۴-عدلیه
قضات از میان روحانیین معین میشدند زیرا فقط آنها بودند که اطلاعات و معلومات قضائی را داشتند از میان خانوادههای بزرگ هم گاهی قضاتی معین میشدند و لیکن تعیین اینها برای حکمیت ما بین نجبا بود هر بلوکی یک قاضی داشت و در خود ده دهقان بامور رسیدگی میکرد و گاهی هم حکم میشد علاوه بر آنها برای هر لشکری یک نفر قاضی معین میکردند مجازاتها خیلی سخت بود بخصوص مجازات فرار از قشون و حقناشناسی جنایات را به نوع تقسیم کرده بودند.
۱) جنایت نسبت به مذهب (ارتداد)
۲) جنایت نسبت به شاه مثل خیانت و سرکشی و طغیان و شورش و فرار از قشون در موقع جنگ و غیره.
۳) جنایت نسبت به اشخاص یعنی تعدی نسبت بدیگری یا باموال دیگری مجازاتها خیلی سخت بود برای جنایات دو نوع اولی حکم اعدام صادر میشد و برای نوع سوم حکم ناقص کردن جانی یا گرفتن جریمه از او خسرو اول انوشیروان از شدت مجازاتها کاست: مرتدین را که غالباً زرتشتیانی بودند که مذهب مانی یا مزدک را قبول کرده بودند فوراً اعدام نمیکردند بلکه آنها را در محبس نگاهداشته سعی میکردند که به موعظه از مذهب جدید برگردانند و اگر مقصود حاصل میشد رها میکردند راجع بجنایات نسبت به شاه هم حکم اعدام فقط در دو مورد صادر میشد: در مورد شورش و فرار از جنگ در مورد جنایات نوع سوم حکم اعدام صادر نمیشد و بناقص کردن انی یا گرفتن جریمه اکتفا