۵-تاریخ
مقصود از تاریخ در اینجا تقویم است در این دوره شمارۀ روز و ماه و سال آوستائی بود یعنی سال شمسی به دوازده ماه تقسیم می‌شد و اسامی ماهها همان بود که امروزه هم مصطلح است هر ماهی عبارت بود از سی روز که هرکدام باسم یکی از بزت‌ها نامیده می‌شد در آخر سال بعد از ماه دوازدهم پنج روز اضافه کرده آن را (اندرگاه) می‌نامیدند بنابراین سال شمسی زمان ساسانی ۳۶۵ روز بود و چون سال طبیعی ۳۶۵ روز و پنج ساعت و چهل و هشت دقیقه و چهل و شش ثانیه می‌باشد یعنی یازده دقیقه و چهارده ثانیه از ربع روز کمتر است در هر چهار سال تقریباً یک روز سال عرفی از سال طبیعی پیش می‌افتاد و نوروز یعنی اول فروردین که باید همیشه در اول حمل باشد هر چهار سال یک روز عقب می‌رفت یعنی اگر در یک زمانی نوروز یا اول فروردین در اول حمل بود چهار سال بعد با ۳۰ حوت و صد و بیست سال دیگر با اول این برج دویست و چهل سال بعد با اول دلو مصادف می‌شد چنانکه می‌بینیم که در سنه ۲۲۴ میلادی یعنی در سالی که اردشیر اول بابکان بر اردوان پنجم اشکانی غلبه کرد نوروز یا اول فروردین به ششم میزان افتاده و در ۶۵۲ میلادی یا سی هجری که سال کشته شدن یزدگرد سوم است نوروز یا اول فروردین با ۲۸ جوزا تصادف نموده [۱]یعنی در مدت ۴۲۸ سال ۱۰۵ روز نوروز عقب رفته بنابراین می‌توان بسهولت حساب و معین کرد که در چه سال یا سالهائی نوروز با اول حمل مصادف بوده و چنین نزدیکترین سالی به
________________________________________
- ↑ فردونجی پاروک با ۲۲ جوزا مقارن می‌داند (سکّه‌های ساسانی)
