علمی دیگر دارد که همه بسیار کوچک و مختصر است و روی همرفته میتوان تصدیق کرد که خیّام پرگوئی را خوش نداشته است امّا این صفت اگر حسن نباشد عیب نیست و در هر صورت دلالت بر بخل و خسّت ندارد مگر اینکه فرض کنیم کسانیکه این نسبت را بخیّام داده‌اند شخصاً از این صفت او آگاه بوده‌اند.
خیّام اگرچه در درجهٔ اول از علم و فضل بوده است عامّهٔ مردم او را بسبب رباعیّاتش میشناسند و جای بسی تأسّف است که هرچند خیّام را این رباعیات نامی ساخته مردم ما از عارف و عامی قدر او را ندانسته و تصوّراتی دربارهٔ او کرده‌اند که میتوان گفت مظلوم شده است. عابدان و مقدّسان خشک کلمات او را کفر آمیز دانسته و عامهٔ مردم او را شرابخوار پنداشته و باشعار او فقط از نظر تحریض و ترغیب بمیخوارگی نگریسته‌اند و جماعتی بهمین جهت و بنابر اینکه او را بی اعتقاد بمبداء و معاد فرض کرده‌اند هواخواه او شده‌اند و مقدّسین از آنرو مطعونش شمرده‌اند
