قانون خانه انصاف
| قوانین انقلاب شاه و مردم | تصمیم‌های مجلس | اساسنامه‌های مصوب مجلس شورای ملی |
قانون خانه انصاف - مصوب ۱۷ خرداد ۲۵۳۶ شاهنشاهی مجلس شورای ملی و ۲۵ خرداد ۲۵۳۶ شاهنشاهی مجلس سنا
ماده ۱
[ویرایش]رسیدگی به دعاوی و امور معین در این قانون و حل و فصل اختلافات ساکنان روستاها به عهده خانه‌های انصاف خواهد بود که به وسیله‌وزارت دادگستری در حوزه هر روستا و یا مجتمعی از چند روستای مجاور تشکیل شده و یا می‌شود.
تبصره - وزارت دادگستری مجاز است در حوزه بعضی از روستاها با رعایت خصوصیات طبیعی و اجتماعی آن به تشکیل خانه انصاف سیار‌مبادرت نماید. طرز تشکیل و طریقه اجرای احکام خانه انصاف سیار به موجب آیین‌نامه‌ای است که به تصویب وزارت دادگستری می‌رسد.
ماده ۲
[ویرایش]خانه انصاف مرکب از پنج نفر از معتمدان محل است که از طرف ساکنان حوزه خانه انصاف برای مدت ۴ سال انتخاب خواهند شد سه ماه‌قبل از پایان مدت دو نفر از اعضاء خانه انصاف با نظارت رییس دادگاه محل یا نماینده او و با حضور بخشدار یا نماینده او و یا دهبان و اکثریت اعضاء‌خانه انصاف از بین خودشان انتخاب و در سمت عضویت خانه انصاف برای دوره بعد ابقاء و برای تعیین جانشین بقیه اعضاء انتخابات تجدید خواهد‌گردید. تجدید انتخاب اعضای دوره قبل بلامانع است.
تجدید انتخابات برای انتخاب اعضاء جدید ۳ ماه پیش از پایان هر دوره انجام خواهد گرفت. در صورت انقضاء مدت عضویت اعضاء قبلی تا حصول‌نتیجه انتخابات و صدور اعتبارنامه برای منتخبین جدید اعضاء قبلی کماکان به کار ادامه خواهند داد.
ماده ۳
[ویرایش]انتخاب‌کنندگان باید دارای شرایط زیر باشند:
- ۱ - تابعیت ایران.
- ۲ - داشتن سن به میزان حداقل ۱۸ سال تمام.
- ۳ - اقامت و یا اشتغال در حوزه خانه انصاف مشروط به آنکه سابقه اشتغال تا قبل از آغاز انتخابات از شش ماه کمتر نباشد.
- ۴ - نداشتن پیشینه محکومیت کیفری مؤثر.
- ۵ - دارا بودن اهلیت قانونی
ماده ۴
[ویرایش]شرایط انتخاب‌شوندگان به قرار زیر است:
- ۱ - تابعیت ایران.
- ۲ - دارا بودن اهلیت قانونی.
- ۳ - داشتن حداقل ۳۰ سال تمام سن.
- ۴ - داشتن سابقه ۶ ماه سکونت در محل.
- ۵ - نداشتن پیشینه محکومیت کیفری مؤثر.
- ۶ - معروفیت به صحت عمل و دیانت.
تبصره - دهبان و کارکنان سازمانها و مؤسسات دولتی و شهرداریها به استثنای کارکنان آموزشی وزارت آموزش و پرورش حق انتخاب شدن به‌عضویت خانه انصاف را ندارند مگر این که قبل از آغاز انتخابات از شغل خود استعفا دهند.
ماده ۵
[ویرایش]انتخابات خانه انصاف به وسیله بخشدار با همکاری دو نفر از معتمدان محل که به وسیله رییس دادگاه محل یا قائم‌مقام قانونی او تعیین‌می‌شوند تحت نظارت رییس دادگاه انجام می‌گیرد. ترتیب انجام انتخابات و تشخیص حائزین اکثریت به موجب آیین‌نامه‌ای است که به تصویب وزارتخانه‌های دادگستری و کشور می‌رسد.
ماده ۶
[ویرایش]پس از پایان انتخابات بخشدار هویت کسانی را که برای عضویت خانه انصاف انتخاب شده‌اند به رییس دادگاه محل اعلام می‌دارد.
رییس دادگاه در صورت احراز صحت انتخابات اعتبارنامه منتخبین را صادر و به آنان تسلیم می‌کند و در غیر این صورت انتخابات را باطل و مراتب را با‌ذکر دلائل به رییس کل دادگستری استان اعلام می‌کند و انتخابات تجدید می‌شود.
هر گاه یک یا چند نفر از منتخبین واجد شرایط لازم نباشند رییس دادگاه اعضاء خانه انصاف را به ترتیب از بین بقیه حذف حائزین اکثریت تعیین و به آنان‌اعتبارنامه می‌دهد. هر گاه بین انتخاب‌شدگان افراد حائز شرایط به تعداد کافی نباشند رییس دادگاه انتخابات را فقط برای انتخاب بقیه اعضاء خانه انصاف تجدید می‌نماید.
ماده ۷
[ویرایش]اعضاء خانه انصاف در نخستین جلسه از بین خود یک نفر را به عنوان رییس و دو نفر را برای عضویت اصلی و دو نفر را برای عضویت‌علی‌البدل برای مدت دو سال انتخاب می‌نمایند تجدید انتخاب آنان برای باقیمانده دوره بلامانع است.
در انتخاب اعضاء اصلی کسانی که دارای سواد هستند اولویت خواهند داشت و در صورتی که هیچ یک از اعضاء دارای سواد نباشند یکی از معتمدان‌باسواد محل از طرف آنها به عنوان عضو اصلی خانه انصاف انتخاب خواهد شد.
در این صورت عضوی که در انتخاب اعضاء اصلی رأی کمتری داشته به عنوان عضو علی‌البدل انجام وظیفه خواهد نمود. اعضاء علی‌البدل در صورت‌غیبت یا معذوریت اعضاء اصلی به جای آنان انجام وظیفه خواهند کرد.
ماده ۸
[ویرایش]عضویت در خانه انصاف افتخاری است لیکن وزارت دادگستری می‌تواند با رعایت وسعت حوزه و میزان فعالیت و مراجعات خانه انصاف‌و به نسبت کوششی که اعضاء در انجام وظایف خود به کار می‌برند پاداش مناسبی به آنها بپردازد.
اجرای این ماده به موجب آیین‌نامه‌ای است که به تصویب وزارت دادگستری و وزارت امور اقتصادی و دارایی می‌رسد.
ماده ۹
[ویرایش]در صورت مشاهده بی‌نظمی و تقصیر در انجام وظایفی که به عهده خانه انصاف محول گردیده همچنین در صورتی که یک یا چند نفر از‌اعضاء خانه انصاف به عللی قادر به انجام وظیفه خود نبوده و یا به علت ارتکاب اعمال خلاف شئون واجد شرایط جهت ادامه عضویت در خانه انصاف‌نباشند وزارت دادگستری بر حسب مورد به انحلال خانه انصاف و یا برکناری عضو یا اعضاء مذکور اقدام می‌نماید. در صورت برکناری یا فوت یا استعفا‌یک یا چند نفر از اعضاء خانه انصاف رییس دادگاه به ترتیب از بین منتخبینی که در انتخابات خانه انصاف حائز اکثریت بوده‌اند به تکمیل اعضاء خانه‌انصاف برای بقیه دوره اقدام می‌نمایند.
هر گاه بین آنان افراد حائز شرایط به تعداد کافی نباشد و حداقل شش ماه به تجدید انتخابات باقی مانده باشد رییس دادگاه انتخابات را برای انتخاب‌اعضاء لازم تجدید می‌نماید.
هر گاه یک یا چند نفر از اعضاء خانه انصاف فاقد شرایط مقرر در ماده ۴ این قانون شوند به پیشنهاد دادگاه محل از طرف وزارت دادگستری از کار برکنار و‌جانشین آنها به وسیله رییس دادگاه از بین افراد بعدی که در انتخابات حائز اکثریت بوده و واجد شرایط باشند تعیین خواهد شد.
ماده ۱۰
[ویرایش]خانه انصاف در کلیه اختلافات و دعاوی بین ساکنان حوزه برای رفع اساس اختلاف به منظور سازش سعی لازم به کار خواهد برد.
ماده ۱۱
[ویرایش]در امور مدنی صلاحیت خانه انصاف محدود به موارد زیر است:
- ۱ - رسیدگی به کلیه دعاوی راجع به حقوق و اموال منقول و غیر منقول در صورتی که خواسته دعوی بیش از یکصد هزار ریال نباشد.
- ۲ - رسیدگی به دعاوی تصرف عدوانی و مزاحمت نسبت به اموال منقول همچنین رسیدگی به دعاوی مذکور در مورد اموال غیر منقول و ممانعت‌از حق مشروط بر آن که اقدام به تصرف عدوانی و مزاحمت یا ممانعت از حق برای خانه انصاف مشهود باشد.
- ۳ - رسیدگی به دعاوی اموال منقول به هر میزان مشروط بر آن که طرفین دعوی کتباً رضایت خود را اعلام کرده باشند.
- ۴ - رسیدگی به درخواست تقسیم اموال منقول در حدود صلاحیت خانه انصاف در دعاوی مالی.
- ۵ - رسیدگی به دعاوی مربوط به کدورتهای خانوادگی و نفقه زن و اولاد و سایر افراد واجب‌النفقه.
- ۶ - صدور گواهی انحصار وراثت در صورتی که بهای ماترک بیش از دویست هزار ریال نباشد.
- ۷ - تأمین دلیل.
- ۸ - رسیدگی به درخواست افراز املاک - در صورتی که در مالکیت محل اختلاف نباشد والا نصاب از حیث بها معتبر است. در مورد رسیدگی به‌درخواست افراز اراضی زراعی خانه انصاف باید نظر اداره کشاورزی محل را نیز بخواهد.
- ۹ - رسیدگی به درخواست سازش بین طرفین در هر دعوی و تا هر مقدار که خواسته دعوا باشد.
- ۱۰ - صورت‌برداری از ماترک متوفی در صورت تقاضای هر یک از وراث یا صاحبان حق و حفظ آن.
- ۱۱ - حفظ ترکه متوفای بلاوارث و تعیین تکلیف ترکه ضایع شدنی.
در مورد ترکه ضایع شدنی خانه انصاف با حضور دهبان یا رییس انجمن ده به فروش اموال مذکور اقدام می‌نماید و وجه حاصل از فروش را با صورت‌ترکه منقول و غیر منقول به دادسرای شهرستانی که خانه انصاف در حوزه قضایی آن واقع شده ارسال و اعلام می‌دارد.
تبصره ۱ - وزارت دادگستری می‌تواند در صورت اقتضاء قسمتی از صلاحیت خانه‌های انصاف را محدود کند و یا در صورت حصول اطمینان به‌آمادگی اعضاء خانه انصاف رسیدگی به دعاوی و امور زیر را نیز به هر یک از خانه‌های انصاف واگذار کند:
- ۱ - رسیدگی به دعاوی تصرف عدوانی، رفع مزاحمت و ممانعت از حق نسبت به اموال غیر منقول.
- ۲ - رسیدگی به دعاوی راجع به حقوق ارتفاقی از قبیل حق عبور و حق مجرا در ملک دیگری و نظایر آن.
- ۳ - صدور گواهی انحصار وراثت بدون محدودیت در میزان بهای ماترک با رعایت آیین‌نامه‌ای که به تصویب وزارت دادگستری خواهد رسید.
تبصره ۲ - خانه انصاف می‌تواند رونوشت اسناد را با اصل آن گواهی نموده و صحت امضاء و مهر و اثر انگشت اشخاصی را که در خانه انصاف‌برای امضاء اسناد حضور می‌یابند به شرط حضور و تسجیل حداقل سه نفر از اعضاء خود گواهی و به مهر مخصوص خانه انصاف ممهور سازد.
تبصره ۳ - در دعاوی راجع به اراضی و ابنیه و املاک مورد اختلاف بین دو یا چند ده خانه انصاف صلاحیت رسیدگی نخواهد داشت و در غیر این‌مورد هم خانه انصاف صلاحیت رسیدگی به دعوایی که طرفین در حوزه آن ساکن نباشند ندارد مگر این که خواهان خانه انصافی را که خوانده در حوزه‌آن سکونت دارد به عنوان مرجع رسیدگی به شکایت خود اختیار و به آن رجوع کند، در غیر مورد اخیر در دعاوی مربوط به ساکنان دو یا چند حوزه خانه‌انصاف هر حوزه از بین خود یک نفر نماینده معین می‌نماید. نمایندگان مزبور از خانه انصاف نزدیکترین حوزه‌ای که دعوی متوجه ساکنان آن نیست درخواست می‌نماید که یک نفر نماینده برای شرکت در رسیدگی معین نماید. نمایندگان مزبور از بین خود یک نفر را برای ریاست انتخاب و به دعوی‌رسیدگی و رأی صادر می‌نماید.
در مورد این ماده ترتیب تشکیل خانه انصاف از طرف رییس دادگاه محل داده خواهد شد.
ماده ۱۲
[ویرایش]در دعوی تصرف عدوانی و رفع مزاحمت و ممانعت از حق در صورتی که خانه انصاف شکایت را صحیح تشخیص دهد دستور لازم بر‌رفع مزاحمت و ممانعت و اعاده تصرف صادر می‌نماید. دهبان یا نماینده بخشدار یا مأموران انتظامی به درخواست رییس خانه انصاف مکلفند فوراً‌دستور را اجراء نمایند. دهبان و نماینده بخشدار نیز می‌تواند از مأمورین انتظامی استمداد نماید.
ذینفع می‌تواند ظرف مدت یک ماه پس از ابلاغ از دستور خانه انصاف به دادگاه محل شکایت نماید. در این صورت هر گاه دادگاه شکایت را وارد‌تشخیص دهد دستور مزبور را لغو و طبق مقررات قانونی به موضوع رسیدگی و حکم صادر می‌نماید.
رأی دادگاه در هر حال قطعی است.
ماده ۱۳
[ویرایش]در مورد صغار و سایر محجورین و غایب مفقودالاثر، خانه انصاف مکلف است مادام که از طرف مراجع قانونی ترتیب اداره اموال آنان‌داده نشده اقداماتی را که برای حفظ دارایی اشخاص مذکور لازم می‌داند به عمل آورده مراتب را فوراً به رییس دادگاه محل اعلام و طرقی را که برای‌حفظ منافع آنان مفید تشخیص دهد پیشنهاد نماید.
ماده ۱۴
[ویرایش]در امور جزایی صلاحیت خانه انصاف به شرح زیر است:
- ۱ - رسیدگی و صدور حکم در امور خلافی طبق آیین‌نامه‌ای که وزارت دادگستری تصویب می‌نماید. جزای جرائم خلافی بر حسب اهمیت و تأثیر‌آن در روستاها بین یکصد تا یک هزار ریال در نظر گرفته خواهد شد.
- ۲ - مراقبت در حفظ آثار جرم.
- ۳ - جلوگیری از فرار متهمین در جرائم مشهود و اعلام فوری مراتب به نزدیکترین مرجع قضایی یا مأموران انتظامی. دهبان مکلف است دستور‌خانه انصاف را برای جلوگیری از فرار متهمین اجرا کرده بلافاصله موضوع را به نزدیکترین مرجع قضایی یا مأموران انتظامی گزارش داده متهم را معرفی‌و تحویل نماید.
- ۴ - مذاکره به منظور ایجاد سازش بین طرفین در جرائم در صورت مراجعه هر یک از طرفین.
تبصره - در صورتی که جرائم خلافی داخل در صلاحیت خانه انصاف توأم با جرائم دیگری باشد که رسیدگی به آنها در صلاحیت سایر مراجع‌قضایی است به کلیه اتهامات در مرجع قضایی صالح رسیدگی خواهد شد و هر گاه قبل از احاله پرونده اتهامی به دادگاه در مورد اتهاماتی که به امر‌خلافی ضمیمه گردیده از طرف مراجع قضایی قرار منع یا موقوفی تعقیب صادر شود.
رسیدگی به امر خلافی مجدداً به خانه انصاف احاله خواهد شد. لیکن پس از احاله پرونده به دادگاه به فرض صدور حکم برائت یا صدور قرار منع یا‌موقوفی تعقیب درباره سایر جرائم نسبت به جرائم خلافی نیز که در صلاحیت خانه انصاف بوده رسیدگی به عمل خواهد آمد. ولی در هر صورت کیفر‌مرتکب از لحاظ جرم خلافی که در حوزه خانه انصاف واقع گردیده بر اساس ضوابط این قانون تعیین خواهد شد.
ماده ۱۵
[ویرایش]جلسات خانه انصاف در محل خانه انصاف تشکیل می‌شود و در روستاهایی که خانه انصاف محل مخصوصی ندارد جلسات آن در یکی‌از اماکن عمومی ده مانند مسجد، مدرسه، تکیه یا محل دیگر که رییس خانه انصاف مقتضی بداند تشکیل خواهد شد.
ماده ۱۶
[ویرایش]اقامه دعوی در خانه انصاف مجانی است و رسیدگی تابع تشریفات آیین دادرسی نیست و خانه انصاف می‌تواند پس از وصول شکایت‌کتبی یا شفاهی به هر طریقی که مقتضی بداند طرفین دعوی را احضار و اظهارات و مدافعات آنان را استماع کرده و هر گونه تحقیقی را که لازم بداند‌مانند استماع گواهی گواهان و معاینه محل و جلب نظر خبره مورد اعتماد به عمل آورده و یا انجام آن را به یکی از اعضاء خود محول نماید. عدم حضور‌اصحاب دعوی با اطلاع از وقت جلسه مانع رسیدگی و صدور حکم نخواهد بود مگر آن که طرف غایب به تشخیص خانه انصاف عذر موجهی برای‌عدم حضور داشته باشد.
ماده ۱۷
[ویرایش]در جلسه رسیدگی بنا به دعوت خانه انصاف سپاهی دانش محل حضور یافته و اوراق پرونده را قرائت کرده و خلاصه جریان رسیدگی و‌اظهارات طرفین و تصمیمات خانه انصاف را در پرونده ثبت می‌نماید.
ماده ۱۸
[ویرایش]در صورت غیبت یا معذوریت و یا به هر جهتی که استفاده از خدمت سپاهی دانش میسر نباشد، رییس خانه انصاف می‌تواند وظایف او را‌به آموزگار یا به هر یک از اعضاء خانه انصاف و یا دهبان و یا شخص مورد اعتمادی محول نماید.
ماده ۱۹
[ویرایش]خانه انصاف می‌تواند انجام تحقیقات مذکور در ماده ۱۶ این قانون و اموری را که مربوط به تهیه مقدمات رسیدگی و مرتب کردن دلائل و‌مستندات رأی است برای تنظیم به یکی از اعضاء خود محول نماید همچنین وظائف خانه انصاف را در حفظ آثار جرم و محافظت اموال صغار و‌محجورین به یکی از اعضاء خود محول کند.
ماده ۲۰
[ویرایش]هر گاه یکی از طرفین دعوی پدر یا مادر یا همسر یا خواهر یا برادر یا فرزند یا عمو یا عمه یا دایی یا خاله عضو خانه انصاف باشد در‌صورت ایراد طرف دیگر عضو خانه انصاف از رسیدگی به دعوی امتناع خواهد کرد. در این صورت عضو دیگری در رسیدگی شرکت می‌کند و اگر‌اکثریت اعضاء مردود باشند رییس یا عضو خانه انصاف که مردود نباشد به نظر خود یک یا دو نفر از افراد مورد اعتماد محل را برای شرکت در رسیدگی‌دعوت خواهد نمود.
ماده ۲۱
[ویرایش]در موقع صدور رأی خانه انصاف باید به دلائل دعوی و مدافعات طرفین و نتیجه تحقیقات توجه نموده و با رعایت مقتضیات عدالت و‌انصاف و عرف و عادت محل به طور کدخدامنشی در حل و فصل دعوی و صدور رأی اقدام نماید.
رأی خانه انصاف در هر حال حضوری محسوب و اکثریت آرا مناط اعتبار است.
تبصره - خانه انصاف ضمن صدور رأی در دعاوی مدنی محکوم علیه را با توجه به اوضاع و احوال و میزان خواسته به پرداخت یکصد الی یک‌هزار ریال بابت هزینه دادرسی محکوم می‌نماید. وجوه حاصل از این محل و جزاهای نقدی که به وسیله خانه انصاف وصول می‌شود طبق آیین‌نامه‌ای که به تصویب وزارتخانه‌های دادگستری و امور‌اقتصادی و دارایی می‌رسد منحصراً به وسیله وزارت دادگستری در جهت گسترش خانه‌های انصاف به مصرف خواهد رسید.
ماده ۲۲
[ویرایش]پس از صدور رأی از طرف خانه انصاف مأمور سپاه دانش یا شخص دیگری که طبق ماده 18 این قانون پیش‌بینی شده به تعیین رییس، رأی‌را در ورقه‌ای ثبت نموده و به هر طریقی که رییس خانه انصاف مقتضی بداند مفاد آن را به طرفین دعوی ابلاغ و تفهیم کرده و هر گاه اعتراضی داشته‌باشند پس از ثبت موضوع اعتراض در پرونده آن را به دادگاه محل ارسال می‌دارد.
تبصره ۱ - آراء خانه انصاف در موارد زیر قابل پژوهش است:
- ۱ - دعاوی مالی که خواسته آن بیش از یکصد هزار ریال باشد.
- ۲ - دعاوی تصرف عدوانی و مزاحمت و ممانعت از حق در مورد اموال غیر منقول.
- ۳ - دعاوی افراز در مورد افراز اراضی زراعی اداره کشاورزی محل نیز می‌تواند اعتراض نماید.
- ۴ - دعاوی مذکور در تبصره ۱ ماده ۱۱ این قانون.
- ۵ - گواهی انحصار وراثت.
معترض می‌تواند اعتراض پژوهشی خود را هنگام ابلاغ رأی خانه انصاف اظهار و یا ذیل رأی بنویسد و یا کتباً ظرف ۱۰ روز پس از ابلاغ آن مستقیم یا‌توسط دهبان به رییس یا هر یک از اعضاء خانه انصاف یا به دفتر دادگاه صلاحیتدار تسلیم دارد. گیرنده اعتراض مکلف است به حامل ورقه اعتراض و یا‌معترض گواهی مبنی بر وصول اعتراض تسلیم دارد.
تبصره ۲ - در مورد رسیدگی به درخواست گواهی انحصار وراثت در صورت وصول اعتراض یا ابراز وصیتنامه‌ای که مورد اختلاف باشد رسیدگی‌در صلاحیت دادگاه مربوط خواهد بود. تبصره ۳ - هر گاه ضمن رسیدگی به دعاوی مطروحه در خانه انصاف در میزان خواسته بین طرفین دعوی اختلافی حاصل شود که مؤثر در‌صلاحیت خانه انصاف باشد خانه انصاف پس از رسیدگی در صورتی که خود را صالح بداند رأی صادر و پرونده را به دادگاه مرجع پژوهش ارسال خواهد‌داشت. دادگاه به درخواست هر یک از طرفین برابر ماده ۲۳ این قانون رسیدگی و اقدام خواهد کرد.
ماده ۲۳
[ویرایش]پس از وصول اعتراض پژوهشی و وصول پرونده به دادگاه محل در صورتی که رییس دادگاه رأی را از لحاظ صلاحیت و رعایت سایر‌مقررات مذکور در این قانون صحیح تشخیص دهد به درخواست ذینفع دستور اجرای آن را صادر و عملیات اجرایی را به متصدی اجراء دادگاه یا دهبان‌محل یا هر یک از مأموران انتظامی که مقتضی بداند محول کرده و تعلیمات لازم را در نحوه اجراء حکم خواهد داد و در غیر این صورت پس از رسیدگی‌رأی خانه انصاف را فسخ کرده و به درخواست ذینفع طبق مقررات قانون اقدام به رسیدگی می‌نماید. رأی دادگاه در این مورد قطعی است به شرط آن که از‌حدود صلاحیت خانه انصاف خارج نباشد.
تبصره - ترتیب اجرای احکام به موجب آیین‌نامه مصوب وزارت دادگستری تعیین می‌شود و هزینه اجراء وصول نخواهد شد.
ماده ۲۴
[ویرایش]در مورد کلیه مسائلی که به موجب مقررات اصلاحات ارضی تعیین تکلیف شده همان مقررات عمل خواهد شد و رسیدگی به موضوعات‌مزبور از صلاحیت خانه انصاف خارج است.
ماده ۲۵
[ویرایش]دعاوی که در صلاحیت خانه انصاف است هر گاه قبل از تشکیل خانه انصاف طرح شده باشد کماکان در مرجعی که قبلاً صالح بوده است‌رسیدگی خواهد شد.
تبصره - در هر موقع که خانه انصاف به تشخیص وزارت دادگستری بنا به علل مندرج در این قانون و یا به جهت دیگر قادر به تشکیل جلسات‌دادرسی و یا اتخاذ تصمیم در مورد شکایات و دعاوی ساکنان محل نباشد مراتب توسط دادگاه محل به خانه انصاف اعلام و پرونده‌های موجود جهت‌سیر قانونی به دادگاهی که خانه انصاف در حوزه آن واقع است تسلیم خواهد گردید.
دادگاه در مورد این پرونده‌ها بر حسب درخواست ذینفع بدون رعایت تشریفات دادرسی و طبق مقررات این قانون رسیدگی و رأی مقتضی صادر خواهد‌نمود و رأی دادگاه قطعی است مشروط بر آن که در حدود صلاحیت خانه انصاف باشد.
ماده ۲۶
[ویرایش]وزارت دادگستری مکلف است برای آشنا ساختن اعضای خانه انصاف به وظایف و اختیارات قانونی آنان دوره‌های آموزشی به مدت‌مناسب ترتیب داده و در مواقع لزوم یکی از قضات خود را برای راهنمایی و ارشاد اعضای خانه‌های انصاف در هر منطقه تعیین و اعزام نماید.
ماده ۲۷
[ویرایش]مأموران انتظامی که از اجرای تصمیمات و دستورهای قانونی خانه انصاف امتناع نمایند مشمول مقررات قسمت آخر ماده ۱۹ قانون آیین‌دادرسی کیفری خواهند بود.
ماده ۲۸
[ویرایش]آیین‌نامه‌های اجرایی این قانون پس از تصویب وزارت دادگستری قابل اجرا است و تا زمانی که آیین‌نامه‌های جدید تصویب نشده‌آیین‌نامه‌های موجود در حدود این قانون اجرا می‌شود.
ماده ۲۸
[ویرایش]انتقال بلاعوض زمین یا ساختمان به خانه انصاف از تأدیه هر گونه مالیات و عوارض معاف است.
ماده ۳۰
[ویرایش]از تاریخ اجرای این قانون، قانون تشکیل خانه انصاف مصوب ۱۳۴۴ (۲۵۲۴ شاهنشاهی) همچنین قانون اصلاح بعضی از مواد قانون‌تشکیل خانه انصاف مصوب ۱۳۴۷ (۲۵۲۷ شاهنشاهی) ملغی است و خانه‌های انصاف موجود وظائف خود را بر اساس مقررات این قانون انجام‌خواهند داد مگر آن که وزارت دادگستری تجدید انتخاب آنها را لازم بداند.
قانون فوق مشتمل بر سی ماده و دوازده تبصره پس از تصویب مجلس شورای ملی در جلسه روز سه‌شنبه ۱۷ خرداد ماه ۲۵۳۶. در جلسه روز‌چهارشنبه بیست و پنجم خرداد ماه دو هزار و پانصد و سی و شش شاهنشاهی به تصویب مجلس سنا رسید.
رییس مجلس سنا - جعفر شریف‌امامی
منبع
[ویرایش]