راهنما:راهنمای تازه‌واردان درباره اعتبارسنجی
| →درون‌مایه | راهنمای اعتبارسنجی برای تازه‌واردان |
| از کجا بفهمیم آنچه می‌خوانیم برابر با متن اصلی است. |
به طور کلی در ویکی‌نبشته دو نوع اثر وجود دارد. آثاری که توسط تصاویر اسکن‌شده پشتیبانی می‌شوند و آثاری که فاقد این تصاویر هستند. هر دسته رویه‌ی خاص خود را برای اعتبارسنجی دارد.
نمونه‌خوانی
[ویرایش]آثاری که می‌توان آن‌ها را نمونه‌خوانی کرد آثاری هستند که توسط تصاویر اسکن‌شده پشتیبانی می‌شوند. سنجش اعتبار آن‌ها توسط «شاخص وضعیت نمونه‌خوانی» (یا نوار وضعیت) زیر عنوان صفحه مشخص می‌شود. این سامانه از رنگ‌های کدبندی‌شده‌ای که در فضای نام فهرست و برگ نیز وجود دارد استفاده می‌کند.
| مثال | توضیح | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
|
وضعیت آمیخته. متن این صفحه ۲۰٪ هم‌سنجی شده (سبز)، ۱۵٪ نمونه‌خوانی شده (زرد)، ۲۵٪ مشکل دارد (آبی)، ۱۰٪ نمونه‌خوانی نشده (قرمز) و ۱۰٪ بی‌نوشته است (خاکستری). ۲۰٪ نیز هنوز وجود ندارد. | |||||||
|
|
این متن در حال نمونه‌خوانی است. تمام صفحات تکمیل شده‌اند و هیچ کدام مشکلی ندارند. نیمی از آن نمونه‌خوانی نشده است. اما نیمی از بخش دیگر نمونه‌خوانی شده و نیم دیگر آن علاوه بر نمونه‌خوانی، هم‌سنجی هم شده است. | |||||||
|
|
نمونه‌خوانی این متن تقریباً رو به پایان است. بسیاری از صفحه‌های نمونه‌خوانی‌شده، هم‌سنجی هم شده‌اند. | |||||||
|
|
اعتبار این متن کاملاً تأیید شده و قابل اتکا است. |
تصاویر اسکن‌شده به منظور تطبیق متن هر برگ با عکس نمونه‌ی اصلی چاپ‌شده می‌باشد. دو راه برای دسترسی به این تصاویر وجود دارد:
- زبانه‌ای با عنوان «منبع» در کنار زبانه‌های «نوشتار» و «گفتگو» برای هر صفحه اضافه می‌شود تا بتوان به سادگی از سازگاری و تطابق متن با نسخه‌ی چاپی اطمینان حاصل کرد. با کلیک روی این زبانه به صفحه‌ی فهرست مربوط به اثر می‌روید. در آنجا می‌توانید به هر صفحه‌ای که لازم می‌دانید بروید.
- شماره‌های صفحه در سمت چپ، کنار متن آن صفحه قابل مشاهده هستند. نگاه داشتن نشانگر ماوس روی این اعداد باعث می‌شود که متن متناظر با آن مشخص گردد. اگر روی یکی از این شماره‌ها کلیک کنید به صفحه‌ای می‌روید که در فضای نام «نوشتار» قرار دارد؛ یعنی جایی که متن در آن وجود دارد.
در این جا اگر اشتباهی در متن دیدید می‌توانید آن را در همین فضای نام نوشتار ویرایش کنید. لطفاً توجه داشته باشید که تمام اشتباهاتی که در متن اصلی وجود دارند باید عیناً به ویکی‌نبشته منتقل شوند و شما نباید آن‌ها را اصلاح کنید. با این حال می‌توانید از الگوی {{غلط}} برای نشانه‌گذاری واژه‌های اشتباه در متن اصلی و نوشتن شیوه‌ی درست آن‌ها استفاده کنید.
آثار دیگر
[ویرایش]برای آن دسته از آثاری که از روی تصاویر اسکن‌شده نمونه‌خوانی نمی‌شوند باید از الگوی {{اطلاعات متن}} در ابتدای صفحه‌ی بحث استفاده شود. این جعبه‌ی اطلاعاتی باید تمام اطلاعات لازم در مورد منبع متن را در خود داشته باشد. در سرصفحه‌ی اثر هم باید پارامتر ویرایش را به صورت نسخه = بله تنظیم کرد تا پیوندی به این جعبه‌ی اطلاعاتی به وجود آید.
مثالی از الگوی {{اطلاعات متن}}:
| اطلاعاتی در مورد این نسخه | |
|---|---|
| نسخه | کلیله و دمنه، ۱۳۵۶ - مصحح = قریب، عبدالعظیم، ۱۲۵۸-۱۳۴۴ |
| منبع | وبگاه گنجور |
| مشارکت‌کنندگان | کاربر یک |
| میزان پیشرفت | متن کامل است 
|
| تذکرات | توضیحات لازم و کوتاه در این جا نوشته می‌شوند |
| ویراستاران | کاربر دو |
این جعبه‌ی اطلاعاتی نشان می‌دهد که اثر یادشده از کجا آمده، چه کسانی در انتقال و ویرایش آن در ویکی‌نبشته دست داشته‌اند، چه کسانی آن را تصحیح کرده‌اند و متن تا چه اندازه کامل است. با دیدن این اطلاعات می‌توانید اعتبار اثر را تا حدودی دریابید.
خطوط مربوط به نسخه و منبع نشان می‌دهند که متن از کجا آمده. اگر وبگاهی هم ذکر شده باشد شما می‌توانید به آنجا رفته و اطلاعات بیشتری در مورد اعتبار آن‌ها بیابید. ممکن است برخی از آثاری که در ویکی‌نبشته قرار دارند مستقیماً از روی کتاب‌ها رونویسی شده باشند، لذا قرار دادن پیوند اینترنتی همیشه مقدور نیست. این حالت به‌ویژه زمانی پیش می‌آید که کتاب خاصی از کتابخانه امانت گرفته شده باشد.
متونی که فاقد تصاویر اسکن‌شده باشند هم باید تصحیح شوند. روند انجام این کار سخت‌تر از استفاده از سامانه‌ی تصحیح متن ویکی‌نبشته است. در حالتی که کتابی را از کتابخانه امانت گرفته‌اید، اطلاعات این الگو باید نشان دهد که کدام کتاب و کدام ویرایش برای تصحیح متن استفاده شده است. در این حالت کاربران دیگر می‌توانند همان کتاب را از کتابخانه‌ای دیگر امانت بگیرند و ویرایش‌های شما را کنترل کنند. اگر اثری مورد تصحیح قرار گرفته باشد نام مصححان یا ویراستاران به الگو اضافه می‌شود.
میزان پیشرفت
[ویرایش]یک راهکار برای نشان دادن میزان پیشرفت تکامل متون وجود دارد. با استفاده از آن می‌توان توسط یکی از نقشک‌های زیر اندازه پیشرفت یک نوشتار را نشان داد. حتی می‌توان این نقشک را در خود اثر زیر عنوان مشاهده کرد.
| میزان پیشرفت و کیفیت متون | |||
|---|---|---|---|
متن در حال ویرایش است: 
|
متن کامل است:
|
متن تصحیح و ویرایش شده: 
|
متن توسط چندین ویراستار تصحیح شده: 
|
این سامانه تقریباً شبیه به سامانه‌ی رنگ‌های کدبندی‌شده‌ی جدیدی است که برای سامانه‌ی تصحیح ایجاد شده است. البته باید گفت که سامانه جدید جزئیات بیشتری را نشان می‌دهد. تنها به عنوان راهنما یک معادل برای راهنمایی شما در این جا قرار داده شده است. وضعیت‌های فوق تقریباً برابر با خطوط زیر در سامانه جدید هستند:
| سامانه قدیم | سامانه جدید | ||||
|---|---|---|---|---|---|
|
|
| ||||
|
|
| ||||
|
| |||||
|
|
|
مجوز
[ویرایش]زیر همه صفحه‌ها باید مجوزی قرار داده شود که حاکی از قانونی بودن نگهداری و توزیع آن متن باشد. این الگو اطلاعاتی پیرامون اعتبار یک اثر را هم ارائه خواهد داد. الگوهای مجوز معمولاً وضعیت حقوقی یک اثر را با اتکا به تاریخ نشر و تاریخ مرگ پدیدآورنده توضیح می‌دهند.
برخی از مجوزهای موجود در ویکی‌نبشته از قرار زیر هستند: