برگه:TarikheMoaserV1.pdf/۱۰۸

از ویکی‌نبشته
این برگ نمونه‌خوانی شده ولی هنوز هم‌سنجی نشده‌است.
۸۸

دولت عثمانی را اسماً پذیزفت. با این همه پتر کبیر نواحی را که در سواحل غربی دریای خزر از ایران گرفته بود همچنان در دست داشت و حتی دربار عثمانی در عهد نامه‌ای که در ماه ژون ۱۷۲۴ (رمضان ۱۱۳۶ قمری) با دولت روسیه بست آن نواحی را جزو خاک روسیه شناخت و درین عهد نامه قید شده است که مرز روسیه و عثمانی در ۲۲ ساعت فاصله از مغرب شهر دربند است و خط مستقیمیست که از شماخی بملتقای رود ارس و کور میرسد.

در آن زمان سواحل شرقی دریای خزر هم جزو خاک ایران بود و پتر کبیر میخواست از آن جانب هم قلمرو امپراطوری خود را توسعه دهد، بهمین جهة در آغاز سال ۱۷۱۶ میلادی (محرم ۱۱۲۸ قمری) کنیاز آلکساندر بکوویچ چرکاسکی[۱] را که از نژاد چرکس بود و پیش از آن سفری باین نواحی کرده بود مامور کرد دو قلعه یکی در مصب سابق رود جیحون و یکی در جایگاه کنونی شهر کراسنوودسک[۲] بسازد و سپس نزد خان خیوه برود و او را قانع کند که قیمومت روسیه را بپذیرد و ازو اجازه بخواهد که یکی از بازرگانان روسیه از راه جیحون بهندوستان برود، دربارهٔ راههایی که بهندوستان میرود اطلاعاتی بدست آورد و ببیند که آیا خان بخارا مایل بدوستی با روسیه هست یا نه. جاهایی که برای ساختمان این دو قلعه اختیار کرده بودند هوای سازگاری نداشت و از سوی دیگر چادرنشینان بیابانهای اطراف با مردم خیوه همدست شده و راه را بر لشکریان بکوویچ چرکاسکی گرفته بودند و وی هم بیش از یک عدهٔ سه هزار نفری که از نژادهای مختلف بودند چیزی همراه نداشت. پس از زد و خوردی که در ماه اکتبر ۱۷۱۷ میلادی (ذی‌القعدهٔ ۱۱۲۹ قمری) در جایی که تا شهر خیوه شش روز راه بود روی داده بود دشمن حیله کرد و ببهانهٔ اینکه یافتن آذوقه و خوراک آسان تر باشد بکوویچ چرکاسکی را وادار کرده بودند سربازان خود را بپنچ دسته قسمت کند و بدین وسیله مردم خیوه توانسته بودند هر دسته‌ای را تنها گرفتار کنند و سلاحشان را بگیرند و اسیر کنند. بکوویچ چرکاسکی را هم اجازه داده بودند بعنوان سفیر روسیه وارد خیوه شود ولی سرش را بریده و بر دروازهٔ شهر آویخته بودند. برای انتقام ازین خیانت پتر کبیر در سال ۱۷۲۰ میلادی (۱۱۳۲ قمری) سفیر حاکم خیوه را بزندان افکند و وی در زندان مرد.

مشکلات تصرف این نواحی باندازه‌ای بودکه نه تنها پتر کبیر از دنبال کردن نقشه خود چشم پوشید بلکه جانشینانش هم تا صد و پنجاه سال پس ازین تاریخ درین نواحی کاری نکردند.

پس از پترکبیر تا هفتاد سال دیگر دولت روسیه بخاک ایران تجاوزی نکرد و رعبی که جنگهای نادرشاه در میان همسایگان ایران افکنده بود مانع ازین کار شد.


  1. Alexandre Bekovitch-Tcherkaski
  2. Krasnovodsk