کتیبه‌های دیگر اشکالش کمتر بود [۱]
دوم-خط پهلوی
این خط چنانکه می‌گویند از خط آرامی آمده و بر دو قسم است خط پهلوی اشکانی و ساسانی هر دو از راست به چپ نوشته می‌شود کنجکاوی راجع باین خط از ۱۶۶۷ یعنی از زمانی که شاردن سیاح معروف فرانسوی از ایران سوادهائی از این خط به اروپا برد شروع و از کتیبه‌های نقش رستم و نقش رجب که شاهان ساسانی در زمان پهلوی و یونانی نوشته‌اند استفاده شد در ابتداء سیل‌وستر دساسی [۲]در سال ۱۷۹۳ میلادی بخواندن کتیبه‌های کوتاه ساسانی موفق گردید بعد علمائی مثل هگ [۳]بهند رفته نزد پارسیها زبان پهلوی را آموختند و پس از آن بمرور بخواندن خط تحریری نیز آشنا گشتند خواندن این خط به جهاتی که در فوق گفته شده (در صفحه ۴۵۵ باب پنجم) بسیار مشکل است تفاوت ما بین خط اشکانی و ساسانی زیاد نیست یعنی خطوط راست مبدل بخطوط مدور گردیده خط پهلوی اشکانی در دوره اشکانیان معمول بود و بعد از انقراض آنان خط پهلوی ساسانی آن را منسوخ نمود خط اولی را پهلوی کلدانی نیز می‌نامند ولی بهتر است پهلوی اشکانی یا شمالی گفته شود.
سوم-خط اوستائی
که دارای چهل علامت یا شکل و کاملاً الفبائی است زیرا برای تمام صداهای ساکن و متحرک علامتی دارد و اعراب در الف با داخل است این خط از تمام خطوط ایران قدیم کامل‌تر و آسان‌تر است بعضی عقیده دارند که از بعضی از
________________________________________
