گرفتند و عمر سلطان بهشتاد کما بیش رسیده بود، بسیار برنیامد که وفات یافت و در خراسان بهر طرف امیری پدید آمد و آن قصّه دراز است و بدین تاریخ تعلّق ندارد، چون اصفهبد مالش ملاحده را کیابزرگ ملک و دیلمان را بدیلمان بگذاشت بعد مدّتی از دنیا رحلت کرد، اصفهبد کیکاوس استندار را که خواهرزادۀ او بود بسی‌هزار دینار قادری بخراج دیلمان بداد و گفت آنجا بنشیند و برقرار بمالش ملاحده و غزو و جهاد مشغول باشد، کیکاوس چنانکه فرمان او بود بدان خدمت قیام مینمود تا بهمان یک دو سال امیر استندار شهر یوشن فروشد، و امیر نامآور گفتند از خویشاوندان او یکی بود که پدر این بیستون بود و فرزندان شهر یوشن هزار سف و خلیل هردو کودک بودند، مردم رویان ناماور را گفتند و او را که بزرگترست بپادشاهی پدید آوریم، کیکاوس از دیلمان بکجو شد و ناماور را بگرفت و بند برنهاد و با قلعۀ نور فرستاد تا آخر عمرش آنجا بود، و او بپادشاهی بنشست و بخدمت اصفهبد آمد و از الیش تا سیاه رود کنار بیست و چهار هزار دینار بضمان گرفت و هرهفته بدیوان آمل روز یکشنبه نایب او قسط الشّهور نقد آوردی و بمرزبان که عمید بود رسانیدی.
ذکر مخالفت استندار کیکاوس و فخر الدوله گرشاسف با اصفهبد۱
استندار کیکاوس با فخر الدّوله گرشاسف بمصاف دهستان با یکدیگر بیعت کردند که من برویان زمین در او عصیان کنم تا تو بگلپایگان عصیان کنی که ما از دست پیکار او ستوه افتادیم و طاقت برسید و یک روز ما را از پادشاهی و عیش و تبع و ولایت خویش تمتّع نیست و عاقبت در میان لشکر او یا کشته یا گرفتاریم و نشان میان ما اینست که تو استراباد بدست گیری تا من آمل، چون هردو بمقام رسیدند استندار کیکاوس بآمل آمد و بقرا کلاده قصر او بسوزانید و حشم آمل او را بیرون کردند و فخر الدّوله باسترآباد
________________________________________
(۱) - چنانکه سابقا در ذیل صفحۀ ۷۱ اشاره کردیم از جمیع نسخ تاریخ طبرستان بغیر از الف و ب از سطر ۹ صفحۀ ۷۱ تا ابتدای این عنوان افتاده است. این قسمتها فقط در الف بصورت تمام و کامل و در ب مختصرتر وجود دارد. از ابتدای عنوان مذکور در متن تا آخر واقعۀ قتل اصفهبد شاه غازی حسن در جمیع نسخ تاریخ طبرستان امّا با اختلافاتی زیاد در عبارت و تفصیل و اختصار موجود است، متن ما در همه‌جا عین متن الف است که از همه کاملتر و قدیمتر است.
