معلوم باشد ۲۰ درست این عمل بر خلاف روش و طریقه ایست که فعلا نزد هموطنان گرام معمول است که بمحض آنکه کار نيك و با کوچکترین امتیازی را بدست آوردند سعی می کنند بانحاء مختلف و بطرق گوناگون در جراید و رادیو و غیره آنرا منتشر سازند.
وجه اشتراك ساليانه روزنامه تربیت بدینقرار است: سالیانه در پایتخت دوتومان در سایر ولایات داخله ۲۵ هزار، در تمام روسیه پنج منات، در تمام هندوستان ده روپیه در تمام فرنك وممالك عثمانی و مصر دوازده فرانك . قیمت اعلان سطرى يك قرآن و اگر مکرر شود تخفیف قیمت دارد.
ذكاء الملك فروغى
یکی از منشیان زبردست و نویسندگان ماهر دوره اخیر ذكاء الملك فسر و غي مدیر روزنامه تربیت است عده زیادی شرح احوال ذكاء الملك را مجملا و مفصلا برشته تحریر در آورده و ما در بین آنها شرحی را که مرحوم زعيم الدوله مدیر روز نامه حکمت منطبعه مصر در شماره ۹۰۵ سال ١٦ روزنامه حکمت مورخ غره صفر ١٣٢٦ قمری آورده انتخاب و نقل مینمائیم :
« رب النوع فضل و ادب میرزا محمد حسین خان فروغی ملقب بذكاء الملك است. این مرد بزرگ در ۱۵ ربیع الثانی ۱۲۵۵ در اصفهان متولد شده و در عصر پانزدهم رمضان ۱۳۲۵ ،قمری در تهران جان بجان آفرین سپرده پدرش مرحوم آقا محمد مهدی معروف باریاب بوده که هم از تجارت و ادب بهره وافر داشت . مرحوم ذكاء الملك پس از تحصیل مقدمات علوم متعارفه در آن زمان برای اکمال بسوی عراق عرب شتافت در عتبات عالیات از علوم فارغ التحصيل و بایران برگشت سالیان دراز در تجارت و حرفت و ادب انگشت نما بود تا از تجارت ملول گشته و بسیاحت مایل گردید . چهارده سال در داخله و خارجه ایران در گشت بود تا در تهران با مرحوم محمد حسن خان مراغه اعتماد السلطنه وزير مطبوعات ودار الترجمه همایونی که مورخ اول درجه ایران است آشنا شد و او را در تالیف و ترجمه مساعد و معاون گردید و روزنامه اطلاع را میدان جولان خیالات وطن پرستی دیده و تاسیس کرده و در آن عصر استبداد صر ف بلمز وغمز و گهی باشاره و رمز و هنگامی بکنایه و تصریح تاخر ملت و دولت ایران را بیان کرده تا اینکه مرحوم ناصرالدین شاه آن وجود محترم را مدت در از زندانی نموده و پرده تیره بروی امید و آرزوهای وی کشیدند . اشعار آبدار عصری را که در زندان سروده بود در سفر تهران پنج سال قبل برایم خوانده هر بیت از آنها بيت القصيده ابناء وطن ارجمند در حریت بود . در اوائل سلطنت شاهنشاه فقید مظفرالدین شاه جبر کسر خاطر او را فرموده ده سال اداره و تعلیم علوم ادبیه را در مدرسه سیاسیه تهران بکف کفایت او سپرد و هم او در آنگاه جریده هفته ( تربیت ) را بهترین اسلوب احداث نمود و سنگلاخ ها را برای خوش خرامی ارباب قلم صاف و هموار کرد. کتب عديده بپارسی تالیف و ترجمه نموده. (تاریخ ساسانيان) وكتب ( عشق وعفت و ريحانة الافكار و کلبه هندی و ژرژ انگلیسی ) او گواه بر بزرگی آن آزاد مرد سترك بوده امیدواریم
-۱۲۲-
