شاهنامه (تصحیح ژول مل)/پادشاهی نوذر

by فردوسی

نوذر

پادشاهی او هفت سال بود

بر تخت نشستن نوذر

	چو سوگ پدر شاه نوذر بداشت			زکیوان کلاه کئی برفراشت
	بتخت منوچهر بر بار داد			سپهرا درم داد ودینار داد
	بزرگن ایران بر تخت اوی			نهادند یکیک ابر خاک روی
	که ما شهریارا همه بنده ایم			دل ودیده از مهرت آکنده ایم
	برین بر نیآمد بسی روزگار			که بیدادگر شد دل شهریار		۵
	بگیتی برآمد زهر جای شو			جهان را کهن شد سر از شاه نو
	که او رسمهای پدر در نوشت			ابا موبدان وردان شد درشت
	ره مردمی نزد او خوار شد			دلش بندة گنج ودینار شد
	کدیور یکایک سپاهی شدند			دلیران پر آواز شاهی شدند
	چو از روی کشور برآمد خروش			جهانی سراسر برآمد بجوش		۱۰
	بترسید بیدادگر شهریار			فرستاد نامه بسام سوار
	بسگسار ومازندران بود سام			نخست از جهان آفرین برد نام
	خداوند ناهید وبهرام وهور			که هست آفرینندهٔ پیل ومور
	نه دشواری از چیز برتر منش			نه آسانی از اندک اندر بوش
	همه با توانائی او یکیست			بزرگست بسیار ویا اندکیست		۱۵
	کنون از خداوند خورشید وماه			درودی بجان منوچهر شاه
	کزو گشت خروشنده فرّخ کلاه			هم از وی بمن همچنان پیشگاه
	ابر سام یل باد چندان درود			که آرد همی ابر باران فرود
	مر آن پهلوان جهان دیده را			سرافراز گرد پسندیده را
	همیشه دل وهوش آباد باد			روانش زهر درد آزاد باد		۲۰
	شناسد مگر پهلوان جهان			سخنها همه آشکار ونهان
	که تا شاه مژگان بهم بر نهاد			زسام نریمان همی کرد یاد
	هم ایدر مرا پشت گرمی بدوست			که هم پهلوانست وهم شاه دوست
	نگهبان کشور بهنگام شاه			وزو گشت رخشنده تخت وکلاه
	کنون پادشاهی پر آشوب گشت			سخنها از اندازه اندر گذشت		۲۵
	اگر بر نگیری تو آن گرز کین			ازین تخت پردخته ماند زمین
	چو نامه بر سام نیرم رسید			یکی باد سرد از جگر بر کشید
	بشبگیر هنگام بانگ خروس			زدرگاه برخاست آوای کوس
	یکی لشکری راند از کرگسار			که دریای سبز اندرو گشت خوار
	چو نزدیک ایران رسید آن سپاه			پذیره شدندش بزرگان براه		۳۰
	پیاده همه پیش سام دلیر			برفتند وگفتند هر گونه دیر
	زکردار نوذر بگفتند چند			ابان امور پهلوان بلند
	زبیدادئ نوذر تاجور			که بر خیره گم کرد راه پدر
	جهان گشت ویران زکردار اوی			غنوده شد آن بخت بیدار اوی
	نگردد همی بر ره بخردی			از آن دور شد فرّهٔ ایزدی		۳۵
	گه باشد اگر سام یل پهلوان			نشیند برین تخت روشن روان
	جهان گردد آباد از بخت نو			ورا باشد ایران وآن تخت نو
	همان بنده باشیم وفرمان کنیم			روانرا بمهرش گروگان کنیم
	بدیشان چنین گفت سام سوار			که این کی پسندد زما کردگار
	که چون نوذری از نژاد کیان			بتخت کئی بر کمر بر میان		۴۰
	بشاهی مرا تاج باید بسود			محالست واین کس نیارد شنود
	خود این گفت بارد کسی در جهان			چنین زهره دارد کسی از مهان
	اگر دختری از منوچهر شاه			بدین تخت زرّین بدی با کلاه
	نبودی بجز خاک بالین من			بدو شاد گشتی جهانبین من
	دلش گر زراه پدر گشت باز			برین بر نیآمد زمانی دراز		۴۵
	هنوز آهنی نیست زنگار خورد			که رخشنده دشوار شایدش کرد
	من این ایزدی فرّ باز آورم			جهانرا بمهرش نیاز آورم
	که خاک منوچهر گاه منست			پی اسپ نوذر کلاه منست
	بگوئیم بسیار وپندش دهیم			به پند سودمندش دهیم
	شما زین گذشته پشیمان شوید			بنوئی دگر باز پیمان شوید		۵۰
	گر آمرزش از کردگار سپهر			نیابید واز نوذر شاه مهر
	بدآن گیتی اندر بود خشم شاه			ببر گشتن آتش بود جایگاه
	بزرگان زگفته پشیمان شدند			بنوئی دگر باز پیمان شدند
	بفرّخ پی پهلوان جهان			جهان شد بنوئی سراسر جوان
	چو سام اندر آمد بنزدیک شاه			زمین بوس داد از بر تختگاه		۵۵
	سبک نوذر از تخت آمد فراز			سپهبد در آغوش بگرفت باز
	از آنپس بر خویش بنشاختش			بپرسید وبسیار بنواختش
	بدرگاه یکی بزمگاه ساختند			یکی هفته با رود ومی باختند
	بپوزش همه پیش نوذر شدند			سراسر به آئین کهتر شدند
	بیآمد زهر کشوری باژ وساو			زبیم گو نامور تیز تاو		۶۰
	بر افروخت نوذر زتخت فهی			نشست اندر آرام با فرّهی
	جهان پهلوان پیش او بر به پای			بدستوئی بازگشتن بجای
	بنوذر در پندهارا کشاد			سخنهای نیکو بدو کرد یاد
	زفرّخ فریدون وهوشنگ شاه			همان از منوچهر زیبای گاه
	که گیتی بداد ودهش داشتند			ببیداد بر چشم نگماشتند
	دل او زکژّی بجای آورید			چنان کرد نوذر که او رای دید
	دل مهتران را بدو گرم کرد			همه داد وبیداد آزرم کرد
	چو گفته شد این گفتنیها همه			بگردنکشان وبشاه رمه
	برون رفت با خلعت نوذری			چه با ناج وتخت وبا انگشتری
	غلامان واسپان بزرّین ستام			پر از گوهر سرخ زرّین دو جام		۷۰
	بشد سام یل سوی مازندران			نبد دشت پیدا کران تا کران
	برین نیز بگذشت چندی سپهر			نه با نوذر آرام بودش نه مهر