افتاده بچهل مسجد شمع بردی، در رمضان در یکی از سه روز «احیا» بمسجد حاجی شیخ محمد حسین آمده در پشت سر او نماز خواندی، کتاب های دعا بچاپ رسانیدی.
همانسال که مشروطه برخاست، در محرم آن، حاجی شیخ محمد حسین یک «روایت» نوینی (یک نسخه نوینی) از زیارت عاشورا پیدا کرده بوده. محمد علی میرزا با شتاب آنرا در چاپخانهٔ ویژهٔ خود بچاپ رسانید و میان مردم پراکنده گردانید.
کوشندگان تبریز بدینسان زمینه برای جنبش مردم در تبریز آماده میگردید. در سالهای بازپسین، در اینجا هم کسانی پیدا شده بودند که معنی کشور و زندگانی توده‌ای را میفهمیدند، و از چگونگی کشورهای اروپا آگاه میبودند و آرزوی کوششی را برای برداشتن خودکامگی میکردند، و اینان کم‌کم یکدیگر را شناخته و دسته‌ای گردیده و بکوششهایی می‌پرداختند. ما از آنان کسانیرا میشناسیم و کسانیرا هم نامهاشان شنیده‌ایم، و اینک آنچه میدانیم در اینجا میشماریم:
میرزا خداداد حکاکباشی، برادرش میرزا محمود، سید حسن تقیزاده، میرزا سید حسینخان (عدالت)، سید محمد شبستری (ابوالضیاء)، سید حسن شریفزاده، میرزا محمد علی خان تربیت، حاجی علی دوافروش، میرزا محمود غنیزاده، حاجی میرزا آقا فرش فروش، کربلایی علی مسیو، حاجی رسول صدقیانی، میرزا علیقلیخان صفروف، آقا محمد سلماسی، جعفر آقا گنجه‌ای، میرزا علی اصغر خویی، میرزا محمود اسگویی، مشهدی حبیب[۱].
اینان با همراهان دیگرشان که ما نمیشناسیم، هر یکی از راه دیگری بیدار شده بودند، و کسانی از ایشان، که تقیزاده و شریفزاده و ابوالضیاء و تربیت و عدالت و صفروف باشند، دانش نیز اندوخته و برخی از زبانهای اروپایی را میدانستند و در حبل‌المتین و دیگر جاها
گفتارها مینوشتند. عدالت را گفتیم که روزنامه «الحدید» را بنیاد نهاد
- ↑ آقای صبری که اکنون در تهرانست و بسیاری از این نامها را او گفته.
