حکایت۱
آورده‌اند که چون الب ارسلان غازی بعزم ترکستان بولایت کاشغر و بلاساغون نزول کرد از دار الخلافه خبر رسید که امیر المؤمنین القائم باللّه را با لشکر نصاری مصافی شد و هزیمت بر لشکر اسلام افتاد و امیر المؤمنین گرفتار شد و او را بقلعۀ که در اعالی جبال بلاد اسار و جزیره است [کذا] از سر حدّ روم مقیّد و محبوس کردند، سلطان الب ارسلان با صد هزار سوار جرّار تیغ گذار انصراف نمود و برای استخلاص امیر المؤمنین چنان تعجیل کرد که در قطع منازل سرعت در قریب شانزده روز از بلاساغون بپای آن قلعه که بر شطّ فرات بود بر کوه شامخ برسید و بطریقی که دست داد صاحب آن قلعه را بدعوت اسلام و تشریف مسلمانی مشرّف گردانید و امیر المؤمنین را از قید خلاص داد و در خدمت رکاب او با عظمت و جلالت بحدود دار الخلافه رسانید و اجازت مراجعت خواست، چون رخصت یافت در وقت وداع پیاده شد و لب سلطنت خود را بتقبیل سمّ مراکب امیر المؤمنین مشرّف گردانید، در این وقت با چنین خدمتی از دار الخلافه همین قدر نوازش یافت که امیر المؤمنین القائم بأمر اللّه بر لفظ راند که قتلت العباد و خربت البلاد فی تخلیصی ناظران بنظر تأمّل و شافی نگاه کنید در خدمت سلطان و در علوّ همّت امیر المؤمنین که هریک را مدارج تا بچه حدّ است و الب ارسلان در شهور سنۀ خمس و ستّین و اربعمایه شهادت یافت.
ملوک باوند۲
خاندان مبارک ایشان مقصد وفود و مجال سجود و مجالس جود بود و معاون معاوین و مساکن مساکین بود۳ و باصفهبد ملک الجبال مشهور و ملقّب بودند باو،۴ در خدمت خسرو
________________________________________
(۱) - این حکایت نیز که قطعا الحاقی است شامل چندین غلط تاریخی است، نه الب ارسلان بکاشغر و بلاساغون لشکر کشیده و نه قائم خلیفه بدست رومیان اسیر شده و نه الب ارسلان بعزم نجات او با رومیان جنگیده است.
(۲) - این فصل نیز الحاقی است و خواننده‌ای آنرا از مواضع سابقۀ قسم اوّل همین کتاب التقاط کرده و بهم پیوسته است. از ذکر ملک شهید فخر الدّوله که غرض از او شاه غازی فخر الدّوله حسن آخرین ملوک مازندران است که در ۷۵۰ بقتل رسیده دیگر الحاقی بودن این فصل مسلّم میشود. در نسخه‌هایی که این قسمت الحاقی را دارند عنوان آن چنین است: «قسم چهارم از احوال باوند من اوّله الی آخره»، ما بعللی که در مقدّمه گفته‌ایم این عنوان را برداشتیم.
(۳) - از ابتدای سطر تا اینجا عین عباراتی است که در قسم اوّل ص ۱۰۶ آمده
(۴) - از اینجا تا سطر ۱۲ ص ۲۰ اختصاری است از مطالبی که در قسم اوّل در صفحات ۱۵۲ و ۱۵۵-۱۵۶ آمده با این تفاوت که التقاطکننده بجای: «از آن تاریخ تا امروز» نوشته است: «از آن تاریخ تا قتل ملک شهید فخر الدّوله» که خود چنانکه گفتیم شاهدی بر الحاقی بودن این قسمت و تأخّر عهد الحاق‌کننده است لااقلّ تا ۱۵۰ سال بعد از تألیف اصل کتاب.
