شرح حال رجال ایران/ابوالحسن اصفهانی معمارباشی
ابوالحسن حاج ابوالحسن اصفهانی معمارباشی، ملقب به صنیع‌الملک، در حدود سال ۱۲۴۵ قمری متولد، و در سال ۱۳۰۵ قمری در گذشت. پس از اینکه محمد ابراهیم خان معمارباشی، دائی کامران میرزا نائب‌السلطنه، وزیر نظام و حاکم تهران شد؛ سمت معمارباشیگری سلطنتی در سال ۱۳۰۰ قمری بحاج ابوالحسن محول گردید و بعد، در سال ۱۳۰۳ قمری، ترقی کرده اداره بناخانه، که جزء ادارات امین السلطان بود، بوی واگذار شد. و بواسطه داشتن این سمت خیلی متمول گردید و دختر خود، ربابه نام، را بزنی ناصرالدینشاه داد. ناصرالدینشاه، بر خلاف همیشه، که از جماعت زنان، مخصوصاً زنهای جوان، خوشش میآمد؛ بمحض دیدنش از او خوشش نیامد فوراً او را مطلقه نمود، و پس از اینکه بخانه پدر برگشت، رقباء او و مردم بیعار و بیکار، اشعار رکیک و مستهجنی، برای این دختر بیچاره، ساخته و مردم در ملاء عام و مطربها در مجالس میخواندند. از آثار خیریه حاج ابوالحسن معمار بنای مسجد و مدرسه محکم و عالی است در تهران نزدیک امامزاده یحیی، پس از مرگش ناصرالدینشاه خواست که اموال او را تصاحب کند فقط به نقدینه او، در خمره هائی که در خانه‌اش چال کرده بود، دست یافت و بآن قانع شد.
محمد حسن خان اعتمادالسلطنه در یادداشتهای (خطی) روزانه خود راجع باو چنین مینویسد: «دوشنبه ۱۹ رجب ۱۳۰۵: حاج ابوالحسن صنیع‌الملک که در ابتداء تفویض باغات بمن چهارده سال قبل فقط بنائی بود بواسطه من متجاوز از پنجاه هزار تومان مداخل کرد و کم‌کم معمارباشی و صنیع‌الملک شد فی‌الواقع معمار قابلی بود دیشب در سن شصت سالگی تقریباً بمرض حصبه درگذشت دولت[۱] طمع به پول او دارند خانه او را مهر کردند». و نیز مینویسد: «یکشنبه دهم شعبان ۱۳۰۵ قمری: شنیدم از اموال حاجی ابوالحسن معمارباشی چهل و پنج هزار تومان (به پول امروزی متجاوز از ده میلیون ریال)[۲] بجهت شاه آوردند خدا عالم است که قسمت امین‌السلطان چقدر بوده است».