پرش به محتوا

برگه:تاریخ جرائد و مجلات ایران از محمد صدر هاشمی جلد دوم.pdf/۱۳۳

از ویکی‌نبشته
این برگ نمونه‌خوانی شده ولی هنوز هم‌سنجی نشده‌است.
حرف ت بعده الراء
تربیت
 

دو فرزندش آقا میرزا ابوالحسن و برادر والاكهرش مایه تسلی داغدیدگان گردند » از کتب مؤلفه او كتاب ( بديع ) است که آنرا در سال ۱۳۰۲ شمسی در ١٢٤ صفحه پستی در مطبعه علمی بطبع رسانیده اند. بعقیده نگارنده بهترین سند فضیلت آنمرحوم دوره ۹ ساله روز نامه تربیت است.

هما نقم که در این شرح اشاره شده از مرحوم ذكاء الملك دو فرزند برومند بنامهای ابوالحسن فروغی و میرزا محمد علی فروغی باقیمانده که اولی کمتر وارد سیاست بوده و دومی اغلب دوران زندگی را بامور سیاسی گذرانیده است . چنانکه زمانی رئیس الوزراء ووزیر خارجه ، ووزیر دارائی و امور مهمه مملکتی دیگر را بعهده داشته است با وجود این از فعالیت علمی دست برنداشته و کتبی چند از قبیل سیر حکمت در اروپا ، و ترجمه فن سماع طبیعی شما را تالیف کرده است . این پسر لقب ذکاء الملکی را از پدر بارث برده و پدرش آنرا در سال ۱۳۱۱ قمری از ناصرالدین شاه دریافت کرده است..

پس از فوت میرزا محمد حسین فروغی ادیا در رثای او اشعاری سرودند و نویسندگان در شرح احوالاتش مقالاتی منتشر ساختند من جمله میرزا جهانگیرخان صور اسرافیل در شماره ۱۵ روزنامه صور اسرافیل شرح جامع و مفصلی در ترجمه حیات آن مرحوم نوشته که بعلت تفصیل آن ما از نقلش خود داری مینمائیم و خوانندگان میتوانند باصل آن مراجعه فرمایند فقط قسمتی از آنرا که مربوط بدوران روزنامه نگاری و خدمات آن مرحوم است برای مزید فایده نقل میکنیم : « مرحوم محمد حسین خان اعتمادالسلطنه أورا بمصاحبت خویش گرفت و در اداره و اعمال خود معاون خود قرار داد و سالها رئیس اداره انطباعات ودار الترجمه دولتی و نویسنده روزنامههای دولتی بوده آن اوقات مطبوعات اداره انطباعات فقط رسمی و مطالعه آن برای عموم ناس كم فایده بود . ذكاء الملك اعتماد السلطنه مرحوم را باحداث روزنامه اطلاع که اکنون باقی است و روزنامه های دیگر که دوام نکرده و نشر فواید و اخبار علمی و غيره تاليف كتب مفيده وادار و ترغیب نمود و در این اعمال با او معاونت کرد چنانکه اکثر کتب و رسائلی که اعتماد السلطنه بطبع رسانيده بقلم ذكاء الملك نوشته شده . میتوان گفت اسباب را از کتاب و غیره اعتماد السلطنه فراهم میکرد و کار را مرحوم ذكاء الملك صورت میداد همواره از محنت و رنجی که ابناء وطن در تحت استبداد میکشیدند متالم بود از خیال اصلاح فارغ نمیشد چنانکه قریب بیست سال قبل بواسطه بروز بعضی از همین قسم خیالات مبنی بر خیر اندیشی مغرضين خيال شاه شهید را در باره او مشوب کردند و يك چند او را در زحمت انداختند بعد از آنکه مرحوم مظفرالدین شاه بسلطنت و سید ذكاء الملك بمحض اینکه بوی فی الجمله آزادی فمنید روزنامه تربیت را احداث کرد و پوشیده نیست که تربیت اول روزنامه آزادی است که در آنوقت در داخله ایران خصوصا در پایتخت احداث شده است . خدماتیکه این روزنامه بوطن ما کرده علاوه بر معلومات

و خوایدی که منتشر نموده یکی این است که مردم ایران از روزنامه آزرده خاطر بودند

-۱۲۳-