زیرا تنها چیزیکه در آیندگان تأثیر دارد همین تراوشهای عجیب مانند نقاشی، معماری، ساز و ادبیات است که انسان را بهیجان میآورد و قلب را به تکان میاندازد و حس ظرافت را تهییج میکند. همهٔ این صورتها از زیر گچ نیمتراشیده، نیمپاکشده با انسان حرف میزنند و زندگی مرموز، بیحالت و خشکزده خودشان را با زبانبیزبانی بیان میکنند، بطوریکه انسان از تماشای آن دل نمیکند. شیوهٔ نقاشی ایرانی هیچوقت ظرافت و قشنگی خود را از دست نمیدهد، همین برتری آنرا بر نقاشی اروپائی نشان میدهد که در هر قرن و هر زمان تغییر مینماید. البته تغییراتی کموبیش در آن میشود داد چنانکه هنرمند معاصر هندی (نوندلال بوسک) شاهکارهای قشنگی از روی اسلوب نقاشی ایرانی درست کرده است. ولی اصل شیوهٔ آن از زمان ساسانیان تاکنون تغییر نکرده است. خوب بود برای عبرت دیگران یکی از این دستها که یادگار روی نقاشی نوشته میبریدند و زیر جعبه آینه میگذاشتند.
چهلستون را میشود موزهٔ خوبی که نماینده آثار زمان صفویه باشد ترتیب بدهند باین معنی که همه آثار بازمانده صفویه را از قالی، لباس و غیره در آنجا جمعآوری بنمایند و برنگوروی آنزمان بیارایند و با ترتیب یک موزه حسابی میتواند بیش از خرج خودش عایدی داشته باشد.
از چهلستون که درآمدیم رفتیم در کارخانه (رنگرزی و بافندگی ذبیح) که بطرز باذوقی عکس بناهای تاریخی، نقش قالیها و رنگهای طبیعی محصول ایران را جور و جمعآوری