مذاکرات مجلس شورای ملی/دورهٔ ۱۷/جلسهٔ ۴
روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران
شامل کلیه قوانین مصوبه و مقررات - گزارش کمیسیون‌ها - صورت مشروح مذاکرات مجلسین - اخبار مجلس - انتصابات - آگهی‌های رسمی و قانونی
شماره ۲۱۲۵
۳شنبه ۱۳ خرداد ماه ۱۳۳۱ - سال هشتم
شماره مسلسل ۴
دوره هفدهم مجلس شورای ملی
مذاکرات مجلس شورای ملی
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز یکشنبه ۴ خرداد ۱۳۳۱ نشست ۴
فهرست مطالب:
- ۱- تصویب صورتمجلس
- ۲- طرح گزارش کمیسیون تحقیق راجع به انتخابات قم و نمایندگی آقای تولیت
- ۳- ختم جلسه به عنوان تنفس
مجلس ساعت ده و ده دقیقه صبح بریاست آقای اورنگ تشکیل گردید
۱- تصویب صورتمجلس
[ویرایش]رئیس - اسامی غائبین جلسه پیش قرائت می‌شود (بشرح زیرخوانده شد)
غائب بااجازه - آقای دکترحسین فاطمی
غائبین بی اجازه - آقایان: سید ابراهیم میلانی - عبدالرحمن فرامرزی - احمد فرامرزی - حاج سیدابوالقاسم کاشانی - فضلعلی هدی - مهندس غروی - محمدعلی دادور
دیرآمده بی اجازه - نصرالله شادلو یکساعت
رئیس - آقای نبوی
نبوی - پس از قرائت اعتبارنامه مربوط به آقای ناظرزاده آقای رئیس فرمودند تصویب شد مطابق معمول این جمله در صورتمجلس نوشته نشده‌است
رئیس - تصحیح می‌شود و با قید این کلمه طبع ثانی بدست آقایان می‌رسد دیگر نظری نسبت بصورت جلسه نیست؟ (اظهاری نشد) صورت جلسه قبل تصویب شد
۲- طرح گزارش کمیسیون تحقیق راجع به انتخابات قم و نمایندگی آقای تولیت
[ویرایش]رئیس - آقای خسروقشقائی (آقای خسروقشقائی مخبرکمیسیون تحقیق گزارش کمیسیون دائربرسیدگی بانتخابات قم و تصویب نمایندگی آقای تولیت بشرح زیرقرائت نمودند) گزارش از کمیسیون تحقیق به مجلس شورای ملی اعتبارنامه آقای ابوالفضل تولیت که بمخالفت آقایان دکتربقائی - مهندس حسیبی - آقای علی زهری بکمیسیون تحقیق ارجاع شده بود مورد رسیدگی کمیسیون قرارگرفت و اینک گزارش جریان کاربمجلس شورای ملی تقدیم می‌شود جریان انتخابات قم بشرح گزارش شماره ۱ از شعبه پنجم بود که باستحضارآقایان محترم رسیده‌است آقای مهندس حسیبی یکی از معترضین پرونده مذکورازطرف خود و نمایندگی معترضین دیگر در کمیسیون حضوریافتند و خلاصه اعتراضات خودرا بشرح زیرباستحضارکمیسیون رساندند.
- اولا - در بدو شروع انتخابات مخالفین آقای تولیت بوسیله طرفداران ایشان مضروب و مجروح شده‌اند
- ثانیا- جلسه ۱۰۸ نفربرای انتخاب ۳۶ نفردرفرمانداری تشکیل نگردیده و در خارج از فرمانداری انتخاب ۳۶ نفربعمل آمده
- ثالثا - ۸۶ نفراز۱۰۸ نفرمذکوردراین جلسه توانسته‌اند شرکت کنند و این عده هم از طرفداران آقای تولیت بوده‌اند و توضیحا اینکه موانعی برای شرکت بقیه افراد بعمل آمده بود و باین لحاظ قادربشرکت نبوده‌اند
- رابعا - محل چند صندوق شعب فرعی که سابقا در مساجد بوده‌است در این دوره در منازل شخصی طرفداران آقای تولیت قرارداده و اقدام بتوزیع تعرفه و اخذرای شده‌است
- خامسا - اسامی اعضای شعب فرعی که قانونا باید باستحضارعامه برسد باطلاع مردم نرسیده.
- سادسا - در نتیجه شکایت عده‌ای از مردم از طرف مقامات مربوطه اخطار می‌شود که آراء چند صندوق مورد نظر را معدوم ننمایند تا بعدا مورد رسیدگی قرارگیرد
ولی انجمن به این دستور وقعی نگذشته و اقدام بانهدام آراء می‌نماید خلاصه انتخابات قم در یک محیط ارعاب و وحشت و تهدید و تطمیع بعمل آمده گزارشات بازرسان مربوطه هم مؤید مراتب فوق است از طرف دیگر انجمن مرکزی که از یک عده افراد طرفدار آقای تولیت بوده‌اند تشکیل گردیده و اوراق پرونده انتخاباتی هم نامفهوم و برخلاف اصل قانونی تنظیم یافته‌است سپس اعتراضات آقای مهندس حسیبی باستحضارآقای تولیت رسید و آقای تولیت اظهارداشتند با توجه و رسیدگی کامل به پرونده انتخابات کمیسیون متوجه صحت انتخابات و نمایندگی اینجانب خواهدشد پس از رسیدگی بمحتویات پرونده و مستندات آقای مهندس حسیبی کمیسیون با توجه باین موضوع که قسمتی از بیانات معترض از قبیل ایجاد ارعاب و ممانعت از و رود اشخاص بانجمن و شعب فرعی و تهدید و تطمیع صرفا ادعا و بدون اتکاء بدلیل بوده و قسمتی دیگر مبنی براجتماع ۸۶ نفراز۱۰۸ نفروتشکیل جلسات در خارج فرمانداری و نصب صندوق در محلی غیرازمسجد و سایرموارد منع قانونی نداشته بنا براین کمیسیون گزارش شماره ۱ از شعبه پنجم مبنی برصحت انتخابات شهرستان قم و نمایندگی آقای تولیت را تائید می‌نماید
رئیس - آقای دکتربقائی
دکتربقائی - بنده فعلا عرضی ندارم بعد از آقایان دیگر
رئیس - در مخالفت نسبت بگزارش شعبه ۳ نفرازآقایان مخالفت کردند در این مجلس اول آقای دکتربقائی و بعد آقای مهندس حسیبی و بعد آقای علی زهری اکنون که گزارش خوانده شده بموجب این مقررمن اول آقا را صدا کردم حالا فرمایشی دارید یا خیر؟ دکتربقائی - بنده بمخالفت باقی هستم و لی اگرلازم شد اول آقای مهندس حسیبی و بعد آقای زهری صحبت خواهندکرد.
رئیس - آقای مهندس حسیبی
مهندس حسیبی - آقایان در نظردارند که چندی قبل، قبل از اینکه مجلس تشکیل بشود حتی در اولین جلسه دولت یک نامه‌ای فرستاد و در آن نامه دولت اظهار نظرکرد که با توجه بنواقص قانون انتخابات من حد اکثرکوشش را یعنی دولت حداکثرکوشش را برای حسن جریان انتخابات بعمل آوردولی اختیارات بسیار زیادی که ضمن قانون بانجمن نظارت داده شده و نبودن این حق برای دولت که انجمن را منحل بکند و اینکه انحلالش فقط مشروط باین است که باعث تعطیل انتخابات بشود انجمن‌ها از این قدرت فوق العاده حداکثراستفاده را کردند و یک عملیاتی کردند که از نظرانتخاباتی خیلی پسندیده و صحیح نبود و باین ترتیب بعضی از انتخابات بصورتی انجام شده که بنظردولت آن نوع که شایسته بوده خاتمه نیافته و قضاوت این موضوع را البته بنظرمجلس در موقع طرح اعتبارنامه‌ها گذاشته‌است نظر باینکه دولت اقدام دیگری نمی‌توانسته بکند قضاوت نهائی با آراء آقایان نمایندگان محترم مجلس شورای ملی است و باید البته با کمال دقت مطالب را استماع بفرمائید و قضاوت و جدانی بفرمائید و البته نوعی که حقی از مردم که مالک واقعی این صندلی‌ها هستند خدای نخواسته فوت نشود عده‌ای از آقایان در خارج بما ایراد می‌کردند می‌گفتند که آقایان خوب انتخابات همه جا از این سروصداها دارد شما علت اینکه عده معدودی را انتخاب کرده‌اید چیست؟ اگرحقیقه می‌خواهید مخالفت بکنید پس چرا بافلان و بفلان و فلان مخالفت نکردید شاید اسم بندرعباس را هم میاورند (معتمد دماوندی - اسم تهران را هم میاورند؟) البته برای بنده نمی‌آورند شایدبرای شما میاورده‌اند) (معتمددماوندی - نامه آقای جزایری هست) (میراشرافی - آقای جزایری نامه شان ارزشی ندارد) نخیرهمه اینها دارای ارزشند و همه محترمند و آقایان باید قضاوت بفرمایند بگفتارصحیح ترتیب اثربدهند اگرچه مربوط به تهران باشد و آن روزی که اعتبارنامه‌ها مطرح بود و ما با بعضی اعتبارنامه‌ها مخالفت کردیم این نتیجه شد معامله بمثلی انجام بشود نسبت به اعتبارنامه‌های تهران از جمله اعتبارنامه خود بنده مخالفت بشود (میراشرافی - اصلا اینطورنیست معامله بمثل نشد) (زنگ رئیس)
رئیس - آقا ساکت باشید. یادداشت کنید بعد بگوئید. بین‌الاثنین صحبت نکنید.
حسیبی - بنده قول می‌دهم که اگر این عمل نشده بود بنده از مجلس تقاضامی‌کردم برای اینکه بوی نظریات خصوصی نیاید که نسبت به اعتبارنامه بنده موافقت بفرمایند که تصویبش بماند به بعدازهمه اعتبارنامه‌ها تا اینکه به آن و ظیفه‌ای که بنده آنرا و ظیفه و جدانی می‌دانم عمل کرده باشم. تااینکه اگرخدای نکرده حب و بغضی نشان دادیم البته پاداشش را در آخربچشیم متاسفانه مخالفت آقایان مانع از ین تقاضای ما شد البته الان این مطلب در دستورهست بعد آقایان راجع باعتبارنامه بنده هم صحبت خواهندکردوامیدوارم که تمام آن مطالب صحیحی که خدمت آقایان تذکردادند و تمام مطالبی که در پرونده تهران هست و سیله بشود که آقایان رای رداعتبارنامه بنده را بدهند این اسباب بی نهایت خرسندی است و بنده هیچ نظری ندارم که باعتبارنامه‌ای مخالفت کنم و ادعا کنم که اعتبارنامه من در ست است تقاضا کنم که همینطورکه حالا نسبت به یک پرونده و اعتبارنامه از شما تقاضا می‌کنم دقت بفرمائید نسبت به پرونده بنده هم نهایت دقت و نهایت توجه را همه آقایان بفرمایند و وظیفه شان را انجام بدهند این موجب سربلندی بنده‌است و سربلندی مجلس است برای اینکه مجلس باید و ظیفه و جدانی خودش را انجام بدهد (راشد - احسنت) اما چرا باتمام اعتبارنامه‌ها مخالفت نکردم و بااعتبارنامه بعضی از آقایان مخالفت کردم علت آن خیلی ساده‌است حدود و ظیفه انسان در حدود اطلاعاتش است اطلاعات انسان هم تابع این است که این گردش چرخ اورادرکدام کمیسیون و یاکدام شعبه انداخته‌است چرخ گشته بنده را در شعبه پنجم گذارده و فلان اعتبارنامه در اختیاربنده نبوده چرخ گشته اعتبارنامه قم مال جناب آقای تولیت و اعتبارنامه و اعتبارنامه جناب آقای حاج رضارفیع در آن شعبه بود و الا هیچ نظرخصوصی نیست و علت مطلب هم همین اتفاق است و چیزدیگری نیست و من تقاضا می‌کنم که آقایان با این ترتیب عرایض مرا مورد توجه قرار دهند و قول و جدانی و شرف می‌دهم که هیچ غرض و مرضی در این مورد دخا لت نداشته و ندارد. اول انتخابات قم با تعیین ۱۵۸ نفر شروع می‌شود سه نفرکاندید بوده‌اند تعیین کننده گان ۱۰۸بطور مساوی از بین سه لیستی که سه کاندیدا انتخاباتی داده‌اند انتخابات شده البته نسبت به این اعتراضاتی هست که می‌گویند که نخیر اینطور نشده‌است و طرز عمل این نبود و یک عملی که بنده اسمش را شاید بتوانم بگذارم مانور می‌کنند و نتیجه این می‌شود که عملا عده‌ای از طرفداران یکی از کاندیداها در موقع حساس از حضور در جلسات و شرکت در انتخابات ۳۶ نفر محروم می‌شوند نه تنها از شرکت در انتخابات ۳۶ نفر محروم می‌شوند بلکه اسامی آنها هم از بین اسامی که نباید بقرعه انتخاب بشود حذف می‌شود البته مدارکی در پرونده هست اگرآقایان خواسته باشند ارائه می‌دهم و مطابق پرونده عده‌ای اشخاص یعنی این ۱۰۸ نفررادرفرمانداری دعوت کردند صبح ساعت ده دعوت کرده‌اند برای ۳ بعدازظهر عده‌ای مدعی هستند و چیزهایی امضاء کرده‌اند که این دعوت نامه بدست آنها نرسیده‌است عده‌ای از ین ۱۰۸ نفرادعا کرده‌اند که ما در داخل فرمانداری محبوس ماندیم و نگذاشتند ما بیرون بیائیم عده‌ای دیگر امضاء کرده‌اند که ماوقتی ساعت سه بفرمانداری آمدیم قوای انتظامی مانع و رود ما شدند و بیرون آمدیم برگشتیم سرکارمان و هیچکس هم به آنها اطلاع نداد که فرمانداررفته‌است در مهمانخانه ارم خلاصه ۱۰۸ نفرکه باید در فرمانداری یعنی در محل عمومی اصولا باید دعوت بشود و در محل دعوت تشکیل انجمن بدهد و ۳۶ نفررا انتخاب بکند آقای فرماندار آقای صاحب قلم در اثرآمدن یکصدنفراشخاص محترم که آنها البته باعبارات زشت ترازاینها یاد می‌کنند فورا گرفتارمرض قلبی می‌شوند بفرموده جناب آقای تولیت که در یک توضیح شفاهی بخودبنده فرمودند آقای فرماندار حتی تا ۸ روزبعد مریض بوده‌است و دمهمانخانه ارم که باقوای انتظامی محاصره شده و ازعبور و مرورحتی مشتریان کافه و مهمانخانه جلوگیری می‌کنند و ماموردادستانی هم نمی‌تواند آنجا برود چون قوای انتظامی باو اجازه نداده‌اند خلاصه فرماندار در یک همچو محلی که خانه‌اش بوده‌است در یکی از اطاقهای هتل منزل داشته‌است در سالن عمومی در دوسه ساعت بعدجلسه تشکیل می‌دهد ۸۶ نفرحاضرمی‌شوند این ۸۶ نفرآقایان یکی دونفرشان از دسته‌ای بوده‌اند که کاندید مخالف است یعنی کاندید دومی است و ایرادشان در این است که چرا این جلسه در این محل تشکیل شده و صورت مجلس هم خوشبختانه در این مملکت تهیه‌اش خیلی آسان است صورت مجلس هم هست در پرونده و تمام آقایان اعتراض کردند که نخیر آقا باید حتما همین امروز انجمن تشکیل بشود برای انتخاب ۳۶ نفروچون آنها تقاضا کردند با اصرار بنا براین مامجبور شدیم برویم در مهمان خانه ارم و این جلسه را در آنجا تشکیل بدهیم با اینکه این دعوت در فرمانداری بوده و در فرمانداری هم عده‌ای بوده‌اند و این که ادعا می‌کنند که فرمانداررا تهدید بقتل کرده‌اند اینمطلب حقیقت ندارد کما اینکه در گزارش خود فرماندارودرصورت مجلس هم اشاره‌ای باین مطلب نشده عده‌ای آمدند گفتند که مانمی‌گذاریم و نباید انتخاب بشود آقای فرماندار دچار طپش قلب شدند رفتند در مهمان خانه ارم و دیگران اینقدر عاشق انجام این و ظیفه بسرعت بودند که فورا رفتند در مهمان خانه ارم جمع شدند و انتخابات انجام شد البته اگررفته بودند بمهمانخانه و اقلا اسم ۱۰۸ نفررایک دست می‌نوشتند و کنترل می‌شد می‌ریختند توی صندوق و ۳۶ نفررابیرون می‌آوردند اشکالی البته نداشت و لی می‌رود آن جا بهرکسی یک کاغذ می‌دهد بخود اشخاص و خود اشخاص اسامی خودشان را می‌نوشتند بنا براین غیراز۸۶ نفرنمی‌توانستند بیایند آنهائی که نمی‌توانستند در قرعه نبوده‌اند و ظواهر در این مورد بنتوانستن آمدن و عدم اطلاع بیشترحکایت می‌کند از ۸۶ نفر۳۶نفررا انتخاب کردند ا لبته با این حسابی که شده طرفداران سایرکاندیدها باصطلاح نتوانستند حاضربشوند بیایند آنجا و رایی که داده شد از ۳۶ نفرباستثناء یکنفرکه مورد قبول طرفین است بقیه صددرصد بنفع آقای تولیت است ۳۶ نفرچند روزبعد هیات رئیسه خودرا انتخاب می‌کند و تصمیم به ۱۲ شعبه می‌گیرند و هفت شعبه در قم و ۵ شعبه در اطراف در نظرمی‌گیرند و تمام اعضای انجمنهای فرعی را بهمین عده انجمن اصلی ۹ نفرانتخاب می‌کنند و وقتی که کاندید مخالف یعنی طرف می‌پرسد که آقا خواهشمند است اسم اعضای انجمن خارج را هم بما اطلاع بدهید می‌گویند که آقا بهرکسی که نامه بنویسد مانمی‌توانیم نامه بنویسیم و اطلاع بدهیم شما خودتان بروید در محل و اطلاع حاصل کنید و حال آنکه ا لبته همیشه باید انجمن اسامی اعضایش را که معین می‌کند در محل کارخودش اقلا برای اطلاع اشخاص اعلان بکند که محتاج جواب دادن یکی نباشد و محتاج بنامه نگاری جهت اشخاص نباشد و در عین حال باطلاع عموم افراد رسیده باشد پس اسامی اعضاء انجمنهای فرعی را باطلاع عموم اصولا رسانیده‌است بعد نکته‌ای که هست این است که محل صندوقها معین می‌شود می‌آیند استناد می‌کنند بیک نامه وزارت کشورککه می‌گوید حتی الامکان از تشکیل شعب در مساجدخودداری کنید برای این که مسجد محل عبادت مردم است این دستوری بوده که در ۲ سه سال پیش داده شده در موارد دیگری بهمین جهت انجمنهای فرعی را در مساجد نمی‌گذارند اما در همان دستوروزارت کشور نوشته شده در محل‌های عمومی تشکیل بدهید و لی ۶ صندوق و یا اگر من اشتباه می‌کنم مسلما ۵ صندوق از هفت صندوق شهررا در خانه اشخاص قرارمی‌دهند که عده‌ای از این خانه‌ها مال شخص آقای تولیت است و عده‌ای هم مال دوستان ایشان است. دوستان ایشان که عرض می‌کنم برای این است که در اغلب این تلگرفاتی که شده امضای آن آقای محترم صاحب خانه هم هست. بهرحال باین ترتیب انجن‌های فرعی را تشکیل می‌دهند و صندوقها در خانه اشخاص گذاشته می‌شود و وقتی که شما به صورت آراء ماخوذه نگاه کنید می‌بینید که در صندوقهائی که در خانه‌ها گذاشته شده‌است به نسبت زیادی بسایر جاها آرامش زیادتربوده‌است و البته این صندوقها تحت نظارت آن کاندید مخالف نبودکاندید طرف تقاضا می‌کند که باو اجازه بدهند که یک نفرپای هرصندوق حاضربشود و بخوابد و لی البته به ۱۲ نفراجازه می‌دهند برای ۱۲ محل بعد هم که ۳۶ نفررا موافقت می‌کنند مامی بینیم و عملا محرزاست برای بنده محرزومسلم است اجازه نمی‌دهند که مخالفشان بیایند و کنترل بکنند و نه این که بیایند مخصوصا پای صندوقها شبها بخوابند و اجازه شرکت به آنها داده نشده این و ضع انتخابات است از نقطه نظرشکل خارجی اما دولت چه و ظیفه‌ای دارد دولت و ظیفه‌اش این است که و قتی مردم شکایت می‌کنند یک مشت بازرس می‌فرستند بازرس‌ها فرستاده می‌شوند بازرس‌ها عبارت هستند از آقای دارا و آقای از اد و آقای خواجوی که معاونت وزارت کشوررا داشته و به تقاضای خصوصی جناب نریمان هم برای بازرسی تشریف می‌برند بعد از اینکه دادستان محل هم ا لبته بعنوان رؤسای ادارات در این جلسه شرکت داشته شکایتهایی هم بعد باوشده که بعضی از صندوق‌هارا خواسته‌است که کنترل کند و متوقف کند صورت آراء و تعداد آراء غیره راببیند اجازه باو نمی‌دهند حق هم طبق قانون همین است و اعضاء بگرفتن رای ادامه می‌دهند و لی پس از اینکه آراء خوانده می‌شود و شکایت بوزارت کشورفرستاده می‌شود وزارت کشور۷ روزقبل از آخرانتخابات و اعلان انجمن می‌نویسد بانجمن که تقاضا می‌کنم شما آراء را حفظ کنید برای کنترل چون بعدا می‌خواهیم بازرسی کنیم چون نسبت به انتخابات و طرز آراء شکایاتی شده در جواب وزارت کشور می‌نویسد که آقا این لازم نیست این از و ظایف مااست کنترل کردیم و این حرفها نیست ما نگه نخواهیم داشت مجددا وزارت کشور روزهای آخربانجمن تلگراف می‌کند و گویا دستورمی‌دهد می‌گوید خواهش می‌کنم چون آراء مورد اعتراض واقع شده‌است شما حفظ کنید تا بعد بتوانیم کنترل کنیم انجمن باتکاء ماده قانونی که بدون قید مدت می‌گوید آرا باید منهدم بشود سوخته بشود باتکاء این ماده قانون که درش تاریخ زمان ذکرنشده خودش موظف می‌داند برحسب ظاهر که بلا فاصله همه آراء را بسوزاند البته آقایان این خودش یکی از عوامل است که نشان می‌دهد یعنی ذهن انسان را هدایت می‌کند باینکه در این انتخابات خدشه‌ای بوده‌است و الا چه اشکالی داست یکهفته آراء را نگاه می‌داشت کنترل می‌شد و بعد هم می‌سوخت آنوقت نه از قانون انحرافی حاصل شده بود نه آن شبهه‌ای که در بنده الان متاسفانه ایجادشده، در بسیاری از مردم هم ایجاد شده، این شبهه وجود نداشت و لی انجن اعتنا باین گفته و این درخواست و این خواهش و این امر و آن دستوردادستانی بهیچکدام توجه نکرده و آراء را بلافاصله سوزانده‌است مطلب دیگر که باید عرض کنم در بازرسان اصطلاح یک تفکیکی ایجاد شده آقای دادارهمیشه جانب داری کرده و می‌گوید تمام جریانها درست و خوبست. آقای از اد باستناد قسمتی از گزارش ایشان که مستند بحضورجناب آقای نریمان است نسبت بانتخابات ایرادهای متعددمی گیرد ایرادها از هرقبیل است اولا مدارکی که در پرونده ارائه شده این است که مثلا با یک شناسنامه پنجدقیقه رای داده شده البته ممکن است بگویند یک شناسنامه دودفعه رای داده شده‌است ممکن است دوتا شناسنامه داشته و لی چون هیچکس معمولا بیش از دوتا شناسنامه ندارد پس اگریک کسی با یک شناسنامه پنج مرتبه رای بدهد معلوم می‌شود که اقلا یک مرتبه یا دومرتبه شناسنامه‌ای که ارائه داده مهرانجمن نخورده‌است چرا انجمن مهرنزده‌است؟ آیا انجمن باید اینجورعمل کند؟ مگرما نمی‌خواهیم که از آراء متعدد یک فرد جلو گیری کنیم چرا باید در پرونده با مدرک ارائه داده شود که پنج شناسنامه باسم یک شخص نشان داده شود که در دوصندوق رای داده و حال آنکه یا باید این انجمن یا آن انجمن مهرکند پس مهرنمیکرده‌اند یعنی تمام و سایل و سهولت‌ها برای اشخاصی که و جهه طرفداری داشته انجمن فراهم می‌آورده‌است و نسبت باشخاصی که مخالف بودند تسهیلات فراهم نمی‌شده سهل است اشکالات هم در کارشان ایجاد می‌شود شکایات بسیارزیادی در پرونده هست از اشخاص محترم و اشخاص عادی که آنها هم بعقیده بنده محترمند و آنها معمولا راستگو ترین اشخاص هستند هرقدرفقیرترند راستگو ترهستند با مضای این اشخاص اینجا اوراقی هست که بازمی گویند ما می‌خواستیم رای بدهیم مارااذیت کردند نگذاشتند مارا بیرون کردند در خارج حوزه‌ها اشخاصی بودند که نمی‌گذاشتند کسانی که جنبه طرفداری ندارند رای بدهند اینها هم بحداکثردراین پرونده وجود دارد آقای از اد خلاصه بتمام این مراحل استناد می‌کند و ضمنا آقای از اد می‌گوید که در حضورجناب آقای نریمان بود که اشخاصی آمده بودند رای داده بودند و داشتند می‌رفتند بیرون ماازایشان پرسیدیم و تحقیق کردیم اسمشان چیست نه اسمش، نه عنوانش، نه پدرومادرش، هیچ چیزش با شناسنامه تطبیق نمی‌کرد و این شخص رای داده بود، چرا باید این تسهیلات از طرف انجمن فراهم بشود؟ انجمنی که می‌گویند اشخاص محلی انتخاب بشوند انجمن فرعی در محل باشد برای شناسایی است اگراینها می‌شناختند چطورشده‌است که رای می‌گرفتند و دقت نمی‌کردند و اول اسمش را نمی‌پرسیدند خلاصه سهل انگاری در درجه اول بطورمسلم وجود دارد بدون هیچ تردیدی تعدادش یکی دومورد نیست شاید در بیست سی چهل مورد است که بعضی‌ها در پنج مرتبه رای دادند عده‌ای دومرتبه و یکی دوتا در چهارمرتبه. این مراحل در پرونده هست آقای از اد خلاصه در موارددیگری اشاره می‌کند که اشخاص می‌آمدند رای بدهند موقعی هم که آقای نریمان تشریف داشتند و قتی که تحقیق کردیم دیدیم که آن شخص یاسنش کم است یا شناسنامه‌اش پانزده شانزده ساله‌است و خودش سی ساله‌است اسم هم تطبیق نمی‌کند، ۵۱ تعرفه راباطل کردند خلاصه این است نه اسم اعضای انجمنهای فرعی را باطلاع مردم رسانیده‌اند و حقا باید اطلاع برسانند و در جلسه انجمن اعلان بکنند و حتی این کاررا هم نکرده‌اند خلاصه کوتاهی و عدم توجه کرده‌اند یعنی دوستانشان نادان بوده‌اند که و سیله بدست طرف داده‌اند، آقای خواجوی هم که بعنوان بازرس تشریف برده بودند از ایشان گزارش بهیچوجه در پرونده وجود ندارد بنده ایشان را ملاقات کردم و ازایشان خواهش کردم ایشان آمدند اظهارات و جریاناتی را که آقای از اد گفته بودند تایید کردند از جناب آقای نریمان هم خواهش کردم که آنجا تشریف برده‌اند و آقای از اد هم اشاره کردند نظریه عمومیشان را راجع بانتخابات آنجا ایشان به بنده چیزی نفرمودند و لی آیت الله کاشانی صحبتی که باایشان کردند به بنده فرمودند، فرمودند که نظرشان این بوده که انتخابات آنجا صورت خوشی نداشته و این حرفهایی که زده می‌شود کم و بیش صحت داشته‌است البته گزارش کتبی نه از آقای نریمان نه از آقای خواجوی در پرونده وجود ندارد و یک مطلب هم این است که آقای خواجوی می‌گوید که من نظریاتم را در شورای عالی انتخابات دادم شورای عالی انتخابات بنده نمی‌خواهم بگویم که نظری داشته این را آقایان بدانند من در عرایضی که اینجا می‌کنم هرگزنظری باشخاص نیست بنده حقایقی که وجود دارد عرض می‌کنم قضاوت هم باشماست البته طبق پرونده آقای خواجوی نامه‌ای می‌نویسند به شورای عالی انتخابات که نسبت به این مورد اظهارنظربکنند شورای عالی انتخابات استناد بیک نامه‌ای که وزارت کشور نوشته می‌کند و می‌گوید چون شما نظرتان را اظهارنکرده‌اید ما نمی‌توانیم اظهارنظربکنیم اینهم طرزرسیدگی بشکایات و دعاوی مردم و گزارش آقای خواجوی است بهیأت شورای عالی انتخابات یعنی عملا نه بشکایات مردم توجه واقعی و جدی می‌شود و تنها توجهی می‌شود این است که آقا این صندوقها راحفظ بکنید پدرام دادستان هم نسبت به آن صندوق ایراد کرده اگردولت حق ندارد بگوید یک نفردادستان حق داشته‌است بگوید پس بنا براین اظهارات وزارت کشور متکی به یک دلیلی بوده که آراء را نگاه دارد با وجود این یعنی با وجود نامه وزارت کشور برای دفعه دوم آقایان می‌نویسند اگر می‌خواهید یک کسی بفرستید حالا کنترل بکنند و البته این نامه هم و قتی می‌رود که آراء را سوزانده بودند و تمام شده بود خلاصه به نظربنده اینطورمیاید این و ظیفه و جدانی است که به آقایان بگویم یکروزی هم با آقای تولیت صحبت کردیم دوستانه البته این دوستیمان هم سرجای خودش هست اینها هیچ کدام با هم ارتباط ندارند این یک و ظیفه ایست که من معتقدم به آن و این و ظیفه ملی است و دفاع از حق مردم است هیچ نظرخصوصی با هیچکس ندارم و خدا نکند که هیچ روزی هم داشته باشم برای اینکه اگرنظرخصوصی پیش بیاید و ظیفه انجامش مشکل خواهد شد اینجا بنده و ظیفه‌ای دارم که معتقدم باید انجام دهم ایشان خودشان این را می‌دانند کما اینکه بکرات خودشان به من گفته‌اند نسبت به شما هیچ تأثروتأسفی ندارم می‌دانم شما روی عقیده تان می‌گویید و چون من عقیده‌ام متکی بپرونده‌است و در پرونده هم ممکن است یک جریاناتی باشد که اساسی نباشد ا لبته قضاوت آنرا به آقایان و اگذارمی‌کنم و نمی‌خواهم سوء استفاده بکنم و وقت مجلس رازیاد بگیرم زیاد که ا لبته بود پیش از این نمی‌خواهم تصدیع آقایان را فراهم بیاورم آقایان انتخابات و قانون انتخابات برای این ساخته شده‌است که مردم بطورآزاد و حقیقی آراء خودشان را در صندوقها بریزند و هرکس می‌آید ابنجا نماینده مردم باشد و ازحقوق مردم دفاع بکند اگرقانون انتخابات بد بکاربرده شد اگرقانون انتخابات و سیله شد یعنی طرزعمل و سیله شد که تهدید و تطمیع در کارباشد و بنده این مورد را در حضور آقایان تاکید می‌کنم که آنچه از پرونده مستفاد می‌شود تهدید در کاربوده و نسبت بتطمیع مدرکی نیست و لی نسبت بتهدید این بتواتررسیده‌است تواترخودش یکی از دلایل است ا لبته کسی که کسی را تهدید می‌کند این نمی‌رود سند درست بکند بدهد دستش و لی و قتی زد بگوشش تا زد آن تهدید معلوم می‌شود که از این اتفاقات هم افتاده پرونده در دادستانی قم هست، در دادسرای قم هست که همیشه شاکیان به آن پرونده‌ها استناد می‌کنند امرمسلم این است که در ابتدا از طرف طرفداران جناب آقای تولیت نسبت بکاندید طرف خشونت می‌شود بدرفتاری می‌شود و این مطلب در اغلب گزارشهای فرمانداری و شهربانی منعکس است یعنی آن مقاماتی که صلاحیت این عمل را دارند و لی و قتی جریان هی می‌گذرد ببهانه اینکه اینها تند صحبت می‌کنند ببهانه اینکه این اشخاص کلمات سخت بکارمی‌برند اینها می‌خواهند ایجاد بلوا و آشوب بکنند و حال آنکه عملا دیده شده ایجاد بلوا و آشوب نشد باین عنوان رفته رفته حلقه را بطرفداران کاندید مخالف تنگ می‌کنند عوامل دولتی هم تمام کوشش خودشان را می‌کنند و بطوروضوح در پرونده دیده می‌شود در این امرمتمرکزمی‌کنند خلاصه اینکه عملا طبق پرونده برای اشخاص عادی و مخالف مجال دادن رای عملا باقی نمی‌ماند این بوده شرایط انتخابات قم بنده نمی‌گویم که اگرآزادی بمعنای واقعی حفظ می‌شد ایشان انتخاب نمی‌شدند ابدا بنده این را عرض نمی‌کنم و لی می‌گویم که از ادی نبوده‌است و مسلما مردم را میترسانیده‌اند تلگرافاتی هم در این زمینه شده ا لبته بنده آن تلگرافات را نمی‌خواهم بعرض آقایان برسانم و لی تلگرافاتی که بطرفداری جناب آقای تولیت اخیرا مخابره شده کتابچه خوبی را تشکیل می‌دهد بنده بایشان مجال نمی‌دهم که اشاره بکنند خودم اشاره می‌کنم این تلگرافات در حدود ۱۲۰ امضاء دارد و البته بسیای از امضاءها غالبا مکرر است و لی خوب مانعی ندارد در اکثراین تلگرافات نوشته شده و من باین افتخارمی کنم و دلم هم می‌خواهد که باطلاع همه مردم برسانم که ما چه مردمان پست و رذلی هستیم اهالی قم در این تلگرافات می‌نویسند حسیبی‌ها و زهری‌ها و بقائی‌ها معلوم الحال برای خودنمائی و خود پسندی با نماینده ملی ما و چنین و چنان مخالفت می‌کنند ا لبته این تلگرافات امضاهائی هم پایش هست ا لبته این تلگرافات حجمش هم خیلی زیاد است و اتفاقا باید گفت که تلگراف کنندگان هم خیلی پولداربوده‌اند (خنده نمایندگان) بسیاربسیارپولدار بنده نامه دیگری دیشب دریافت کردم این را مجبورم اشاره بکنم که در آن نوشته‌اند که این روزها جمع آوری امضاء برله آقای تولیت این نامه از طرف اصناف و پیشه و ران نوشته شده با امضاء مسئولش و با کاغذ مارکداراست و امضاء دارد این را هم من و ظیفه داشتم بموجب نامه‌ای که امضای خوانا دارد بعرض آقایان برسانم البته تلگرافات برله ایشان زیاد است تلگرافات علیه ایشان هم زیاد است و ا لبته قضاوت نهائی با آقایان است و لی یادتان نرود که تهدید و ترسانیدن مسلما در کاربوده و عده زیادی از صندوقها در منازلی بوده‌است که اگرتعویض نکرده‌اند، من نمی‌گویم تعویض کرده‌اند و لی مخالفین می‌گویند کرده‌اند تمام و سائل تبدیل و تعویض آراء در آنجا فراهم بوده‌است این را هم باید عرض کنم آقای فقیهی یا آقای فقیه زاده که یکی از محترمین مجلس هستند که رئیس انجمن بوده‌اند ایشان در حدود ۷۰۰-۸۰۰ تا رای داشته‌اند در صورتی که ایشان ابدا کاندید نبودند خوب البته این فانتزیها همیشه بوده و یک اشخاصی می‌خواهند برای اینکه کسی خوشش بیاید رای می‌دهند می‌آیند علائمی می‌گذارند که این طوررای می‌دهند و لی آقای رضوی که کاندید بوده‌است ۵۰۰ رای داشته‌است این مطلب عقلا و منطقا بنظربنده غیرمنطقی می‌آید و مطلب دیگری که می‌خواستم اینجا عرض کنم این است که در پرونده قم جزئیات آراء شعبه‌های مختلف بهیچوجه منعکس نیست یک صورتمجلس کرده‌اند در آخرسروتعداد آراء را بطورکل و بطورجمع گفته‌اند اینقدرفلانی، ابنقدرفلانی، اینقدرفلانی داشت و صورتمجلسهای انجمنهای فرعی نیست و بنابراین این مطالب همه یک حالت شک و تردیدی برای انسان ایجاد می‌کند و برله آن کسانی است که مدعی هستند انتخابات آنجا با از ادی انجام نشده و ا لبته بنده تمام پرونده را خواندم اگرآقایان و رق زده‌اید بنده تمام را خوانده‌ام بدانید که فشارزیادی در کاربوده‌است (ناصرذوالفقاری - از طرف کی؟) از طرفداران جناب آقای تولیت و بنده حضورایشان عرض کردم که شما دوستان نادانی داشته‌اید اگردوستان دانا داشتید شما ممکن بود که انتخاب شده بودید و پرونده هم شسته رفته بود ا لبته این اثری است که پرونده در کارگذاشته که فشاردرکاربوده‌است و حداکثرارعاب از طرف دستجات مختلف و دسته‌های دولتی بعنوان حفظ نظم در جلوی هرصندوقی وجود داشته‌است و مشابهش را ما در انتخابات تهران دیده‌ایم که چطورعمل می‌کنند و همینطور در قم است که بنظربنده بهیچوجه شایسته نیست ا لبته باید این نکته را اضافه بکنم که بین پرونده‌هائی که بنده افتخار یا سرشکستگی مخالفت با آنها را داشته‌ام این پرونده نسبت به سایرین خوب بوده این پرونده‌ای که خصوصیاتش را عرض کردم یکی از پرونده‌های خوب بین این چهارپنج تا بوده‌است و ا لبته بسته بقضاوت نهائی آقایان محترم است و بنده بیش از این عرضی ندارم.
رئیس - آقای تولیت
تولیت - با اینکه کوچکترین د لیلی برخدشه اعتبارنامه بنده اظهارنفرمودند و علی الاصول احتیاجی بدفاع ندارم ولی ممکن است برخی از آقایان محترم که در این دوره افتخار همکاری با ایشان را پیدا کرده‌ام اطلاع کامل از موقعیت محلی اینجانب نداشته باشند و خود آقای معترض محترم هم از سکوتم سوء استفاده بفرمایند جریان انتخابات دوره هفدهم را تلخیصا بعرض میرسانم. در موقع قرعه کشی برای انتخاب فرمانداران قرعه فرمانداری قم بنام آقای دکترسجادی فرماندارملایراصابت می‌کند آقایان بتوهم اینکه ایشان برادرزاده آقای خاکبازومعظم له نیزازدوستان بنده‌است بعذراینکه خانم دکترسجادی اروپائی است قرعه را کان لم یکن فرض کرده در دفعه دوم قرعه بنام آقای صاحب قلم اصابت و ابلاغ فرمانداری قم بنام ایشان صادرمی شود. اگرعرض کنم در تمام مدت عمریک مرتبه هم دکترصاحب قلم را ندیده و با اوجلیس نبوده‌ام برخلاف نگفته‌ام این تعویض قرعه دکترسجادی و تجدید آن و تعیین دکترصاحب قلم صرفا روی دستوریک فرد برجسته که در حکومت فوق العاده موثراست و یا بقول آقای دکترمصدق مافوق دولت است برای جلوگیری از انتخاب من بود چنین فرمانداری بقم اعزام و دستورات تهدید آمیزحصوری و تلفنی برای جلوگیری از انتخاب بنده باو داده شد خلاصه ایشان وارد قم شده و در مهمانخانه ارم منزل نمودند با اینکه مقررات ابداعی از لحاظ قانون ارزشی ندارد دکترصاحب قلم کلیه آنهارا با نهایت شدت اجرا کرده و با مطالعه و مصاحبه عده که برای مخالفت با بنده از مرکز تقویت شده بودند و جلسات عدیده با روسای دوائر شهریکصدوهشت نفراشخاصی را باقید اینکه در ادوارگذشته شرکت در انجمن انتخابات نداشته و ازاعضای انجمن شهرنباشند و در دوائردولتی هم مستخدم نباشند و حتی از فامیل تولیت کسی دعوت نشود با تمام این قیود آقای فرماندارشخصا اینصورت را بدادسرای شهرستان برده و پس از احرازعدم سوء سابقه آنها را دعوت کردند آقایان نمایندگان محترم - برخلاف عقیده و رویه خانوادگی ناچارم با نهایت اکراه از خودم حرف بزنم و عرض کنم اگردرقم مخالفین بسیج شده بنده بخواهند یکصدو هشت نفرهزاروهشتاد نفریا یک عشرآن هیجده نفربرای هرکاری دعوت شوند نه دهم آن از طرفداران و موافقین من بوده و محال است بتوان اثرات چهارصدساله خانواده‌ای را که همیشه مایه سربلندی قم بوده از بین برد آقایان من بقم شناخته نمی‌شوم بلکه چون قم مدفن مقدس دخترپیغمبر است و چندین قرن افتخارنوکری و خاکساری آن استان راداشته و دارم همیشه باعزت و سربلندی زندگی نموده‌ام بنابراین کوچکترین دخا لتی در اعمال فرماندارنداشته و کمترین توجهی بعملیات مخالفین شناخته شده خود نکرده و نمی‌کنم و حتی برای رضایت و خشنودی همان فرد برجسته (قنات آبادی - این فرد برجسته را نام ببرید) عرض می‌کنم آقای مهران شهردارتهران بنیابت خود یکی از مامورین شهرداری تهران را که در نطق و خطابه و ارعاب اخافه مردم کاملا تربیت شده بود بمعیت عده‌ای بقم اعزام و اینموضوع را بهیچ مقامی شکایت ننموده‌ام. آقایان محترم من شرم دارم بگویم این عده تازه وارد غیرقمی در شهرستانی که مرکزروحانیت عالم تشیع است در کنارمرقد مطهردخترموسی ابن جعفرچه کرده‌اند و چه گفتند در هرحال چون شنیدن اعمال این دسته که از رشت و تهران برای اهانت به شخصیت‌های مذهبی و ملی هم اجیروبه آنجا فرستاده بودند موجب تأثراکثریت آقایان است از ذکرش خودداری می‌کنم و اگرآقای معترض روی اصول و حفظ قانون و آزادی باعتبارنامه بنده اعتراض می‌کرد متاسف نبودم تمام عوامل دولتی که در انتخابات حضورداشتند بامنتهای شدت برای جلوگیری از موقعیت من تلاش کردند و لی چون بااتکای بخداوند متعال و پشتیبانی مردم شریف و نجیب قم امیدواربودم کوچکترین تزلزل و دغدغه خاطری بخود راه نداده و با مبارزه با عوامل فساد موفق گشته و به اعتراضات خالی از حقیقت نماینده محترم جواب عرض می‌کنم جای تأسف است که چون محل انجمنهای فرعی را در مساجد یا مدارس قرارندادند موجب بطلان انتخابات فرض نمایند؟ آقای محترم برخلاف آنچه شما تصورمی‌فرمایید در تمام مساجد قم صبح - ظهر- عصر- مغرب-عشاء بنوبت چند امام جماعت برپا می‌کنند چگونه ممکن است به ائمه جماعت یا مردم مذهبی قم گفت برای تشریفات انتخابات چندروزی جماعت را تعطیل کنند (قنات آبادی - در دوره‌های قبل هم نمازجماعت می‌خواندند) (معتمد دماوندی - اگربنا شودحرف بزنید شروع می‌شود)
رئیس - آقایان خواهش می‌کنم مباحثه بین الاثنین نفرمائید یادداشت بفرمائید بعد بفرمائید
تولیت - این اعتراضات ناشی از عدم اطلاع به مبانی دینی و مذهبی است و تاحال سابقه ندارد در هیچ دوره انجمن اصلی یافرعی در مسجد یا مدرسه تشکیل شده و ازنمازجماعت یا درس و مباحثه طلاب علوم دینی جلوگیری کرده باشند تصورمی‌کنم علیل بودن این اعتراضات نزد آقایان محترم محرزبوده و احتیاج بعرض دیگری نباشد این که فرمودند تشکیل انجمن در فرمانداری نبوده و در منزل مسکونی فرماندارانجام گشته - اولا این عمل مخالف قانون نبوده و ثانیا علاوه برکسالت فرماندارچون دعوت ۱۰۸ نفردرقم چندروز پس از واقعه زابل بود و ایندسته که از تهران برای حمایت از کاندیدای مورد نظرآمده بودند فرمانداررا به سرنوشت فرماندارزابل تهدید نموده بودند اگرفرماندارمرعوب گردیده موجب خدشه در امرانتخابات نبوده‌است (مهندس حسیبی - این در صورتمجلس نیست)(ناصرذوالفقاری - مال آقای نریمان در صورتمجلس است) (زنگ رئیس) و اگرکلیه ۱۰۸ نفردرمحل معهود حاضرنشده علت همان تهدیداتی بوده که طرفداران کاندیدای موردنظرازآنها کرده و جرئت حضوردرجلسه از آنها سلب گردیده من بخود حق می‌دهم که از جناب آقای نریمان گله کنم زیرا ایشان بازرس شخص نخست وزیربوده و برأی العین مشاهده فرمودند که دسته دوم چاقوکشان که این جانب بوزارت کشورودادستان دیوان کشوراعزام آنان را اطلاع دادم - باعربده زنده بادفلان و مرده باد تولیت وارد قم شدند و حتی چندنفرازآنها که در تهران هم معروف بودند آقای نریمان شناخته و با شکایت اهالی تهران جریان تلفنی اطلاع دادند و سردسته آن جمعیت از تهران احضارشد (من فعلا مایل نیستم عرض کنم آقای نریمان با چه مقامی تلفنی صحبت فرمودند و آن شحص احضارشد) بنابراین حق این بود لااقل جناب آقای نریمان این جریانات را به آقای معترض فرموده باشند چرا و بچه ملاحظه نفرمودند نمی‌دانم. رئیس شهربانی هم که نتوانست از پیشرفت طرفداران بنده جلوگیری نماید مانع شد از اینکه مردم صلوات بفرستند رئیس آگاهی را چند مرتبه نزد من فرستاد و تقاضا نمودکه بمردم بگوئید از صلوات فرستادن خودداری نمایند معذلک خیلی جای تعجب است که می‌گویند مامورین دولت از من طرفداری نمودند علاوه برآنچه عرض شد در رأس انجمن یک شخصیت روحانی یعنی حضرت حجت الاسلام آقای سید مرتضی فقیه که مستغنی از توصیف می‌باشند قرارگرفته و اغلب آقایان روحانی که در مجلس حضوردارند مخصوصا آقایان نمایندگان محترم قزوین که در حیات مرحوم آیت الله آقای حاج شیخ عبدالکریم در حوزه علمیه قم بودند بتقوی و درستی ایشان آشنائی کامل دارند و بانظارتی که معظم له در تمام حوزه‌های فرعی داشتند توهم کوچکترین تخلفی در بین نبوده و تصورمی‌کنم شخص آقای معترض هم اگربخواهند از انصاف خارج نشوند تصدیق می‌فرمایند که اعتراض ایشان منطقی نیست آقایان محترم بنده عرایضی دارم که جهات دینی و مصالح کشور اجازه اظهار آن را فعلا نمی‌دهد انشاءالله در موقع مقتضی عرض خواهم کرد فعلا عرض دیگری ندارم بدیهی است که قضاوت نهائی منوط بوجدان پاک نمایندگان محترم می‌باشد بنده تمنی می‌کنم که آقایان موافقت بفرمایند بقیه دفاعم را آقای فرامرزی بفرمایند
رئیس - وقت نیست
نمایندگان - اجازه بفرمایید تمام کنند و قت هست
رئیس - چون یکساعت و قت می‌خواهند
ناصر ذوالفقاری - پیشنهاد کفایت مذاکرات داده شد
خسرو قشقائی (مخبر کمیسیون تحقیق) - بنده اجازه می‌خواهم عبدالرحمن فرامرزی - بنده دفاع جداگانه‌ای نمی‌کنم در واقع دنباله دفاع ایشان است که می‌کنم دودفاع نیست.
رئیس - اگروقت باشد بنده حرفی ندارم.
نمایندگان - وقت هست آقای رئیس.
رئیس - بفرمایید آقای خسرو قشقائی.
عبدالرحمن فرامرزی - منهم با پیشنهاد کفایت مذاکرات مخالف هستم
خسرو قشقائی (مخبرکمسیسون تحقیق) - بنده می‌خواستم قبلا خدمت آقایان عرض کنم دفاعی که می‌کنم فقط از نظر مخبری کمسیسون است و البته هیچ حب و بغض شخصی بنده در اینجا ندارم و روی پرونده‌هائی که در کمسیسون رسیدگی شد بنده وظیفه‌ای دارم که در اینجا دفاع کنم (عبدالرحمن فرامرزی - عقیده خود شما چیست؟ عقیده بنده رایی است که بعدا خواهم داد اولا جناب آقای حسیبی اعتراضشان برتشکیل انجمن بود در صورتی که در قانون پیش بینی نشده که حتما بایستی در محل فرمانداری تشکیل شود (صحیح است) بایستی در حضورفرماندارتشکیل شود و لی در فرمانداری لزومی ندارد که تشکیل شود (مهندس حسیبی - در دعوت قید شده بود در فرمانداری تشکیل می‌شود) نکته دومی که ایشان اعتراض کردند راجع به محل صندوقها بوده که در مساجد نگذاشته‌اند و در خانه‌های شخصی گذاشته‌اند و اینهم به عقیده بنده وارد نیست یعنی قانون هم این را تصحیح کرده که بایستی با نظر انجمن یک نقاط مطمئنی را پیش بینی بکنند و انجمن‌ها را تشکیل بدهند
مهندس حسیبی - مطمئن نبوده تلگرافاتی هم که مخابره شده صاحب خانه‌ها هم امضاء کردند (زنگ رئیس)
رئیس - آقای مهندس حسیبی در یک محیط آرامی سرکارنطق فرمودید و من نگهداری کردم اجازه بفرمائید برای دیگران هم آن محیط را نگاهداری کنیم شماهم نگهداری کنید
مهندس حسیبی - میفرمائید عرضی نکنم بسیارخوب
رئیس - بفرمائید آقای قشقائی
خسرو قشقائی - اما راجع باین که از وزارت کشور دستورداده شده که آراء را نگاهدارند و ازبین نبرند که ببینند و رسیدگی کنند که این آراء درست است یا غلط اینهم مطابق ماده ۴۱ قانون انتخابات سندیتی ندارد برای اینکه انجمن مختاراست و قتی که انتخابات تمام شد پس از یکهفته انحلال خودش را اعلام کند و آراء را از بین ببرد (عبدالرحمن فرامرزی - مجبوراست) و اظهارنظرراجع بصندوق و آراء از و ظایف انجمن است و دیگری از قبیل دادستان و فرماندار و وزیرکشورنمی‌توانند در این کاردخالت کنند برای اختباراتی که بانجمن نظارت داده شد و شما تاقانون انتخابات را عوض نکنید نمی‌توانید اعتراضاتی باین موضوع بکنید و بگوئید که از مقامات دیگری باید دستورداده شود اما راجع بدخالت قوای انتظامی که بنفع آقای تولیت دخالت کردند بنده خیال می‌کنم که این تقصیر آقای تولیت نبوده‌است قوای انتظامی در دست دولت است (معتمد دماوندی - در پرونده چنین چیزی نیست) اجازه بفرمایید نوشته‌اند که قوای انتظامی اجازه ندادند که دادبکشند نوشته‌اند که ۱۰۸ را که دعوت کرد ۸۶ نفرازاین آقایان رفته‌اند در مهمانخانه ارم در حضور آقای فرماندار انجمن را تشکیل دادند نوشته‌اند که عده‌ای از آنها در فرمانداری محبوس شدند و قوای انتظامی نگذاشتند که آنها خارج شوند و عده‌ای از طرفداران آقای تولیت هم نگذاشته‌اند که عده‌ای از آنها وارد آنجائی شوند که می‌خواستند انجمن را انتخاب بکنند و ۸۶ نفربیشترنبوده‌اند بنده می‌خواستم تذکردیگری بدهم که لازم نیست ۸۶ نفرانتخاب شوند یا ۱۰۸ نفرباشند چون در قانون تصریح شده که ۳۶ نفرباشند پس دوبرابرش بوده‌است و بهیچوجه ایرادی نمی‌شود وارد کرد (دکتربقائی - آن بیست و چندنفرغیر مطمئن بوده‌اند بهتربودکه نباشند) اما بنده بیک نکته از فرمایشات آقای مهندس حسیبی می‌خواستم اشاره کرده و اتخاذ سند کنم و خواهش کنم که ایشان هم این فرمایش را فراموش نکنند و آن این بود که فرمودند چون دوستان آقای تولیت نادان بودند سروصدا ئی در انتخابات ایشان راه نمی‌افتاد حالا ماباید از آقای تولیت خواهش کنیم که برای دفعه آینده دوستان داناتری انتخاب کنند راجع به رئیس انجمن که آقای تولیت برای ایشان چندرای ریخته‌اند بعقیده بنده آقای تولیت کاربزرگی نکردند چون در جاهای دیگر رؤسای انجمن بمقامات خیلی بزرگتری نائل شدند البته ایشان هم تلافی کردند. (نمایندگان- احسنت احسنت)
مهندس حسیبی - بنده جوابی دارم.
رئیس - بعد بفرمائید آقای عبدالرحمن فرامرزی
عبدالرحمن فرامرزی - آقایان چون من تمام جملات آقای مهندس حسیبی را می‌خواهم جواب بدهم (نمایندگان بفرمایید) و وقت می‌گویند نیست اگرنیست ممکن است خواهش کنم در جلسه بعد صحبت کنم
میراشرافی - ماه رمضان است امروز همه آقایان روزه دارند می‌توانید تا دو بعداز ظهر هم بفرمایید
عبدالرحمن فرامرزی- ممکن است همه آقایان روزه نباشند عرض کنم جناب آقای مهندس حسیبی اول دفعه اشاره بنامه آقای رئیس دولت کردند و حتی اسم این رانامه دولت گذاردند (مهندس حسیبی - اشتباه بود نامه رئیس دولت بود) شما فرمودید (مهندس حسیبی - اصلاح می‌کنم) من که ماموراصلاح اغلاط جنابعالی نیستم (مهندس حسیبی - بنده اصلاح می‌کنم) خودتان اصلاح کنید فرقی هم نمی‌کند همه یکی است. عرض کنم من چون خودم طرفدار دکترمصدق هستم و معتقد هستم باید تقویتش کرد تا این اقدامی که پیش گرفته بجائی برساند نمی‌خواهم حرفی بزنم که اورا تضعیف کنم (گنجه صحیح است) رئیس دولت من نمی‌دانم حق دارد در مجلس دخالت کند که یک و کیلی را بیرون بکنند یا نه (مهندس رضوی - خیرحق ندارد) بسیارخوب من نمی‌خواهم رویش تکیه کنم و ازطرفی اسم هم که نیاوردند از کجا که مربوط به جنابعالی نبوده و مربوط بجناب آقای تولیت بوده (مهندس حسیبی - من اصلا استناد نکردم خیلی بی لطفی کردید)
۳- ختم جلسه بعنوان تنفس
[ویرایش]رئیس - آقای فرامرزی استدعا می‌کنم بقیه مطالب را بگذارید برای جلسه آینده همین کافی است اگرآقایان اجازه بفرمایند ده دقیقه تنفس داده می‌شود (جلسه در ساعت یازده و ربع بعنوان تنفس ختم و دیگر تشکیل نگردید)
رئیس مجلس شورای ملی - اورنگ