خاقانی (قصاید)/ماه به ماه می‌کند شاه فلک کدیوری

by خاقانی

	ماه به ماه می‌کند شاه فلک کدیوری			عالم ناقه برده را، توشه دهد توانگری
	مائده سازد از بره، بر صفت توانگران			برزگری کند به گاو، از قبل کدیوری
	موسی و سامری شود گاو و بره بپرورد			آب خضر برآورد ز آینه‌ی سکندری
	بنگه تیر ازو شود روضه صفت به تازگی			خرگه ماه ازو شود خلدوش از منوری
	چون به دهان شیر در، خشم پلنگی آورد			روی زمین شود ز تف، پشت پلنگ بربری
	تیزتر از کبوتری برج به برج می‌پرد			بیضه‌ی زر همی نهد در به در از سبک پری
	هر سر مه به برج نو بچه‌ی نو برآورد			یک سره برج او شود قصر دوازده دری
	از همه کشته‌ی فلک دانه‌ی خوشه خورد و بس			چون سوی برج خوشه رفت از سر برج آذری
	از سر خوشه ناگهش داس شکست در گلو			کرد رگ گلوش راهر سر داس نشتری
	گوئی از آن رگ گلو ریخته‌اند در رزان			این همه خون که می‌کند آتشی و معصفری
	باز چو زر خالصش سخت ترازوی فلک			تا حلی خزان کند صنعت باد آذری
	از پی صنع زرگری کوره‌ی گرم به بود			کوره‌ی سرد شد فلک، زین همه صنع زرگری
	گر به همه ترازوئی زر خلاص درخورد			خور به ترازوی فلک، هست چو زر بدر خوری
	ورنه ترازوی فلک زرگر قلب کار شد			نقد عراق چون کند زر خلاص جعفری
	عید رسید و مهرگان باد و جنیبه بر اثر			هر دو جنیبه هم‌عنان در گرو تکاوری
	شاه طغان چرخ بین با دوغلام روز و شب			کاین قره سنقری کند، و آن کند آق سنقری
	شاخ چو مریم از صفت عیسی شش مهه به بر			کرده بسان مریمش نفخه‌ی روح شوهری
	عیسی خرد را کند تابش ماه دایگی			مریم عور را کند برگ درخت معجری
	میوه چو بانوی ختن در پس حجله‌های زر			زاغ چو خادم حبش پیش دوان به چاکری
	تا که ترنج را خزان شکل جذام داده بر			در یرقان شده است رز همچو ترنج‌زا صفری
	نخل به جنبش آمده گرنه یهود شد چرا			پاره‌ی زرد بر کتف دوخت بدان مشهری
	سیب چو مجمری ز زر خرده‌ی عود در میان			کرده برای مجمرش نار کفیده اخگری
	مه چو مشاطگان زده بر رخ سیب خالها			سیب برهنه ناف بین نافه دم از معطری
	خال ز غالیه نهد هرکس، و روی سیب را			خال ز خون نهاد ماه، اینت مشاطه‌ی فری
	نار همه دل و دهن، دل همه خون عاشقی			سیب همه رخ و ذقن رخ همه خال دلبری
	خم چو پری گرفته‌ای، یافته صرع و کرده کف			خط معزمان شده برگ رز از مزعفری
	سار به شاخسار بر، زنگی چار تاره زن			خنده زنان چو زنگیان، ابر ز روی اغبری
	در بر بید بن نگر، لشکر مور صف زده			گرد لوای سام بین موکب حام لشکری
	گرچه درخت ریخت زر، ورچه هوا فشاند در			هم نرسد به جودشان با کف شه برابری
	خسرو ذوالجلالتین از ملکی و سلطنت			مستحق الخلافتین، از یلواج و تنگری
	شاه معظم اخستان آنکه رضا و خشم او			نحس بر زحل شود، سعد ربای مشتری
	قامت صاحب افسران، حلقه‌ی افسری شده			برده سجود افسرش، با همه صاحب افسری
	ای به حسام نیلگون یافته ملک یوسفی			بر در مصر وقاهره کوفته کوس قاهری
	هشت بهشت و نه فلک هست بهای دولتت			دولت یوسفیت را عقل به هفده مشتری
	از فلکی شریف‌تر یا شرف مشخصی			از ملکی کریم‌تر یا کرم مصوری
	بدر ستاره موکبی، مهر فلک جنیبتی			ابر درخش رایتی، بحر نهنگ خنجری
	نوح خلیل حالتی، خضر کلیم قالتی			احمد عرش هیبتی، عیسی روح منظری
	خسرو سام دولتی، سام سپهر صولتی			رستم زال دانشی، زال زمانه داوری
	ربع زمین ز درگهت ثلث نهند و بعد ازین			ز آن سوی خط استوا در خط حکمت آوری
	عالم نو بنا کند رای تو از مهندسی			کشور نو رقم زند، فر تو از موفری
	امر تو نطفه افکند بهر سه نوع تا کند			هفت محیط دایگی، چار بسیط مادری
	عدل تو مادری کند، ملک بپرورد چنان			کاتش و آب را دهد با گل و مل برادری
	چرخ مدور از شرف عرش مربع از علو			طوف در تو می‌کنند از پی کسب سروری
	خدت زلف و رخ کند از پی سنبل و سمن			شانه در آن مربعی، آینه در مدوری
	کشتن حاسد تو را درد حسد نه بس بود			کو به خلاف جستنت درد امید مهتری
	روی بهی کجا بود مرد زحیر را که خود			وقت سقوط قوتش صبر خورد سقوطری
	در همه طبله‌ی فلک پیلور زمانه را			نیست به بخت خصم تو داروی درد مدبری
	خنجر گندناییت هم به کدوی مغز او			می‌دهدش مزوری تا رهد از مزوری
	تیغ تو صیقل هدی تا که خطیب ملک شد			دست تو چون عمود صبح آمد و کرد منبری
	آنت مفسر ظفر، خاطب اعجمی زبان			زاعجمیان عجب بود خاطبی و مفسری
	قائم پنجم آسمان، منتقم از ششم زمین			اختر و فعل عقربی، آتش و لون عبقری
	پایه‌ی تخت زیبدت بر سر تاج آسمان			کز سر تخت مملکت تاج ملوک کشوری
	تخت حساب شد عدو کرده ز خاک تاج سر			چهره چو تاج خسروان، دیده چو تخت جوهری
	تاجوران ملک را فخر ز گوهرت رسد			تو سر گوهری تو را مفخر تاج گوهری
	تا که عروس دولتت یافت عماری از فلک			بهر عماریش کند ابلق گیتی استری
	نعل سمند تو سزد حلقه‌ی فرج استرت			تاج سر ملک‌شهی خاتم دست سنجری
	چون ز گهر سخن رود در شرف و جلال و کین			چون اسد و اثیر و خور، ناری و نوری و نری
	گر گذری کند عدو بر طرف ممالکت			زحمت او چه کم کند ملک تو را مقرری
	ور جنبی ز مغکده بر در کعبه بگذرد			کعبه به لوث کعب او کی فتد از مطهری
	پاسخ او به یاسجی باز دهی که در ظفر			ناصر رایت حقی، ناسخ آیت شری
	ای حرم تو از کرم بیت حرام خسروان			چون سخن من از نکت سحر حلال خاطری
	ز آن کرم است سرگران جان و سر سبکتکین			زین سخن است دل سبک عنصر طبع عنصری
	تا به صفت بود فلک صورت دیر عیسوی			محور خط استوا، شکل صلیب قیصری
	باد خطاب عیسوی با سگ درگهت چنین			کافسر دیر اعظمی، فخر صلیب اکبری