شرح حال رجال ایران/ابراهیم مستوفی معتمدالسلطنه

از ویکی‌نبشته

ابراهیم میرزا ابراهیم مستوفی معتمدالسلطنه پسر میرزا محمد قوام‌الدولهآشتیانی و پدر حسن وثوق (وثوق‌الدوله) و احمد قوام (قوام‌السلطنه) و شوهر خواهر میرزا علی‌خان امین‌الدوله بوده و پس از فوت مادر وثوق‌الدوله و قوام‌السلطنه با، سلطنت‌خانم، دختر بدیع‌الملک میرزا عمادالدوله، ازدواج نمود. در زمانیکه پدرش، قوام‌الدوله، سمت وزارت محاسبات (وزارت دارائی) را داشت میرزا ابراهیم هم از مستوفیان دفتر استیفاء (کارمند و محاسب وزارت دارائی) بود در سال ۱۳۰۴ ه‍. ق. بلقب معتمدالسلطنه ملقب گردید و مدتها (از سال ۱۲۹۷ تا ۱۳۰۹ ه‍.ق.) مستوفی (محاسب) آذربایجان بود.

در این سال، میرزا عباس‌خان قوام‌الدوله و یحیی‌خان مشیرالدوله، در نظر داشتند که او را از استیفای آذربایجان معزول کرده و بجایش حاج میرزا عبدالله‌خان علاءالملک برادر مشیرالدوله، را بسمت مزبور تعیین نمایند. معتمدالسلطنه چاره و گشایش کار خود را را منحصر در این دید که بامین‌السلطان پناه ببرد امین‌السلطان هم روی جوانمردی که داشت، مانع تغییر وی گردید و مانند سابق بشغل استیفای آذربایجان باقی و برقرار ماند. محمد حسنخان اعتماد السلطنه در یادداشتهای روزانه خود در این باب مینویسد: «سه‌شنبه ۱۸ ذیقعده ۱۳۰۴: میرزا ابراهیم بجهت این منزل امین‌السلطان آمده بود که قوام‌الدوله و مشیرالدوله خواسته بودند او را از استیفای آذربایجان معزول کنند و علاء‌الملک را مستوفی آذربایجان نمایند او هم پناه بامین‌السلطان آورده بود کارش هم درست شد»

در سال ۱۳۰۹ ق. جزء وزراء دربار اعظم (مجلس شورای دولتی) شده بود شغل استیفاء خویش را به پسر بزرگ خود، میرزا حسنخان (وثوق‌الدوله)، واگذار کرد. نامبرده از این تاریخ (محاسب) آذربایجان شد و سمتش تا اوائل مشروطیت که در دوره اول از تهران به نمایندگی مجلس شورای ملی انتخاب گردید ادامه داشت. در سال ۱۳۱۸ ه‍. ق. که ملک منصور میرزا شعاع‌السلطنه پسر دویم مظفرالدینشاه استاندار فارس شد معتمدالسلطنه بوزارت و پیشکاری او و میرزا احمدخان دبیر حضور (قوام‌السلطنه) بریاست دفتر استانداری معین شدند.