خلافت عرب وجود داشت و توفیق طاهر ذوالیمینین در تشکیل يك حكومت مستقل . سی سال بعد از طغیان طاهر، يعقوب رابر آن داشت که ایران را یکسره رها سازد و کارش چنان بالا گرفت که بسوی بغداد عزیمت کرد تا پایتخت زور و تجاوز را بر سر خلافت فرو کوبد ولی اجل مهلت نداد (۲٦٥ هجری) و چهل سال بعد سامانیان موفق شدند يك حكومت مستقل ومستقرى در خراسان ،بوجود آورند که کاملا رنگ ایرانی داشت و بقومیت و تاریخ و ادب ایرانی بشدت دلبسته بود.
در ۳۵۷ هجری ترکان غزنوی بر خراسان میتازند و اگرچه از نظر نظامی و سیاسی ایران باز در دام تسلط يك عنصر کاملا بیگانه میافتد ولی روح زنده و دگرگون کننده ایرانی دشمن را در خود چنان هضم میکند که پایتخت غزنویان در غزنین یکی از شهرهای معروف خراسان بزرگ مركز ادب و فرهنك ایرانی میگردد.
در سال ٤٣٨ ترکان سلجوقی ظهور کردند . اینان نیز همچون غزنویان تحت تاثیر تمدن ایرانی بترویج ادب و علم پرداختند بخصوص خواجه نظام‌الملک طوسی با استفاده از قدرت وسیع سلجوقیان به بسط تمدن و تقویت علما و عرفا پرداخت و اولین کسی بود که در نیشابور و بغداد و خرگرد و چند نقطه دیگر دانشگاههای معتبری که بنام او در تاریخ به نظامیه معروف است بنیاد کرد.
خونین ترین واقعه این ایام حمله ترکان غز بخراسان بود که تاریخ از آن داستان فجیع و غم انگیزی نقل میکند. شهرهای مهم خراسان را ویران کردند، قتل عام کردند و هر چه یافتند بغارت بردند. منظره هولناك خراسان را انوری ((رقصیدهٔ
۱۰
