شرح حال رجال ایران/امیر احمدخان دنبلی
احمد امیر احمد خان پسر مرتضی قلیخان دوم از امراء بزرگ طائفه دنبلی آذربایجان که در خوی و اطراف آن مدت پنجاه سال و شش ماه حکومت کرده و اهالی در نهایت رفاه و امنیت میزیستند و در ضمن مردی نیک‌سیرت، خوش‌نیت، دانش پرور و شعردوست نیز بوده است در آبادی و عمران شهر خوی که پس از استیلاء عثمانیان خرابی زیادی بآن نواحی وارد آمده بود بسیار کوشش نمود و در زمان حکومت طولانی او و پسرش خوی رو بآبادی نهاد و جمعیتش خیلی زیاد شد نادرشاه بواسطه صفات ممدوحه‌اش او را در حکومت موروثیش برقرار داشت و متعرض او نگشت و همانطوریکه سلاطین صفوی با خود او و اجدادش رفتار میکردند نادرشاه نیز از همان قرار با وی رفتار کرد بطوریکه پیش گفته شد امیر احمدخان از سالها حکومت و فرمانروایی با پسر بزرگ خود و برادرش سلمانخان بدست برادر زادگان خویش (شهبازخان و غیره در سنه ۱۲۰۰ ق.) کشته شد و پس از کشته شدنش چند گاهی آتش فتنه، در نواحی خوی، شعله‌ور بود تا اینکه پسر ارشد وی، حسینقلیخان، بهمراهی مردم شهر، بر شورشیان غلبه یافت و پسرعموهای ناخلف را اسیر و نابود کرد و بجای پدر خویش بر سریر فرمانروائی نشست و بساط دادگری گسترد و نعش پدر را با تجلیلاتی تمام به سامره حمل و در حرم مطهر عسکریین در مقبره‌ایکه قبلا برای خود تعیین و تهیه کرده بود دفن نمود. امیر احمدخان علاوه بر احداث باغات و محلات در خوی در سرمن رای (سامره) در مرمت و بنای صحن عسکریین (ع) اموال بسیاری صرف نمود ولی خود موفق باتمام نگشته پسرش حسینقلیخان[۱] آن را تمام نموده مسجد حضرت حجت – کاروانسرای و حمامی نیز در آن جا ساخت. امیر احمد خان و پسرش ممدوح بسیاری از شعراء زمان خود از قبیل میرزا ابوالحسن طباطبائی جندقی متخلص بحریف و مشهور به حریف خوئی (متوفی ۱۲۳۰ ق.) عاشق اصفهانی – صباحی کاشانی و آذر بیگدلی بوده و از آنان صلات بسیار گرفته اند.
- ↑ در کتاب بحرالعلوم – خطی – تألیف میرزا محمد حسن زنوزی مرندی متخلص به فانی که در سال ۱۲۰۹ ه. ق. آن را تألیف کرده پسر و جانشین امیر احمدخان را امیرحسینعلی خان دنبلی ذکر کرده است.