خاقانی (قصاید)/تا نفخات ربیع صور دمید از دهان

by خاقانی

	تا نفخات ربیع صور دمید از دهان			کالبد خاک را نزل رسید از روان
	غاشیه‌دار است ابر بر کتف آفتاب			غالیه‌سای است باد بر صدف بوستان
	کرد قباهای گل خشتک زرین پدید			کرد علم‌های روز پرچم شب را نهان
	روز به پروار بود فربه از آن شد چنین			شب تن بیمار داشت لاغر ازین شد چنان
	عکس شکوفه ز شاخ بر لب آب اوفتاد			راست چو قوس قزح برگذر کهکشان
	مریم دوشیزه باغ، نخل رطب بید بن			عیسی یک روزه گل، مهد طرب گلستان
	نی عجب ار جای برف گرد بنفشه است از آنک			معدن کافور هست خطه‌ی هندوستان
	شاخ چو آدم ز باد زنده شد و عطسه داد			فاخته الحمد خواند گفت که جاوید مان
	دوش که بود از قیاس شکل شب از ماه نو			هندوی حلقه به گوش گرد افق پاسبان
	داد نقیب صبا عرض سپاه بهار			کز دو گروهی بدید یاوگیان خزان
	خیل بنفشه رسید با کله دیلمی			سوسن کن دید کرد آلت زوبین عیان
	شاه ریاحین بساخت لشکر گاه از چمن			نیسان کان دید کرد لشکری از ضیمران
	بید برآورد برگ آخته چون گوش اسب			سبزه چو آن دید گرد چاره‌ی برگستوان
	از پی سور بهار یاسمن آذین ببست			بستان کان دید کرد قبه‌ای از ارغوان
	لاله چو جام شراب پاره‌ی افیون در او			نرگس کان دید از زر تر جرعه دان
	بود سر کوکنار حقه‌ی سیماب رنگ			غنچه که آن دید کرد مهره‌ی شنگرف‌سان
	مجلس گلزار داشت منبری از شاخ سرو			بلبل کان دید کرد زمزمه‌ی بیکران
	قمری درویش حال بود ز غم خشک مغز			نسرین کان دید کرد لخلخه‌ی رایگان
	فاخته گفت از سخن نایب خاقانیم			گلبن کن دید کرد مدحت شاه امتحان
	شاه سلاطین فروز خسرو شروان که چرخ			خواند به دوران او شروان را خیروان
	زهره و دهره بسوخت کوکبه‌ی رزم او			زهره‌ی زهره به تیغ دهره‌ی دهر از سنان
	گوشه و خوشه بساخت از پی مجد و ثنا			گوشه‌ی عرش از سریر، خوشه‌ی چرخ از بنان
	دولت و صولت نمود شیر علم‌های او			دولت ملک عجم، صولت تیغ یمان
	پایه و مایه گرفت هم کف و هم جام او			پایه‌ی بحر محیط، مایه‌ی حوض جنان
	راحت و ساحت نگر از در او مستعار			راحت جان از خرد، ساحت کون از مکان
	غایت و آیت شناس نامزد حضرتش			غایت نصر از غزا، آیت وحی از بیان
	یافته و بافته است شاه چو داود و جم			یافته مهر کمال، بافته درع امان
	ساخته و تاخته است بخت جهان‌گیر او			ساخته شعرا براق تاخته بر فرقدان
	سوده و بوده شمار اشهب میمونش را			سوده قضا در رکاب، بوده قدر در عنان
	بسته و خسته روند تیغ وران پیش او			بسته به شست کمند، خسته به گرز گران
	ای به شبستان ملک با تو ظفر خاصگی			وای به دبستان شرع با تو خرد درس خوان
	کعبه‌ی جان صدر توست، چار ملک چار رکن			رستم دین قدر توست هفت فلک هفت‌خوان
	قدر تو کی دل نهد بر فلک و چون بود			در وطن عنکبوت کرگدن و آشیان
	دهر جلال تو دید ایمان آورد و گفت			کای ملکوت اسجد و اکادم وقت است هان
	تیغ تو داند که چیست رمز و اشارات دین			طرفه بود هندویی از عربی ترجمان
	نیست نظیر تو خصم خود نبود یک بها			تاج سر کوکنار، افسر نوشیروان
	در دل دشمن نگر مانده ز تیغت خیال			چون شبه‌گون شیشه‌ای نقش پری اندران
	حلق بداندیش را وقت طناب است از آنک			گردن قرابه را هست نکو ریسمان
	گونه‌ی حصرم گرفت تیغ تو و بر عدو			ناشده انگور می، سرکه شد اندر زمان
	چرخ مقرنس نهاد قصر مشبک شود			چو ز گشاد تو رفت چوبه‌ی تیر از کمان
	رو که جهان ختم کرد بر تو جهان داشتن			بر دگران گو فلک عزلت شاهی بران
	از کف و شمشیر توست معتدل ارکان ملک			زین دو اگر کم کنی ملک شود ناتوان
	راستی چنگ را بیست و چهار است رود			چون یکی از وی گسست کژ شود او بی‌گمان
	گرچه بدون تو چرخ تاج و نگین داد لیک			رقص نزیبد ز بز، تیشه زنی از شبان
	گرچه مشعبد ز موم خوشه‌ی انگور ساخت			ناید از آن خوشه‌ها آب خوشی در دهان
	گر فلکت بنده گشت نقص کمال تو نیست			رونق سکبا نرفت، گر تره آمده به خوان
	کی شود از پای مور دست سلیمان به عیب			کی کند از مرغ گل صنعت عیسی زبان
	خسرو صاحب خراج بر سر عالم توئی			بنده به دور تو هست شاعر صاحب‌قران
	گر به جهان زین نمط کس سخنی گفته است			بنده به شمشیر شاه باد بریده زبان
	شاه جهان نظم غیر داند از سحر من			اهل بصر گوشت گاو دانند از زعفران
	گرچه به چشم عوام سنگچه چو لولو است			لیک تف آفتاب فرق کند این و آن
	ای فر پر هماتی سایه‌ی درگاه تو			شهپر جبریل باد بر سر تو سایبان
	باد خورنده چو خاک جرعه‌ی جام تو جم			باد برنده چو مور ریزه‌ی خوان تو جان
	هاتف نوروز باد بر تو دعا گوی خیر			تا ابد آمین کناد عاقله‌ی انس و جان