شرف/۲۱
|
نمرهٔ بیست و یکم      |
 |
شهر شوّال‌المکرّم ۱۳۰۱ |
جناب اشرف یحیی‌خان مشیرالدّوله وزیر عدلیه اعظم که از اجلّه چاکران حضرت سلطنت و وزرای عظام دربار دولت علیّه هستند و بر حسب لیاقت فطری و قابلیت جبلّی کما یلیق بزیور دانش و رایت و حلیه تربیت و کفایت آراسته و در خبرت بدقایق آداب و رسوم و اَلسَنه و علوم متدمنه اروپ و بصیرت برموز و اسرار دیپلوماسی و آکهی بنکات مراودت و قانون سفارت بدربار سلاطین عظیم‌الشان در سمط چاکران ایندولت ابدمناص سمَت تفرّد و اختصاص دارند مبادی عمر را پس از چندین سال تحصیل زبان فرانسه و کسب آداب و ادراک دقایق فواید و معلومات عصر جدید در دارالملک پاریس و رجعت بدربار ایران در سلک چاکران خاص منسلک و مشغول خدمت کردیده مدّتی نیز در سفارت سنیّه دولت علیّه ایران مقیم پطرزبورغ سمت نیابت داشتند تا در سال هزار و دویست و هفتاد و پنج بمنصب اجودانی مخصوص و مترجمی حضور باهرالنّور همایون و اعطای نشان و حمایل سرهنکی سرافراز و در هفتاد و شش از طرف اعلیحضرت همایون حمایل و نشان هدیه خاص ملوکانه برای سلطان عثمانی عبدالعزیزخان مرحوم کردیده بمسافرت اسلامبول رفته پس از انجام این ماموریت نبیله مراجعت کردند و در هفتاد و هشت حامل نشان و خلعت خاص ولایت عهد بجهة حضرت اشرف اسعد والاولیعهد جاوید مهد کردیده بآذربایجان مسافرت کردند در سال هزار و دویست و هشتاد و دو خزانه‌داری صرف جیب همایون بجناب ایشان تفویض شد در هشتاد و چهار در ملازمت رکاب نصرت‌انتساب مبارک بسفر خراسان و زیارت مشهد مقدّس رفته و در ظرف همین سال در حالیکه دارای ربته و نشان سرتیپی اوّل بودند به نشان و حمایل امیرتومانی نایل و پس از قلیل زمانی در اواخر همینسال بلقب نبیل معتمدالملکی ملقب و بعد از چندی بخطاب جلیل جنابی سرافراز و در هشتاد و هشت بمنصب مدیری امور مشورتخانه و ترتیب مجلس شورای کبری سرافراز شدند و پس از چندی در همینسال بمنصب وزارت مخصوص منصوب و در اواخر این سال بمنصب سرکشیکچی‌باشیکری دربار و ایلخانی‌کری ایل جلیل قاجار مباهی و در هشتاد و نه حکومت ایالت دارالمرز کیلان و طوالش بهده کفایت و ادارهٔ ایشان واکذار شد در دویست و نود در رکاب همایون بسفر فرنکستان رفته و در سال نود و یک حکومت ولایت یزد ضمیمه سایر مشاغل و اعمال ایشان کردید در نود و دو بفرمانفرمائی مملکت فارس منصوب و در نود و چهار حکومت دارالمرز مازندران بدیشان تفویض شد در نود و پنج که مجدّدا موکب همایون تشریف‌فرمای ساحات فرنکستان شد جناب ایشان در غیاب مرحوم میرزا حسینخان مشیرالدوله صدراعظم وزارت جلیله جنک و وزارت خارجه را اداره مینمودند در سال هزار و دویست و نود و نه و پس از فوت مرحوم سپهسالار اعظم بلقب نبیل مشیرالدّوله و منصب جلیل وزارت عدلیه اعظم سرافراز و لقب معتمدالملکی بمیرزا حسینخان فرزند ایشان اعطا شد و در همین سال یکهزار و سیصد و یک که نواب والا سزارویج ولیعهد دولت بهیّه روس نجد رشد و بلوغ رسیده و علی‌الرّسم در آن دولت جشن عظیمی میکرفتند و مأمورین محترم از طرف دول معظمه متحابه به محض ادای مراسم تبریک بدربار آن دولت مامور میشدند جناب مشیرالدّوله وزیر عدلیه اعظم از طرف دولت علیّه مامور این سفارت بزرک شده و نظر بشرف مصاهرت و سمت انتساب و قرابت ایشان بخانواده سلطنت عظمی که مزید بر رعایت حقوق خدمات لایقه معزّی‌الیه بود ایشان را بخطاب نبیل اشرفی که از القاب و خطابات خاصه شاهزادکان عظام و مرادف با آلتسی دول اروپ است نایل و سرافراز فرمودند و انواع امتیازات بزرک این دولت را از نشان تمثال همایون و شمشیر و شمسه مرصع و غیره و از دول خارجه نیز دارای نشانهای عالی هستند
قصر سلطنتی شهرستانک
شهرستانک ییلاقیست از ییلاقات بی‌نظیر دارالخلافه طهران بلکه تمام محروسه ایران بمسافت شش فرسنک در طرف شمال دارالخلافه طهران در خَلْف کوه البُرز واقعست یعنی قریب یکفرسنک و نیم که از فراز قلهٔ البُرز رو بشمال بسمت نشیب راه طی میشود درّه پدید می‌آید در صفا و خضارت و نزهت و نضارت نظیر بهشت از ابتدای درّه که هنوز مسافتی بپایان و قعر آن مانده چند چشمه آب صافی خوشکوار که هر یک بقدر چهار پنج آسیاسنکست از شکافهای سنک و خلل و جَبَل زایش و تراوش کرده آبشار معتبر باشکوهی شده بپائین میریزد و در پائین درّه رودخانه بسیار عظیمی میشود که هیچوقت از اوقات کمتر از سی چهل سنک آب ندارد اوایل این درّه قریب یکهزار قدم عرض دارد و پائین‌تر که میرود و سیعتر و عریضتر و تا حوالی دیه و آبادی شهرستانک که قریهٔ بسیار معتبریست جلکه مانندی میشود هوای این ییلاق بقسمی لطیف و سرد و خوش است که هیچوقت از سال قلل مرتفعه و شکالف درّه‌های جبال آن از برف عاری و خالی نمیشود و تمام این کوهها چراکاه انواع شکار است از صفحهٔ شمیران دارالخلافه تا شهرستانک بواسطه راه بسیار خوب عریض مسطّح بیخطری که در این عصر و عهد همایون ساخته و احداث شده است مدّت پنج الی شش ساعت چه راکب چه راجل چه اسب سواری چه دواب مکازی بیرنج و تعب قرین امنیّت و راحت آمد و شد میکنند عرض این راه بقدریست که همه جا دو مال با بار و احمال از پهلوی هم بسهولت میکذرد بالجمله چون بندکان اعلیحضرت قویشوکت اقدس همایون شهریاری خلّدالله تعالی سلطانه همه ساله یک دو ماهی در اوقات تابستان و حرارت هوا تشریف فرمای این ییلاق شده اقامت میفرمودند و در هر بار بساط شهریاری و خرکاه و خیام سلطنتی در آنجا بر پا میشد در سال هزار و دویست و نود و چهار هجری رای بیضاضیای همایون پادشاهانه بر این علاقه یافت که در اینجا نیز چون سایر ییلاقات و شکارکاههای سلطنتی احداث بنا و ایجاد عمارتی در خور نزول اجلال شاهانه شود که هر بار حاجت بحمل و ضرب خیام نباشد بمرحوم امین‌السّلطان که در امتثال اوامر و مقرّرات و ادراک مقاصد و منظورات همایونی از جمع چاکران حضرت سمت اختصاص و مزیّتی داشتند دستورالعمل بنای این عمارت را فرمده بمباشرت مرحوم مشارالیه و معماری حاجی ابوالحسن معمارباشی در ابتدای درّه و سرچشمه روخانه شهرستانک شروع به بنای آن شد و در سال هزار و دویست و نود و پنج باتمام رسید عمارتیست مشتمل بر دیوانخانه بسیار عالی و اندرونی و حمامهای متعدّد و حوضها و فوّاره‌ها که اکثر آب رودخانه از سرچشمه بواسطه مجراها و منبعهای معتبر داخل آن حوضها شده و از این فوّاره‌ها جستن کرده در زیر دست دوباره برودخانه میریزد قصر خاصه سلطنتی قصریست بدیع‌الوضع رفیع‌البنا و دو مرتبه و چهار ردکه طرف شمال آن که رو بدرب دیوانخانه است از اطراف دیکر آراسته‌تر و مزیّن‌تر است الحق تمام این بنا از حیثیت استحکام و امتیاز مصالح و حجّاری و نجّاری و آئینه‌کاری نهایت امتیاز و تعریف را دارد و بانواع مُبل و اثاث‌البیت اعلی و بساطهای نفیس کرانبها نیز آراسته است محمدحسن