یافته. پوشش دیوارها از گج است یا از ملاطی، که ضخامت آن از دو تا سه سانتی‌متر است. تمام درگاهها و طاقچه‌ها به طاقی منتهی می‌شود و تمام طاقها نیم‌دایره است، مگر طاقهای طالار و گنبدها، که بیضی است.
سروستان
این محلّ در جنوب شرقی شیراز و کنار راهی واقع است، که از شیراز به داراب می‌روند (در نزدیکی دریاچه محلّو یا مهارلو).
در اینجا خرابه‌های بنائی است، که چنین وصف کرده‌اند [۱]: این بنا کوچکتر از بنای فیروزآباد است (طول آن ۴۰ مطر است در عرض ۳۳). سه مدخل طاق‌دار از سمت مغرب وجود دارد و جبهه با ستونها تزیین شده.
پشت مدخل مرکزی طالاری است تقریباً به وسعت ۱۱ مطر مربع، که گنبدی بلند دارد. پشت این طالار حیاطی است و از طرف چپ آن مدخلی، که راهرو اطاقی است و این اطاق دارای ستونهائی کوتاه و دوبه‌دو نزدیک بهم می‌باشد. از طرف مغرب اطاقی است، که نیز دارای چنین ستونهائی است. پشت این اطاق اطاقی است گنبددار، که وسعتش کمتر است. در جبهۀ شرقی فقط یک در است و از جنبین آن دو اطاق کوچک. پلّه‌کانی برای صعود به صفّه‌ها نیست. شکل طاقها و گنبدها همان است، که در عمارت فیروزآباد ذکر شد، الاّ اینکه گنبدها و طاقها از آجرهای قوی ساخته شده و اندازۀ آنها چنین است: طول ۲۸، عرض ۲۵ و قطر ۲ سانتی‌متر. آجرها را روی ملاطی گذارده‌اند که ۲ سانتی‌متر قطر دارد، آجرها سرخ است و خوب پخته شده. دیوارهای درون اطاقها را با ملاطی از سنگ و آهک پوشیده، ستونها را از آجر ساخته و روی آن را با ملاط اندوده‌اند.
چنین بنظر می‌آید، که درون این بنا کمتر از بنای فیروزآباد تزیینات داشته و از عمارت مزبور هم بدتر مانده. از حیث موادّی که بکار رفته و طرز معماری، هر دو بنا از یک زمان و از یک مکتب (یعنی یک سبک) است.
فراش‌آباد
در یک وادی در سه منزلی فیروزآباد از طرف غرب بنای کوچکی است، که خیلی خراب شده و بواسطۀ همین دو جهت
________________________________________
- ↑ Ilidem p. ۵۶۵. (در همان‌جا صفحۀ ۵۶۵).
