جنگ ایران و روم بوسیلۀ صلحنامۀ، که به سال ۲۴۴ بین شاهپور و فیلیپ قیصر روم امضاء و به پایان رسید. بموجب این معاهده قیصر روم ارمنستان را به ایرانیان واگذار کرد. شاهپور در ابتداء مجبور شده بود، که با ساکنین ولایات ساحل بحر خزر و اقوام آشوب‌طلب داخل کشور و ممالک مجاور شمال و مشرق جنگ کند. بنا بر مندرجات تاریخ اربل ۱«شاهپور در نخستین سال سلطنت خود با خوارزمیان و (سپس) با مادیهای کوهستانی ۲جنگید و آنها را در جنگ شدیدی مغلوب ساخت. از آنجا بقصد سرکوبی گیلها و دیلمی‌ها و اهالی گرگان، که در
شکل ۱۳-سکه شاهپور اول (مجموعه مؤلف)
کوهستان دور دست ساحل بحر خزر مسکن داشتند، تاخت». بموجب مندرجات کتاب پهلوی موسوم به شهرستانهای ایرانشهر (بخش ۱۵) شاهپور در خراسان یک پادشاه «تورانی» پهلیزگ نام را مغلوب و مقتول کرد ۳و در محلی که جنگ رخ
۱-چاپ مینگانا (منابع سریانی، ج ۱، لیپزیگ ۱۹۰۸)، رک مارکوارت، فهرست الخ. چاپ مسینا، ص ۵۲.
۲-در آذربایجان (مارکوارت).
۳-مارکوارت-مسینا، فهرست.
