خاقانی (قطعات)/ایام نظام ممالک قوام روی زمین

by خاقانی

	ایام نظام ممالک قوام روی زمین			تو آفتابی و صدر تو آسمان‌وار است
	ز دور خامه‌ی تو شرق و غرب بیرون نیست			که بر محیط جهان خامه‌ی تو پرگار است
	ز بس که بر سم اسبت لب کفات رسید			سم سمند تو را لعل نعل و مسمار است
	به دست عدل تو باشه پر عقاب برید			کبوتران را مقراض نوک منقار است
	فسون خصم تو بحران مغز سرسام است			که مغز خصم به سرسام حقد بیمار است
	مرا به دولت تو همتی است رفعت جوی			نه در خور نسب و نه سزای مقدار است
	به نیم بیت مرا بدره‌ها دهند ملوک			تو کدخدای ملوکی تو را همین کار است
	بدان طمع که رسانی بهای دستارم			شریف وعده که فرموده‌ای دوم بار است
	به انتظار اشارات تو که هان فردا			دلم نماند بجای و چه جای گفتار است
	به سعد و نحسی کاین آید آن دگر برود			گذشت مدتی و خاطرم گران بار است
	نه لفظ من به تقاضای سرد معروف است			نه صدر تو به مواعید کژ سزاوار است
	خدای داند اگر آن، بها به نیم سخن			کراکند وگر آن خود هزار دینار است
	سرم که نیم جو ارزد به نزد همت تو			به بخشش زر و دستار بس گران بار است
	گر این جگر خوری ارزد بهای صد دستار			سرم چنان که سبک‌بار هست سگسار است
	به دل معاینه آید مرا که دستاری			ز من برند که این را بها و بازار است
	کنون به عرض صله خاطر من آشوب است			کنون به جای درم در کف من آزار است
	تو گر بها دهی آن داده را زکات شمار			بده زکات بدان کس که گنج اسرار
	به وام کن زر و زین مختصر مرا دریاب			چه وام خیزد ازین مختصر پدیدار است
	کرم کن و بخر از دست وام خواهانم			که بر من از کرمت وام‌های بسیار است
	ز گنج مردی این مایه وام من بگزار			که وام شکر تو بر گردن من انبار است
	ازین معامله ار خود زیان کند کرمت			دلم ز خدمت تو وز خدای بیزار است
	بده قراضگکی تا عطات پندارم			مگو که سوخته‌ی من چه خام پندار است
	به چشم‌های جگر گوشه‌ات که بیش مرا			مخور جگر که مرا خود فلک جگر خوار است
	به جان شاه که در نگذرانی از امروز			که نگذرم ز سر این صداع و ناچار است
	به خاک پای تو کان هست خون بهای سرم			که حاجتم به بهاء تمام دستار است
	به شعر گر صله خواهم تو مال‌ها بخشی			بر آن مگیر که این مایه حق اشعار است
	به یک دو بیت نود اقچه داد کافی کور			به راوی من کو مدح خوان احرار است
	تو را که صاحب کافی خریطه‌کش زیبد			چهل درست که بخشش کنی چه دشوار است
	به مرد مردمی آخر که صلت چو منی			کم از قراضه‌ی معلول قلب کردار است
	بهای خیر طلب می‌کنم بدین زاری			تبارک الله کارم نگر که چون زار است
	قبله‌ی ابدال قله‌ی سبلان دان			کو ز شرف کعبه‌وار قطب کمال است
	کعبه بود سبزپوش او ز چه پوشد			جامه‌ی احرامیان که کعبه‌ی حال است
	در خبری خوانده‌ام فضیلت آن را			خاست مرا آرزوش قرب سه سال است
	رفتم تا بر سرش نثار کنم جان			کوست عروسی که امهات جبال است
	چادر بر سر کشید تا بن دامن			یعنی بکرم من این چه لاف محال است
	مقعد چندین هزار ساله عجوزی			بکر کجا ماند این چه نادره حال است
	موسی و خضر آمده به صومعه‌ی او			صومعه دارد مگر فقیر مثال است
	هست همانا بزرگ بینی آن زال			چادر از آن عیب پوش بینی زال است
	گفتم چادر ز روی باز نگیری			بکر نه‌ای شرم داشتن چه خصال است
	از پس بکران غیب چادر غیرت			بفکن خاقانیا که بر تو حلال است