حسین خان بن میرزا سید محمدخان بن میرزا معصوم خان است که در زمار سلاطین زند در حدود نائین و یزد استقلالی داشته و هنوز نامهای کریم خان زند که دوستانه ب و نوشته در نزد حضرت ابوالفضائل والمكارم آقای حاج میرزا مرتضی قلیخان برادر بزرگتر مرحوم میرزا رضا خان موجود است . مادر وی شاهزاده خانم دختر خانلر میرزای احشام الد و له پسر عباس میرزای نایب السلطنه است ، درسته ۱۲۹۰ هجری آنگاه که پدرش زحکومت بروجرد معاودت میکرده در قریه حصار از توابع ولايات ثلث متولد شده علوم ادبی و عربی قدیم را پس از وفات پدر تحت کفالت برادر خود ( میرزا مرتضی قلیخان ) در اصفهان تحصیل و تکمیل کرده و آنگاه در طهران دوره مدرسه امریکایی را پیموده است.
میرزا رضا خان در راه آزادی و مشروطیت زحمات بسیار کشیده در اوائل مشروطیت عضو انجمن ولایتی اصفهان بوده ( شرح مذاکرات او مفصلا در روزنامه انجمن اصفهان ثبت است مؤلف ) پس از آن بطهران آمده روز نمـه تیاتر را که یکی از جراید مهم آن زمان است بتاسيس و انتشار پرداخت و در بمباردمان مجلس کز روزنامه او خراب و اثاث او بغارت رفت ( محل اداره روزنامه خیابان ظل السلطان بوده که مركز يك قسمت از حوادث بمباردمان است مؤلف ) در مشروطه ثانی از طرف یزد و نائین ب وكالت مجلس منتخب وپس از طی دوره وکالت در وزارت عدلیه مستخدم و گاهی بریاست اداره و مدعی العمومي و گاهی بمعاونت و کفالت و زمانی يكفالت وزارت معارف اشتغال داشت در تشکیلات جدید عدلیه بریاست پار که تمیز منتخب و بالاخره در ۱۸ رمضان ۱۳۰۰ قمری در سن شصت سالگی فرمان دریافته بجنان جاودان شتافت.
بعقيده ما آقای میرزا رضاخان در علوم ادبیه و ذوق شعر و انتقاد نظم و نثر در طهران بلکه در تمام ایران کم نظیر بود . مرحوم نائینی عشق مفرطی بجمع آوری کتب خطی قدیمی داشت و کتابخانه شخصی وی پس از کتابخانه حاج حسين آقاى ملك دوم کتابخانه طهران بحساب میآمد • شعرای معاصر برای وی مراتی بسیار ساختند و بهترین مرثيت و ماده تاریخ بعقيده ما مرتيتى است که آقای ) عبرت ( نائینی بنظم آورده و در ذیل مطلع و مقطع آن طبع میگردد:
(شماره دوم سال سیزدهم مجله ارمغان مورخ اردیبهشت ماه ۱۳۱۱)
-۱۵۰-
