ناصر خسرو (قصاید)/داری سخنی خوب گوش یا نه؟

by ناصر خسرو

	داری سخنی خوب گوش یا نه؟			کامروز نه هشیاری از شبانه
	حکمت نتوانی شنود ازیرا			فتنه‌ی غزل نغزی و ترانه
	شد پرده میان تو و ان حکمت			آن پرده که بستند بر چغانه
	مردم نشده‌ستی چو می‌ندانی			جز خفتن و خور چون ستور لانه
	این خانه چگونه بکرد و، که نهاد			این گوی سیاه اندر این میانه؟
	بنگر که چرا کرد صنع صانع			از دام چه غافل شوی به دانه؟
	بندیش که نابوده بوده گردد			تا پیش نباشد یکی بهانه
	این نفس خوشی جوی را نبینی			درمانده بدین بند و شادمانه؟
	ای رس بجز از بهر تو نگردد			این خانه‌ی رنگین بر رسانه
	دیوار بلند است تا نبیند			کانجاش چه ماند از برون خانه
	چون خانه‌ی بیگانه‌ش آشنا شد			خو کرد در این بند و زاولانه
	آن است گمانش کنون که این است			او را وطن و جای جاودانه
	بل دهر درختی است و نفس مرغی			وین کالبد او را چو آشیانه
	ای کرده خرد بر دهان جانت			از آهن حکمت یکی دهانه
	دانی که نیاوردت آنکه آورد			خیره به گزاف اندر این خزانه
	بل تا بنماید تو را بر این لوح			آیات و علامات بی‌کرانه
	کردند تو را دور از این میانت			گه چشم و گهی حلق و گه مثانه
	گوئی که جوانم، به باغ‌ها در			بسیار شود خشک و، تر جوانه
	چون دید خردمند روی کاری			خیره نکند گربه را به شانه
	بیدار و هشیوار مرد ننهد			دل بر وطن و خانه‌ی کسانه
	بشنو سخن این کبود گنبد			فتنه چه شوی خیره بر فسانه؟
	بر هرچه برون زین نشان دهندت			بکمانه ازین یابی و کمانه
	شخص تو یکی دفتر است روشن			بنوشته برو سیرت زمانه
	این عالم سنگ است و آن دگر زر			عقل است ترازوی راستانه
	چون راست بود سنگ با ترازو			جز راست نگوید سخن زبانه
	آن کس که زبانش به ما رسانید			پیغام جهان داور یگانه
	او بود زبانه‌ی ترازوی عقل			گشته به همه راستی نشانه
	بر عالم دین عالی آسمان شد			بر خانه‌ی حق محکم آستانه
	در خانه‌ی دین چونکه می‌نیایی؟			استاده چه ماندی بر آستانه؟
	هاروت همانا که بست راهت			زی خانه بدان بند جاودانه
	در خانه شدم بی‌تو من ازیرا			هاروت تو را هست و مر مرا نه
	زین است بر او قال و قیل قولت			وز خمر خم است پر و چمانه
	زین به نبود مذهبی که گیری			از بیم عنانیش و تازیانه
	گوئی که حلال است پخته مسکر			با سنبل و با بیخ رازیانه
	ای ساخته مکر و کتاب حیلت			کاین گفت فلانی ز بو فلانه
	بر شوم تن خویش سخت کردی			از جهل در هاویه به فانه
	آن کس که تو را داد صدر آتش			خود رفت بدان جای چاکرانه