دورۀ پارسیها
فصل اول شاهان ساسانی
اوّل-اردشیر اول (ارت‌خشتر) [۱]
به‌طوری‌که محققین می‌نویسند ساسان مؤبد معبدی بوده است که در استخر برای ناهید ساخته شده بود زن او رام بهشت دختر یکی از پادشاهان بازرنگی بوده و این سلسله پادشاهان در نیسایه سلطنت داشته‌اند این شهر چون دیوارهای ارکش سفید بوده از زمان استیلای عرب در فارس موسوم به بیضا شده پاپک پسر ساسان در شهر خیر در کنار دریاچه بختگان حکومت داشت او برای پسرش شغل قلعه‌بیگی ارگ پت شهر داراب‌گرد را گرفت پادشاهی که این شغل را به او داد گوزهر نام داشت و بازرنگی بود از این زمان ترقی این خانواده شروع شد پاپک که گوزهر را کشته بود و خود را پادشاه می‌خواند از اردوان پنجم پادشاهی برای پسر بزرگ خود شاپور خواست و با وجود امتناع اردوان شاپور بعد از فوت پدر خود را پادشاه دانسته اردشیر را مجبور کرد که تابع او شود و لیکن طولی نکشید که بواسطه خراب شدن زیرزمینی در قصر ملکه که همای نام داشت شاپور زیر آوار ماند و مرد و اردشیر پادشاه شد (۲۱۲ میلادی) اردشیر فکر سلطنت بزرگی در سر خود می‌پروراند تا آنکه در ۲۲۳ میلادی علم طغیان بر افراشت و بنای جهانگیری را گذاشت: اول حمله به کرمان برد و پادشاه آن را مغلوب و پسر خود اردشیر را حاکم آنجا کرد و بهمین جهت کرمان مدتها معروف به (به اردشیر)
________________________________________
- ↑ ارت‌خشتر در دورۀ ساسانی ارت‌خشتر شده.
