شاهنامه (تصحیح ژول مل)/پاسخ دادن شاه یمن جندل را
ظاهر
پاسخ دادن شاه یمن جندلرا
فرستادهٔ شاه را پیش خواند | فراوان سخنها بچربی براند | |||||
که من شهریارِ ترا کهترم | بهر چه او بفرمود فرمان برم | |||||
بگویش که گرچه تو هستی بلند | سه فرزند تو برتو هست ارجمند | |||||
پسر خود گرامی بود شاه را | بویژه که زیبا بود گاه را | |||||
سخن هر چه گفتی پذیرم همی | ز فرزند اندازه گیرم همی | ۱۳۵ | ||||
اگر پادشا دیده خواهد ز من | و گر دشت گردان و تخت یمن | |||||
مرا خوارتر چون سه فرزند خویش | نه بینم بهنگام بایست پیش | |||||
پس ار شاه را این چنین است کام | نشاید زدن جز بفرمانش گام | |||||
بفرمان شاه این سه فرزند من | برون آنکه آید ز در بند من | |||||
کجا من به بینم سه شاه ترا | فروزندهٔ تاج و گاه ترا | ۱۴۰ | ||||
بیایند شادان بنزدیکِ من | شود روشن این خانِ تاریک من | |||||
شود شادمان دل بدیدارِشان | به بینم روانهای بیدارِشان | |||||
پس آنگه سه روشن جهانبینِ من | بدیشان سپارم بآئین من | |||||
چو بینم که دلشان پر از داد هست | بزنهارشان دست گیرم بدست | |||||
گر آید بدیدار ایشان نیاز | فرستم سبکشان برِ شاه باز | ۱۴۵ | ||||
سراینده جندل چو پاسخ شنید | ببوسید تختش چنان چون سزید | |||||
پر از آفرین لب ز ایوان اوی | سوی شهریار جهان کرد روی | |||||
بیامد چو نزد فریدون رسید | بگفت آن کجا گفت و پاسخ شنید | |||||
سه فرزند را خواند شاهِ جهان | نهفته برون آورید از نهان | |||||
ازان رفتن جندل و رای خویش | سخنها همه پاک بنهاد پیش | ۱۵۰ | ||||
چنین گفت کین شهریار یمن | سرِ انجمن سروِ سایه فکن | |||||
ز ناسفته گوهر سه دخترش بود | نبودش پسر دختر افسرش بود | |||||
سروش ار بیابد چو ایشان عروس | مگر پیش هر سه دهد خاکبوس | |||||
ز بهرِ شما هر سه را خواستم | سخنهای بایسته آراستم | |||||
کنون تان بر او بباید شدن | ز هر بیش و کم رای فرّخ زدن | ۱۵۵ | ||||
سراینده باشید و بسیارهوش | بگفتار او برنهاده دوگوش | |||||
بخوبی سخنهاش پاسخ دهید | چو پرسد سخن رای فرّخ نهید | |||||
ازیرا که پروردهٔ پادشا | نباید که باشد مگر پارسا | |||||
سخنگوی روشن دل و پاکدین | بکاری که پیش آیدش پیشبین | |||||
زبان راستی را بیاراسته | خرد داشته عقل پیراسته | ۱۶۰ | ||||
شما هر چه گویم ز من بشنوید | اگر کار بندید خرّم شوید | |||||
یکی ژرف بین است شاهِ یمن | که چون او نباشد بهر انجمن | |||||
همش گنج بسیار و هم لشکر است | همش دانش و رای و هم افسر است | |||||
نباید که یابد شما را زبون | بکار آورد مرد دانا فسون | ۱۶۵ | ||||
بروز نخستین یکی بزمگاه | بسازد شما را دهد پیش گاه | |||||
سه خورشید رخ را چو باغ بهار | بیارد پر از رنگ و بوی و نگار | |||||
نشاند بران تخت شاهنشهی | سه خورشید رخ را چو سروِ سهی | |||||
ببالا و دیدار هر سه یکی | که از مه ندانند باز اندکی | |||||
ازین هر سه کهتر بود پیش رو | مهین از پس و در میان ماه نو | ۱۷۰ | ||||
نشیند کهین نزد مهتر پسر | مهین باز نزد کهین تاجور | |||||
میانه نشیند هم اندر میان | بدان کت ز دانش نیاید زیان | |||||
بپرسد شما را کزین سه همال | کدامین شناسید مهتر بسال | |||||
میانه کدام است و کهتر کدام | بباید بدین گونهتان برد نام | |||||
بگوئید کان برترین کهتر است | مهین را نشستن نه اندر خور است | ۱۷۵ | ||||
میانه خود اندر میانست راست | برآمد ترا کار و پیکار کاست | |||||
گرانمایه و پاک هر سه گهر | همه دل نهاده بگفت پدر | |||||
ز پیش فریدون برون آمدند | پر از دانش و پرفسون آمدند | |||||
بجز رای و دانش چه اندر خورد | پسر را که چونان پدر پرورد |