گزارش ۶۸ مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در سال ۲۰۱۵
شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی
GOV/2015/68
۲ دسامبر ۲۰۱۵ میلادی
ارزیابی نهایی در خصوص مسائل باقیمانده گذشته و حال پیرامون برنامه‌ی هسته‌ای ایران
A. مقدمه
۱. این گزارش مدیرکل به شورای حکام، در راستای نقشه‌ی راه برای روشن‌سازی مسائل گذشته و حال مربوط به برنامه‌ی هسته‌ای ایران (نقشه‌ی راه)، شامل ارزیابی نهایی تمامی موضوعات باقیمانده گذشته و حال، همانگونه که در گزارش مدیرکل در نوامبر سال ۲۰۱۱ میلادی آمده است، می‌باشد (GOV/2011/65). این ارزیابی بر اساس تمامی اطلاعات مرتبط با پادمان در دسترس آژانس، شامل اطلاعات ناشی از اجرای موافقتنامه پادمان در ایران، چارچوب همکاری، شامل نقشه‌ی راه، و برنامه اقدام مشترک (JPA) می‌باشد.
A.۱ نگرانی‌های آژانس
۲. از سال ۲۰۰۱ به بعد، آژانس بتدریج در مورد احتمال وجود فعالیت‌های افشانشده‌ی هسته‌ای مرتبط با سازمان‌های نظامی، شامل فعالیت‌های مربوط به توسعه یک کلاهک هسته‌ای برای یک موشک نگران شد. گزارشات مدیرکل موضوعات باقیمانده مربوط به ابعاد احتمالاً نظامی برنامه‌ی هسته‌ای ایران را مشخص نمود و خواستار اقداماتی از سوی ایران برای حل و فصل آنها گردید. ضمیمه ۲۰۱۱ شامل تجزیه و تحلیل مشروح اطلاعاتی می‌باشد که بعداً در اختیار آژانس قرار گرفت. این اطلاعات نشان داد که ایران فعالیت‌هایی در ارتباط با توسعه‌ی یک وسیله انفجاری هسته‌ای انجام داده بود. این اطلاعات همچنین نشان داد که پیش از پایان سال ۲۰۰۳، این فعالیت‌ها بر اساس یک برنامه‌ی ساختاری، و این که برخی از فعالیت‌ها ممکن است هنوز ادامه داشته باشد تحقق یافته است.
۳. اطلاعات متقن و ارایه شده در آن ضمیمه از منابع گسترده و مستقل، شامل تلاش‌های خود آژانس و تعدادی از کشورهای عضو، شامل خود ایران ارایه گردیده است. این (اطلاعات) از نظر محتوای فنی، افراد و سازمان‌های درگیر و چهارچوب زمان‌بندی‌ها مطابقت داشت. بر اساس این ملاحظات، و در پرتوی دانش عمومی آژانس از برنامه‌ی هسته‌ای ایران و تکامل تاریخی آن، آژانس، اطلاعات مندرج در ضمیمه را در مجموع معتبر یافت.
۴. آژانس درخواست کرد که ایران بدون تاخیر بطور محتوایی با آژانس بمنظور ارایه روشنگری در خصوص ابعاد احتمالاً نظامی برنامه‌ی هسته‌ای خود همان طوری که در ضمیمه ۲۰۱۱ مشخص شده تشریک مساعی نماید.
A.۲. قطعنامه‌های گذشته شورای حکام و شورای امنیت
۵. شورای امنیت تأیید نمود که گام‌های خواسته‌شده از سوی شورای حکام در قطعنامه‌هایش برای ایران الزام‌آور است. بین سال‌های ۲۰۰۶ و ۲۰۱۰، شش قطعنامه‌ی شورای امنیت تحت فصل هفت منشور سازمان ملل به تصویب رسید که بر اساس مفاد آن قطعنامه‌ها الزام‌آور می‌باشند.
۶. بویژه، شورای امنیت در قطعنامه ژوئن ۲۰۱۰ (۱۹۲۹) بر وظایف ایران، از جمله، همکاری کامل با آژانس در خصوص تمامی موضوعات باقیمانده، خصوصاً موضوعات منجر به نگرانی درباره‌ی ابعاد احتمالاً نظامی برنامه‌ی هسته‌ای ایران، شامل ارایه‌ی دسترسی بدون تاخیر به تمامی سایت‌ها، افراد و اسناد مورد درخواست آژانس مجدداً تأیید نمود.
۷. متعاقب ارایه‌ی گزارش مدیرکل در نوامبر ۲۰۱۱، شورای حکام، در قطعنامه نوامبر ۲۰۱۱ (GOV/2011/69)، از جمله، تاکید نمود که ضروری است تا ایران و آژانس گفتگوی خود را با هدف حل و فصل فوری تمامی موضوعات باقیمانده، شامل موضوعاتی که منجر به نگرانی‌ها در مورد ابعاد احتمالاً نظامی برنامه‌ی هسته‌ای ایران شده است، بمنظور ارایه‌ی روشن‌سازی‌ها در خصوص آن موضوعات تشدید نمایند.
۸. علاوه بر گزارش مدیرکل در اوت ۲۰۱۲ (GOV/2012/37)، شورای حکام، در قطعنامه‌اش در سپتامبر ۲۰۱۲ (GOV/2012/50)، از جمله، تصمیم گرفت که درخواست‌های همکاری آژانس از ایران با هدف حل و فصل تمامی موضوعات باقیمانده ضروری و فوری است تا بدینوسیله اعتماد بین‌المللی نسبت به ماهیت کاملاً صلح‌آمیز برنامه‌ی هسته‌ای ایران اعاده شود.
B. تلاش‌ها برای بررسی نگرانی‌های آژانس از نوامبر ۲۰۱۱
B.۱. رهیافت ساختاری
۹. بین ژانویه ۲۰۱۲ و مه ۲۰۱۳، آژانس و ایران ده دور گفتگو در وین و تهران با هدف دستیابی به یک «رهیافت ساختاری» سندی برای حل و فصل موضوعات باقیمانده مرتبط با برنامه‌ی هسته‌ای ایران، برگزار نمودند. معذالک، این گفتگوها به نتایج قطعی منجر نگردید. در اکتبر ۲۰۱۳، آژانس و ایران به این نتیجه رسیدند که، با بن‌بست مذاکرات و نبود دورنمایی برای دستیابی به توافق در خصوص این سند، یک رهیافت جدید با هدف اطمینان از ماهیت منحصراً صلح‌آمیز برنامه‌ی هسته‌ای ایران بایستی توسعه یابد.
B.۲. چارچوب برای همکاری
۱۰. در ۱۱ نوامبر ۲۰۱۳، آژانس و ایران یک «بیانیه‌ی مشترک در خصوص چارچوبی برای همکاری» (چارچوب برای همکاری) امضا کردند، که در آن توافق گردید تا همکاری در زمینه فعالیت‌های راستی‌آزمایی آژانس برای حل و فصل تمامی موضوعات حال و گذشته، افزایش یابد، و اقدام با این فعالیت‌ها بر اساس یک رویه گام به گام باشد.
۱۱. بر اساس چهارچوب همکاری، آژانس و ایران در خصوص یک سری گام‌ها، هر کدام حاوی اقدامات عملی که باید از سوی ایران اجرا شود، به توافق رسیدند. از هجده اقدام عملی مورد توافق، پانزده اقدام مربوط به ابعاد مختلف برنامه‌ی هسته‌ای اعلام‌شده‌ی ایران بود، که ایران تمامی آنها را پیش از ۲۰۱۴ انجام داد. سه اقدام عملی دیگر مربوط به ابعاد احتمالاً هسته‌ای ایران بودند، که هدف از هر کدام روشن‌سازی موارد نگرانی آژانس، بر اساس ضمیمه ۲۰۱۱ بود. تا ژوئیه ۲۰۱۵، ایران اولین سه اقدام عملی را اجرا نمود و با آژانس در مورد دو اقدام عملی دیگر مبادرت به بحث‌های فنی نمود.
۱۲. در ۱۴ ژوئیه ۲۰۱۵، مدیرکل و جناب آقای علی‌اکبر صالحی معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان انرژی اتمی ایران (AEOI)، نقشه‌ی راه را امضا کردند. آژانس و ایران، در تداوم همکاری‌ها بر اساس چهارچوب همکاری، به‌منظور تسریع و تقویت همکاری و گفتگو با هدف حل و فصل تمامی موضوعات باقیمانده که توسط آژانس و ایران حل نشده بود، تا آخر سال ۲۰۱۵، توافق نمودند. اقدامات مورد توافق در نقشه‌ی راه در ضمیمه ۱ فهرست شده است.
B.۳. قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت
۱۳. در ۲۰ ژوئیه ۲۰۱۵، شورای امنیت، قطعنامه ۲۲۳۱ (۲۰۱۵) را تصویب نمود، که در آن، از جمله، مجدداً تأیید نمود که ایران «بر اساس درخواست‌های آژانس بمنظور قادر شدن برای حل و فصل تمامی موضوعات باقیمانده، همان طوری که در گزارشات آژانس تصریح شده، همکاری خواهد کرد».
C. اجرای نقشه‌ی راه
۱۴. در نقشه‌ی راه، آژانس و ایران به‌منظور حل و فصل تمامی مسائل گذشته و حال، همان طوری که در ضمیمه ۲۰۱۱ تصریح شده، تا پایان سال ۲۰۱۵، موافقت نمودند. با آغاز اجرای نقشه‌ی راه، آژانس مجموعه‌ای از اطلاعات را در اختیار داشت که نشان می‌داد ایران فعالیت‌های مرتبط با توسعه‌ی یک وسیله انفجاری هسته‌ای را انجام داده بود. این اطلاعات که در ضمیمه ۲۰۱۱ منعکس شده‌اند و بر اساس ارزیابی آژانس، در مجموع، معتبر بوده، و همچنین اطلاعات کسب شده تا مقطع نوامبر ۲۰۱۱، که بیشتر به تجزیه و تحلیل مندرج در آن ضمیمه کمک کرد.
۱۵. همان طوری که در نقشه‌ی راه مورد توافق قرار گرفت، در ۱۵ اوت ۲۰۱۵، ایران توضیحات مکتوب خود و اسناد مربوطه را در خصوص موضوعات گذشته و حال به آژانس ارائه نمود. در ۸ سپتامبر ۲۰۱۵، آژانس پرسش‌های مربوط به ابهامات در خصوص اطلاعات ارائه‌شده توسط ایران در ۱۵ اوت ۲۰۱۵ را به ایران ارائه داد. این پرسش‌ها همراه با بخش‌های c.۱-۱۲ از ضمیمه ۲۰۱۱ و یک ساختار مشترک برای ارائه‌ی پرسش‌ها برای هر کدام از بخش‌ها، به شرح ذیل می‌باشند: شاخص‌های متخذه از متن ضمیمه ۲۰۱۱ بمنظور دستیابی به روشن‌سازی‌ها فهرست شده، بررسی آژانس از اطلاعات موجود تا نوامبر ۲۰۱۱ از فعالیت‌های پادمان خود، از ایران و دیگر کشورها، و هرگونه نشانه‌ای در خصوص شاخص‌ها، و پرسش‌های آژانس.
۱۶. در ۱۵ اوت ۲۰۱۵، بمنظور رفع ابهامات مربوط به اطلاعات ارائه‌شده از سوی ایران به آژانس، در روزهای ۱۵، ۱۶، ۱۷ و ۲۹ و ۳۰ سپتامبر ۲۰۱۵ و ۱۰ و ۱۴ اکتبر ۲۰۱۵، آژانس و ایران نشست‌های فنی-کارشناسی برگزار کردند و آژانس در اماکن مورد نظر در ایران در روزهای ۱۸، ۱۹ و ۲۰ سپتامبر و ۹ و ۱۵ اکتبر اقدام به فعالیت‌های پادمان نمود.
۱۷. در ۲۰ سپتامبر ۲۰۱۵، مدیرکل و معاون مدیرکل و رئیس بخش پادمان‌ها از مکان خاص مورد نظر آژانس در پارچین بازدید نمودند.
۱۸. تمامی فعالیت‌ها بر اساس نقشه‌ی راه بر طبق برنامه‌ی مورد توافق اجرا گردید، در ۲۴ نوامبر ۲۰۱۵، آژانس و ایران «جلسه‌ی جمع‌بندی فنی» در وین برگزار کردند.
D. متدلوژی
۱۹. در نوامبر ۲۰۱۱، آژانس «تحلیل خود از اطلاعاتی که در قالب شاخص‌های مرتبط با وجود یا توسعه‌ی فرآیندهای مربوط به فعالیت‌های هسته‌ای از جمله نظامی شدن در اختیار داشت» را ارائه نمود. از نوامبر ۲۰۱۱، آژانس از طریق فعالیت‌هایی در قالب «چارچوب همکاری»، از جمله «نقشه‌ی راه» و «برنامه اقدام مشترک»، از طریق تلاش‌های خود آژانس، و از دولت‌های عضو، از جمله ایران، اطلاعات بیشتری به دست آورده است. از آنجا که اطلاعات تکمیلی در اختیار آژانس قرار گرفته است، آژانس قادر شده که تحلیل خود در مورد جنبه‌های نظامی احتمالی برنامه‌ی هسته‌ای ایران را پالایش کند.
۲۰. به منظور انجام ارزیابی نهایی، آژانس تمام اطلاعاتی که در اختیار دارد را در ارتباط با هر یک از دوازده حوزه، به نحو مندرج در پیوست ۲۰۱۱ مورد تحلیل قرار داده است. آژانس همچنین از همین اطلاعات استفاده کرده تا بتواند از طریق ملاحظه‌ی ماهیت، میزان و انسجام اطلاعات در طی زمان، درکی از تصویر کلی بدست آورد.
E. ارزیابی‌های حوزه‌ای
۲۱. همچنان که قبلاً گزارش شده است، آژانس تحلیل خود از برنامه‌ی هسته‌ای ایران را بر یک مسیر اکتساب شامل اورانیوم با درصد غنی‌شدگی بالا (HEU) متمرکز کرده است. بر اساس شاخص‌های ملاحظه‌شده توسط آژانس در ارتباط با فعالیت‌های هسته‌ای ایران، کار آژانس بر تحلیلی مرتبط با توسعه‌ی یک ابزار انفجاری درونی HEU متمرکز شده است.
E.۱. ساختار مدیریت برنامه
۲۲. اطلاعاتی که پیش از نوامبر ۲۰۱۱ در اختیار آژانس قرار داشت نشان می‌داد که ایران از طریق تعدادی از ساختارهای مدیریتی متفاوت و متغیر، تمهیدات لازم برای فعالیت‌هایی در پشتیبانی از یک جنبه نظامی احتمالی برای برنامه‌ی هسته‌ای خود را فراهم کرده است. بر اساس این اطلاعات، ساختارهای سازمانی بیشتر حوزه‌های فعالیت مرتبط با تولید یک ابزار انفجاری هسته‌ای را پوشش می‌داد. این اطلاعات مشخص می‌کرد که فعالیت‌های آغازشده در اواخر دهه‌ی هشتاد میلادی در دپارتمان‌های مرکز تحقیقات فیزیک (PHRC) و بعدتر، تحت رهبری محسن فخری‌زاده، در اوایل دهه ۲۰۰۰ میلادی در پروژه‌هایی در برنامه AMAD تمرکز یافت، و آن گونه که ادعا شده بود از طریق «دفتر ارکیده» مدیریت می‌شد. این اطلاعات نشان می‌داد که فعالیت‌های تحت برنامه‌ی AMAD در اواخر سال ۲۰۰۳ میلادی متوقف شده و این که کار کاملاً ثبت شده، تجهیزات و اماکن کار یا بطور کامل پاکسازی شده و یا امحاء گردیده تا چیز زیادی برای شناسایی ماهیتِ حساس کاری که صورت گرفته بود باقی نماند. نهایتاً، بر اساس این اطلاعات، یک سازمان جدید با عنوان سازمان پژوهش و نوآوری دفاعی توسط محسن فخاری‌زاده تاسیس شده و در سایت مژده در نزدیکی دانشگاه مالک اشتر در تهران مستقر شد.
۲۳. در مطالب ارائه شده توسط ایران به تاریخ ۱۵ اوت ۲۰۱۵ تحت نقشه‌ی راه، ایران اطلاعاتی در ارتباط با برخی از سازمان‌های ذکرشده در پیوست ۲۰۱۱ و ارتباطات آنها و کارکردهای آنها به آژانس ارائه کرد. در این ارتباط، ایران از جمله وجود یک برنامه‌ی هماهنگ‌شده با هدف تولید یک ابزار انفجاری هسته‌ای را رد کرد، و مشخصاً وجود برنامه‌ی AMAD و «دفتر ارکیده» به عنوان عناصری از چنان برنامه‌ای را تکذیب کرد. آژانس در تاریخ ۸ سپتامبر ۲۰۱۵ سوالاتی در این خصوص از ایران مطرح کرد که سپس در جلسات فنی-کارشناسی در تهران مورد بحث قرار گرفتند. یک بخش مهم از اطلاعاتی که در خصوص وجود ساختارهای سازمانی در اختیار آژانس قرار گرفته بود، در خلال اجرای نقشه‌ی راه توسط ایران تأیید شد.
۲۴. آژانس چنین ارزیابی می‌کند که، پیش از پایان سال ۲۰۰۳، یک ساختار سازمانی در ایران برقرار بوده که برای ایجاد هماهنگی برای طیفی از فعالیت‌های مرتبط با تولید یک ابزار انفجاری هسته‌ای مناسب بوده است. اگر چه برخی اقدامات پس از سال ۲۰۰۳ صورت گرفته، اما آنها بخشی از یک تلاش هماهنگ‌شده نبودند.
E.۲. فعالیت‌های خرید
۲۵. همان طور که قبلاً گزارش شد، ایران اعلام کرده است که سازمان انرژی اتمی به خاطر تحریم‌های بین‌المللی تحمیل‌شده بر کشور، با دشواری‌هایی در خرید روبرو شده است. این محدودیت‌ها در به دست آوردن اقلام حساس موجب شد که دستیابی ایران بر مواد و تجهیزات برای برنامه‌ی هسته‌ای‌اش دشوار گردد. بر اساس اطلاعاتی که تا پیش از نوامبر ۲۰۱۱ در اختیار آژانس بود، ایران قادر بود خریدهای خود را، عمدتاً برای فعالیت‌های چرخه‌ی سوخت هسته‌ای خویش، از طریق شرکت‌هایی که مستقیماً با سازمان انرژی اتمی یا وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح ارتباطی نداشتند انجام دهد، و لذا مصرف‌کننده‌ی نهایی را پنهان نماید.
۲۶. آژانس همچنین نشانه‌هایی در دست داشت از برخی نمونه‌های خرید و اقدام به خرید اقلامی که، علاوه بر سایر امور، به تولید یک ابزار انفجاری هسته‌ای مربوط می‌شد. آژانس اطلاعاتی در اختیار ندارد که اقدام به چنین خریدهایی پس از سال ۲۰۰۷ صورت گرفته باشد.
۲۷. طی بحث‌های صورت گرفته در تاریخ ۱۶ سپتامبر ۲۰۱۵ با آژانس، ایران مطالبی که قبلاً عنوان کرده بود را تأیید کرد مبنی بر اینکه، همان طور که آژانس احراز نموده است، ایران یک بررسی در مورد خرید یک دوربین مخصوص با سرعت بالا کرده بوده. این دوربین برای مقصودی متعارف بوده، و نهایتاً، ایران این خرید را صورت نداده است. در خلال این مباحثات، ایران همچنین بر تکذیب قبلی خود در مورد این که یک شرکت نام برده شده، برای خرید سوئیچ‌های با سرعت بالا تلاش کرده بوده پافشاری کرد.
۲۸. آژانس از زمان پیوست ۲۰۱۱، هیچ اطلاعات تکمیلی در خصوص این موضوع دریافت نکرده است.
E.۳. اکتساب مواد هسته‌ای
۲۹. اطلاعاتی که پیش از نوامبر ۲۰۱۱ در اختیار آژانس قرار داشت نشان می‌داد که معدن گچین یک منبع بالقوه برای اورانیوم به منظور استفاده در فعالیت‌های هسته‌ای اعلام‌نشده در بازه‌ی زمانی ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۳ بوده است. این اطلاعات همچنین نشان می‌داد که فعالیت‌های مقدماتی، از جمله «پروژه نمک سبز» در یک مکان نامشخص صورت گرفته و هدف از آنها تولید نمک‌های اورانیوم بوده که می‌توانسته است مناسب باشد برای یا تبدیل به مواد برای غنی‌سازی اورانیوم و یا به موادی برای تجزیه مستقیم نمک‌های اورانیوم به فلز خالص اورانیوم. این اطلاعات از سندهای مرتبط با مطالعات ادعایی و سایر اطلاعات دریافتی از دولت‌های عضو ریشه می‌گرفتند و نشان می‌دادند که این فعالیت‌ها در زمانی که برنامه‌ی AMAD در اواخر سال ۲۰۰۳ متوقف شد، پایان گرفتند. این اطلاعات نشان می‌داد که کار مزبور در یک مرحله پیشرفته نبوده است. این اطلاعات نشان می‌داد که کار مقدماتی که با هدف اجرای این فرآیند صورت گرفته بود، مشتمل بر استفاده از مواد جایگزین بود تا از احتمال آلودگی کنترل‌نشده جلوگیری شود. سایر اطلاعات نشان می‌داد که ایران، خارج از چرخه سوخت هسته‌ای اعلام‌شده‌ی خود، در حال توسعه‌ی فرآیندهایی برای تجزیه نمک‌های اورانیوم به فلز خالص اورانیوم بوده است. اطلاعات موجود در اسناد مطالعات ادعایی، نمک‌های اورانیوم که قرار بود تولید شوند را به تولید کلاهک مرتبط می‌ساخت.
۳۰. ایران وجود معدن گچین را در آوریل ۲۰۰۴ در خلال اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی اعلام نمود. در سال ۲۰۱۴ در قالب چارچوب همکاری و برنامه اقدام مشترک، ایران امکان دسترسی مدیریت‌شده‌ی آژانس به معدن گچین را فراهم آورد. آژانس چنین ارزیابی کرده است که فعالیت‌های صورت گرفته در این سایت با اعلامیه‌هایی که ایران در قالب چارچوب همکاری و برنامه‌ی اقدام مشترک ژنو ارائه داده است همخوانی دارد و این که، در هر صورت، پیش از سال ۲۰۰۶ هیچ میزان قابل توجهی مواد هسته‌ای در گچین نمی‌توانسته است تولید شده باشد. آژانس چنین ارزیابی می‌نماید که فرآیند طراحی‌شده برای تولید نمک‌های اورانیوم به لحاظ فنی دچار مشکل بوده و در مقایسه با آن چیزی که به عنوان بخشی از چرخه‌ی سوخت هسته‌ای اعلام‌شده‌ی ایران، در اختیار این کشور قرار داشته، از کیفیت پایینی برخوردار بوده است.
۳۱. آژانس همچنین اطلاعاتی از دولت‌های عضو دریافت کرده بود که مقادیری در مقیاس کیلوگرم از فلز اورانیوم در اختیار برنامه‌ی AMAD قرار داشته، هرچند که مورد استفاده قرار نگرفته است. همان گونه که قبلاً گزارش شد، آژانس در اوت ۲۰۱۱ یک راستی‌آزمایی فیزیکی از موجودی (PIV) لابراتوار تحقیقاتی چندمنظوره‌ی جابر بن حیان به عمل آورد، تا علاوه بر چیزهای دیگر، مواد هسته‌ای موجود در شکل فلز طبیعی اورانیوم و پسماند فرآیند مربوط به آزمایش های تبدیل UF4 به فلز اورانیوم که در این لابراتوار در بازه زمانی ۱۹۹۵ تا ۲۰۰۰ صورت گرفته بود را راستی‌آزمایی نماید. در نتیجه‌ی این راستی‌آزمایی فیزیکی، آژانس متوجه یک ناهمخوانی احتمالی در حد چند کیلوگرم اورانیوم طبیعی در نتایج حسابرسی این آزمایش‌ها گردید. آژانس این اطلاعات را مجدداً در سال ۲۰۱۴ مورد بازبینی قرار داد و به این ارزیابی رسید که میزان اورانیوم طبیعی مزبور در حد تقریب متداول در سنجش‌ها و حسابرسی‌های مربوط به مواد هسته‌ای بوده است.
۳۲. بر مبنای تمام اطلاعاتی که در اختیار آژانس قرار داشت، از جمله از طریق فعالیت‌های ویژه‌ی راستی‌آزمایی که در چارچوب همکاری مشخص شده است (از جمله دسترسی مدیریت‌شده به معدن گچین) و برنامه‌ی اقدام مشترک ژنو، آژانس هیچ نشانه‌ای از یک چرخه‌ی سوخت هسته‌ای اعلام‌شده در ایران، فراتر از آن فعالیت‌هایی که پیشتر توسط ایران اعلام شده بود به دست نیاورد. آژانس چنین ارزیابی می‌نماید که هر میزان مواد هسته‌ای که ممکن است در قالب برنامه‌ی AMAD در اختیار ایران بوده باشد، در حد تقریب متداول در سنجش‌ها و حسابرسی‌های مربوط به مواد هسته‌ای بوده است.
E.۴. اجزای هسته‌ای برای یک ابزار انفجاری
۳۳. اطلاعاتی که پیش از نوامبر ۲۰۱۱ در اختیار آژانس قرار داشت نشان می‌داد که در اوایل دهه‌ی ۱۹۹۰، ایران ممکن است اطلاعات مربوط به طراحی یک ابزار نظامی هسته‌ای را از طریق یک شبکه‌ی مخفی عرضه‌ی هسته‌ای دریافت کرده باشد. ایران یک کپی از سند یک صفحه‌ای دستنویس را در اختیار آژانس قرار داد که گفته می‌شود پیشنهادی از سوی این شبکه‌ی مخفی عرضه‌ی هسته‌ای بوده در ارتباط با فناوری غنی‌سازی توسط سانتریفیوژ. در خلال بحث‌هایی که در سال ۲۰۰۵ با ایران صورت گرفت، آژانس به یک سند ۱۵ صفحه‌ای مربوط به تبدیل ترکیبات اورانیوم به فلز اورانیوم (سند فلز اورانیوم) و تولید اجزاء فلزی نیمکرهای اورانیوم غنی‌شده دست یافت.
۳۴. اطلاعاتی که پیش از نوامبر ۲۰۱۱ در اختیار آژانس قرار داشت نشان می‌داد که ایران در کار مقدماتی با هدف توسعه‌ی یک فرآیند شیمیایی برای تجزیه یک ترکیب فلوراید اورانیوم (UF4) به فلز اورانیوم با استفاده از اکسید سرب به عنوان ماده جایگزین پیشرفت‌هایی داشته است. بعلاوه، این اطلاعات نشان می‌داد که ایران کارهای مقدماتی، بدون مواد هسته‌ای، برای تولید اجزاء اورانیومی برای یک ابزار انفجاری هسته‌ای صورت داده است. در خلال بحث‌های صورت گرفته در سپتامبر ۲۰۱۵ تحت نقشه‌ی راه، ایران به آژانس اطلاع داد که ایران کار متالورژیک که مشخصاً برای ابزارهای هسته‌ای طراحی شده باشد انجام نداده، و مایل به بحث در خصوص فعالیت‌های مشابه که فاقد چنان کاربردی هستند، نمی‌باشد.
۳۵. بر مبنای تمام اطلاعاتی که در اختیار آژانس بود، آژانس هیچ نشانه‌ای از این که انجام فعالیت‌هایی توسط ایران که مستقیماً ریشه در «سند فلز اورانیوم» یا اطلاعات طراحی یک ابزار انفجاری هسته‌ای از طریق یک شبکه‌ی مخفی عرضه‌ی هسته‌ای داشته باشد نیافته است.
E.۵. تولید چاشنی انفجاری
۳۶. تولید چاشنی‌های ایمن و سریع‌العمل، و تجهیزات مناسب برای آتش کردن چاشنی‌ها، یک بخش لایتجزی از برنامه‌ی تولید یک ابزار انفجاری هسته‌ای از نوع درون-انفجاری است. پیش از نوامبر ۲۰۱۱، آژانس اطلاعاتی داشت که نشان می‌داد که ایران، در سال‌های ۲۰۰۲ تا ۲۰۰۳، اقدام به تولید چاشنی‌های انفجاری از نوع کابل‌های پلی انفجاری (EBW) و ایجاد توانایی آتشزنه با ولتاژ بالا کرده است که در ترکیب با یکدیگر، موجب می‌شد چند چاشنی انفجاری به طور همزمان با کمتر از چند میکروثانیه اختلاف آتش بگیرند.
۳۷. در خلال جلسه‌ای که در سال ۲۰۱۴ در قالب چارچوب همکاری برگزار شد، ایران اطلاعاتی در اختیار آژانس قرار داد که نشان می‌داد که در دسامبر ۲۰۰۰ وزارت دفاع ایران تصمیم گرفته بود ضوابط ایمنی برای برخی عملیات مشخص که دربردارنده‌ی مواد منفجره متعارف بودند را از طریق تولید چاشنی‌های انفجاری ایمن‌تر ارتقاء دهد. ایران بیان نمود که کار مقدماتی بر روی چاشنی‌های EBW توسط یک گروه صنعتی مرتبط با وزارت دفاع صورت گرفته و پس از آن، در سال ۲۰۰۲، کارهای بیشتر را آغاز نموده است که به تولید موفقیت‌آمیز چاشنی‌های انفجاری EBW منجر شده است. ایران فیلمی از انجام فعالیت‌های آزمایشی به آژانس نشان داد که عنوان نمود مربوط به صنعت هوافضای او است. آژانس توجه نمود که ایران توضیحی در ارتباط با فعالیت‌هایی که بر اساس اطلاعات قبلی، در سال‌های ۲۰۰۲ تا ۲۰۰۳ انجام داده بود ارائه نداده است.
۳۸. ایران عنوان نمود که دلیل تولید چاشنی‌های EBW کمک به پیشگیری از سوانح انفجاری بوده و در خلال نشستی که در قالب چارچوب همکاری در تاریخ ۲۰ مه ۲۰۱۴ برگزار شد، فهرستی از پنج سانحه را به آژانس ارائه کرد. آژانس معلوم نمود که این اطلاعات با جدول زمانبندی همخوانی نداشته و ارتباطی به برنامه‌ی تولید چاشنی‌ها ندارند. در جلسه‌ای که در قالب نقشه‌ی راه در ۱۵ اکتبر ۲۰۱۵ برگزار شد، ایران جدولی از شش سانحه‌ی دیگر را به آژانس ارائه داد. آژانس توجه دارد که اگرچه هر یک از این‌ها گفته شده که در زمان‌های درست رخ داده و مرتبط با سوانح انفجاری هستند، لااقل یکی از آنها به نظر نمی‌رسد که ارتباطی با چاشنی‌ها داشته باشد.
۳۹. در همان جلسه مورخ ۲۰ مه ۲۰۱۴، ایران همچنین به آژانس اطلاع داد که در حوالی سال ۲۰۰۷، صنایع نفت و گاز این کشور تشخیص داده بودند که به چاشنی‌های انفجاری EBW برای تولید ابزارهای حفر چاه‌های عمیق اکتشاف نیاز هست. ایران در جهت تحکیم این ادعا، اطلاعاتی به آژانس ارائه داد، از جمله نتایج تعداد محدودی تست که در آنها چاشنی‌های انفجاری با همزمانی زیر میکروثانیه آتش شده بودند. ایران به آژانس اطلاع داد که در سال ۲۰۰۸، به دلیل نگرانی از علاقه‌ای که آژانس به تولید چاشنی‌های EBW توسط ایران ابراز کرده بود، تامین نیاز صنعت نفت و گاز به حالت تعلیق درآمده بود. کار بر روی چاشنی‌های انفجاری تکی برای کاربرد در صنعت نفت و گاز در سال ۲۰۱۳ آغاز شد. همان گونه که قبلاً توسط آژانس گزارش گردید، این نوع کاربرد در تعارض با رویه‌های تخصصی صنعتی نمی‌باشد.
۴۰. آژانس چنین ارزیابی می‌نماید که چاشنی‌های EBW تولیدی توسط ایران دارای مختصاتی هستند که به ابزار انفجاری هسته‌ای مربوط می‌شود. آژانس تصدیق می‌نماید که روند رو به رشد استفاده از چاشنی‌های انفجاری EBW برای مصارف غیرنظامی و نظامی متعارف وجود دارد.
E.۶. ابتکار مواد انفجاری قوی و آزمایشات مربوطه
۴۱. پیش از نوامبر ۲۰۱۱ دولت‌های عضو، اطلاعاتی را در اختیار آژانس قرار دادند که ایران اطلاعات طراحی فناوری مواد منفجره موسوم به آغازگر چندنقطه‌ای (MPI) را در اختیار دارد و این که ایران این اطلاعات را برای آماده‌سازی مواد منفجره با قدرت بالا در هندسه (حجم) نیم‌کره مورد استفاده قرار داده است. این اطلاعات حاکی از آن بود که ایران یک سامانه MPI نیمکرهای را توسعه و حداقل یک آزمایش در مقیاس بزرگ در سال ۲۰۰۳ انجام داده است که جزییات فنی آن از نظر داخلی و با مواد نگارش‌شده توسط یک «کارشناس خارجی» همخوانی داشت. آژانس ارزیابی مجدد کرده است که این آزمایش در مکانی به نام «مریوان» و نه در «منطقه» مریوان انجام شده است.
۴۲. آژانس بعد از نوامبر ۲۰۱۱ اطلاعات اضافه از دولت‌های عضو درباره‌ی انجام آزمایش‌هایی در مقیاس پایین توسط ایران در اوایل دهه ۲۰۰۰ با هدف تأیید آماده‌سازی مواد منفجره با قدرت بالا، تجهیزات مربوطه، و اجرای معیارهای ایمنی در مکان‌های آزمایشی مختلف در ایران دریافت کرد.
۴۳. اطلاعات در دسترس آژانس در ۲۰۱۱ نیز نشان می‌داد که ایران می‌توانسته از کارشناس خارجی پیش گفته که از هر دو دانش فناوری MPI و عیب‌شناسی تجربی (experimental diagnostics) برخوردار بود و بخش زیادی از کار حرفه‌ای خود را به اشتغال در برنامه‌ی سلاح هسته‌ای در کشور مبدأ خود صرف نموده، بهره برده باشد. حضور کارشناس خارجی در ایران در بازه‌ی زمانی ۱۹۹۶-۲۰۰۱ توسط ایران تأیید شده، هر چند ایران اظهار داشته است که فعالیت‌های او به تولید الماس‌های نانو (نانو الماس) مربوط بوده است.
۴۴. در اطلاعات ارائه‌شده توسط ایران به تاریخ ۱۵ اوت ۲۰۱۵ تحت نقشه‌ی راه، و در جریان مباحثات بیشتر در سپتامبر ۲۰۱۵، ایران به آژانس اطلاع داد که این کشور یک الزام فنی برای توسعه‌ی فناوری MPI مربوط به یک کاربرد نظامی متعارف مربوط به اوایل دهه ۱۹۹۰ میلادی داشته است و این که «عملیاتی کردن» این پروژه در سال ۲۰۰۷ شروع شد. اطلاعات ارائه‌شده توسط ایران نشان داد که چگونه مفهوم ژنراتور موج حلقوی از طراحی مذکور در اطلاعات تأمین‌شده توسط ایران برای آژانس در ۲۰۰۸ اقتباس شده و ظاهراً برای بهینه‌سازی عملکرد مواد انفجاری متعارف توسعه یافته بود. ایران در جریان جلسه کارشناسی فنی مورخ ۳۰ سپتامبر ۲۰۱۵ نمونه‌هایی از ژنراتور موج حلقوی شامل تعدادی که با مواد منفجره پر و شلیک شده بودند را به آژانس نشان داد. ایران اعلام کرد که آزمایش از ماهیتی تجربی به منظور تعیین کارکرد سامانه انفجاری برخوردار بوده است. متعاقباً ایران اعلام کرد که این کشور مشخصاتی را برای کارکرد ژنراتور موج حلقوی تعریف نکرده و فقط اندازه‌گیری‌های تشخیصی محدودی را انجام داده است.
۴۵. علاوه بر اطلاعاتی که نشان می‌داد ایران با فناوری آغازگر چندنقطه‌ای MPI در هندسه (حجم) مسطح کار کرده است، در مباحثات مورخ ۳۰ سپتامبر ۲۰۱۵ ایران اعلام کرد که این کشور فناوری MPI را برای یک هدف نظامی متعارف نامشخص در یک هندسه (حجم) استوانه‌ای مورد تحقیق قرار داده است. ایران همچنین تکرار کرد که هیچ کاری در زمینه فناوری MPI در هندسه (حجم) (نیم) کره‌ای انجام نشده است.
۴۶. آژانس ارزیابی می‌کند که فناوری MPI توسعه‌یافته توسط ایران ویژگی‌های مربوط به یک وسیله‌ی انفجاری هسته‌ای به اضافه‌ی ویژگی‌های مربوط به شمار کوچکی از کاربردهای جایگزین را دارد.
E.۷. آزمایش‌های هیدرودینامیک
۴۷. پیش از نوامبر ۲۰۱۱، اطلاعات به‌دست‌آمده از طریق کوشش‌های خود آژانس به‌علاوه‌ی اطلاعات تأمین‌شده برای آژانس توسط دولت‌های عضو نشان داد که ایران اجزای شبیه‌سازی‌شده برای یک وسیله‌ی انفجاری هسته‌ای از مواد دارای چگالی بالا را تولید کرده است و این که این اجزا می‌توانند دارای ویژگی‌های مربوط به آزمایش فشاری دینامیک اجزا، یعنی آزمایش هیدرودینامیک باشند. چنین آزمایشی می‌توانسته استفاده از تجهیزات تشخیصی با سرعت بالا برای نظارت بر تقارن شوک فشاری هسته شبیه‌سازی شده یک وسیله انفجاری هسته‌ای را در بر داشته باشد.
۴۸. همانگونه که قبلاً گزارش شد، در ارتباط با آزمایش هیدرودینامیک، آژانس اطلاعاتی را از دولت‌های عضو شامل تصاویر ماهواره‌ای دریافت کرد که نشان می‌داد ایران در سال ۲۰۰۰ یک سیلندر بزرگ را در مجتمع نظامی پارچین ساخته و نصب کرده است. اطلاعات دیگر نشان داد که این سیلندر با پارامترهای یک محفظه شلیک مواد منفجره (محفظه) (chamber) موجود در نوشته‌های کارشناس خارجی مطابقت دارد و برای مهار آثار انفجار تا ۷۰ کیلوگرم مواد منفجره با قدرت بالا (مقداری مناسب برای انجام آزمایش‌های هیدرودینامیک با مواد منفجره پرقدرت) طراحی شده بود. اطلاعات نشان می‌داد که ایران ابتدا مخزن را نصب و سپس یک ساختمان را در اطراف آن بنا کرده است، و این که این ساختمان (ساختمان اصلی مورد نظر آژانس) تا اواخر سال ۲۰۰۳ مورد استفاده بود.
۴۹. آژانس بعد از نوامبر ۲۰۱۱ اطلاعات اضافی از دولت‌های عضو درباره‌ی تجهیزات مستقر در سایت پارچین و تعداد زیادی تصاویر ماهواره‌ای بازرگانی بدست‌آمده از این سایت را دریافت کرد.
۵۰. آژانس از ایران خواست تا فعالیت‌های مربوط به توانمندی‌های پژوهشی انفجاری نظارت شده از نظر علمی را که مبنای نگرانی‌های مشخص آژانس مطروحه در ضمیمه ۲۰۱۱ بودند را روشن سازد. ایران هیچ‌گونه توضیحی ارائه نکرد.
۵۱. از زمان طرح نخستین درخواست آژانس از ایران برای دسترسی به محل مشخص مورد نظر آن در سایت پارچین در فوریه ۲۰۱۲، فعالیت‌های گسترده‌ای در این مکان انجام شده است. این فعالیت‌ها، مشاهده‌شده از طریق تصاویر ماهواره‌ای بازرگانی، ظاهراً از جمله تخریب ساختمان اصلی، حذف/جایگزینی یا نوسازی سازه‌ی دیوار خارجی آن، حذف و جایگزینی بخشی از سقف، و مقدار زیادی مایع خارج شده از ساختمان را نشان می‌داد. تصاویر ماهواره‌ای بازرگانی همچنین نشان داد که پنج ساختمان یا سازه دیگر در همان مکان در این دوره زمانی تخریب شدند و این که تسطیح زمین و محوطه‌سازی در منطقه وسیعی در این مکان و اطراف آن انجام گرفته است.
۵۲. تحت مفاد نقشه‌ی راه، آژانس و ایران درباره‌ی ترتیباتی در خصوص موضوع پارچین توافق کردند. این ترتیبات شامل مشاهده‌ی بصری و نمونه‌برداری محیطی در محل مورد نظر آژانس بود. این فعالیت‌ها در ۲۰ سپتامبر ۲۰۱۵ تکمیل شدند. برای تأیید موثق بودن فعالیت‌ها و نمونه‌ها، آژانس تضمین نمود که نمونه‌ها در محل مورد نظر گرفته شده‌اند و این که اقدامات حفاظتی در مورد نمونه‌ها مطابق رویه‌های پادمانی تأسیس‌شده توسط آژانس رعایت شده است.
۵۳. هنگامی که مدیرکل و معاون مدیرکل در امر پادمان‌ها از ساختمان اصلی مورد نظر آژانس در سایت پارچین در ۲۰ سپتامبر ۲۰۱۵ بازدید کردند، آنها یک محفظه یا هر گونه تجهیزات مربوطه را در داخل ساختمان مشاهده ننمودند. آنها از جمله نشانه‌های تازه‌ای دال بر نوسازی داخلی، یک سقف با یک سطح مقطع غیرمعمول و یک سامانه‌ی تهویه مطبوع که به نظر می‌رسید ناقص است را مشاهده نمودند.
۵۴. ایران در جریان مباحثات در جلسه‌ی کارشناسی فنی تحت نقشه‌ی راه اعلام کرد که ساختمان همیشه برای انبار کردن مواد شیمیایی جهت تولید مواد منفجره مورد استفاده قرار گرفته است.
۵۵. آژانس نمونه‌های محیطی را تجزیه و تحلیل نموده است. آژانس ترکیبات انفجاری یا پیش‌سازهای آنها را که نشان دهد ساختمان برای انبار کردن بلندمدت مواد شیمیایی مربوط به مواد منفجره مورد استفاده قرار داشته است را پیدا نکرد.
۵۶. به دنبال تکمیل جلسه‌ی کارشناسی فنی در ۱۴ اکتبر ۲۰۱۵ که در آن ایران با نشان دادن یک عکس هوایی گرفته شده توسط ایران، تصاویر ماهواره ای آژانس را مورد چالش قرار داد، آژانس از منابع مختلف از جمله یک منبع بازرگانی، تصاویر ماهواره‌ای جدیدی را به دست آورد که نشانه‌های قبلی مربوط به حضور یک شئ استوانه‌ای‌شکل بزرگ در محل مورد نظر آژانس در سایت پارچین در تابستان ۲۰۰۰ را حمایت می‌کرد.
۵۷. اطلاعات موجود نزد آژانس شامل نتایج تجزیه و تحلیل و تصاویر ماهواره‌ای، اعلام ایران درباره‌ی هدف (نوع کاربری) ساختمان را حمایت نمی‌کند. به عنوان نتیجه فعالیت‌های انجام‌شده تحت مفاد نقشه‌ی راه، آژانس تصدیق کرده است که از ۲۰ سپتامبر ۲۰۱۵ سیلندر در ساختمان اصلی مورد نظر (آژانس) نبود. آژانس ارزیابی می‌کند که فعالیت‌های گسترده‌ی انجام‌شده توسط ایران از فوریه ۲۰۱۲ در محل خاص مورد نظر آژانس، توان آژانس برای انجام راستی‌آزمایی مؤثر را به صورت جدی تضعیف نمود.
E.۸. مدل‌سازی و محاسبات
۵۸. تا نوامبر ۲۰۱۱ آژانس اطلاعاتی را از دولت‌های عضو دریافت کرده بود که نشان می‌داد ایران قبل از ۲۰۰۴ و بین ۲۰۰۵ و ۲۰۰۹ مطالعات مدل‌سازی رایانه‌ای ترتیبات اجزای متعددی را که فقط مختص تنظیمات انفجاری هسته‌ای مبتنی بر فناوری انفجار داخلی بودند را انجام داده است. اطلاعات منابع باز نیز نشان داد که ایران مطالعات اضافی مربوط به مدل‌سازی مواد منفجره‌ی پرقدرت را که آژانس نیز در چارچوب شبیه‌سازی هیدرودینامیک و مطالعات توسعه‌ی کد مهم می‌دانست، انجام داده است. مدل‌سازی تشریح‌شده در بالا دارای شماری کاربردهای ممکن است که برخی از آنها به طور خاص برای یک وسیله‌ی انفجاری هسته‌ای است.
۵۹. اطلاعات اضافی دریافت‌شده توسط آژانس از دولت‌های عضو از نوامبر ۲۰۱۱ با اطلاعاتی که قبلاً در اختیار آژانس بود همخوانی دارد. همچنین اطلاعات اضافی درباره‌ی یک پروژه در سال ۲۰۰۹ برای تعیین معادله‌های حالت مواد مورد نظر از یک دولت عضو به دست آژانس رسید.
۶۰. آژانس در اکتبر ۲۰۱۴ شماری از این موضوعات شامل آن دسته از موضوعات که به نشریات ایرانی منبع‌باز اشاره داشتند را با ایران مورد بحث قرار داد. در خصوص نشریات منبع‌باز مربوط به محاسبات نوترونی، ایران توضیح داد که نشریات مشخص‌شده توسط آژانس بر کار گذشته و حال انجام شده توسط یک فرد مشخص مبتنی می‌باشد که رساله‌ی درجه‌ی دکتری خود را به اتمام رسانده است. ایران در آوریل ۲۰۱۵ این رساله (به زبان فارسی) را برای بررسی به آژانس نشان داد. ایران درباره‌ی مدل‌سازی محاسبات وسیله‌ی انفجاری هسته‌ای اعلام کرد که چنین مطالعاتی هرگز در ایران انجام نشده است. آژانس برخی شباهت‌ها بین نشریات منبع آزاد ایرانی و مطالعات مطروحه در اطلاعات دریافت‌شده از دولت‌های عضو بر حسب تطابق متنی و پارامترهای بعدی مشخص و دیگر پارامترهای به کار رفته را مورد توجه قرار می‌دهد.
۶۱. در مورد مطالعات مدل‌سازی در زمینه‌ی مواد منفجره‌ی پرقدرت، ایران در اطلاعات ارسالی به آژانس به تاریخ ۱۵ اوت ۲۰۱۵ تحت نقشه‌ی راه، به استفاده از مدل‌سازی هیدرودینامیک در کاربردهای نظامی متعارف اشاره و اعلام نمود که چنین کاربردهایی ربطی به نگرانی آژانس ندارند. ایران در جریان جلسه‌های کارشناسی که بعد از آن تاریخ برگزار شدند مشخص ساخت که با امعان نظر به ابعاد نظامی متعارف قوی مربوط به این کار، در موضعی نیست که درباره‌ی آنها صحبت کند.
۶۲. بر اساس همه‌ی اطلاعات در دسترس آژانس شامل (اطلاعات دریافت‌شده) از اجرای نقشه‌ی راه، آژانس ارزیابی می‌کند که ایران مدل‌سازی رایانه‌ای یک وسیله‌ی انفجاری هسته‌ای را قبل از ۲۰۰۴ و بین ۲۰۰۵ و ۲۰۰۹ انجام داده است. با این حال آژانس ماهیت ناقص و پراکنده‌ی این محاسبات را مورد توجه قرار می‌دهد. آژانس همچنین کاربرد برخی مدل‌سازی‌های هیدرودینامیک برای وسیله‌های انفجاری نظامی متعارف را مورد توجه قرار می‌دهد.
E.۹. آغازگر نوترونی
۶۳. اطلاعات ارائه‌شده به آژانس توسط دولت‌های عضو قبل از نوامبر ۲۰۱۱ نشان می‌داد که ایران اقدامات عملی برای تضمین آغازگری نوترون یک وسیله‌ی انفجاری هسته‌ای از نوع انفجار داخلی از طریق آزمایش با مواد و محاسباتی که می‌توانست تحت فشرده‌سازی شوک نوترون ایجاد نماید را مورد توجه قرار داده بود. قبل از اجرای نقشه‌ی راه، آژانس ارزیابی کرد که یکی از شاخص‌های ساخت منابع نوترون حاصل از شوک، ضعیف‌تر از آن چه قبلاً در نظر گرفته شده بود می‌باشد.
۶۴. اطلاعات اضافی تأمین‌شده توسط یک دولت عضو، قبل از نوامبر ۲۰۱۱، نشان داد که فعالیت در این زمینه در ایران احتمالاً بعد از ۲۰۰۴ ادامه داشته است و این که از حدود ۲۰۰۶ به بعد، ایران یک برنامه‌ی چهارساله درباره‌ی اعتبارسنجی طراحی منبع نوترون حاصل از شوک از جمله از طریق استفاده از مواد غیرهسته‌ای به منظور اجتناب از آلودگی را آغاز کرده است. ایران در جریان جلسه کارشناسی فنی در سپتامبر ۲۰۱۵ اعلام کرد که هیچ فعالیت، عملی یا نظری، مربوط به منابع نوترونی ناشی از شوک را انجام نداده است.
۶۵. موارد ارائه‌شده توسط ایران به آژانس در اوت ۲۰۱۵ تحت نقشه‌ی راه اطلاعاتی را درباره‌ی مطالعات عمومی تولید نوترون شامل می‌شد و نشریات منبع آزاد غیرایرانی مربوط را مشخص می‌سازد. ایران تأیید نمود که تحقیق در یک مؤسسه در ایران انجام شده است که طی آن تجهیزات تمرکز پلاسما برای ایجاد پالس‌های کوتاه نوترون و توسعه و آزمایش حساسه‌های مناسب به کار رفته است. در جریان یک بازدید فنی از یک مؤسسه در ایران در تاریخ ۹ اکتبر ۲۰۱۵، ایران توانمندی‌های تحقیقاتی نوترون در آن مؤسسه را به آژانس نشان داد.
E.۱۰. انجام یک آزمایش
۶۶. اطلاعات تأمین‌شده برای آژانس توسط یک دولت عضو قبل از نوامبر ۲۰۱۱ نشان داد که ایران ممکن است در ۲۰۰۲-۲۰۰۳ آزمایش‌های مقدماتی مربوط به آزمایش یک وسیله انفجاری هسته‌ای را برنامه‌ریزی کرده و انجام داده باشد. آژانس همچنین اطلاعاتی داشت که ایران شماری از آزمایش‌های عملی به منظور مشاهده‌ی این که آیا اجزای شلیک چاشنی EBW آن طی یک مسافت طولانی بین نقطه شلیک و یک وسیله آزمایشی مستقر در یک تونل (shaft) عمیق به نحوی رضایت‌بخش عمل می‌کند را انجام داده است.
۶۷. اطلاعات اضافی از اسناد مطالعاتی ادعایی نشان داد که ایران اسنادی را که مشخص شده است به ترتیبات ایمنی مواد منفجره که ذاتاً به آزمایش یک وسیله انفجاری هسته‌ای مربوط می‌باشند، در اختیار دارد.
۶۸. آژانس اطلاعات اضافی در این زمینه را از زمان ضمیمه ۲۰۱۱ دریافت نکرده است.
E.۱۱. تلفیق یک وسیله‌ی پرتاب موشک
۶۹. اطلاعات گسترده‌ی ارائه‌شده به آژانس در چارچوب اسناد مطالعاتی ادعایی قبل از نوامبر ۲۰۱۱، کار پروژه‌ای مفصل انجام‌شده در ایران طی سال‌های ۲۰۰۲-۲۰۰۳ برای بررسی این که چگونه می‌توان یک کلاهک کروی را به داخل محفظه‌ی کلاهک موجود وسیله حمل موشک شهاب ۳ تلفیق کرد به گونه‌ای که چنین کلاهکی شرایط دشوار پرتاب و ورود مجدد را تحمل کند، و تا زمان رسیدن به هدف خود قابلیت کارکردی‌اش را حفظ کند، نشان داد. طبق این اطلاعات، این مطالعات مهندسی، که شامل ملاحظات عملی، نظری و طراحی بود همچنین شماری از کارگاه‌ها که اجزا و قطعات مدل‌ها به اندازه‌ی طبیعی در آنها ساخته شدند را مورد استفاده قرار داد. اطلاعات همچنین نشان داد که جزئیات کار پروژه در گزارشات به ثبت رسیده بود.
۷۰ . در طول دوره‌ی اجرای نقشه‌ی راه، آژانس از جمله از ایران درخواست کرد تا ترتیب انجام بازدید از کارگاه‌های تعیین‌شده از سوی آژانس به‌عنوان کارگاه‌هایی که در اسناد مطالعات ادعایی مشخص شده بود را بدهد.
۷۱. در تاریخ ۳۰ سپتامبر ۲۰۱۵، ویدئوی کوتاهی توسط ایران از سه کارگاه مشخص شده در اسناد مطالعات ادعایی به آژانس نشان داده شد. گفته شد که دو مورد از این ویدئوها از داخل دو کارگاهی که همچنان مشغول فعالیت هستند فیلم‌برداری شده در حالی که ویدئوی سوم از بیرون کارگاهی گرفته شده که دیگر فعال نیست. در تاریخ ۱۵ اکتبر ۲۰۱۵ از آژانس برای بازدید از دو کارگاه در حال فعالیت دعوت شد. از این ویدئوها و دیدارها، آژانس راستی‌آزمایی نمود که کارگاه‌ها همان کارگاه‌های توصیف‌شده در اسناد مطالعات ادعایی هستند. به‌علاوه، مشخصات و قابلیت کارگاه با موارد توصیف‌شده در اسناد مطالعات ادعایی مطابقت دارد.
۷۲. آژانس وجود دو کارگاه در ایران، مورد اشاره در اسناد مطالعات ادعایی را راستی‌آزمایی نمود، ولی هیچ گونه اطلاعات بیشتری را در این زمینه از زمان ضمیمه ۲۰۱۱ میلادی دریافت نکرده است.
E.۱۲. سیستم فیوز، مسلح‌سازی و آتش
۷۳. تا قبل از نوامبر ۲۰۱۱ میلادی، آژانس تعدادی سند از اسناد مطالعات ادعایی در اختیار داشت که به توسعه‌ی یک سیستم آتش از نمونه اشاره داشت که کلاهک جدیداً طراحی‌شده برای موشک شهاب ۳ را قادر می‌ساخت در هوا بالای یک هدف یا پس از برخورد با زمین منفجر شود.
۷۴. اطلاعات در اختیار آژانس از اسناد مطالعات ادعایی نشان داد که ایران تعدادی انتخاب‌های فنی برای سیستم فیوز، مسلح‌سازی و آتش را مورد بررسی قرار داده که تضمین می‌کند کلاهک سطحی موشک جدید شهاب ۳ تا زمان رسیدن وسیله به هدف مشخص‌شده سالم مانده و این که کلاهک پس از آن صحیح عمل کند.
۷۵. آژانس اطلاعات بیشتری در این زمینه از زمان ضمیمه سال ۲۰۱۱ میلادی دریافت نکرده است.
F. ارزیابی کلی
۷۶. این ارزیابی کلی نتیجه‌ی تحلیل همه‌ی اطلاعات در دسترس آژانس در ارتباط با هر یک از ۱۲ زمینه، مندرج در ضمیمه‌ی سال ۲۰۱۱ میلادی می‌باشد.
۷۷. بر اساس همه‌ی اطلاعات در دسترس آژانس در رابطه با اکتساب مواد هسته‌ای، از جمله از فعالیت‌های راستی‌آزمایی خاص مشخص‌شده تحت «چارچوب همکاری» (شامل دسترسی مدیریت‌شده به معدن گچین) و برنامه اقدام مشترک، آژانس نشانه‌هایی از چرخه‌ی سوخت هسته‌ای اعلام‌نشده در ایران، فراتر از فعالیت‌های اعلام‌شده‌ی گذشته از سوی ایران، نیافته است. آژانس ارزیابی می‌کند که هر مقدار مواد هسته‌ای که می‌توانسته تحت برنامه‌ی آماد (AMAD Plan) در اختیار ایران قرار داشته باشد مربوط به شبهات ناشی از حسابداری و اندازه‌گیری مربوط به مواد هسته‌ای بوده است.
۷۸. بر اساس کلیه‌ی اطلاعات در دسترس در رابطه با اجزای هسته‌ای وسیله انفجاری، آژانس نشانه‌هایی از انجام فعالیت‌هایی از سوی ایران که بتواند مستقیماً به «سند فلز اورانیوم» یا به اطلاعات طراحی یک وسیله‌ی انفجاری از شبکه‌ی مخفی عرضه‌ی هسته‌ای ردیابی شود، نیافته است.
۷۹. آژانس ارزیابی می‌کند که چاشنی‌های انفجاری (EBW) توسعه‌یافته از سوی ایران مشخصاتی مرتبط با یک وسیله انفجاری هسته‌ای دارند. آژانس تصدیق می‌کند که استفاده‌ی فزاینده‌ای از چاشنی‌های EBW برای اهداف غیرنظامی و نظامی متعارف وجود دارد. آژانس همچنین ارزیابی می‌کند که فناوری آغازگر چند نقطه‌ای توسعه‌یافته از سوی ایران مشخصات مرتبط با یک وسیله‌ی انفجاری هسته‌ای، و همچنین (مرتبط) با تعداد محدودی از کاربردهای جایگزین دارد.
۸۰. اطلاعات در اختیار آژانس در رابطه با آزمایش هیدرودینامیک نشان داد که ایران اتاقکی بزرگ را در مجتمع نظامی پارچین در سال ۲۰۰۰ ساخته و نصب کرده است. سایر اطلاعات نشان داد که این اتاقک منطبق با پارامترهای یک اتاق آتش انفجاری ترسیم‌شده در انتشارات کارشناس خارجی است. اطلاعات در اختیار آژانس، شامل نتایج تحلیل نمونه‌ها و تصاویر ماهواره‌ای، اظهارات ایران در خصوص منظور از این ساختمان را تأیید نمی‌کند. فعالیت‌های انجام‌شده در چارچوب نقشه‌ی راه ثابت کرده است که اتاقک در ساختمان اصلی موردنظر وجود ندارد. آژانس ارزیابی می‌کند که فعالیت‌های فشرده صورت‌گرفته از سوی ایران از فوریه ۲۰۱۲ میلادی در مکان خاص مورد نظر آژانس، توانایی آژانس را برای انجام راستی‌آزمایی مؤثر تضعیف نموده است.
۸۱. بر اساس کلیه‌ی اطلاعات در اختیار آژانس در خصوص مدل‌سازی و محاسبات، شامل (اطلاعات ناشی) از اجرای نقشه‌ی راه، آژانس ارزیابی می‌کند که ایران مدل‌سازی کامپیوتری از یک وسیله‌ی انفجاری هسته‌ای را قبل از سال ۲۰۰۴ میلادی و ما بین سال‌های ۲۰۰۵ و ۲۰۰۹ میلادی انجام داده است. مع‌هذا، آژانس ماهیت ناقص و پراکنده‌ی این محاسبات را مورد توجه قرار می‌دهد. آژانس همچنین قابلیت کاربرد برخی مدل‌سازی(های) هیدرودینامیک برای وسایل انفجاری نظامی متعارف را مورد توجه قرار می‌دهد.
۸۲. آژانس وجود دو کارگاه در ایران، مورد اشاره در اسناد مطالعات ادعایی در خصوص تلفیق یک وسیله‌ی پرتاب موشک را راستی‌آزمایی نموده ولی اطلاعات دیگری در این زمینه از زمان ضمیمه سال ۲۰۱۱ میلادی دریافت نکرده است.
۸۳. آژانس اطلاعات بیشتری نسبت به آنچه در اسناد مطالعات ادعایی در خصوص انجام یک آزمایش یا در خصوص سیستم فیوز، مسلح‌سازی و آتش آمده است از زمان ضمیمه ۲۰۱۱ میلادی دریافت نکرده است.
۸۴. آژانس ارزیابی می‌کند که قبل از پایان سال ۲۰۰۳ میلادی یک ساختار سازمانی در ایران مناسب برای هماهنگی طیفی از فعالیت‌های مرتبط با توسعه‌ی یک وسیله انفجاری هسته‌ای وجود داشته است. هرچند برخی فعالیت‌ها بعد از سال ۲۰۰۳ میلادی اتفاق افتاده اما این (فعالیت‌ها) بخشی از یک تلاش هماهنگ‌شده نبوده است.
۸۵. ارزیابی کلی آژانس آن است که طیفی از فعالیت‌های مرتبط با توسعه‌ی یک وسلیه‌ی انفجاری هسته‌ای در ایران قبل از پایان سال ۲۰۰۳ میلادی به‌عنوان تلاشی هماهنگ شده وجود داشته و برخی فعالیت‌ها بعد از سال ۲۰۰۳ اتفاق افتاده است. آژانس همچنین ارزیابی می‌کند که این فعالیت‌ها فراتر از امکان‌سنجی و مطالعات علمی و کسب مهارت‌ها و توانمندی‌های مرتبط فنی و مشخص، پیشرفتی نداشته است. آژانس نشانه‌های معتبری از فعالیت‌های مرتبط با توسعه‌ی وسیله‌ی انفجاری هسته‌ای در ایران بعد از سال ۲۰۰۹ میلادی در اختیار ندارد.
G. خلاصه
۸۶. همه‌ی فعالیت‌های مندرج در نقشه‌ی راه بر اساس برنامه‌ی مورد توافق انجام شده‌اند. ایران توضیحات کتبی و اسناد مربوطه راجع به مسائل باقیمانده‌ی گذشته و حال ارائه داده و آژانس سؤالاتی راجع به ابهامات مرتبط با توضیحات ایران تقدیم داشت و نشست‌های فنی-کارشناسی برگزار گردید. آژانس فعالیت‌های پادمانی در مکان‌های خاص مورد نظر آژانس، از جمله در پارچین، انجام داد و جلسه جمع‌بندی برگزار شد. اجرای نقشه‌ی راه همکاری محتوایی بیشتر میان آژانس و ایران را تسهیل نمود.
۸۷. آژانس ارزیابی می‌کند که طیفی از فعالیت‌های مرتبط با توسعه‌ی وسیله‌ی انفجاری هسته‌ای در ایران قبل از پایان سال ۲۰۰۳ میلادی به‌عنوان تلاشی هماهنگ، و برخی فعالیت‌ها بعد از سال ۲۰۰۳ میلادی انجام شده است. آژانس همچنین ارزیابی می‌کند که این فعالیت‌ها فراتر از امکان‌سنجی و مطالعات علمی، و کسب مهارت‌ها و توانمندی‌های فنی مرتبط و مشخص پیشرفتی نداشته است. آژانس نشانه‌های معتبری از فعالیت‌ها در ایران در ارتباط با توسعه‌ی وسیله‌ی انفجاری هسته‌ای بعد از سال ۲۰۰۹ میلادی در اختیار ندارد.
۸۸. آژانس نشانه‌های معتبری از انحراف مواد هسته‌ای در ارتباط با ابعاد احتمالی نظامی برنامه‌ی هسته‌ای ایران نیافته است.
ضمیمه یک
نقشه‌ی راه روشن‌سازی مسائل باقیمانده‌ی گذشته و حال در مورد برنامه‌ی هسته‌ای ایران
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (آژانس) و جمهوری اسلامی ایران (ایران) در ادامه همکاری بر اساس چارچوبی برای همکاری، توافق می‌کنند که همکاری و گفتگویشان را با هدف حل تمام مسائل باقیمانده‌ی گذشته و حال که تاکنون توسط ایران و آژانس حل نشده، تسریع و تقویت کنند.
در این زمینه ایران و آژانس بر موارد زیر توافق کردند:
- آژانس و ایران بر ترتیبات جداگانه‌ای توافق کردند که به آنها اجازه می‌دهد تا مسائل باقیمانده، آن گونه که در ضمیمه‌ی گزارش ۲۰۱۱ مدیرکل آژانس درج شده است را بررسی کنند. فعالیت‌های اتخاذشده و نتایج به‌دست‌آمده تا به امروز به‌وسیله‌ی ایران و آژانس در مورد برخی از موضوعات در این روند منعکس خواهند شد.
- ایران تا تاریخ ۱۵ اوت ۲۰۱۵ توضیحات خود را، بطور کتبی، و اسناد مربوطه در مورد مسائلی که در ترتیبات جداگانه در بند ۱ اشاره شده، به آژانس ارائه خواهد داد.
- پس از دریافت توضیحات کتبی ایران و اسناد مربوطه، آژانس این اطلاعات را تا ۱۵ سپتامبر ۲۰۱۵ مرور خواهد کرد و سوالاتش در مورد ابهامات احتمالی پیرامون چنین اطلاعاتی را به ایران ارائه خواهد داد.
- پس از آن که آژانس سوالات خود در مورد ابهامات احتمالی پیرامون چنین اطلاعاتی را به ایران ارائه کرد، جلسات فنی-کارشناسی، اقدامات فنی، آنچنان که در ترتیبات جداگانه توافق شده، و بحث و بررسی برای رفع این ابهامات در تهران سازماندهی می‌گردند.
- ایران و آژانس ترتیبات جداگانه دیگری را در مورد موضوع پارچین توافق کردند.
- تمام فعالیت‌های تعیین‌شده در بالا، تا ۱۵ اکتبر ۲۰۱۵ به هدف حل تمام مسایل باقیمانده گذشته و حال آن گونه که در ضمیمه‌ی گزارش ۲۰۱۱ مدیرکل آژانس درج شده، تکمیل می‌گردند.
- مدیرکل گزارش روزآمد منظمی را به شورای حکام در مورد اجرای این نقشه‌ی راه ارائه خواهد کرد.
- تا ۱۵ دسامبر ۲۰۱۵ مدیرکل ارزیابی نهایی خود در مورد حل تمام مسایل باقیمانده گذشته و حال آنگونه که در ضمیمه گزارش ۲۰۱۱ مدیرکل آژانس درج شده را، برای اقدام از سوی شورای حکام، ارائه خواهد داد. یک جلسه فنی جمع‌بندی بین ایران و آژانس قبل از انتشار آن گزارش برگزار خواهد شد.
- ایران اعلام کرد که به‌صورت کتبی ارزیابی جامع خود در مورد گزارش مدیرکل را به آژانس ارائه خواهد کرد.
- بر اساس «چارچوب همکاری»، آژانس به لحاظ کردن نگرانی‌های امنیتی ایران ادامه خواهد داد.