قضیۀ پوزانیاس
وقتی که آتنی‌ها در دریا و در بعض نقاط از سواحل آسیای صغیر بهره‌مندی یافتند، اسپارتیها هم خواستند جاهائی داشته باشند و با این مقصود پوزانیاس، چنانکه بالاتر گفته شد، بمحلی موسوم به بیزانس در کنار داردانل، که مستعمرۀ یونانی بود، حمله برد و آن را، چون مدافعی نداشت، تسخیر کرد. پس از آن بین آتنی‌ها و اسپارتیها گفتگوئی در این باب پیش آمد و بالاخره این محلّ در دست اسپارتیها بماند. بعد پوزانیاس از اینجا با خشیارشا داخل مذاکره شد، که اسپارت و تمام یونان را بتصرّف ایران بدهد، بشرط اینکه شاه دختر خود را برای او عقد کند. نامۀ پوزانیاس در نهان به دربار ایران رسید و ارته‌باذ مأمور شد، که با پوزانیاس در این باب مذاکره کند.
(این همان ارته‌باذ است، که قبل از جنگ پلاته مردونیه را گذاشته بطرف هلّس‌پونت رفت) برای اینکه این امر مخفی بماند، ارته‌باذ را والی فریگیّۀ سفلی کردند و کرسی این ایالت داسکیلیون۱ بود. والی مزبور قرارهائی با پوزانیاس داد، ولی راجع به اینکه شاه دختر خود را به او خواهد داد، چیزی نگفت. بنظر چنین می‌آید، که وعده کرد: هرگاه پوزانیاس تعهد خود را انجام کند، والی تمام یونان خواهد شد.
پس از آن پوزانیاس لباس ایرانی پوشیده مستحفظین خود را از مادیها و مصریها قرار داد و عادات پادشاهان مشرق زمین را اتخاذ کرد. در اسپارت او را متهم و دیگری را بجای او معین کردند، ولی متعرّض خود او نشدند، زیرا ل‌اتی‌خید، پادشاه دیگر اسپارت - از خانواده آله‌آد - ۲طرفدار ایران شده بود و موافق مقاصد آله‌آدها و دربار ایران رفتار می‌کرد. پوزانیاس باز به بیزانس بطور داوطلب برگشته با ارته‌باذ موافقت حاصل کرد، ولی، چون در بعض امور بر ضدّ آتنی‌ها رفتار می‌کرد، از آنجا بیرونش کردند و او در ک‌لن‌تروآد۳ برقرار شد و به دسایس خود بر علیه یونانیها مداومت داد. بالاخره دولت اسپارت، با وجود اینکه با نظر اغماض به کارهای او می‌نگریست، احضارش کرد و او با پول زیادی، که داشت، در آنجا هم
________________________________________
(1) - Daskylion(Dascylion).
(2) - Aleades.
(3) - Colone de troade.
تاریخ ایران باستان جلد ۱
