شرق/شماره اول (۱۳۰۵)/سلطان سلیم اول و ادبیات ایران
بقلم: آقای عبدالحسین میکده.
نفوذ ادبیات ما در سایر ملل.
سلطان سلیم اول
و ادبیات ایران
بعضی از نویسندگان ترک می‌خواهند با اصرار زیاد فردوسی و خیام و سعدی و بالاخره تمام مفاخر ایرانرا ترک و ترک‌ژاد معرفی کنند، بنابراین بی‌مناسبت نخواهد بود اگر نویسندگان ایرانی هم به تشریح علاقهٔ که سلاطین ترک نسبت به ادبیات ایران داشته‌اند بپردازند.
اگر به تشریح این قسمت پرداخته شود و مایل به معاملهٔ متقابله باشند می‌توان با منطق خود آنها بزرگترین سلاطین عثمانی سابق را ایرانی معرفی کرد، زیرا فردوسی و خیام و سعدی بترکی شعر نگفته‌اند و نویسندگان ترک آنها را ترک می‌خواهند معرفی کنند در این صورت وقتی که سلطان سلیم فارسی میدانسته و با طرز مطلوبی به فارسی شعر میگفته است با منطق فوق قطعا ایرانی خالص باید قلمداد شود.
برای اینکه نویسندگان محترم ترک نمونهٔ از علاقمندی سلاطین آنها را نسبت بعالم شعر ایران نشان دهیم بنگارش مقالهٔ ذیل که معرف ذوق ادبی و طبع موزون و علاقمندی سلطان سلیم بشعر ایران است مبادرت مینمائیم.
***
سلطان سلیم بحدی در ایران و تاریخ صفویه معروفست که معرفی آنرا زائد می پنداریم معهذا تعیین القاب و سال تولد و وفات او برای مزید اطلاع خوانندگان لازم بنظر میرسد.
سلطان سلیم اول هشتمین پادشاه عثمانی سابق است. سلطان مذکور سلطنت را از پدر خود گرفته و در هشتم صفر ۹۱۸ به تخت نشست و در ۹۳۸ هجری میلادی وفات نمود. چون سلطان مذکور مظهر و نمایندهٔ روح ملت خود بوده است اروپائیان او را سبع (Feroce) ملقب نموده و ترکها نیز او را (یاوز) که بمعنی قاطع و برنده است مینامیدند.
سلطان مذکور ضربهائی باستقلال و قدرت ایران وارد ساخت که بازحمت بسیار التیام پذیرفت. سلطان سلیم بحدی نسبت بایران و ایرانی عداوت داشت که بقول سر جان ملکم قبل از اینکه لشگریان خود را از جنگ با ایران مطلع سازد عدهٔ زیادی از علماء ترک را وادار به تکفیر ایرانیها نمود تا باین وسیله ملت ترک را بر ضد ایرانیها با ایجاد کینهٔ مذهبی بجنگ وستیزه تحریک کند. آیا همین تحریکات عداوت‌آمیز برای قطع رشته محبت با ایران و ترک کافی نبود؟
مورخ مذکور مینویسد «در احکام تکفیر و فتاوی قید شده بود که قتل یکنفر شیعهٔ ایرانی افضل از کشتن ۷۰ عیسوی است» این عبارت برای نشان دادن حس خصومت او با ایرانیها که سنه است بطور کلی شیعه میباشند کافیست.