برگه:سبک‌شناسی، جلد ۱.pdf/۵۲

از ویکی‌نبشته
این برگ نمونه‌خوانی نشده است.
– ۲۰ –

ج) غالب عبارات فارسی که در کتب عربی از قول شاهنشاهان ساسانی و رجـال آن عصر بعینه نقل شده است بزبان دریست نه بزبان پهلوی ، واز آن جمله عبارتیست که جاحظْ در کتاب المحاسنُ والاضداد ۱ گوید : ووقع عبدالله بن طاهر : من سعی رعی و من لزم المنام رأی الأحلام ، هذا المعنی سرقة من توقیعات انوشروان فانه یقول : هرک رود چرة ، وهرک خمین خواب بیند» و بازهم جاحظ در کتاب التاج عباراتی از شاهنشاهان ساسانی ذکر میکند مثل « خرم خفتار ، و غیره که . همه بزبان دری است . و نیز طبری عیلاتی از قول اسماعیل ابن عامر یکی از سرداران سپاه خراسان که مردان بن، آخرین خلیفه اموی را دنبال کرد و در مصر باو رسید، ومروان در آن جنگ بقتل آمد گوید که: اسمعیل بخراسانیان گفت: «دهید باجوانکان به وجای دیگر از قول همو گوید" : محال د یا اهل خراسان مردمان خانه بیابان هستید برخیزید ** و این دو عبارت هم بزبان در بست. و نیز ابن قتیبه در عیون الأخبار ؛ در شرح رزم «وهرز سواره ، با حبشیان در یمن حکایتی ذکر کرده و گوید : «سواران ایرانی بر تیرهای خود نامهامینوشتند گاه نام شاهنشاه گاه نام خود سوار و گاه نام پسر و گاه نام زن ـ وهرزچون باصف حبشه برابر آمد ،غلام را گفت تیری از ترکش بر آور وفرامنده ، غلام تیری بر آورد و بدست سوار داد که بر آن تیر نامزن و هرز نوشته بود ، وهرز آنرا بفال بد گرفت و با غلام گفت : توئی زن ؛ و این قال بد بتو باز گردد ؛ برگردان و تیری دیگر د ده . غلام تیر را بجعبه در انداخت و دست بزد و تبری دیگر بر آورد و بدست خداوند داد . چون وهرز نگریست باز همان تبر بود ؛ پس وهرز در فالی که زده بود به اندیشه رفت و ناگهان با خود آمده گفت : زنان، سپس گفت زن آن ؛ (یعنی بزن آنرا ) نیکو فالیست این ! . . . . الخ ) ۱ ـ طبع مصر ص ۱۲۸ ۲ - طبری ج ۱ حلقه ۳ س ۵۰ طبع لبدن ۳ - طبری ج ۳ حلقه ۳ ص ۶۵ طبع لیدن . ۴ - جلد ۱ ص ۱۴۹ طبع قاهره . ه - عیون الاخبار وهرز تقدیم راه بر زاء هجمه و در بعضی کتب وهزر بتقدیم زاء بر راء مهمله دیده شد و باید املای اخیر درست باشد . ۶ - در اصل کتاب عین این کلمه را آورده سپس گوید : وزنان بالفارسیة النساء .