خاقانی (قصاید)/صدری که قدر کان شکند گوهر سخاش

by خاقانی

	صدری که قدر کان شکند گوهر سخاش			بحری که نزل جان فکند پیکر سخاش
	صدر سخی که لازم افعال اوست بذل			این اسم مشتق است هم از مصدر سخاش
	هارون صدر اوست فلک ز آن که انجمش			هر شب جلاجل کمر است از زر سخاش
	شعری به شب چو کاسه‌ی یوزی نمایدم			اعنی سگی است حلقه بگوش در سخاش
	شمس فلک ز بیم اذ الشمس در گریخت			در ظل شمس دین که شود چاکر سخاش
	والشمس خوان که واو قسم داد زیورش			کو بست بهر هم لقبی زیور سخاش
	تا شمس دین بر اوج ریاست دواسبه راند			یک ذره نیست شمس فلک ز اختر سخاش
	هست از سخاش عید جهان و اختران دهند			از خوشه‌ی سپهر زکات سر سخاش
	این پیر زن ز دانه‌ی دل می‌دهد سپند			تا دفع چشم بد کند از منظر سخاش
	رضوان ملک خسرو مالک رقاب اوست			که ارمن بهشت عدن شد از کوثر سخاش
	لابل که در قیاس درمنه است و شوره خاک			طوبی به نزد خلقش و کوثر بر سخاش
	میر رئیس عالم عادل شود طراز			هر حله را که بافته در ششتر سخاش
	تا خلق را ز خلق و دو دستش سه قله هست			بحرین دو قله نیست بر اخضر سخاش
	و اینک ببین بحیره‌ی ارجیش قطره‌ای است			از موج بحر در یتیم آور سخاش
	نشگفت اگر بحیره‌ی ارجیش بعد از این			آرد صدف ز بحر گهر پرور سخاش
	گوئی که فتح باب نخست آفرینش اوست			بهر نظام کل جهان جوهر سخاش
	ز آن ده بنان که هشت جنان را مدد دهد			هفت اخترند و نه فلک اجری خور سخاش
	این هفت نقطه یک رقمند از خط کفش			و آن نه صحیفه یک ورق از دفتر سخاش
	خط کفش به صورت جوی است و جوی نیست			بحری است لیک موج زن از گوهر سخاش
	دست سخاش بین شده صورتگر امید			یا دست همت آمده صورتگر سخاش
	جوزا صفت دو گانه هزار آفتاب زاد			هر گه که رفت همت او در بر سخاش
	هست آدم دگر پدر همتش چنانک			حوای دیگر است کنون مادر سخاش
	گل گونه‌ی رخ امل آن خون کنند و بس			کز حلق بخل ریخت سر خنجر سخاش
	هر ناخنیش معن و هر انگشت جعفری است			پس معن جود چون نهم و جعفر سخاش
	ابر از حیا به خنده فرو مرد برق‌وار			کو زد قفای ابر به دست تر سخاش
	عزمش همی شکنجه کند کعب کوه را			تا گنج زرفشان دهد اندر خور سخاش
	بر چشمه‌ی کرم شد و سد نیاز بست			پس خضر جود خوانم و اسکندر سخاش
	هر دم هزار عطسه‌ی مشکین زد از تری			مغز جهان ز رایحه‌ی عنبر سخاش
	مرغی است همتش که جهان راست سایه‌بان			بر هفت بیضه‌ی ز می از یک پر سخاش
	بر سر برند غاشیه چون عبهرش سران			کز سیم و زر شده است جهان عنبر سخاش
	هست آفتاب زرد و شفق چون نگه کنی			تب برده‌ی گشاده رگ از نشتر سخاش
	ساعات بین که بر ورق روز و شب رود			کو بیست و چار سطر شد از منظر سخاش
	بالای هفت خیمه‌ی پیروزه دان ز قدر			میدان‌گهی که هست در آن عسکر سخاش
	اندیشه نردبان کند از وهم و بر شود			از منظر سپهر به مستنظر سخاش
	بر خوان همتش جگر آز می‌خورد			دندان تیز سین که شده است افسر سخاش
	او شیر و نیستانش دوات است لاجرم			برد تب نیاز به نیشکر سخاش
	در هیچ جا ز شهر خراسان مکرمت			کس پنج نوبه نازده چون سنجر سخاش
	بگذار استعارت از آنجا که راستی است			ار من کند نظیر خراسان خور سخاش
	محمود بن علی است چو محمود و چون علی			من هم ایاز جودش و هم قنبر سخاش
	محمودوار بت شکن هند خوانش از آنک			تاراج هند آز کند لشکر سخاش
	یعسوب امت است علی‌وار از آنکه سوخت			زنبور خانه‌ی زر و سیم آذر سخاش
	چون در زمانه آب کرم هیچ جا نماند			جای تیمم است به خاک در سخاش
	نی نی چو من جهانی سیراب فیض اوست			سیراب چه که غرقه‌تن از فرغر سخاش
	با خار خشک خاطرم آرد ترنگبین			بادی که بروزد ز نی عسکر سخاش
	ز آن نخل خشک تازه شود گر نسیم قدس			چون مریم است حامله تن دختر سخاش
	از آبنوس روز و شبم زان کند دوات			تا نسخه می‌کنم به قلم محضر سخاش
	پیشم چو ماه قعده‌ی شبرنگ از آن، کشند			تا خوانم آفتاب جنیبت بر سخاش
	سجاده از سهیل کنم نز ادیم شام			تا می‌برم سجود سپاس از در سخاش
	بارانی ز آفتاب کنم نز گلیم مصر			کز میغ‌تر هواست همه کشور سخاش
	دل کو محفه‌دار امید است نزد اوست			تا چون کشد محفه‌ی ناز استر سخاش
	پای دلم برون نشد از خط مهر او			نی مهره‌ی امید من از ششدر سخاش
	گر داشت یک مهم به عزیزی چو روز عید			شد چون هلال شهره ز من پیکر سخاش
	گر کعب مامه آب نخورد و به تشنه داد			مشهورتر ز دجله شد آبشخور سخاش
	ور حاتم اسبی از پی طفل و زنی بکشت			نی ماند زنده نام و شد آن مفخر سخاش
	امروز مهتر رسای زمانه اوست			صد کعب و حاتم‌اند کنون کهتر سخاش
	خون لفظم از خوشی مراعات او بلی			هست این گلاب من ز گل نستر سخاش
	از لفظ من که پانصد هجرت چو من نزاد			ماند هزار سال دگر مخبر سخاش
	گستردم این ثنا ز محبت نه از طمع			تا داندم محب ثنا گستر سخاش
	این تحفه کز ملوک جهان داشتم دریغ			کردم نثار بارگه انور سخاش
	او راست باغ جود و مرا باغ جان و من			نوبر فرستمش عوض نوبر سخاش
	او مرد ذات و همت من بکر، لاجرم			بکری همتم شده در بستر سخاش
	من یافتم ندای انا الله کلیم‌وار			تا نار دیدم از شجر اخضر سخاش
	امروز صد چراغ ینا بر فروختم			از یک شرر که یافتم از اخگر سخاش
	صد نافه مشک دادمش از تبت ضمیر			گر یک بخور یافتم از مجمر سخاش