(۷۸) تربیت
یکی از روزنامه های مفید که مدت نه سال تمام با مقالات ادبی و تاریخی منتشر شده روزنامه تربیت است. این روزنامه که بصاحب امتیازی و مديرى ) ذكاء الملك) در طهران تاسیس شده بعلت اشتمال آن بر مقالات سودمند و مفید پیوسته طرف توجه دانشمندان بوده و بخصوص از لحاظ نثر فارسی و زیبایی خط کمتر درمیان روزنامه های فارسی زبان نظیر و مانند دارد و از اینرو جای آنرا دارد که ما بتفصیل از آن گفتگو نبوده و جزئیات آن را شرح دهیم.
نمره اول روزنامه تربیت در چهار صفحه بقطع بزرك ( قطع جرايد آغاز مشروطیت ) با چاپ سنگی ؛ بخط نستعلیق خوب و کاغدی مرغوب ، طبع و در تاریخ پنجشنبه یازدهم شهر رجب ١٣١٤ قمری مطابق هفدهم دسامبر ماه فرانسه ١٨٩٦ میلادی منتشر شده است. طبق معمول جراید قبل از مشروطیت در گوشه عنوان روزنامه جمله ( با اجازه وزارت جلیله انطباعات ) چاپ شده[۱] و بالای اسم روزنامه جمله ( هو المعين ) درج است. قیمت روزنامه در داخله نمره ۵ شاهی و در خارجه اجرت پست علاوه شده ، درستون اول شماره اول شرحی بدينقسم تحت عنوان ( اعلان ) درج است «اعلان . بیاری قادر متعال جلت حكمته وقدست اسمائه و باجازه وزارت جلیله انطباعات این روزنامه هفتگی موسوم به (تربیت) شروع بطبع نمود و دری از مفاوضت بروی ارباب دانش گشود. هر کس حرفی سودمند داشته باشد بواسطه این جریده میتواند بگوید و در راه حب وطن گامی و راهی ببوید این ورقه مشتمل بر هر گونه مطلب مفید است و از قید اغراض و رسمیت ومدح وقدح وغيرها فارغ و آزاد قیمت آن سهل و مناسب نه مجانا باحدى داده میشود نه حکما در خریداری آن هر نفسی مختار است و عالم عالم اختبار .»
پس از اعلان فوق مقاله افتتاحی روزنامه تحت عنوان ( آغاز سخن ) شروع میگردد. در این مقاله پس از ذکر دو صفحه در باره مدح خداوند و درود بر پیغمبر اکرم و بیان فضیلت انسان چنین مینویسد: ... وزارت جلیله انطباعات چون از مقاصد سنيه و مدارك عليه و حسن نیت و خیال بلند مهر مانند اعلی حضرت شهریار فرخنده آثار و پدر مهربان تاجدار ما شاهنشاه کار آگاه مظفرالدین شاه روحنا فداه خبردار است.
- ↑ برای اطلاع از این قسمت رجوع شود بمقدمه جلد اول کتاب
