دیوان حافظ/بیا ساقی آن می که حال آورد

by حافظ

ایضأ له^[۱]

	بیا ساقی آن می که حال آورد			کرامت فزاید کمال آورد
	بمن ده که بس بیدل افتاده‌ام			وزین هر دو بی‌حاصل افتاده‌ام
	بیا ساقی آن می که عکسش ز جام			بکیخسرو و جم فرستد پیام
	بده تا بگویم بآواز نی			که جمشید کی بود و کاووس کی
	بیا ساقی آن کیمیای فتوح			که با گنج قارون دهد عمر نوح
	بده تا برویت گشایند باز			در کامرانیّ و عُمر دراز
	بده ساقی آن می کزو جام جم			زند لاف بینائی اندر عدم
	بمن ده که گردم بتایید جام			چو جم آگه از سرّ عالم تمام
	دم از سیر این دیر دیرینه زن			صلائی بشاهان پیشینه زن
	همان منزلست این جهان خراب			که دیدست ایوان افراسیاب
	کجا رای پیران لشکرکشش			کجا شیده آن ترک خنجرکشش
	نه تنها شد ایوان و قصرش بباد			که کس دخمه نیزش ندارد بیاد
	همان مرحله‌ست این بیابان دور			که گم شد درو لشکر سلم و تور
	بده ساقی آن می که عکسش ز جام			بکیخسرو و جم فرستد پیام
	چه خوش گفت جمشید با تاج و گنج			که یک جو نیرزد سرای سپنج
	بیا ساقی آن آتش تابناک			که زردشت میجویدش زیر خاک
	بمن ده که در کیش رندان مست			چه آتش‌پرست و چه دنیاپرست
	بیا ساقی آن بکر مستور مست			که اندر خرابات دارد نشست
	بمن ده که بدنام خواهم شدن			خراب می و جام خواهم شدن
	بیا ساقی آن آب اندیشه‌سوز			که گر شیر نوشد شود بیشه‌سوز
	بده تا روم بر فلک شیر گیر			بهم بر زنم دام این گرگ پیر
	بیا ساقی آن می که حور بهشت			عبیر ملایک در آن مَیْ سرشت
	بده تا بخوری در آتش کنم			مشام خرد تا ابد خوش کنم
	بده ساقی آن می که شاهی دهد			بپاکیّ او دل گواهی دهد
	میم ده مگر گردم از عیب پاک			بر آرم بعشرت سری زین مغاک
	چو شد باغ روحانیان مسکنم			در اینجا چرا تخته‌بند تنم
	شرابم ده و روی دولت ببین			خرابم کن و گنج حکمت ببین
	من آنم که چون جام گیرم بدست			ببینم در آن آینه هر چه هست
	بمستی دم پادشاهی زنم			دم خسروی در گدائی زنم
	بمستی توان درّ اسرار سفت			که در بیخودی راز نتوان نهفت
	که حافظ چو مستانه سازد سرود			ز چرخش دهد زهره آواز رود
	مغنّی کجائی بگلبانگ رود			بیاد آور آن خسروانی سرود
	که تا وجد را کارسازی کنم			برقص آیم و خرقه‌بازی کنم
	باقبال دارای دیهیم و تخت			بهین میوهٔ خسروانی درخت
	خدیو زمین پادشاه زمان			مه برج دولت شه کامران[۲]
	که تمکین اورنگ شاهی ازوست			تن آسایش مرغ و ماهی ازوست
	فروغ دل و دیده مقبلان			ولی نعمت جان صاحبدلان
	الا ای همای همایون نظر			خجسته سروش مبارک خبر
	فلک را گهر در صدف چون تو نیست			فریدون و جم را خلف چون تو نیست
	بجای سکندر بمان سالها			بدانا دلی کشف کن حالها
	سر فتنه دارد دگر روزگار			من و مستی و فتنهٔ چشم یار
	یکی تیغ داند زدن روزِ کار			یکی را قلم‌زن کند روزگار
	مغنّی بزن آن نوآیین سرود			بگو با حریفان بآواز رود
	مرا با عدو عاقبت فرصتست			که از آسمان مژدهٔ نصرتست
	مغنّی نوای طرب ساز کن			بقول و غزل قصّه آغاز کن
	که بار غمم بر زمین دوخت پای			بضرب اصولم برآور ز جای
	مغنّی نوائی بگلبانگ رود			بگوی و بزن خسروانی سرود[۳]
	روان بزرگان ز خود شاد کن			ز پرویز و از باربد یاد کن
	مغنّی از آن پرده نقشی بیار			ببین تا چه گفت از درون پرده‌دار
	چنان برکش آواز خنیاگری			که ناهید چنگی برقص آوری
	رهی زن که صوفی بحالت رود			بمستیّ وصلش حوالت رود
	مغنّی دف و چنگ را ساز ده			بآیین خوش نغمه آواز ده
	فریب جهان قصّهٔ روشن است			ببین تا چه زاید شب آبستن است
	مغنّی ملولم دوتائی بزن			بیکتائی او که تائی بزن
	همی بینم از دور گردون شگفت			ندانم کرا خاک خواهد گرفت
	دگر[۴] رند مغ آتشی میزند			ندانم چراغ که بر میکند
	درین خونفشان عرصهٔ رستخیز			تو خون صراحیّ و ساغر بریز
	بمستان نوید سرودی فرست			بیاران رفته درودی فرست

---

1. چنین است عنوان این اشعار در عموم نسخ قدیمه، در نسخ جدیده: «ساقی‌نامه»،
2. در نسخ قدیمه نام ممدوح درین اشعار مذکور نیست ولی در نسخ متأخّره تخلّص این ابیات بمدح شاه منصور است اینچنین: خدیو جهان شاه منصور بادغبار غم از خاطرش دور بادبحمدالله ای خسرو جم نگینشجاعی بمیدان دنیا و دین بمنصوریت شد در آفاق نامکه منصور بودی بر اعدا مدام،
3. چنین است در خ، ولی این بیت با جزئی اختلاف تقریباً عین بیت پانزدهم قبل ازین است،
4. چنین است «دگر» با دال در اصل نسخهٔ خطّی خ صریحاً، ولی در چاپ «وگر» با واو چاپ شده،