بوده است. شکارگاه خسرو در طاقبستان ظاهرا حاکی از این است، که عصر چنگ آلت درجه اول موسیقی ساسانی بوده است. اما آلات دیگر، که مطابق آثار آن عصر مسلما در عهد پرویز وجود داشته، عبارتند از: شیپور و طنبور (رجوع شود به شکارگاه گوزنان طاقبستان) و نای؛ روی بعضی از ظروف نقره تصویر نایزنانی بنظر میرسد ۱. (شکل ۵۱).
نام عده کثیری از آلات موسیقی در رساله پهلوی خسرو و غلامش ۲مسطور است، از جمله عود هندی موسوم به ون ۳و عود متداول موسوم به دار، و بربط (بربوذ ۴و چنگ و تمبور، و سنطور موسوم به کناره ۵و نای، و قرهنی موسوم به مار ۶، و طبل کوچکی به دمبلگ ۷بوده است.
معروفترین رامشگران و ترانهسازان در دربار خسرو پرویز سرکش و باربذ بودهاند ۸. آنچه از احوال این دو استاد بما رسیده، مأخوذ از خوذاینامگ نیست، بلکه از بعضی کتب عامیانه اواخر عهد ساسانی نقل شده است. تفصیلی که در کتاب فردوسی ۹و ثعالبی ۱۰آمده، تا اندازۀ افسانهآمیز است. گویند، سرکش در آغاز حائز
۱-زاره، صنایع ایران قدیم، تصاویر ۱۱۶ و ۱۳۳؛ تاریخ،۴، A 225.
۲-شاه خسرو و ریدک وی، اونوالا،13 S و 63-62 SS.
3- Vin
4- Bardudh
5- Kannar
6- Mar
7- Dumbalagh
۸-این اسم را مورخان ایرانی و عرب باربدیا فهلبد نوشتهاند و فهلبد معرب پهلبد فارسی است. باربذ را در خط پهلوی میتوان بهلبذ Bahl(a) badh خواند و چون در نسخ خطی فارسی غالبا بین ب و پ امتیازی نمیگذارند، این کلمه پهلبذ نیز خوانده شده است و بغلط آن را از ریشه پهلو («پارت»، «پهلوان») شمردهاند. از طرف دیگر، اگر در اصل پهلبد میبود، هرگز آن را باربذ نمیتوانستند بخوانند. پس بدون شک صحیحترین صورت این اسم باربذ است.
۹-چاپ مهل،۸، ص ۳۱۴ و بعد.
۱۰-ص ۶۹۴.