برگه:TarikheMoaserV1.pdf/۱۴۰

از ویکی‌نبشته
این برگ نمونه‌خوانی شده ولی هنوز هم‌سنجی نشده‌است.
۱۱۶

از ابلاغ نگارش و سفارش مورد نوازش گشته رخصت معاودت یافت. میرزا محمد رضای قزوینی را هم که از نجبا و معارف قزوین و وزیر نواب شاهزاده محمد علی میرزا بود بموافقت او از راه اسلامبول برسالت فرانسه مأمور فرمودند. اما خدیو جم مرتبت را سوای ذات پاک خدا از هیچ کس چشم یاری نبود و مقصود از فرستادن سفیر رعایت قانون تعارف روزگار بود»

ازین شرحی که در همان زمان یعنی درست بیست سال پس از حدوث این وقایع (در ۱۲۲۱) در سال ۱۲۴۱ در تبریز چاپ شده و حکم بیان رسمی از جانب عباس میرزا نایب السلطنه ولیعهد ایران را دارد خوب پیداست که لااقل برخی از مردم مطلع و بیدار در ایران از کنه وقایع کاملاً آگاه بوده‌اند و از دسیسه های دولت‌های بیگانه درین کارها خبر داشته‌اند.

در مدتی که ژنرال گاردان در طهران بوده دو اشکال عمده در پیش داشته است. یکی رقابت سخت انگلستان که گاهی آشکار و زمانی زیر پرده مانع از پیشرفت کارهای او میشده و البته برخی از درباریان متنفذ آن زمان هم پشتیبان آن بوده‌اند. دیگر تغییر روابط فرانسه با روسیه بوده است که ناچار در روابط ایران با فرانسه هم موثر میشده و کار سفیر کبیر ناپلئون را در ایران دشوار میکرده است.

چنانکه پی ازین گذشت در موقع انعقاد عهد نامهٔ فینکن شتاین در ۴ مه ۱۸۰۷ و ۲۵ صفر ۱۲۲۲ فرانسه با روسیه روابط خصمانه داشت و بهمین جهة در مادهٔ سوم آن عهد نامه گرجستانرا از آن ایران دانسته و در مادهٔ چهارم وعده کرده‌اند کوشش خود را بکار برند تا روسها گرجستانرا رها کنند.

دستوری که ناپلئون برای مأموریت ایران بگاردان داده تاریچ ۱۰ مه ۱۸۰۷ و اول ربیع‌الاول ۱۲۲۲ را دارد. ظاهراً چند روز پس از صدور این دستور گاردان از راه استانبول بایران حرکت کرده و پس از آنکه چند روزی در استانبول مانده در ۹ سپتامبر ۱۸۰۷ و ۲ رجب ۱۲۲۲ با میرزا محمد رضا سفیر ایران بسوی ایران رهسپار شده است و در مرز آذربایجان وارد خاک ایران شده و چنانکه پس ازین خواهد آمد روز هشتم رمضان ۱۲۲۲ مطابق با ۱۷ نوامبر ۱۸۰۷ وارد تبریز و سپس در ۲۵ رمضان ۱۲۲۲ مطابق با ۴ دسامبر ۱۸۰۷ وارد طهران شده‌اند و در تاریخ ۲۰ دسامبر مطابق ۱۰ شوال عهدنامهٔ فینکن شتاین بامضای ایران رسیده است.

ازین قرار گاردان تقریبا شش ماه در راه بوده است تا بطهران برسد. درین میان سیاست فرانسه نسبت بروسیه بکلی دگرگون شده و در ۲ ژوشیه ۱۸۰۷ و ۲۶ ربیع‌الثانی ۱۲۲۲ در موقعی که گاردان در راه میان فرانسه و استانبول بوده ناپلئون برای اینکه در