به جای او می‌آید و چون عالم پر است پس حرکات اجسام سرانجام ناچار منحنی و دوری میشود.
حرکات دوری است حرکت نخستین را خدارند به جسم داده، و آن مستقیم بوده، سپس به مقتضای قاعدهٔ فوق به سبب تصادم با یکدیگر، اجسام بی‌اختیار حرکت کرده و می‌کنند و می‌چرخند، و حرکات آنها همه با هم مرتبط است، و در هر آنی مقدار حرکتی که در جهان واقع میشود با مقدار حرکت اجسام دیگر جهان یکدستگاه کارخانه است برابر است. حاصل اینکه کلیهٔ عالم مانند یک دستگاه کارخانه است، و اجزای آن مانند چرخها و آلات دستگاه میباشد حرکات اجسام قوانین مضبوط دارد. قانون نخستین اینکه اشیاء در هر حالت هستند به همان حالت می‌مانند، ساکن باشند به سکون، و متحرک باشند به حرکت باقی قوانین حرکات اجسام خواهند بود، مگر آنکه قاسر و مانعی پیش بیاید . قانون دوم آنکه: هر جسم متحرکی حرکت خود را به خط مستقیم امتداد می‌دهد، و انحراف از خط مستقیم «عارضی» و به سبب مانع است. قانون سوم اینکه: هرگاه جسم متحرکی با جسم دیگری تصادم کند، اگر قوهٔ حرکت او کمتر از آن دیگری باشد، از حرکت او کاسته نمیشود، اما اگر بیش از او باشد او را حرکت می‌دهد، و به اندازهٔ حرکتی که به او داده از حرکت خودش میکاهد.
چون به موجباتی که گفتیم، حرکات اجزاء عالم دوری میشود، طبعاً در نقاط مختلف جهان مراکزی درست شده که مقداری از مواد جسمانی گرد هریک از آن مراکز به گردش در افتاده، و حالتی مانند
