقع مشمول جریمه‌ای‌معادل دو و نیم درصد مابه‌التفاوت بهای مندرج در اظهارنامه نامه با رقم مورد تشخیص دارایی که ملاک احتساب مالیات قطعی خواهد بود می‌گردد.

ماده ۲۰۰ -

برای تأخیر در پرداخت مالیات موضوع این فصل زیان دیرکرد به میزان (۴).(۳) سه چهارم و یک درصد (۰٫۷۵٪) در ماه از تاریخ‌سررسید و نسبت به مابه‌الاختلاف از تاریخ ابلاغ برگ تشخیص احتساب و وصول خواهد شد و مدت کمتر از ۱۵ روز به حساب نمی‌آید و از پانزده روزبه بالا یک ماه احتساب خواهد شد.

تبصره - در صورتی که وارث با ارائه اسناد و مدارک به عذر عدم دسترسی به سهم‌الارث برای پرداخت مالیات تقاضای مهلت کند و ممیز مالیاتی‌عذر او را موجه تشخیص دهد با تایید سر ممیز و موافقت ممیز کل مهلت متناسبی برای تأدیه مالیات به او داده خواهد شد و در این صورت از پرداخت‌زیان دیرکرد در مهلت معاف می‌باشد.

ماده ۲۰۱ -

در صورتی که بانکها و شرکتها و مؤسسات و اشخاصی که مالی از متوفی نزد خود دارند از اجرای مواد ۱۹۲ و ۱۹۵ تخلف نمایند علاوه‌بر این که تا معادل ارزش مالی که نزد آنها بوده با وراث نسبت به پرداخت مالیات و جرائم و زیان دیر کرد متعلق به آنان مسئولیت تضامنی دارند مشمول‌جریمه‌ای معادل پنج درصد قیمت مال خواهند بود.

ماده ۲۰۲ -

هرگاه مأموریتی که طبق این قانون وظیفه‌ای بر عهده آنها گذاشته شده و وظایف خود را انجام ندهند به موجب حکم دادگاه اداری به‌انفصال از خدمت که کمتر از یک سال نخواهد بود محکوم خواهند شد.

بخش هفتم - مقررات متفرقه

ماده ۲۰۳ -

در مواقعی که به درخواست ممیز مالیاتی و تشخیص کمیسیون تشخیص مالیات بیم تفریط اموال منقول متوفی می‌رود ممیز مالیاتی‌می‌تواند به گرفتن ضامن یا تأمین عین مال طبق مقررات اجرای مالیاتها اقدام کند.

ماده ۲۰۴ -

در صورتی که جزو ماترک متوفی کارخانه‌ای باشد و ارزش سایر اموال متوفی تکافوی مالیات ارث متعلق به ماترک را نکند پس ازوصول مالیات از محل سایر اموال نسبت به مازاد مالیات و همچنین در مواردی که ماترک منحصر به کارخانه باشد وزارت دارایی دارایی مکلف است درصورت تقاضای وراث با تقسیط در مدت متناسبی موافقت نماید.

فصل دوم - حق تمبر

ماده ۲۰۵ -

از هر برگ چک که از طرف بانکها چاپ می‌شود در موقع چاپ بیست دینار حق تمبر اخذ می‌شود.

ماده ۲۰۶ -

از کلیه اسناد تجارتی قابل انتقال که در ایران صادر یا معامله و مورد استفاده قرار داده می‌شود (‌به استثنای اوراق مذکور در مواد ۲۰۸ و۲۰۹) و اسناد کاشف از حقوق مالکیت نسبت به مال‌التجاره از قبیل بارنامه دریایی و هوایی و قبض تحویل مال‌التجاره به حواله کرد و همچنین اوراق‌بیمه مال‌التجاره ۵۰ ریال و از بارنامه زمینی ۲۰ ریال حق تمبر دریافت خواهد شد.

ماده ۲۰۷ -

از کلیه قراردادها و اسناد مشابه آنها که بین بانکها یا مؤسسات صرافی و مشتریان آنها مبادله یا از طرف مشتریان تعهد می‌شود و مربوط‌به ودایع نقدی یا سهام یا هر نوع اوراق بهادار یا اسناد ذمه‌ای یا انتقال طلب یا حواله یا التزامنامه‌است در صورتی که در دفتر اسناد رسمی ثبت نشده‌معادل ۲۰ ریال حق تمبر اخذ می‌شود.

ماده ۲۰۸ -

سهام شرکت سهامی و مختلط سهامی ایرانی خواه طبع و منتشر شده یا نشده باشد بر اساس ارزش اسمی سهام به قرار دو در هزارمشمول حق تمبر خواهد بود و کسور صد ریال هم صد ریال محسوب می‌شود.

تبصره ۱ - حق تمبر سهام شرکتهای سهامی باید ظرف یک ماه از تاریخ ثبت قانونی شرکت از طریق ابطال تمبر پرداخته شود.

تبصره ۲ - سهام شرکتهای تعاونی از پرداخت حق تمبر معاف است.

تبصره ۳ - حق تمبر سهام شرکتهایی که سرمایه آن صد درصد متعلق به دولت است از دو میلیون ریال تجاوز نخواهد کرد و مازاد آن بخشوده‌خواهد شد.

ماده ۲۰۹ -

از اوراق مشروحه ذیل نسبت به مبلغ آنها معادل دو در هزار حق تمبر اخذ می‌شود:

برات - فته‌طلب (‌سفته) و حواله نقدی و اوراق‌قرضه غیر دولتی و نظایر آنها.

تبصره - حق تمبر مقرر در این ماده بابت کمتر از هزار ریال معادل حق تمبر هزار ریال خواهد بود.

ماده ۲۱۰ -

در صورتی که اسناد مشمول حق تمبر موضوع مواد ۲۰۶ و ۲۰۷ و ۲۰۸ و ۲۰۹ در ایران صادر شده باشد صادرکنندگان باید تمبر مقرر رابه روی آنها الصاق و ابطال نمایند و هرگاه اسناد مذکور در خارجه صادر شده باشد اولین شخصی که در ایران اسناد مزبور را متصرف می‌شود باید قبل ازهر نوع امضاء اعم از ظهرنویسی یا معامله قبولی یا پرداخت به ترتیب فوق عمل نماید و در هر صورت کلیه مؤسسات یا اشخاصی که در ایران اسنادمذکور را معامله و دریافت یا تأدیه می‌نمایند متضامناً مسئول پرداخت حقوق مقرر خواهند بود.

ماده ۲۱۱ -

وزارت دارایی مجاز است سفته و برات و بارنامه و اوراق دیگر مشمول حق تمبر را چاپ و در دسترس متقاضیان بگذارد. وزارت دارایی‌می‌تواند در مواردی که مقتضی بداند به جای الصاق و ابطال تمبر به دریافت حق تمبر در قبال صدور قبض مالیات اکتفا نماید.

تبصره - در صورت تخلف از مقررات این فصل علاوه بر اصل حق تمبر مقرر معادل دو برابر جریمه اخذ خواهد شد.

ماده ۲۱۲ -

از کلیه نقل و انتقالات قطعی املاک از قبیل اراضی داخل و خارج شهر - مستغلات - ساختمانها - املاک مزروعی و همچنین از انتقال‌حق واگذاری محل برای اولین بار از طرف مالک معادل یک درصد ارزش مورد معامله حق تمبر دریافت خواهد شد.

ماده ۲۱۳ -

در صورتی که معاملات مذکور در ماده ۲۱۲ در دفتر خانه اسناد رسمی انجام گردد صاحب دفتر مکلف است به میزان مقرر در روی سندمعامله تمبر الصاق و ابطال نماید.

تبصره ۱ - ارزش مورد معامله از نظر ابطال تمبر عبارت است از قیمت مذکور در سند مگر در مورد املاکی که برای آنها در اجرای تبصره ماده ۲۳‌ارزش معاملاتی یا به موجب مقررات قبلی قیمت منطقه‌ای سابق تعیین شده‌است که در این صورت در مورد اول ارزش معاملاتی و در مورد دوم قیمت‌منطقه‌ای سابق مناط اعتبار است.

تبصره ۲ - در مورد انتقال حق واگذاری محل چنانچه به موجب تشخیص قطعی معلوم شود که از مأخذ کمتری تمبر باطل شده‌است مابه‌التفاوت‌قابل مطالبه و وصول است. فصل سوم - مالیات اراضی بایر

ماده ۲۱۴ -

کلیه اراضی بایر واقع در محدوده شهر تهران و شهرهایی که به موجب تصویب‌نامه دولت تعیین و اعلام می‌شود به شرح زیر مشمول‌مالیات سالیانه‌است:

۱ - یک یا چند قطعه زمین که ارزش آن دو میلیون ریال و متعلق به یک نفر باشد تا یک میلیون ریال معاف از پرداخت مالیات و مازاد از یک میلیون‌ریال تا دو میلیون ریال به نرخ یک درصد.

۲ - یک یا چند قطعه زمین که ارزش آن تا پنج میلیون ریال باشد مازاد بر دو میلیون ریال به نرخ دو درصد.

۳ - یک یا چند قطعه زمین که ارزش آن تا ده میلیون ریال است نسبت به مازاد بر پنج میلیون ریال به نرخ سه درصد.

۴ - یک یا چند قطعه که ارزش آن بیش از ده میلیون ریال باشد نسبت به مازاد ده میلیون ریال به نرخ چهار درصد.

پنجاه درصد اصل مالیات بلافاصله پس از وصول به شهرداری محل پرداخت خواهد شد.

ارزش اراضی بر اساس ارزش معاملاتی موضوع تبصره ماده ۲۳ و در صورتی که ارزش معاملاتی اعلام نشده باشد بر اساس قیمت منطقه‌ای و درصورتی که قیمت منطقه‌ای تعیین نشده باشد بر اساس ارزش روز محاسبه خواهد شد.

تبصره ۱ - زمین‌های بایر متعلق به دولت و شهرداریها و مؤسسات وابسته به دولت و شهرداریها و مؤسسات خیریه و عام‌المنفعه و سفارتخانه‌ها ازپرداخت مالیات معاف است.

تبصره ۲ - تعیین حدود شهر به عهده انجمن شهر و در غیاب انجمن شهر به عهده وزارت کشور است.

تبصره ۳ - منظور از اراضی بایر مذکور در این ماده زمینهایی است که ظرف مدت دو سال از تاریخ اجرای این قانون مستحدثاتی متناسب در آن‌ایجاد نشود و یا تبدیل به باغ نگردد.

تبصره ۴ - آیین‌نامه اجرایی این ماده و همچنین تشخیص تناسب مستحدثات از طرف وزارت دارایی تهیه و بعد از تصویب کمیسیون دارایی‌مجلس شورای ملی به موقع اجراء گذاشته خواهد شد.

باب سوم - سازمان تشخیص و وصول مالیات

قسمت اول - سازمان تشخیص مالیات

فصل اول - کلیات

ماده ۲۱۵ -

تشخیص درآمد مشمول مالیات و تعیین مالیات موضوع این قانون به عهده مراجع تشخیص مالیات است که طبق مقررات این قانون‌صلاحیت رسیدگی و تشخیص را خواهند داشت.

ماده ۲۱۶ -

رسیدگی به درآمد مشمول مالیات و تعیین مالیات متعلق در دو مرحله صورت می‌گیرد که عبارت است از:

مرحله اول - رسیدگی اداری به وسیله مأموران تشخیص.

مرحله دوم - رسیدگی به اختلاف به وسیله مراجع حل اختلاف.

ماده ۲۱۷ -

مأموران تشخیص به ۴ درجه به شرح زیر تقسیم می‌شوند:

۱ - کمک ممیز.

۲ - ممیز مالیاتی.

۳ - سر ممیز.

۴ - ممیز کل.

ماده ۲۱۸ -

مراجع حل اختلاف عبارت خواهد بود از:

۱ - کمیسیون تشخیص مالیاتی.

۲ - شورای عالی مالیاتی.

ماده ۲۱۹ -

وظایف و مسئولیت مأموران تشخیص منحصراً در حوزه مالیاتی است که در آن حوزه به خدمت منصوب شده‌اند (‌حوزه مالیاتی ازطرف وزارت دارایی تعیین خواهد شد).

ماده ۲۲۰ -

بنا بر اقتضاء کار تحت نظر هر ممیز مالیاتی یک یا چند نفر کمک ممیز قرار خواهد گرفت کمک ممیز تحت نظر ممیز مالیاتی و بر طبق‌تعلیمات او وظایف محوله را به موقع اجرا خواهد گذاشت و از جهت تشخیص درآمد و مالیات مسئول اقدامات خود در حدود قانون و وظائف محوله‌می‌باشند. مسئولیت کمک ممیزین رافع مسئولیت قانونی ممیزین مالیاتی نخواهد بود.

ماده ۲۲۱ -

برای هر چند حوزه مالیاتی یک سر ممیز تعیین می‌شود که علاوه بر اجرای وظائفی که اختصاصاً به موجب این قانون بر عهده داردنسبت به کار ممیزین مالیاتی نظارت خواهد نمود.

ماده ۲۲۲ -

برای هر چند حوزه سر ممیزی یک ممیز کل تعیین می‌شود که علاوه بر اجرای وظایفی که اختصاصاً به موجب این قانون بر عهده اوست‌به طرز کار کلیه مأموران تشخیص حوزه خود نظارت خواهد نمود و مسئول حسن اجرای قانون مالیاتی در حوزه‌های مربوط خواهد بود.

تبصره - وزارت دارایی می‌تواند عندالاقتضاء وظایف اختصاصی و عمومی ممیز کل را در بعضی از حوزه‌ها موقتاً به عهده سر ممیز قرار دهد.

ماده ۲۲۳ -

آیین‌نامه طرز انتخاب و امتحان و ارتقاء و همچنین شرایط استخدام مأموران تشخیص با رعایت مقررات استخدام کشوری و سایرمقرراتی که برای ترتیب و تشریفات رسیدگی مأموران تشخیص و مراجع حل اختلاف مالیاتی و هیأت عالی انتظامی لازم باشد از طرف وزارت دارایی‌تنظیم و به عنوان آیین‌نامه سازمان تشخیص به موقع اجرا گذارده خواهد شد.

فصل دوم - وظایف و اختیارات مأموران تشخیص

ماده ۲۲۴ -

ممیزین مالیاتی طبق مقررات این قانون به اظهارنامه یا ترازنامه و حساب سود و زیان تسلیمی مؤدی رسیدگی و آن را قبول یا رد خواهدنمود.

تبصره - عدم تسلیم اظهارنامه از طرف مؤدی در موعد مقرر قانونی مانع رسیدگی به ترازنامه او که در موعد قانونی تسلیم داشته نخواهد بود.

ماده ۲۲۵ -

قبولی ممیزین مالیاتی در حدود فعالیتهای مندرج در اظهارنامه مؤثر است و در مواردی که تمام یا قسمتی از فعالیتهای مؤدی کتمان شده‌باشد ممیزین مالیاتی موظف به تشخیص درآمد و مطالبه متعلق به آن خواهند بود.

ماده ۲۲۶ -

در مواردی که اظهارنامه یا ترازنامه و حساب سود و زیان مؤدی مورد قبول واقع نشود و یا اساساً مؤدی اوراق مزبور را در موعد مقررقانونی تسلیم نکرده باشد ممیزین درآمد مشمول مالیات مؤدی را طبق مقررات این قانون علی‌الراس تشخیص خواهند داد.

ماده ۲۲۷ -

ممیزین مالیاتی می‌توانند رسیدگی به ترازنامه و حساب سود و زیان مؤدی را با اطلاع سر ممیز و پس از جلب موافقت ممیز کل به‌حسابداران رسمی ارجاع نمایند.

ماده ۲۲۸ -

ممیزین مالیاتی می‌توانند برای رسیدگی به اظهارنامه یا تشخیص هر گونه درآمد مؤدی به کلیه دفاتر و اسناد و مدارک مربوط مراجعه ورسیدگی نمایند و مؤدی مالیات مکلف به ارائه و تسلیم آن می‌باشد وگرنه بعداً به نفع او در امور مالیاتی آن سال قابل استناد نخواهد بود مگر آن که قبل‌از تشخیص قطعی درآمد معلوم شود که ارائه آن در مراحل قبلی به عللی خارج از حدود اختیار مؤدی میسر نبوده‌است.

ماده ۲۲۹ -

در مواردی که مدارک و اسنادی حاکی از تحصیل درآمد مؤدی نزد اشخاص ثالث به استثنای اشخاص مذکور در ماده ۲۳۰ موجود باشداشخاص ثالث مکلفند با مراجعه و مطالبه مأموران تشخیص دفاتر و همچنین اصل یا رونوشت اسناد مربوط را ارائه دهند وگرنه در صورتی که در اثراستنکاف آنها زیانی متوجه دولت شود به جبران زیان وارد به دولت محکوم خواهند شد.

مرجع ثبوت زیان بر اثر استنکاف و صدور حکم طبق مفاد این ماده مراجع صالحه قضایی است.

ماده ۲۳۰ - در مواردی که مأموران تشخیص کتباً از وزارتخانه‌ها و شهرداریها و شرکتها و مؤسساتی که با سرمایه دولت اداره می‌شوند اطلاعات واسناد لازم را در زمینه فعالیت و معاملات و درآمد مؤدی بخواهند ادارات و مؤسسات مزبور مکلفند رونوشت گواهی شده اسناد مربوط و هر گونه‌اطلاعات لازم را در اختیار آنان بگذارند مگر این که مسئول امر ابراز آن را مخالف مصالح مملکت اعلام نماید که در این صورت با موافقت وزیر مسئول‌و تایید وزیر دارایی از ابراز آن خودداری می‌شود و در غیر این صورت مسئول امر از خدمت منفصل خواهد شد ولی در مورد اسناد و اطلاعاتی که نزدمقامات قضایی است و مقامات مزبور ارائه آن را مخالف مصلحت بدانند ارائه آن منوط به موافقت دادستان کل خواهد بود.

ماده ۲۳۱ -

مأموران تشخیص و سایر مراجع مالیاتی باید اطلاعاتی را که ضمن رسیدگی به امور مالیاتی مؤدی به دست می‌آورند محرمانه تلقی و ازافشای آن جز در امر تشخیص درآمد و مالیات خودداری نمایند و در صورت افشا مورد مشمول ماده ۱۳۸ قانون کیفر عمومی خواهد بود.

ماده ۲۳۲ -

در صورتی که مأموران تشخیص مالیات ضمن رسیدگیهای خود به تخلفات مالیاتی مؤدی موضوع ماده ۱۴۵ برخورد نمودند مکلفندمراتب را برای تعقیب به دادستان انتظامی مالیاتی گزارش دهند.

ماده ۲۳۳ -

ممیزین مالیاتی مکلفند نسبت به مؤدیانی که بدهی مالیاتی قطعی خود را پرداخت نموده‌اند منتهی ظرف ۵ روز از تاریخ تقاضای مؤدی‌مفاصاً حساب مالیاتی تهیه و برای امضای سر ممیز ارسال کنند سر ممیز مالیاتی مکلف است مفاصاً حسابهای ارسالی از طرف ممیز مالیاتی را ظرف ۳‌روز امضا نموده و به مؤدی آن تسلیم کند.

فصل سوم - ترتیب رسیدگی مأموران تشخیص مالیاتی

ماده ۲۳۴ -

در مواردی که اظهارنامه یا ترازنامه مورد قبول ممیز مالیاتی واقع شود ممیز آن را با نظر خود برای رسیدگی و اظهار نظر نزد سر ممیزارسال می‌دارد. سر ممیز در صورت قبول اظهارنامه یا ترازنامه نظر ممیز را تایید وگرنه نسبت به میزان درآمد مؤدی پس از رسیدگی اظهار نظر می‌کند وپرونده را نزد ممیز برمی‌گرداند در صورت اخیر ممیز بر اساس نظر سر ممیز برگ تشخیص را تهیه و برای امضاء و صدور نزد سر ممیز ارسال خواهدداشت مگر این که نظر سر ممیز را قبول کند که در این صورت برگ تشخیص را به مسئولیت خود امضاء و صادر خواهد کرد.

ماده ۲۳۵ -

در موارد تشخیص علی‌الراس ممیز مالیاتی برگ تشخیص مالیات را بر اساس اطلاعات مکتسبه تنظیم و شخصاً امضاء خواهد نمود مگرآن که ترتیب دیگری در این قانون مقرر شده باشد که در این صورت به ترتیب مقرر رفتار خواهد شد.

ماده ۲۳۶ -

برگ تشخیص مالیات باید بر اساس مأخذ صحیح و متکی به دلائل و اطلاعات کافی باشد و به نحوی تنظیم گردد که کلیه فعالیتهای‌مربوط و درآمدهای حاصل از آن به طور صریح در آن قید و برای مؤدی روشن باشد امضاکنندگان برگ تشخیص مالیات باید نام کامل و سمت خود را دربرگ تشخیص قید کنند و مسئول مندرجات برگ تشخیص و نظریه خود از هر جهت خواهند بود.

ماده ۲۳۷ -

هرگاه ترازنامه و حساب سود و زیان مؤدیان که در مهلت قانونی تسلیم شده‌است به تقاضای ممیز مالیاتی یا مراجعه مستقیم مؤدی‌مورد رسیدگی و تصدیق حسابدار رسمی واقع شده باشد نسبت به نتیجه رسیدگی حسابدار رسمی طبق مقررات مواد ۲۷۹ و ۲۸۰ رفتار خواهد شد.

ماده ۲۳۸ -

در مواردی که برگ تشخیص مالیات صادر و به مؤدی ابلاغ می‌شود مؤدی می‌توانند ظرف سی روز از تاریخ ابلاغ برای رفع اختلاف‌خود با ممیز یا سر ممیز شخصاً یا به وسیله وکیل تام‌الاختیار خود به ممیز کل مراجعه و با ارائه اسناد و مدارک تقاضای رسیدگی مجدد نماید ممیز کل به‌موضوع رسیدگی و در صورتی که دلائل و مدارک ابراز شده را برای رد مندرجات برگ تشخیص کافی دانست آن را رد و مراتب را ظهر برگ تشخیص‌درج و امضاء می‌کند و در صورتی که مدارک ابرازی را مؤثر در تعدیل مالیات تشخیص داد و نظر او مورد قبول مؤدی قرار گرفت در این صورت مراتب‌ظهر برگ تشخیص منعکس می‌گردد و به امضای ممیز کل و مؤدی می‌رسد.

تبصره - ممیز کل در صورتی که به شرح این ماده برگ تشخیص را رد یا آن را بیش از بیست درصد تعدیل کند مکلف است رونوشت برگ تشخیص‌و همچنین نظریه خود را برای تعقیب نزد دادستان انتظامی مالیاتی ارسال دارد.

ماده ۲۳۹ -

در صورتی که مؤدی ظرف ۳۰ روز مذکور اختلاف موجود بین خود و ممیز یا سر ممیز را به شرح ماده فوق با ممیز کل رفع نماید یاقبولی خود را نسبت به برگ تشخیص کتباً اعلام کند یا مالیات مورد مطالبه را به مأخذ برگ تشخیص پرداخت یا ترتیب پرداخت آن را با دارایی بدهدپرونده امر از لحاظ میزان درآمد مشمول مالیات مختوم تلقی می‌گردد و در این صورت از هفتاد و پنج درصد جریمه مقرره معاف خواهد بود و در غیراین صورت مؤدی در حکم معترض به برگ تشخیص مالیات شناخته می‌گردد و پرونده امر برای رسیدگی ظرف ۱۰ روز به کمیسیون تشخیص ارجاع‌می‌شود.

ماده ۲۴۰ -

در موقع طرح پرونده در کمیسیون تشخیص ممیز یا سر ممیزی که برگ تشخیص را امضاء نموده‌است باید در جلسات مقرر کمیسیون‌شرکت کند و برای توجیه مندرجات برگ تشخیص و نظریات خود دلائل کافی اقامه کند و توضیحات لازم را بدهد.

ماده ۲۴۱ -

در هر مورد که مطابق مقررات این قانون میزان درآمد قطعی گردید ممیز مالیاتی برگ مالیات قطعی به نام مؤدی در پنج نسخه تنظیم‌می‌کند که یک نسخه آن را باید به مرکز سجل مالیاتی و یک نسخه برای محاسبه جمع درآمد و مالیات مؤدی نزد ممیز مالیاتی محل سکونت مؤدی‌ارسال دارد.

ماده ۲۴۲ -

در هر مورد که به علت اشتباه در محاسبه مالیات اضافی دریافت شده و همچنین در مواردی که مالیاتی طبق مقررات این قانون قابل‌استرداد می‌باشد ممیز موظف است گزارشی با ذکر مورد و جهات قانونی و تعیین رقم قطعی مالیات و مالیات پرداختی و مبلغ اضافه دریافتی به انضمام‌سوابق مربوط به سر ممیز تسلیم دارد سر ممیز نیز پس از رسیدگی در صورتی که مراتب را تایید نمود آن را نزد ممیز کل ارسال می‌دارد.

ممیز کل پس از رسیدگی در صورت تایید برگ استرداد مالیات اضافی صادر و یک نسخه آن را تسلیم مؤدی می‌کند و نسخه دیگر آن را به اداره دارایی‌مربوط می‌فرستد و اداره مکلف است وجه آن را از محل وصولی جاری ظرف یک ماه به مؤدی پرداخت کند و یک نسخه از رسید وجه را برای ممیزارسال دارد.

ماده ۲۴۳ -

در صورتی که درخواست استرداد از طرف مؤدی به عمل آمده باشد و مأموران تشخیص آن را وارد ندانند مؤدی می‌تواند ظرف ۳۰ روزاز تاریخ اعلام نظر مأموران تشخیص از کمیسیون تشخیص مالیاتی درخواست رسیدگی کند رأی کمیسیون تشخیص مالیاتی در این مورد قطعی و غیرقابل تجدید نظر است و در صورت صدور رأی به استرداد مالیات اضافی ممیز کل طبق جزء اخیر ماده ۲۴۲ ملزم به اجرای آن خواهد بود.

فصل چهارم - کمیسیونهای تشخیص مالیات و وظائف آنها

ماده ۲۴۴ -

مرجع رسیدگی به کلیه اختلافات مالیاتی جز در مواردی که ضمن مقررات این قانون مراجع دیگری پیش‌بینی شده کمیسیون تشخیص‌مالیات است هر کمیسیون تشخیص مالیات از (۳) نفر به شرح زیر تشکیل خواهد شد:

۱ - یک نفر نماینده وزارت دارایی.

۲ - یک نفر قاضی در تهران به انتخاب وزارت دادگستری و در شهرستانها به انتخاب رییس دادگستری یا دادگاه محل.

۳ - نماینده اتاق صنایع در مورد صاحبان صنایع - نماینده سندیکای پزشکان در مورد درآمد مربوط به امور پزشکی به طور کلی - نماینده کانون‌وکلا در مورد درآمد حاصل از وکالت و مشاوره حقوقی - نماینده سندیکاهای مهندسین مربوط در مورد امور ساختمانی و تأسیسات یا مهندسی مشاورو دفاتر فنی - نماینده شورای عالی اصناف در مورد اصناف - نماینده کانون سردفتران در مورد صاحبان دفاتر اسناد رسمی نماینده اتاق بازرگانی برای‌انواع درآمدهای دیگر و در نقاطی که مراجع مزبور تشکیل نشده‌است یکی از معتمدین محل که به مأمور مالیاتی رشته مخصوص به هر نوع فعالیت‌بصیر و مطلع باشد به انتخاب انجمن شهر و در غیاب انجمن به انتخاب فرماندار.

تبصره - در مورد این ماده در صورتی که از صاحبان یک شغل سندیکاهای متعدد تشکیل شده باشد نماینده منتخب کلیه سندیکاها در کمیسیون‌شرکت خواهند نمود و در صورتی که عضو کمیسیون موضوع بند (۳) این ماده معرفی نشود و یا با اطلاع از تشکیل جلسه کمیسیون غیبت نماید کمیسیون با حضور دو عضودیگر به پرونده رسیدگی و رأی صادر خواهد کرد. در صورت اختلاف رأی بین دو عضو نامبرده پرونده به کمیسیون دیگری ارجاع می‌شود.

ماده ۲۴۵ -

نمایندگان وزارت دارایی عضو کمیسیون از بین مأموران تشخیص که حداقل دارای چهار سال سابقه خدمت در شغل ممیزی کل باشندانتخاب می‌گردند.

تبصره - مادام که برای عضویت کمیسیون کارمند واجد شرایط مطابق مقررات این قانون وجود نداشته باشد از بین کارمندان وزارت دارایی که لااقل‌دارای ده سال سابقه خدمت در وزارت دارایی باشند انتخاب خواهند شد.

ماده ۲۴۶ -

اوقات رسیدگی کمیسیون تشخیص مالیات در مورد هر پرونده باید به مأمور تشخیص مربوط و مؤدی ابلاغ گردد. فاصله تاریخ ابلاغ وروز تشکیل جلسه رسیدگی کمیسیون در هیچ مورد نباید کمتر از یک ماه باشد.

تبصره - عدم حضور مأمور تشخیص مربوط یا مؤدی و یا نماینده او در جلسه مانع رسیدگی کمیسیون و صدور رأی نخواهد بود.

ماده ۲۴۷ -

در صورتی که کمیسیون صادرکننده رأی در محاسبه اشتباهی کرده باشد مکلف است با درخواست مؤدی یا مأمور تشخیص مالیاتی‌مربوط به موضوع رسیدگی و رأی را اصلاح کند.

ماده ۲۴۸ -

آراء صادره از کمیسیون تشخیص جز در مواردی که به موجب مقررات این قانون قطعی شناخته شده‌است به شرح زیر قابل تجدیدرسیدگی است:

الف - در صورتی که ظرف یک ماه از تاریخ ابلاغ از طرف مؤدی به آن اعتراض شده باشد.

ب - در صورتی که درآمد مورد رأی با مبلغ مذکور در برگ تشخیص مالیات بیست درصد یا بیشتر اختلاف داشته باشد و ظرف یک ماده از تاریخ‌ابلاغ رای از طرف مأمور تشخیص مربوط اعتراض شده باشد.

تبصره - در صورتی که پرونده فقط از لحاظ یکی از طرفین قابل تجدید رسیدگی باشد در مرحله تجدید رسیدگی فقط نسبت به اختلاف همان طرف‌رسیدگی و رای صادر خواهد شد.

ماده ۲۴۹ -

آراء غیر قطعی کمیسیونهای تشخیص قابل تجدید رسیدگی در شعبه دیگر کمیسیون تشخیص مالیات خواهد بود که دو نفر عضوکمیسیون تشخیص نماینده دارایی و دادگستری قبلاً نسبت به موضوع مطروحه رأی نداده باشند آراء صادره در مرحله تجدید رسیدگی قطعی ولازم‌الاجراء می‌باشد.

ماده ۲۵۰ -

در مواردی که طبق مقررات این قانون رأی کمیسیون مالیاتی در مرحله رسیدگی بدوی قطعی است در صورتی که مؤدی قبل از صدوربرگ اجرایی اقدام به پرداخت مالیات نماید و یا ترتیب پرداخت آن را بدهد و در سایر موارد در صورتی که مؤدی به رأی صادره در مرحله بدوی اعتراض‌نکند از شصت درصد جریمه متعلق معاف است.

ماده ۲۵۱ -

در صورتی که مؤدی مالیات مورد رأی کمیسیون تشخیص را در مرحله تجدید رسیدگی که بر اثر اعتراض مؤدی صادر شده‌است قبل ازصدور برگ اجرایی پرداخت نماید یا ترتیب پرداخت آن را بدهد از بیست و پنج درصد جریمه معاف است.

ماده ۲۵۲ -

در مواردی که کمیسیون تشخیص را رد نماید یا این که تشخیص ممیز یا سر ممیز را با بیست درصد اختلاف یا بیشتر تغییر دهد بایدنسخه‌ای از رای خود را به انضمام رونوشت برگ تشخیص برای تعقیب نزد دادستان انتظامی مالیاتی ارسال دارد.

ماده ۲۵۳ -

مؤدی یا مأمور تشخیص مربوط می‌توانند ظرف یک ماه از تاریخ ابلاغ آراء قطعی کمیسیونهای تشخیص مالیاتی (‌در غیر از مواردی که‌رأی به علت عدم اعتراض از طرف مؤدی یا دارایی به مرحله قطعیت می‌رسد) به استناد عدم رعایت قوانین موضوعه و با اعلام دلایل کافی به شورای‌عالی مالیاتی شکایت کنند و نقض رأی و تجدید رسیدگی را بخواهند.

فصل پنجم - شورای عالی مالیاتی و وظایف و اختیارات آن

ماده ۲۵۴ -

شورای عالی مالیاتی مرکب خواهد بود از پنج نفر عضو اصلی و هشت نفر عضو علی‌البدل که از بین کسانی که مدارج مقرر در ماده ۲۱۷‌را به ترتیب طی کرده و حداقل شش سال سابقه عضویت کمیسیونهای تشخیص مالیات را داشته باشند از طرف وزیر دارایی منصوب خواهند شد.

تبصره ۱ - رییس شورای عالی مالیاتی از بین اعضاء اصلی شوری از طرف وزیر دارایی انتخاب می‌شود.

تبصره ۲ - هر یک نفر از اعضای اصلی به اتفاق دو نفر از اعضای علی‌البدل شورای عالی مالیاتی تشکیل هیأتهایی به نام هیأت تحقیق می‌دهند که‌مأمور رسیدگی به شکایات مؤدیان یا مأموران تشخیص از آراء صادره از کمیسیونهای تشخیص می‌باشند. شکایات واصله در صورتی قابل طرح در شورای عالی مالیاتی می‌باشد که به تشخیص اکثریت اعضای یکی از هیأتهای تحقیق دلایل و مدارک ارائه شده‌ضمن شکایت مربوط به عدم رعایت مقررات باشد.

ماده ۲۵۵ -

مادام که برای عضویت شورای عالی مالیاتی کارمند واجد شرایط مطابق مقررات ماده فوق وجود نداشته باشد از بین کارمندان عالی مقام‌وزارت دارایی که دارای پانزده سال سابقه خدمت در وزارت دارایی بوده و شش سال آن را در امور مالیاتی اشتغال داشته‌اند به شرح فوق انتخاب ومنصوب می‌شوند.

ماده ۲۵۶ -

اعضاء شورای عالی مالیاتی قابل تغییر نخواهند بود مگر به حکم قطعی دادگاه اختصاصی اداری موضوع ماده ۲۶۹ یا بنا به تقاضای‌خودشان.

ماده ۲۵۷ -

وظایف و اختیارات شورای عالی مالیاتی به شرح زیر است:

۱ - رسیدگی به آراء قطعی کمیسیونهای مالیاتی که از لحاظ عدم مطابقت با قوانین و مقررات موضوعه مورد شکایت مؤدی یا ممیز کل واقع و طبق‌تشخیص اکثریت اعضای یکی از هیأتهای تحقیق قابل طرح باشد.

۲ - اعلام نظر در زمینه اجرای قوانین و مقررات مالیاتی و تهیه آیین‌نامه‌ها و بخشنامه‌ها و مطالعه به منظور پیشنهاد اصلاح و تغییر قوانین ومقررات مالیاتی به وزیر دارایی.

۳ - اظهار نظر در مورد موضوعات و مسائل مالیاتی که وزیر دارایی حسب اقتضا برای مشورت و اظهار نظر به شورای عالی مالیاتی ارجاع‌می‌نماید.

ماده ۲۵۸ -

در صورتی که از طرف مأموران تشخیص و یا مؤدی شکایتی در موعد مقرر از رأی کمیسیون تشخیص مالیات واصل شود که ضمن آن‌با اقامه دلایل و ارائه اسناد و مدارک ادعای نقض قوانین موضوعه شده باشد شورای عالی مالیاتی موظف است بدون این که وارد رسیدگی به ماهیت امرگردد صرفاً از لحاظ رعایت تشریفات و رسیدگیهای قانونی و مطابقت مورد با قوانین و مقررات مربوط به موضوع رسیدگی نموده و مستنداً به جهات واسباب و دلایل قانونی رأی مقتضی بر نقض رأی کمیسیون و یا رد شکایت مزبور صادر نماید.

تبصره - شورای عالی مالیاتی با حضور پنج نفر تشکیل و آراء صادره به اکثریت مناط اعتبار است و نظر اقلیت باید در متن رأی منعکس شود.

ماده ۲۵۹ -

رأی شورای عالی مالیاتی در مورد ماده ۲۵۸ لازم‌الاتباع است و کمیسیونهای مالیاتی و مأموران تشخیص مالیات و همچنین سایرمأموران مالیاتی در موارد مشابه موظف به تبعیت از آن می‌باشند و برای این که روش واحدی اتخاذ شود آراء مزبور ماهی یک بار جمع‌آوری و منتشرشود.

ماده ۲۶۰ -

در صورتی که رأی مورد شکایت از طرف شورای عالی مالیاتی نقض گردد پرونده باید به شعبه دیگر کمیسیون تشخیص ارجاع و موردرسیدگی مجدد قرار گیرد در صورتی که در آن محل کمیسیون یک شعبه بیشتر نداشته باشد به کمیسیون تشخیص مرکز استان ارجاع می‌شود مرجع‌مزبور با تبعیت از مفاد رأی شوری مجدداً به موضوع و اختلاف مالیاتی بر طبق مقررات فصل پنجم رسیدگی می‌کند و رأی مقتضی می‌دهد و رایی که‌بدین ترتیب صادر می‌شود قطعی و لازم‌الاجرا است.

تبصره - در مورد آراء کمیسیونهای مالیاتی که در مهلت مقرر نسبت به آن شکایت نشده در صورتی که به نظر شورای عالی مالیاتی طبق مفاد ماده۲۵۸ قابل نقض باشد در این صورت شوری به منظور حفظ قوانین و اتخاذ روش واحد به موضوع رسیدگی و رأی بلاارجاع صادر می‌نماید و این رأی‌شوری موجب تجدید رسیدگی نیست و تأثیری در میزان مالیات و رأی کمیسیون ندارد. در این صورت مؤدی می‌تواند به عنوان جبران خسارت به استناد رأی شورای عالی مالیاتی علیه مأموران تشخیص و اعضاء کمیسیون تشخیص مربوط‌در محاکم دادگستری طرح دعوی نماید دعوی مزبور خارج از نوبت مورد رسیدگی قرار خواهد گرفت.

ماده ۲۶۱ -

هرگاه شکایت از رأی کمیسیون تشخیص از طرف مؤدی به عمل آمده باشد و مؤدی به میزان مالیات مورد رأی به دارایی وجه نقد یاتضمین بانکی بسپرد و یا وثیقه ملکی معرفی کند یا ضامن معتبر که اعتبار ضامن مورد قبول دارایی باشد بدهد رأی کمیسیون تا صدور رأی شورای عالی‌مالیاتی موقوف‌الاجرا می‌ماند در غیر این صورت عملیات اجرایی جز در مورد توقیف مؤدی قابل اجرا خواهد بود.

تبصره ۱ - در صورتی که رأی شورای عالی مالیاتی مبنی بر نقض رأی کمیسیون و تجدید رسیدگی باشد تأمین مزبور رد خواهد شد.

تبصره ۲ - در مواردی که شورای عالی مالیاتی رأی کمیسیونهای مالیاتی را نقض می‌نماید موظف است یک نسخه از رأی خود را به انضمام یک‌نسخه از رای کمیسیون برای تعقیب نزد دادستان انتظامی مالیاتی ارسال دارد.

فصل ششم - هیأت عالی انتظامی مالیاتی و وظایف آن

ماده ۲۶۲ -

هیأت عالی انتظامی مالیاتی مرکب خواهد بود از یک نفر رییس و دو نفر عضو اصلی و یک نفر عضو علی‌البدل که از بین کارمندان عالی‌مقام وزارت دارایی که در امور مالیاتی بصیر و مطلع هستند از طرف وزیر دارایی به این سمت منصوب می‌شوند.

تبصره - اعضاء هیأت عالی انتظامی قابل تغییر نخواهند بود مگر به تقاضای خودشان یا به موجب حکم قطعی مرجع انتظامی مربوط.

ماده ۲۶۳ -

وظایف و اختیارات هیأت عالی انتظامی به شرح زیر است:

الف - رسیدگی به تخلفات اداری کلیه مأموران تشخیص مالیاتی و نمایندگان وزارت دارایی در کمیسیونهای تشخیص مالیات و سایر مأمورینی که‌طبق این قانون مسئول وصول مالیات هستند به درخواست دادستان انتظامی مالیاتی تعقیب و رسیدگی به پرونده‌های مطروحه در دادستانی و هیأت‌عالی انتظامی مالیاتی سابق به عهده مراجع موضوع این فصل خواهد بود.

ب - نفی صلاحیت شاغلین مقامات مذکور در ادامه خدمات مالیاتی به جهات اخلاقی و اعمال و رفتار منافی با حیثیت و شئون مأمورین مالیاتی وسوء شهرت و اهمال و مسامحه مکرر آنان در انجام وظایف خود به درخواست دادستان انتظامی مالیاتی.

ماده ۲۶۴ -

دادستان انتظامی مالیاتی به انتخاب وزیر دارایی از بین سه نفر که از طرف هیأت عالی انتظامی از بین کسانی که مدارج مقرر در ماده ۲۱۷‌را به ترتیب طی کرده و حداقل شش سال سابقه عضویت کمیسیونهای تشخیص مالیات را داشته باشند پیشنهاد می‌گردد به این سمت منصوب می‌شود.

تبصره - مادام که برای احراز سمت دادستانی انتظامی شخص واجد شرایط بر طبق این ماده وجود ندارد دادستان انتظامی مالیاتی از بین سه نفرکارمند عالی مقام وزارت دارایی که دارای ۲۰ سال سابقه خدمت در وزارت دارایی بوده و شش سال آن را در امور مالیاتی کار کرده باشند از طرف هیأت‌عالی انتظامی پیشنهاد می‌شود از طرف وزیر دارایی انتخاب و به این سمت منصوب می‌شود.

ماده ۲۶۵ -

وظائف دادستان انتظامی مالیاتی به شرح زیر است:

الف - رسیدگی و کشف تخلفات و تقصیرات اداری مأموران تشخیص مالیات و اعضاء کمیسیون تشخیص و سایر مأمورین که طبق این قانون‌مسئول وصول مالیات هستند و تعقیب آنها.

ب - تحقیق در جهات اخلاقی و اعمال و رفتار مأموران مذکور.

پ - اعلام نظر نسبت به ترفیع مقام مأموران تشخیص و نمایندگان دارایی عضو کمیسیونهای تشخیص مالیات.

ت - اقامه دعوی علیه مؤدیان و مأموران مالیاتی و حسابداران رسمی در مواردی که ضمن این قانون پیش‌بینی شده‌است.

ماده ۲۶۶ -

جهات ذیل موجب شروع رسیدگی و تحقیق خواهد بود:

الف - شکایت ذینفع.

ب - گزارش رسیده از مراجع رسمی.

پ - مواردی که موضوعی از طرف هیأت عالی انتظامی مالیاتی ارجاع شود.

ت - مشهودات و اطلاعات دادستان انتظامی مالیاتی.

ماده ۲۶۷ -

دادستان انتظامی مالیاتی موارد مذکور در ماده بالا را مورد رسیدگی قرار می‌دهد و حسب مورد پرونده را بایگانی یا قرار منع تعقیب‌صادر و یا ادعانامه تنظیم و یا هیأت عالی انتظامی مالیاتی تسلیم می‌نماید.

ماده ۲۶۸ -

مرجع رسیدگی به تخلف مأموران مذکور در بند الف ماده ۲۶۳ مرکب است از دو نفر از اعضاء هیأت عالی انتظامی (‌غیر از رییس هیأت)‌و یک نفر از اعضاء شورای عالی مالیاتی بنا به معرفی رییس شوری. مرجع مذکور بر طبق مقررات این قانون و قانون استخدام کشوری و سایر مقررات‌موضوعه نسبت به موضوع مرجوع رسیدگی و رأی بر برائت یا محکومیت صادر می‌نماید رای مزبور برای کارمند مورد تعقیب در مورد مجازاتهای‌بندهای الف و ب ماده ۵۹ قانون استخدام کشوری قطعی است و در سایر موارد برای متهم و به طور کلی برای دادستان انتظامی مالیاتی قابل تجدید نظراست. مرجع تجدید نظر مرکب خواهد بود از سه نفر عضو که عبارتند از رییس هیأت عالی انتظامی مالیاتی - رییس شورای عالی مالیاتی - یکی ازاعضاء هیأت عالی انتظامی به انتخاب رییس هیأت عالی انتظامی - رأی مرجع تجدید نظر قطعی و لازم‌الاجراء است.

ماده ۲۶۹ -

تخلفات انتظامی اعضاء شورای عالی مالیاتی و هیأت عالی انتظامی به دستور وزیر دارایی در دادگاه اختصاصی اداری مرکب از یکی ازمستشاران دیوان عالی کشور به معرفی رییس دیوان عالی کشور - یکی از رؤسای شعب دیوان محاسبات به انتخاب وزیر دارایی - یکی از کارمندان‌عالی مقام وزارت دارایی به انتخاب وزیر دارایی مورد رسیدگی قرار می‌گیرد که بر طبق قانون استخدام کشوری و سایر مقررات مربوط رسیدگی و رأی بربرائت یا محکومیت صادر خواهد نمود. رأی صادر برای کارمند مورد تعقیب در مورد مجازاتهای بندهای الف و ب ماده ۵۹ قانون استخدام کشوری‌قطعی است و در سایر موارد برای کارمند مورد تعقیب و به طور کلی برای دادستان مربوط قابل تجدید نظر است.

مرجع تجدید نظر مرکب خواهد بود از یکی از رؤسای شعب دیوان عالی کشور به معرفی رییس دیوان عالی کشور - رییس کلی دیوان محاسبات - یکی‌از معاونین وزارت دارایی به انتخاب وزیر دارایی. رأی مرجع تجدید نظر قطعی و لازم‌الاجراء است.

ماده ۲۷۰ -

تعقیب و اقامه دعوی در مورد تخلفات اعضاء شورای عالی مالیاتی و هیأت عالی انتظامی وسیله یکی از کارمندان عالی مقام وزارت‌دارایی که در هر مورد موقتاً از طرف وزیر دارایی به عنوان دادستان انتخاب می‌شود صورت خواهد گرفت.

ماده ۲۷۱ -

در مواردی که به موجب قوانین و مقررات مالیاتی به سبب معاملاتی که در دفتر اسناد رسمی انجام می‌شود تکالیفی بر عهده صاحبان‌دفتر گذارده شده‌است تخلف آنان از انجام تکالیف مذکور به وسیله دادستان انتظامی مالیاتی تعقیب خواهد شد.

محاکمه و مجازات سر دفتر متخلف در مرجع صلاحیتدار مذکور در قانون دفتر اسناد رسمی به عمل خواهد آمد ولی دادستان انتظامی مالیاتی علاوه برتسلیم ادعانامه می‌تواند یک نفر از مأموران تشخیص تحت اختیار خود را برای ادای توضیحات لازم در مرجع مزبور مأمور کند.

ماده ۲۷۲ -

تخلف قضات اعضای کمیسیونهای تشخیص در انجام تکالیفی که به موجب قوانین و مقررات مالیاتی به عهده کمیسیونهای تشخیص‌گذارده شده‌است با اعلام دادستان انتظامی مالیاتی در دادسرای انتظامی قضات مورد رسیدگی قرار خواهد گرفت.

ماده ۲۷۳ -

مجازات تخلف مأموران تشخیص و اعضاء کمیسیون تشخیص در موارد زیر عبارت است از:

۱ - هرگاه بعد از تشخیص قطعی مالیات و غیر قابل اعتراض بودن آن معلوم شود که مأموران تشخیص و یا نمایندگان دارایی یا قضات عضوکمیسیون تشخیص بدون توجه به اسناد و مدارک مؤدی و تحقیقات کافی درآمد مؤدی را بیش از دو برابر تشخیص داده‌اند حداقل مجازات اداری‌متخلف دو سال انفصال از خدمات دولتی خواهد بود.

۲ - در مورد اجرای ماده ۲۸۰ در صورتی که به موجب رأی هیأت رسیدگی ادعای سر ممیز مالیاتی رد شود سر ممیز یا ممیز یا هر دوی آنان به‌مجازات اداری که حداقل آن یک سال انفصال از خدمت دولت می‌باشد محکوم خواهند شد.

۳ - در مواردی که مالیات مؤدیان بر اثر مسامحه و غفلت مأموران تشخیص یا اعضاء کمیسیون تشخیص مالیاتی مشمول مرور زمان یا غیر قابل‌وصول گردد مقصر به موجب رأی هیأت عالی انتظامی از خدمات مالیاتی معاف و حسب مورد به مجازات متناسب مقرر در قانون استخدام کشوری‌محکوم خواهد شد.

ضمناً نسبت به زیان وارده به میزانی که شورای عالی مالیاتی تشخیص می‌دهد متخلف مسئولیت مدنی داشته و وسیله دادستان انتظامی مالیاتی دردادگاههای حقوقی دادگستری به این عنوان دعوای جبران ضرر و زیان اقامه خواهد شد و در صورت وجود سوء نیت متهم وسیله دادستان انتظامی‌مالیاتی مورد تعقیب جزایی قرار خواهد گرفت.

مأموران تشخیص که امر مالیاتی مختوم را مجدداً مورد اقدام قرار دهند به موجب حکم هیأت عالی انتظامی به انفصال از خدمات دولت از یک الی‌چهار سال محکوم می‌شوند و در مواردی که با دادن گزارش خلاف واقع در امر مالیاتی متعمداً وسائل تعقیب مؤدیانی را که بی‌تقصیرند فراهم سازند به‌موجب حکم دادگاههای دادگستری به حبس تأدیبی از شش ماه تا دو سال محکوم می‌شوند دادگاهها خارج از نوبت به این جرائم رسیدگی خواهندنمود.

تبصره - تشریفات رسیدگی به تخلفات و مجازات آنها جز در مواردی که مقررات خاصی برای آن در این قانون پیش‌بینی شده‌است مطابق نظامنامه‌محاکمات اداری خواهد بود.

ماده ۲۷۴ -

در کلیه موارد شمول مرور زمان نسبت به تعقیب تخلفات انتظامی مالیاتی سه سال از تاریخ وقوع تخلف خواهد بود. فصل هفتم - حسابداران رسمی و وظائف آنها

ماده ۲۷۵ -

به منظور استفاده از نتایج حسابرسی حسابداران متخصص در امور رسیدگی به دفاتر و حساب سود و زیان و ترازنامه برای تشخیص‌درآمد مشمول مالیات مؤدیان عده‌ای به عنوان حسابدار رسمی بر طبق مقررات این فصل تعیین می‌شوند.

ماده ۲۷۶ -

انتخاب حسابداران رسمی به عهده شورایی خواهد بود مرکب از وزیر دارایی - رییس بانک مرکزی - رییس دیوان محاسبات - رییس‌اتاق صنایع - رییس اتاق بازرگانی سه نفر از حسابداران متخصص با سابقه به تشخیص و انتخاب وزیر دارایی - ریاست شوری با وزیر دارایی خواهدبود.

تبصره - رأی شوری به اکثریت مناط اعتبار است.

ماده ۲۷۷ -

شورای مذکور در ماده فوق در بهمن ماه هر سال تشکیل و از بین داوطلبان کسانی را که حائز شرایط برای احراز سمت حسابداری‌رسمی تشخیص می‌دهد انتخاب می‌نماید و فهرست منتخبین از طرف وزارت دارایی منتشر خواهد شد.

تبصره ۱ - اولین جلسه شوری منتهی ظرف سه ماه از تاریخ اجرای این قانون تشکیل می‌شود و نسبت به تصویب آیین‌نامه موضوع تبصره ۲ این‌ماده و انتخاب حسابداران رسمی اقدام خواهد نمود.

تبصره ۲ - شرایط و طرز انتخاب و وظایف و ترتیب رسیدگی حسابداران رسمی و نحوه تشکیل و انجام وظایف شوری موضوع ماده ۲۷۶ وحق‌الزحمه حسابرسی و سایر مقررات لازم به موجب آیین‌نامه‌ای که از طرف وزارت دارایی تنظیم و به تصویب شورای مذکور می‌رسد تعیین خواهدشد.

ماده ۲۷۸ -

شورای مذکور در ماده ۲۷۶ در هر سال ۳ نفر از حسابداران رسمی منتخب را که دارای تحصیلات عالی در رشته حسابداری یاحسابرسی بوده و لااقل ۱۰ سال سابقه در این رشته داشته باشند به عنوان هیأت رسیدگی به موضوعات مذکور در ماده ۲۸۰ تعیین می‌نماید.

ماده ۲۷۹ -

گزارش حسابدار رسمی باید طبق نمونه مخصوص حاوی نکات زیر تنظیم و به ممیز مالیاتی تسلیم گردد:

الف - اظهار نظر نسبت به قانونی بودن دفاتر مؤدی طبق مقررات قانون تجارت و سایر مقررات این قانون و کافی بودن دفاتر و اسناد و مدارک‌مؤدی برای امر حسابرسی و تعیین درآمد واقعی و انطباق ترازنامه و حساب و سود و زیان و اقلام مذکور در آنها با مندرجات دفاتر قانونی و اسناد مربوط‌و همچنین به طور کلی رسیدگی و اظهار نظر نسبت به مندرجات دفاتر و اظهارنامه‌های سایر مؤدیانی که دفاتر نگاهداری می‌کنند و ذکر این که تمام‌اطلاعات و توضیحات لازم که حسابرس خواسته‌است به او داده شده و همچنین اظهار نظر راجع به این که ترازنامه و حساب سود و زیان و سایرصورت حسابها و دفاتر و اسناد منطبق با وضع واقعی می‌باشد.

ب - تعیین میزان درآمد مشمول مالیات مؤدی بر اساس قوانین و مقررات مالیاتی.

تبصره - ممیز مالیاتی گزارش حسابدار رسمی را در مورد بند الف بدون رسیدگی قبول و در مورد بند ب در صورتی که ایرادی داشته باشد نظر خودرا با ذکر دلائل نسبت به گزارشی حسابدار رسمی اظهار و درآمد مشمول مالیات را طبق نظر خود تشخیص خواهد داد.

ماده ۲۸۰ -

هرگاه به تشخیص سر ممیز مالیاتی گزارش حسابدار رسمی در مورد بند الف ماده ۲۷۹ بر خلاف واقع باشد با اظهار نظر صریح سر ممیزمالیاتی و با ذکر مورد و میزان زیان وارده به دولت از طرف دادستان انتظامی مالیاتی به هیأت رسیدگی حسابداران رسمی موضوع ماده ۲۷۸ اعلام وتقاضای رسیدگی می‌شود اگر به موجب رأی صادره ادعای سر ممیز مالیاتی رد شود دادستان انتظامی مکلف است اقدام به تعقیب سر ممیز مالیاتی درهیأت عالی انتظامی نماید و در صورتی که هیأت ادعای سر ممیز مالیاتی را وارد تشخیص دهد با توجه به نوع و درجه قصور و تقصیر حسب مورد حسابدار رسمی را به مجازات انتظامی که حداقل آن سلب عنوان حسابدار رسمی برای مدت سه ماه است و پرداخت جریمه و خسارتی متناسب بازیان وارده به دولت محکوم خواهد کرد رای هیأت در مورد مجازات انتظامی به طور کلی و از لحاظ جریمه و خسارت تا مبلغ دویست هزار ریال قطعی‌و لازم‌الاجرا است در صورتی که مبلغ جریمه و خسارت مورد رأی بیش از مبلغ دویست هزار ریال باشد حسابدار رسمی حق دارد ظرف ۱۰ روز ازتاریخ ابلاغ رأی هیأت فقط نسبت به جریمه و خسارت از دادگاه شهرستان حوزه سر ممیزی مربوط تقاضای تجدید نظر کند. دادگاه شهرستان خارج ازنوبت به شکایت رسیدگی و رأی مقتضی صادر خواهد کرد. رای دادگاه مزبور در این باره قطعی و لازم‌الاجرا است.

تبصره - آراء قطعی هیأت رسیدگی و احکام دادگاه شهرستان در مورد جریمه و خسارت طبق مقررات اجرایی مالیاتها اجراء خواهد شد.

ماده ۲۸۱ -

حکم قسمت اول تبصره ماده ۲۷۹ شامل گزارش حسابداران رسمی در مورد رسیدگی به حساب مالیاتی مؤدیانی که در سرمایه یا منافع‌آنان شریک یا سهیم بوده یا معاملات بازرگانی با آنان دارند یا در اداره مؤسسه مربوط دخالت دارند نمی‌باشد و مؤدیان مالیاتی حق ندارند برای تصفیه‌حساب مالیاتی خود استناد به گزارش حسابداران رسمی در موارد مذکور در این ماده کنند و هر زمان کشف شود که بر خلاف این ماده عمل شده‌مابه‌التفاوت مالیات به اضافه جریمه‌ای معادل بیست درصد مابه‌التفاوت مزبور که در هر صورت از ده هزار ریال کمتر نخواهد بود از مؤدی وصول‌خواهد شد.

قسمت دوم - وصول مالیات

ماده ۲۸۲ -

هرگاه مؤدی مالیات قطعی شده خود را ظرف ۳۰ روز از تاریخ ابلاغ برگ قطعی پرداخت ننماید اداره دارایی به موجب برگ اجرایی به اوابلاغ می‌کند که ظرف یک ماه از تاریخ ابلاغ کلیه بدهی خود را بپردازد یا ترتیب پرداخت آن را با دارایی بدهد.

تبصره - در برگ اجرایی باید نوع و مبلغ مالیات - مدارک تشخیص قطعی بدهی - سال مالیاتی - مبلغ پرداخت شده - جریمه و زیان دیر کردمتعلق ذکر شود.

ماده ۲۸۳ -

هرگاه مؤدی پس از ابلاغ برگ اجرایی در موعد مقرر مورد مطالبه را کلاً پرداخت نکند یا ترتیب پرداخت آن را با دارایی ندهد به اندازه‌بدهی مؤدی اعم از اصل و جرائم و خسارات متعلق به اضافه ده درصد بدهی از اموال منقول و یا غیرمنقول و مطالبات مؤدی بازداشت خواهد شدصدور دستور توقیف و دستور اجرای آن به عهده اجرائیات دارایی می‌باشد.

ماده ۲۸۴ -

بازداشت اموال زیر ممنوع است:

۱ - دو سوم حقوق حقوق‌بگیران و سه چهارم حقوق بازنشستگی و وظیفه.

۲ - لباس و اشیاء و لوازمی که برای رفع حوائج ضروری مؤدی و افراد تحت تکفل او لازم است و همچنین آذوقه موجود و نفقه اشخاص‌واجب‌النفقه مؤدی.

۳ - ابزار و آلات کشاورزی و صنعتی و وسائل کسب که برای تأمین حداقل معیشت مؤدی لازم است.

تبصره ۱ - هرگاه ارزش مالی که برای بازداشت در نظر گرفته می‌شود زائد بر میزان بدهی مالیاتی مؤدی بوده و قابل تفکیک نباشد تمام مال‌بازداشت و فروخته خواهد شد و مازاد مسترد می‌شود مگر این که مؤدی اموال بلامعارض دیگری معادل میزان فوق معرفی نماید.

تبصره ۲ - هرگاه مؤدی یکی از زوجین باشد که در یک خانه زندگی می‌نمایند از اثاث‌البیت آنچه عادتاً مورد استفاده زنانه‌است متعلق به زن و بقیه‌متعلق به شوهر شناخته می‌شود مگر آن که خلاف ترتیب فوق معلوم شود.

ماده ۲۸۵ -

ارزیابی اموال مورد بازداشت وسیله ارزیاب دارایی به عمل خواهد آمد ولی مؤدی می‌تواند با تودیع حق‌الزحمه ارزیابی طبق مقررات‌مربوط به دستمزد کارشناسان رسمی دادگستری تقاضا کند که ارزیابی اموال وسیله ارزیاب رسمی به عمل آید.

ماده ۲۸۶ -

کلیه اقدامات لازم مربوط به آگهی حراج و مزایده و فروش اموال مورد بازداشت اعم از منقول و غیرمنقول به عهده مسئول اجرائیات‌دارایی می‌باشد در مورد فروش اموال غیرمنقول در صورتی که پس از انجام تشریفات مقرر و تعیین خریدار مالک برای امضاء سند انتقال حاضر نشودمسئول اجرائیات دارایی به استناد مدارک مربوط از اداره ثبت محل تقاضای انتقال ملک را به نام خریدار خواهد کرد و اداره ثبت اسناد و املاک مکلف‌به اجرای آن است.

ماده ۲۸۷ -

در مورد اموال غیرمنقول بازداشت شده در صورتی که پس از دو نوبت آگهی (‌که نوبت دوم بدون حداقل قیمت آگهی خواهد شد)‌خریداری برای آن پیدا نشد وزارت دارایی می‌تواند مطابق ارزیابی کارشناس رسمی و حداکثر به قیمت منطقه‌ای سابق یا ارزش معاملاتی (‌در مورداملاکی که قیمت منطقه‌ای سابق یا ارزش معاملاتی دارد) معادل کل بدهی مؤدی از مال مورد بازداشت تملک و بهای آن را به حساب بدهی منظورنماید.

تبصره - در صورتی مؤدی قبل از انتقال مال مذکور از طرف وزارت دارایی به غیر حاضر شود که عین مال را با پرداخت بدهی قبلی و زیان دیر کردمتعلق تا تاریخ پرداخت مسترد دارد وزارت دارایی مکلف است ملک مزبور را مسترد دارد.

ماده ۲۸۸ -

ادارات دارایی می‌توانند پس از یک ماه از تاریخ ابلاغ برگ اجرایی در مورد هر مؤدی که بدهی قطعی او بابت اصل مالیات هر سال بیش‌از پنجاه هزار ریال باشد و به اموال او دسترسی پیدا نشود و مؤدی مالی که متناسب با بدهی او بوده و دسترسی به آن میسر باشد ارائه ندهد و یا برای‌پرداخت بدهی خود قراری با اداره دارایی ندهد و یا ضامن متناسب با بدهی معرفی نکند و یا گواهی تسلیم دادخواست اعسار و یا توقف به دادگاه صالح‌به طرفیت اداره دارایی ارائه ندهد بازداشت مؤدی را بخواهد.

ماده ۲۸۹ -

درخواست بازداشت ضمن تعیین مبلغ بدهی از اداره ثبت محل می‌شود اداره ثبت مکلف است با رعایت مقررات اجرایی مربوط اقدام‌به بازداشت بدهکار نماید.

تبصره - هزینه بازداشت مؤدی طبق مقررات مربوط از طرف وزارت دارایی پرداخت و بعد کلیه هزینه‌ها به استثنای هزینه بازداشت در مدت توقیف‌از بدهکار وصول خواهد شد.

ماده ۲۹۰ -

اداره دارایی مکلف است در موارد ذیل نسبت به رفع بازداشت از بدهکار فوراً اقدام کند:

۱ - در صورتی که بدهکار مالی نشان بدهد که با بدهی او متناسب باشد و توقیف آن مال قانوناً از طرف اداره دارایی بلامانع باشد.

۲ - در صورتی که بدهی وصول گردد و یا بدهکار بدهی خود را با تنظیم سند رسمی و دادن ضامن مورد قبول دارایی تا مدت دو سال تقسیط‌نماید.

۳ - در صورتی که دادخواست اعسار یا توقف به دادگاه صالح به طرفیت دارایی تسلیم نماید.

ماده ۲۹۱ -

مرجع رسیدگی به شکایات ناشی از اقدامات اجرایی راجع به مطالبات دولت از اشخاص اعم از حقیقی یا حقوقی که طبق مقررات‌اجرایی مالیاتها قابل مطالبه و وصول می‌باشد کمیسیون تشخیص مالیات خواهد بود به شکایات مزبور به فوریت و خارج از نوبت رسیدگی و رأی صادرخواهد شد رای صادره قطعی و لازم‌الاجراء می‌باشد.

تبصره - در مورد مالیاتهای مستقیم در صورتی که شکایت حاکی از این باشد که وصول مالیات قبل از قطعیت به موقع اجرا گذارده شده‌است هرگاه‌کمیسیون تشخیص شکایت را وارد دانست ضمن صدور رأی بر بطلان اجرائیه حسب مورد قرار رسیدگی و اقدام لازم صادر یا نسبت به درآمد مشمول‌مالیات مؤدی رسیدگی و رأی صادر خواهد کرد رأی صادر از کمیسیون تشخیص قطعی و لازم‌الاجراء می‌باشد مگر در قسمت اخیر که مفاد ماده ۲۴۸‌لازم‌الرعایه‌است.

ماده ۲۹۲ -

دو درصد از وجوهی که بابت مالیات و زیان دیرکرد و جرائم موضوع این قانون وصول می‌شود (‌به استثنای مالیات بر درآمد بانکها وشرکتها و مؤسسات دولتی و وابسته به دولت) در حساب مخصوص در خزانه منظور می‌گردد تا به مصرف تعلیم و تربیت کارمندان در امور مالیاتی وحسابرسی تخصصی برسد.

تبصره - وزارت دارایی مجاز است برای تشویق کارمندانی که در امر وصول مالیاتهای موضوع این قانون فعالیتهایی مصروف داشته‌اند به نحوی که‌در اثر جدیت آنان درآمد دولت فزونی یابد تا اجرای قانون استخدام کشوری راجع به گروه‌بندی مشاغل (‌تبصره ۱ ماده ۳۸ قانون استخدام کشوری)‌پاداش مناسبی به آنها بپردازد.

ماده ۲۹۳ -

آیین‌نامه مربوط به قسمت وصول مالیات وسیله وزارت دارایی و وزارت دادگستری تنظیم و از طرف وزارت دارایی به موقع اجرا گذارده‌خواهد شد.

قسمت سوم - ابلاغ

ماده ۲۹۴ -

اوراق مالیاتی به طور کلی باید به شخص مؤدی ابلاغ و در نسخه ثانی رسید اخذ گردد.

ماده ۲۹۵ -

هرگاه به خود مؤدی دسترسی پیدا نشود اوراق مالیاتی باید در محل سکونت یا محل کار او به یکی از بستگان یا مستخدمین او ابلاغ‌گردد مشروط بر این که به نظر مأمور ابلاغ سن ظاهری این اشخاص برای تمیز اهمیت اوراق مورد ابلاغ کافی بوده و بین مؤدی و شخصی که اوراق رادریافت می‌دارد تعارض منفعت نباشد.

ماده ۲۹۶ -

هرگاه مؤدی یا در صورت عدم حضور او بستگان یا مستخدمین او از گرفتن برگها استنکاف نمایند یا در صورتی که هیچ یک از اشخاص‌مذکور در محل نباشد مأمور ابلاغ باید امتناع آنان را از گرفتن اوراق یا عدم حضور اشخاص فوق را در محل با گواهی یک نفر پاسبان یا ژاندارم یا دو نفرگواه از اهل محل در هر دو نسخه قید نموده و نسخه اول اوراق را به درب محل سکونت یا محل کار مؤدی الصاق نماید.

اوراق مالیاتی که به ترتیب فوق ابلاغ شده قانونی تلقی و تاریخ الصاق تاریخ ابلاغ به مؤدی محسوب است.

ماده ۲۹۷ -

مأمور ابلاغ باید مراتب زیر را در نسخه دوم اوراق مالیاتی تصریح و امضاء نماید:

الف - محل و تاریخ ابلاغ با تعیین روز و ماه و سال.

ب - نام کسی که اوراق به او ابلاغ شده با تعیین این که چه نسبتی با مؤدی دارد.

پ - نام و مشخصات گواهها در مورد ماده ۲۶۹.

ماده ۲۹۸ -

اگر مؤدی یکی از ادارات دولتی یا مؤسسات وابسته به دولت باشد اوراق مالیاتی باید به رییس یا قائم مقام رییس یا رییس‌دفتران اداره یامؤسسه ابلاغ گردد.

ماده ۲۹۹ -

اگر مؤدی شرکت تجارتی یا سایر اشخاص حقوقی باشد اوراق مالیاتی باید به مدیر یا اشخاص دیگر که از طرف شرکت حق امضاء دارندتسلیم شود.

تبصره - مقررات مواد ۲۹۵ و ۲۹۶ در مورد شرکتهای تجارتی و سایر اشخاص حقوقی نیز مجری است.

ماده ۳۰۰ -

در مواردی که مؤدی محلی را به عنوان محل کار یا سکونت یا محل ابلاغ اوراق مالیاتی معرفی کند و در غیر این مورد در صورتی که‌اوراق مالیاتی در محلی به عنوان محل کار یا سکونت مؤدی ابلاغ شود و در پرونده دلیل و اثری حاکی از اطلاع مؤدی از این موضوع بوده و به این‌نشانی ایراد نکرده باشد مادام که محل دیگری به عنوان محل سکونت یا کار اعلام نکند ابلاغ اوراق مالیاتی به همان نشانی قانونی و صحیح است.

ماده ۳۰۱ -

در مواردی که نشانی مؤدی در دست نباشد اوراق مالیاتی یک نوبت در روزنامه کثیرالانتشار حوزه دارایی و اگر در حوزه دارایی روزنامه‌نباشد در روزنامه کثیرالانتشار نزدیکترین محل به حوزه دارایی یا یکی از روزنامه‌های کثیرالانتشار مرکز آگهی می‌شود این آگهی در حکم ابلاغ به مؤدی‌محسوب خواهد شد.

ماده ۳۰۲ -

مقررات آیین دادرسی مدنی راجع به ابلاغ جز در مواردی که در این قسمت مقرر گردیده‌است در مورد ابلاغ اوراق مالیاتی اجرا خواهدشد.

ماده ۳۰۳ -

مقررات باب اول و دوم و سوم این قانون از اول فروردین ماه ۱۳۴۶ به موقع اجرا گذاشته می‌شود و مقررات آن شامل کلیه اراضی بایر ومالیات بر درآمدهایی که تاریخ تحصیل درآمد و سایر مالیاتهای مستقیم که سبب تعلق مالیات بعد از تاریخ اجرای این قانون می‌باشد و همچنین مالیات‌بر درآمد اشخاص حقوقی مربوط به سال مالی که در سال اول اجرای این قانون خاتمه می‌یابد خواهد بود و کلیه قوانین مقررات مالیاتی نسبت به آنهاملغی است. در مواردی که در فاصله بین اول فروردین ماه ۱۳۴۶ تا تاریخ ابلاغ این قانون مالیاتی کمتر از اخذ مقرر پرداخت شده باشد در صورتی که‌مابه‌التفاوت ظرف دو ماه از تاریخ ابلاغ این قانون پرداخت گردد از موارد تخلف محسوب نخواهد شد ضمناً اضافه پرداختی نیز در محاسبه مالیاتی‌منظور خواهد شد.

باب چهارم - تصفیه بقایای مالیاتی

ماده ۳۰۴ -

مالیات بر درآمدهایی که تاریخ تحصیل درآمد و سایر مالیاتهای مستقیم موضوع این قانون که سبب تعلق مالیات قبل از سال ۱۳۴۶‌می‌باشد و مشمول مرور زمان نبوده و هنوز به مرحله قطعیت نرسیده‌است کلاً به عنوان بقایای مالیاتی تابع احکام این باب خواهد بود درآمد مشمول مالیات ونرخ مالیاتی بقایای مالیاتی تابع احکام قانونی زمان تحصیل درآمد خواهد بود.

ماده ۳۰۵ -

مالکین املاک مزروعی که در سالهای ۱۳۴۱ و ۱۳۴۲ و ۱۳۴۳ به علت خسارات ناشی از عواملی که از حدود اختیارات آنان خارج بوده‌است بیش از ۵۰ درصد سهم مالکانه آنان از بین رفته‌است می‌توانند ظرف یک ماه از تاریخ تصویب این قانون شکایت خود را به دارایی محل که ملک‌در حوزه آن واقع است تسلیم کنند در این صورت مالیات متعلق جزء بقایا محسوب و مشمول مقررات این باب خواهد بود ولی مالیاتهای وصول شده تاتاریخ تسلیم شکایت قابل استرداد نخواهد بود.

ماده ۳۰۶ -

بدهی مالیاتی زارعین املاک و مستغلات پهلوی که در نتیجه تقسیم املاک مزبور تا ۲۰ هکتار ملک به آنان واگذار شده نسبت به ملک‌مزبور بخشوده می‌شود.

ماده ۳۰۷ -

مالیات سود سهام و سود سهم‌الشرکه مربوط به دوره عمل شرکتها تابع قوانین و مقرراتی است که اصل مالیات بر درآمد شرکت در آن‌دوره بر اساس آن قوانین تشخیص می‌شود.

ماده ۳۰۸ -

وجوهی که بعد از پایان سال ۱۳۴۵ به مقاطعه‌کاران موضوع ماده ۱۱ قانون مالیات بر درآمد مصوب فروردین ماه ۱۳۳۵ بابت عملیات‌مقاطعه کاری که تا پایان سال ۱۳۴۵ قرارداد آن منعقد شده یا پیمانکار پیشنهاد آن را تسلیم کرده باشد پرداخت شود از لحاظ نرخ تابع ماده ۱۱ مذکور و ازجهت ترتیب رسیدگی و تصفیه مشمول مقررات این باب خواهد بود حکم این ماده در مواردی که کارفرما دولت یا مؤسسات وابسته به دولت نباشد درصورتی جاری خواهد بود که به موجب مدارک مثبته معلوم شود که قرارداد قبلاً منعقد یا بعداً بر اساس پیشنهادی که قبل از سال ۱۳۴۶ تسلیم شده‌منعقد گردد.

ماده ۳۰۹ -

بقایای مالیاتی کسبه و صنعتگران دستمزدبگیر (‌پیشه‌وران) که اسامی آنان ضمن صورت ضمیمه قانون توافق و تسهیل وصول مالیاتهامصوب تیر ماه ۱۳۴۳ ذکر است برای هر یک از سالهایی که حساب مالیاتی آن قطعی نشده‌است عبارت است از مبلغی معادل مالیات قطعی شده یکی‌از سالهای ۳۸ به بعد آنها و در صورتی که در این سالها بیش از یک مالیات قطعی شده وجود داشته باشد معدل مالیاتهای قطعی شده مزبور ملاک قرارداده می‌شود و مؤدی مکلف است این مالیات را منتهی ظرف چهار ماه از تاریخ اجرای این قانون پرداخت یا تقسیط کند.

تبصره ۱ - پیش‌آگهی‌های قطعی شده سابقه قطعی از نظر اجرای این ماده محسوب نخواهد شد.

تبصره ۲ - هرگاه مالیاتی که طبق این ماده برای هر سال تعیین می‌شود دو هزار ریال و یا کمتر باشد و همچنین مالیاتهای قطعی شده گذشته که درهر سال دو هزار ریال و یا کمتر باشد نسبت به آن قسمت که پرداخت نشده‌است از پرداخت مالیات مزبور معاف خواهد بود.

ماده ۳۱۰ -

وزارت دارایی مکلف است در آراء قطعی صادره یا توافقهای انجام شده قبل از تاریخ ابلاغ این قانون درباره مالیات بر ارث در صورتی که‌تمام یا قسمتی از ماترک ملک مزروعی باشد و ملک به سازمان اصلاحات ارضی واگذار شده و یا ترتیب واگذاری داده شود تجدید نظر نماید در این‌صورت قیمت تشخیص شده توسط سازمان اصلاحات ارضی به جای قیمتی که ملاک تشخیص مالیات قرار گرفته مأخذ محاسبه واقع و رقم مالیات برطبق آن تعدیل خواهد شد.

تبصره ۱ - تجدید نظر توسط کمیسیونهای تشخیص مقرر در این قانون به عمل می‌آید و منحصر به اصلاح قیمت املاک مزروعی مذکور در این ماده‌خواهد بود و کمیسیون از جهات دیگر صلاحیت رسیدگی ندارد.

تبصره ۲ - زیان دیر کرد مالیاتهایی که طبق مقررات این ماده در آنها تجدید نظر می‌شود از تاریخ توافق یا رأی قطعی اولیه محاسبه و وصول خواهدشد.

تبصره ۳ - حکم این ماده شامل مواردی که مالیات آن کلاً پرداخت شده نمی‌باشد.

تبصره ۴ - تقسیط بدهی مالیاتی مانع از تجدید نظر نخواهد بود ولی در این صورت تفاوتی که در اثر تجدید نظر در میزان مالیات پیدا می‌شود ازدورترین اقساط کسر گذاشته خواهد شد. ولی در هر صورت آنچه وصول شده‌است مسترد نخواهد شد.

تبصره ۵ - ارجاع پرونده برای اصلاح رأی مانع از ادامه اقدامات اجرایی نسبت به مالیات مربوط به سایر اقلام ماترک نخواهد بود.

ماده ۳۱۱ -

به منظور تصفیه بقایای مالیاتی غیر از مواردی که تابع حکم ماده ۳۰۹ می‌باشد کمیسیونهایی به نام کمیسیون حل اختلاف مالیاتی مرکب‌از سه نفر به شرح زیر تشکیل می‌شود:

الف - نماینده وزارت دارایی.

ب - یک نفر قاضی در تهران به معرفی وزیر دادگستری و در شهرستانها به معرفی رییس دادگستری محل.

پ - نماینده اتاق بازرگانی محل و در صورت عدم تشکیل اتاق بازرگانی یک نفر معتمد محل به معرفی فرماندار.

ماده ۳۱۲ -

ادارات دارایی مکلفند پرونده‌های بقایا را برای تشخیص مالیات متعلق ضمن تعیین روز رسیدگی و ابلاغ آن به مؤدی به کمیسیون حل‌اختلاف مالیاتی ارسال دارند.

تبصره - فاصله بین ابلاغ دعوتنامه برای حضور در کمیسیون حل اختلاف تا روز تشکیل جلسه رسیدگی نباید کمتر از یک ماه باشد.

ماده ۳۱۳ -

کمیسیون حل اختلاف با رعایت قوانین و مقررات مالیاتی حاکم بر زمان تحصیل درآمد به پرونده رسیدگی و بر اساس دلایل و قرائن وامارات و مندرجات پرونده و اظهارات مؤدی مالیات متعلق را تشخیص می‌دهد عدم حضور مؤدی یا نماینده تام‌الاختیار او به شرط ابلاغ دعوتنامه مانع‌رسیدگی و صدور رأی نخواهد بود و رأی کمیسیون حل اختلاف تا میزان ۵۰ هزار ریال مالیات مورد رأی قطعی و لازم‌الاجرا است و نسبت به زائد بر آن‌مؤدی و دارایی می‌توانند ظرف یک ماه از رأی مزبور اعتراض نمایند. مرجع رسیدگی به اعتراض کمیسیون تجدید نظری است که اعضای آن به شرح‌مقرر در ماده ۳۱۱ انتخاب شده و نسبت به موضوع قبلاً رأی نداده باشند.

تبصره ۱ - جلسه کمیسیون حل اختلاف مالیاتی با حضور دو نفر از اعضاء رسمیت می‌یابد و آراء کمیسیون با رأی دو نفر مناط اعتبار است.

تبصره ۲ - در صورتی که مؤدی نتواند در اولین دعوت در جلسه کمیسیون حضور بهم رساند باید مراتب را کتباً به اطلاع کمیسیون برساند در این‌صورت کمیسیون روز دیگری را برای طرح پرونده که فاصله آن از اولین جلسه بیشتر از پانزده روز نخواهد بود در ذیل نامه مؤدی تعیین و در جلسه‌مذکور ولو بدون حضور مؤدی اقدام به صدور رأی خواهد کرد.

تبصره ۳ - در صورتی که کمیسیون حل اختلاف مالیاتی برای صدور رای رسیدگی و تحقیق بیشتر را لازم بداند ضمن صدور قرار لازم تاریخ تشکیل‌جلسه مجدد را که از یک ماه نباید تجاوز کند در همان جلسه تعیین و به امضای مؤدی یا نماینده تام‌الاختیار او (‌در صورتی که در جلسه حاضر باشد)‌می‌رساند در این صورت عدم حضور مؤدی یا نماینده تام‌الاختیار او در روز مقرر مانع رسیدگی و صدور رأی نیست.

ماده ۳۱۴ -

وزیر دارایی می‌تواند ظرف ۴ ماه از تاریخ تصویب این قانون در مورد آراء صادره از هیأت حل اختلاف مالیاتی در صورتی که اصل‌مالیات مورد رای از ششصد هزار ریال تجاوز نکند و در سایر موارد در صورتی که بابت مالیات مربوط به یک مؤدی و موضوع مشخص و سال معین که‌قبلاً قطعی شده‌است رأی قطعی از مراجع مالیاتی صادر شده باشد به شکایت مؤدی دستور تجدید رسیدگی بدهد در این صورت پرونده با احضارمؤدی در کمیسیون تشخیص موضوع ماده ۲۴۴ این قانون مطرح خواهد شد. هرگاه کمیسیون شکایت مؤدی را وارد تشخیص داد رأی مقتضی صادرخواهد کرد وگرنه مؤدی را به جریمه‌ای که از ده درصد مالیات مورد اختلاف کمتر نبوده و از پنجاه درصد آن تجاوز نکند محکوم خواهد نمود. کمیسیون‌صلاحیتدار برای رسیدگی به اینگونه پرونده‌ها در مورد مؤدیان دارائیهای تابع پیشکاری کمیسیون متشکل در مرکز استان و نسبت به سایر دارائیهاکمیسیون در تهران است رأی کمیسیون در این مورد قطعی و غیر قابل اعتراض خواهد بود ولی زیان دیر کرد از تاریخ قطعیت رأی قبلی محاسبه خواهدشد.

تبصره ۱ - مفاد این ماده شامل مالیاتهایی که کلاً وصول یا تقسیط شده‌است نخواهد بود. مگر در موردی که مربوط به یک مؤدی و موضوع‌مشخص و سال معین که قبلاً قطعی شده‌است رأی قطعی دیگر از مراجع مالیاتی صادر شده‌است باشد.

تبصره ۲ - آراء صادره از کمیسیونهای تشخیص که در اجرای این ماده صادر می‌شود نباید کمتر از مبلغ مورد قبول یا وصول شده از مؤدی نسبت به‌هر سال مالیاتی باشد.

ماده ۳۱۵ -

بقایای مالیاتی که ظرف سه سال از تاریخ تصویب این قانون نسبت به آن رأی کمیسیون حل اختلاف مالیاتی صادر نشود قابل مطالبه‌نخواهد بود.

تبصره - حکم بند ۳ ماده ۲۷۴ در مورد مأموران مالیاتی که بر اثر مسامحه و غفلت آنها مالیات موضوع این باب مشمول مرور زمان و غیر قابل‌مطالبه گردد جاری خواهد بود.

ماده ۳۱۶ -

در موارد زیر جریمه مالیاتی بخشوده خواهد شد:

۱ - در صورتی که ظرف ۶ ماه از تاریخ تصویب این قانون مالیاتهایی که قبلاً به مرحله قطعیت رسیده نقداً پرداخت یا قرار تقسیط با اداره دارایی‌گذاشته شود.

۲ - در صورتی که مالیات موضوع ماده ۳۰۹ تا سر رسید مقرر پرداخت یا قرار تقسیط با دارایی گذاشته شود.

۳ - در سایر موارد در صورتی که مالیات مورد رأی کمیسیون حل اختلاف مالیاتی ظرف دو ماه از تاریخ ابلاغ رأی پرداخت یا قرار تقسیط با اداره‌دارایی گذاشته شود.

تبصره ۱ - در صورت تأخیر در پرداخت هر یک از اقساط بدهی مؤدی حال می‌شود و از بخشودگی جریمه موضوع این ماده استفاده نخواهد شد.

تبصره ۲ - مؤدیان مالیات بر ارث که مالیات قطعی شده خود را تا تاریخ تصویب این قانون پرداخت نموده یا در مهلت مقرر در بند ۱ این ماده‌بپردازند در صورتی که حداقل پنجاه درصد سهم‌الارث آنان ملک مزروعی مشمول قانون اصلاحات ارضی بوده‌است از پرداخت زیان دیر کرد نیز معاف‌خواهند بود آن قسمت از زیان دیر کرد که پرداخت شده قابل استرداد نیست.

ماده ۳۱۷ -

مفاد ماده ۱۹۰ این قانون نسبت به مالیات بر ارث که تاریخ فوت مورث قبل از سال ۱۳۴۶ می‌باشد قابل اجرا خواهد بود.

ماده ۳۱۸ -

در اجرای باب چهارم این قانون کلیه قوانین و مقررات مغایر ملغی می‌گردد.

ماده ۳۱۹ -

دولت مأمور اجرای این قانون است.

قانون فوق مشتمل بر سیصد و نوزده ماده و یکصد و هفتاد و پنج تبصره پس از اظهار ملاحظات مجلس سنا در تاریخ روز یکشنبه بیست و یکم اسفند ماه ۱۳۴۵ در جلسه روز یکشنبه بیست و هشتم اسفند یک هزار و سیصد و چهل و پنج شمسی به تصویب مجلس شورای ملی رسید.

رییس مجلس شورای ملی - مهندس عبدالله ریاضی

منبع

قانون مالیاتهای مستقیم ۱۳۴۵