پرویز بود و با او بروم شد و بحرب بهرام شوبینه اثرها نمود و در اصطخر و آذربایگان و عراق و طبرستان نایب خسرو بود و بعد از چیرگی لشکر عرب و غلبۀ جنود ترک بطبرستان افتاد، مردم طبرستان پناه بدو بردند چنانکه در مقدّمه گفته شد بحکم نفوذ بر اموال و دماء طبرستانی خطّ ستاند و پادشاهی طبرستان قبول کرد، پانزده سال پادشاه بود تا ولاش نامی بشارمام بغدر خشتی بر پشت او زد و بکشت، سهراب بن باو با پیر مادری بدهی از ولایت ساری متواری بود و جملۀ مردم طبرستان بر ولاش بیعت کرده بودند جز مردم کولا، تا خورزاد خسرو اسفاهی او را برداشته بکولا برد و مردم کوه قارن یاری دادند ناگاه شبیخون بپنجاه هزار بردند، ولاش را بکشتند و سهراب را بفریم برده بپادشاهی نشاندند و از آن تاریخ تا قتل ملک شهید فخر الدّوله هیچ ملوک استیصال ایشان نتوانست کرد اگرچه خصومات بسیار کردند و سادات علویّه و اولاد گاوباره وقارنوند و آل بویه و آل وشمگیر بر ایشان چیرگی یافتند و ولایت از دست ایشان بازستاندند امّا بهرحال با عزّ و تمکین می‌بودند، مهر مردان بن سهراب هم در آن عهد بود و باندک مدّتی ملکت و سروری یافت و در اقرب اوقات از دنیا رحلت کرد و سرخاب بن مهر مردان پیش از پدر وفات یافت، شروین بن سرخاب که ملک الجبال لقب گرفت در عهد ونداد هرمزد بود، با او عهد بست و تمامی امرای عرب را از طبرستان خارج کردند چنانکه مذکور شد،۱ شهریار بن شروین در عهد قارن پسر ونداد هرمزد بود معاصر هارون الرّشید که شروین بنوا نزد هارون فرستاده بود،۲
بعد او جعفر بن شهریار بن شروین ملک الجبال بود و بعد او اصفهبد قارن بن شهریار ملک الجبال بود، در عهد معتصم خلیفه بود در سال سبع و عشرین و ماتین زنّار از میان بگسست و دعوت اسلام قبول کرد۳ و در عهد داعی الکبیر بود که داعی استندار بادوسبان را بر سر او فرستاده بود تا جمله ولایت او بسوخت۴ تا باز اصفهبد قارن بمیانجی بادوسبان با داعی صلح کرد و پسران خود مازیار و سرخاب را بنوا پیش داعی فرستاد و این جمله در سنۀ اثنین و خمسین و ماتین بود، سرخاب بن قارن هم در عهد داعی کبیر بود باندک روزگار نماند، رستم بن سرخاب هم در عهد داعی کبیر بود که داعی چون دیالم
________________________________________
(۱) - رجوع شود بقسم اوّل صفحۀ ۱۸۳ ببعد
(۲) - قسم اوّل صفحۀ ۱۹۸
(۳) - ایضا ص ۲۲۲-۲۲۳
(۴) - قسم اوّل صفحۀ ۲۳۹ و ۲۴۳
